Kathy Gosschalk zet
problemen rond dans
cultuur op een rijtje
Bewapeningswedloop door de neutronenbom eerder
gestimuleerd dan geremd
Bij verschijnen nota ;;Kans voor de Dans
39r
VROOMS DREESM ANN
WOENSDAG 19 OKTOBER 1977
TROUW/KWARTET I
door Hans W. Ledeboer
ROTTERDAM ..Misschien is er in ons land in de ontwikkeling van de danscultuur nog nooit een
tijd geweest, waarin zoveel aan de hand was als nu. met zó weinig maatschappelijke resultaten."
meent K&thy Gosschalk in een gesprek, dat wij met haar hadden over de pas verschenen nota
..Kans voor de Dans" van het Centraal Dansberaad. Die nota is een rapport van de vier leden
tellende commissie aansluiting danseducatie op werkvelden: mevrouw T. Bender-Zeeberg, hoofd
der afdeling dans van de Rotterdamse Muziekschool, mevrouw drs. A. Schrijnen-Van Gastel,
sociaal wetenschappelijk onderzoekster op het gebied van de dans. de dansrecensent drs. L. C.
Utrecht en voorzitter J. C. Wilmans inspecteur van de pedagogische academies voor dans,
lichamelijke opvoeding en muziek.
Kathy Gosschalk is artistiek leidster
van het Werkcentrum Dans in Rot
terdam. een klein ensemble met
tweeledige doelstelling Het heeft
een educatieve taak op scholen en in
het wijk- en buurtwerk, bouwt mee
aan de verrijking van Rotterdamse
kinderen en burgers door hen in aan
raking te brengen met danscultuur,
een van de oudste artistieke expres
sievormen van de mensheid. Daarbij
is het een ..junior companyeen
gezelschap waar jonge, pas afgestu
deerde dansers podium-ervaring
kunnen opdoen eer zij in een der
grote" ensembles hun entree ma
ken. Kathy Gosschalk werd vooral
bekend als soliste bij het Nederlands
Dans-Theater.
Zij was opgeleid aan de Scapino-
Academie in Amsterdam, werkte bij
het Scapino-Ballet. ging daarna naar
de Verenigde Staten, waar zij moder
ne dansstijlen studeerde Tudor.
José Limon. Martha Graham en in
musicals optrad. Na haar tijd bij het
Nederlands Dans-Theater werd Zij
actrice Zij trad op bij de Nieuwe
Comedie. Globe en De Appel. Lucas
Hoving, directeur van de Rotter
damse Dansacademie en vroeger lei
der van een eigen dansgroep in de
Verenigde Staten, haalde haar naar
Rotterdam, waar het Werkcentrum
Dans een leidster zocht.
..Oorspronkelijk ben ik me door hem
voor moderne dans gaan interesse
ren". zegt zij over Lucas Hoving.
„Jaren geleden maakte ik met hem
kennis, toen hij voor Scapino een
choreografie maakte. Zijn werk boei
de me enorm."
Op de eerste rij
Kathy Gosschalk heeft de naam een
perfectioniste te zijn. die het uiterste
van zichzelf en van haar dansers
vergt. Als het om haar vak gaat en
om de sfeer, het klimaat, waarin zij
met het Werkcentrum Dans moet
arbeiden, houdt zij geen blad voor de
mond ..Rotterdam heeft de naam
een stad te zijn, waarin op artistiek
gebied alles mogelijk is. Vanouds is
Rotterdam bekend als een avant-
gardestad. waar baanbrekend werk
wordt verricht op het gebied van
kunstvernieuwing. Nou. misschien
was dat vroeger zo. Maar Ik vind dat
Rotterdam heel veel wil. maar daar
voor te weinig over heeft. De stad wil
een voorloper zijn maar stelt te wei
nig middelen ter beschikking om die
positie te handhaven. Ik kan toch
geen vooraanstaande moderne cho
reograaf hierheen halen en hem dan
betalen als een amateur! Rotterdam
wil niet anders dan voor een dubbel
tje op de eerste rij zitten. Bovendien:
de stad heeft me hierheen gehaald
om met een groepje dansers iets te
gaan doen, maarzij heeft dat groepje
en mij meteen geperst in een strak
schema met een gemeentelijke dans-
nota. die mij geen enkele ruimte
toelaat Als Rotterdam van het
Werkcentrum Dans werkelijk resul
taten wil hebben, zal het stadsbe
stuur ons vrijheid moeten laten en
ons moeten begeleiden als de wezen
lijke professionals, die wij zijn. Met
alleen welwillendheid is er op arti
stiek gebied weinig te koop."
Als voornaamste uitgangspunt
heeft de nota „Kans voor de Dans"
de problematiek rond de dans als
beroep en rond de aansluiting van
Kathy Gosschalk tijdens een repetitie van het Werkcentrum Dans.
bijvoorbeeld gaat kijken naar een
dans- of balletvoorstelling en dan
moet constateren dat hij er niets
van snapt, betekent dit, dat hij zich
nooit heeft leren inleven in zo'n
kunstuiting, zoals immer wèl ge
beurt met tekenen of muziek."
de vakopleiding aan de academies
bij de praktijk in de dans- en ballet
ensembles. Een tweede hoofdstuk
beziet de plaats van dans-cultuur in
het algemeen in ons volk. de belang
stelling welke er is voor de dans, de
plaats van de dans en de danscul
tuur in het pakket van expressie
vakken in de scholen, vergeleken
met bijvoorbeeld beeldende kun
sten en muziek. „Voor mij gaat het
om beide uitgangspunten", zegt
Köthy Gosschalk. „Veel ouders en
ook veel leerkrachten vinden alles
wat met danscultuur heeft te ma
ken, vaak „gek". Ik vind het enorm
om kinderen met de dans in aanra
king te brengen, dat geeft een grote
blikverruimlng. Helemaal buiten de
professionele opleidingen om. Er
zijn nog veel mensen die zich in de
sfeer van de dans moeilijk kunnen
inleven en dat, terwijl de dans en de
beweging behoren tot de primaire
expressievormen van de mens! Ik
geloof dat verruiming van het gewo
ne expressie-vakkenpakket van de
scholen met dansexpressie een enor
me verrijking betekent. Als iemand
Zuivering
Het niet aan bod kunnen komen van
jong talent ziet zij niet in een tekort
aan opleidingsgelegenheden: „Ik
meen dat er gelegenheid genoeg is in
ons land om jong talent een kans te
geven zich te ontwikkelen. Er zijn
dans- en balletscholen en academies
genoeg, er is een heel ruim aanbod.
Maar het gaat. meen ik, om de bege
leiding. Ik heb twijfels over de kwa
liteit van veel van die scholen. Er
zijn mensen, die niet verder kwamen
dan het allerlaagste niveau, geflipte
studenten van academies, die een
schooltje beginnen en daar de groot
ste ellende veroorzaken. Hier zijn
maatregelen nodig in de vorm van
begeleiding en zelfs regelmatige
controle.
Goed, dat betreft amateurscholen.
Maar ik zou ook graag een zui
zien van academies. Docente
academies moeten hun vak
maal in hun vingertoppen h<
Ik zie mensen een jaar na hun
academische opleiding vaak
geven aan academies! Ik t
best, dat veel academies zeggi
zij wel moeten, dat zij onvold
leerkrachten kunnen krijgen,
alle begrip voor het gebrek aa
de docenten. De oorzaak daai
weer te vinden bij de eisen v:
ministerie. Als de ministeriële
niet zo stringent waren op hl
bied van aantallen docenten e
lingen kon er een betere select
van de leerlingen en daardoi
van de docenten. Het een
gevolg van het andere."
Ten slotte constateert Kathy
schalk ook een probleem dat z
duidt als „sociaal": „Iedereen
en mag een kans hebben, maai
dat allemaal op een dansacad
Is het vakkenpakket van een
academie niet te algemeen ge
Moeten we dat vakkenpakke
veel meer richten op puur da
Met ander woorden: met dit argu
ment als uitgangspunt, krijgt ons
veiligheidsbeleid steeds meer het
karakter van een pokerspel.
Het deed mij deugd dat een collega uit de krijgsmacht (A. C. Tjepkema, Trouw, donderdag 6
oktober: IKV een atoomloos gebaar) reageerde op mijn toelichting op het thema van de
vredesweek (Trouw, donderdag 15 september, Grens van toelaatbare is overschreden). Zijn reactie
onderstreept mijn stelling dat er in Nederland en ook in de krijgsmacht een klimaat is gegroeid
waarin bewapeningsvraagstukken bespreekbaar zijn, zonder dat wij elkaar verketteren. Wat mij
spijt is dat ik voor sommigen toch nog onduidelijk ben geweest en vragen onbeantwoord heb
gelaten.
door M. H. von Meyenfeldt
Wanneer ik spreek over grensover
schrijding dan geloof ik inderdaad
dat de mens een kritisch punt pas
seerde toen in augustus 1945 atoom
bommen vielen op Hirosjima en Na
gasaki. Wij zijn sindsdien verder ge
gaan met de ontwikkeling van mas
savernietigingswapens en -metho
den en wij hebben de dreiging met
massale en algemene vernietiging
tot hoeksteen gemaakt van ons vei
ligheidsbeleid. Mede daardoor zijn
wij in een situatie geraakt waarin de
oorlog en de voorbereiding daarop,
de vrede en de gerechtigheid niet
meer kunnen dienen De opgave
waar wij voor staan is het terugbren
gen van onze veiligheidsinspanning
binnen verantwoorde grenzen.
Nu geloof ik dat velen dat ook wel
willen. Aan de conferentietafels on
der andere in Moskou. Wenen, Genè-
ve en Washington wordt druk ge
sproken over mogelijkheden om de
bewapeningswedloop te beperken en
om de rol van atoomwapens terug te
dringen. Wat onbreekt is het vertrou
wen om blijvende veranderingen te
bewerkstelligen. De aanhoudende
wapenwedloop maakt duidelijk dat
de partijen elkaar als gesprekspart
ner (nog) niet hebben geaccepteerd
Uit zorg daarover is het thema van
de vredesweek 1977 geboren. Iemand
zal een eerste stap moeten zetten om
de impasse op het gebied van de
bewapening te doorbreken.
A. C. Tjepkema spreekt ook over de
NAVO-strategie van het aangepaste
antwoord. En hij wijst erop dat het
voor de tegenstander uitermate on
aantrekkelijk is om agressie te ple
gen omdat de NAVO de mogelijk
heid openhoudt om als eerste atoom
wapens te gebruiken. Ik geloof ech
ter dat wij de invloed van de onze
kerheid over het al dan niet als eer
ste gebruiken van atoomwapens
door de NAVO in conflictsituaties op
de besluitvorming binnen het War
schau Pact, niet moeten overschat
ten. Immers de Warschau Pact-
stnjdHrachtenl zijn goed voorbereid
om op te treden onder atomaire om
standigheden
Bovendien weten de politieke en mi
litaire leiders van het Warschau Pact
dat, sinds Rusland Amenka op
atoomgebied voorbij is gestreefd,
het eerste gebruik van atoomwapens
bijzonder onaantrekkelijk is gewor
den. De NAVO is onzeker over de
aard en omvang van de Russische
reactie op een atoomwapenaanval
en moest daarom uiterst behoed-
zaame manoeuvreren. Wat betekent
dit nu voor het veiligheidsbeleid? In
de eerste plaats dat wij ons moeten
realiseren dat er onder de atoom
drempel ruimte is voor een
conventioneel conflict en dat er dus
aandacht moet zijn voor de geloof
waardigheid van onze conventionele
defensie-inspanning. Terzijde onder
streept: dat het IKV afwijzend staat
tegenover een verantwoorde conven
tionele verdediging is mij niet
bekend.
In de tweede plaats dat wij. wanneer
wij ernst willen maken met ons stre
ven om de rol van kernwapens terug
te dringen, geen ontwikkelingen
moeten bevorderen die voedsel ge-.
ven aan de gedachte dat het eerste
gebruik van atoomwapens weer lo
nend kan zijn. Mede daarom ben ik
tegen invoering van de neutronen
bom in de bewapening van de
NAVO. Ik zeg dit met enige nadruk
omdat ik soms het argument hoor
dat het Warschau Pact uit vrees
voor de zwaardere tactische atoom
wapens van de NAVO, een mogelij
ke aanval met neutronenbommen
op bijvoorbeeld zijn tankkolonnes
niet met atoomwapens zal beant
woorden.
Ik vind dat argument niet realis
tisch en gevaarlijk. Niet realistisch
omdat wij niet meer ln de positie
zijn om het Warschau Pact onze
spelregels te dicteren; gevaarlijk
omdat het er ons toe kan brengen
conventionele tekorten, bijvoor
beeld op het gebied van de anti-
tank-bestrijdingsmiddelen op te
vullen met neutronenbommen.
Het aanvaarden van de neutronen
bom op grond van dit argument zal
tot gevolg hebben dat wij in een
vroeg stadium van een conflict ge
dwongen worden te kiezen tussen
overgave omdat wij conventioneel
te zwak zijn of vernietiging omdat
wij de reactie van het Warschau
Pact verkeerd hebben ingeschat.
Terugdringen
Nu de bereidheid van beide partijen
om daadwerkelijk van atoomwa
pens gebruik te maken nog betrek
kelijk gering is, lijkt het mij gebo
den dat wij voordat nieuwe ontwik
kelingen het evenwicht verstoren,
ernst maken met ons voornemen om
de rol van atoomwapens terug te
dringen bijvoorbeeld door overeen
stemming te bereiken over het af
zien van het eerste gebruik van
atoomwapens en door het desnoods
eenzijdig verminderen van onze
voorraden tactische atoomwapens
tot een niveau dat voldoende is om
de tegenstander ervan te weerhou
den om van zijn atoomwapens ge
bruik te maken. Daarna kan worden
bezien welke verdere stappen moge
lijk zijn.
Ik begrijp Tjepkema niet wanneer
hij schrijft dat de angst voor de
neutronenbom de Russen zal dwin
gen om er ernst te maken met de
Salt - en MB FR - besprekingen. Hij
ziet de neutronenbom kennelijk als
een politiek drukmiddel om de be
wapeningswedloop af te remmen.
'Dat lijkt mij te mooi om waar te
zijn. Waarom zouden de Russen
meer angst hebben voor de neutro
nenbom dan voor de zevenduizend
andere tactische atoomwapens in
West-Europa? En waarom moeten
zij zich aan de onderhandelingstafel
meer inspannen dan tot nu toe, als
zij weten dat zoals Tjepkema zelf
zegt - de NAVO nimmer zal aanval
len? Wanneer het Warschau Pact
zich op het gebied van de bewape
ning beperkingen oplegt dan is
angst voor het westen zeker niet de
reden. Vooralsnog lijkt mij de kans
groter dat de Russen op de neutro
nenbom zullen reageren met de ont
wikkeling van nog betere wapensys
temen en effectieve beschermings
middelen. De neutronenbom zal eer
der de bewapeningswedloop
leren dan afremmen.
Ten slotte nog een enkel woo
de schone handen waarmee
de kant van de weg staan. Het
is oprecht van mening dat, wi
bevordering van vrede en gererf
heid in de wereld blokkerenk
vast te houden aan het nu<f
afschrikkkingsevenwicht. Hetl
handen uit de mouwen steken
barricades op te ruimen. Nii
men het IKV verwijten dat li
een verkeerde manier bezig is.|
heb ik vrede mee. Maar het vi
met schone handen aan de kan
de weg te willen gaan staan dol
IKV bepaald geen recht. Het
wil niet da Nederland zich buiti
gemeenschap der volkeren pij
Het hoopt echter wel dat onsi
zich in die gemeenschap zal inp
om de vrede te bevorderen ep
nietiging te voorkomen.
De heer Von Meyenfeldt is ge
majoor van de Koninklijke
macht.
Kolpullover
van acryl, in vele leuke
kleuren zoals o m
groen, rose en zwart.
Maat 164 9.-
Maat 128
Schots geruite rok
met zijsluiting. Keuze
uit 3 verschillende ruit-
dessins.
140 t/m 14617.-
Maten 122 t/m 134 \0T
Loden mantel
met afknoopbare
capuchon, ruitvoering,
stolplooi en rugpand.
Maten 98 t/m 116
Pullovertje met kol
van acryl, in vele
najaarskleuren, zoals
o.m. rose, groen en
zwart. s»
Maten98 t/m 110 Q."
Vlotte overgooier
met een zakje aan de
voorzijde dat met franje
is afgezet. Keuze uit
4 leuke ruitdessins. ia
Maten 98 t/m 116 VJT
Pullovertje met kol
in parelsteek gebreid.
Keuze uit diverse
kleurenkombinaties met
o.m. camel, marine en
rood. in
Maten 98 t/m 116 IO«"
Pantalon
van acryl, in o.m.
marine, bruin en khaki-
groen ia
Maten98 t/m 116
Zilverkleurig nylon jack
Wattine gevoerd, met capuchon met
deelbare rits en drukknopen, waar
door de opengeslagen capuchon ook
als (opstaande) kraag kan worden
gedragen. Leuke zwarte biesgarnering
en windvangers rond de mouwen
maken dit jack kompleet.
Maten 122 t/m 170 45.- t/m 55.-
Maten 98 t/m 116
