Andere aanpak, maar doel blijft gelijk
Contact gereformeerde-
en geloofs-zending
Dominee, dan gaan we even een stapje verder
Ook volgend jaar
een bijbelweek?
Bisschoppen willen
universele lijnen
Traditie van de
Belijdende Kerk
is niet dood
Unie van Baptisten Gemeenten:
Actie Zweedse kerk
tegen geweld en
fascistoïde punk
Voorbijganger^'
DINSDAG 18 OKTOBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door A. J. Klei
Dick Houwaart. journalist, heeft
voor de VARA-microfoon vier
uitgebreide vraaggesprekken
gevoerd met L. H. Ruitenberg,
emeritus (pers) predikant van de
hervormde kerk. over: 75 jaar
religieus socialisme in Nederland.
Het religieus socialisme begon zijn
openlijk bestaan in oktober 1902
met de uitgave van het blad De
Blijde Wereld, waarvan het
tegenwoordige Tijd en Taak min of
meer (ik dacht: meer) de
voortzetting is en waarin de
bijdragen van dominee Ruitenberg
niet weg te vlakken zijn. Vandaar.
Het waren boelende Interviews.
Dick Houwaart weet wat hij vragen
moet en dominee Ruitenberg kan
hertellen, levendig en persoonlijk.
Nu is iemand op het ongelukkige
denkbeeld gekomen om de tekst
van deze radiouitzendingen zó van
de bandjes af in een boekje te
kwakken, hetgeen dan ook prompt
een slecht leesbaar werkje ten
gevolge had. Het heet: „Drie kwart
eeuw: socialisme en religie", het
telt 64 pagina's en het wordt voor
tien gulden min een dubbeltje door
uitgeverij In den Toren te Baam op
de markt gebracht.
Er staan leuke, interessante en
belangwekkende dingen in dit
boekje, maar je moet ze wel
opvissen uit een zee van zinnetjes
als: om zo te zeggen laat ik
zeggen als ik hetzo mag
zeggen je zou kunnen
zeggen en meer van dit soort.
Ook hele en halve herhalingen van
een zin, die in een gesproken tekst
goed dienst kunnen doen, hebben
zwart op wit een neerslachtige
uitwerking, en je wordt er als lezer
ook niet vrolijker van als dominee
Ruitenberg te kennen geeft, dat-ie
iets niet nagekeken heeft, zodat we
nóg niet weten hoe het zat met die
uitgetreden pater Van den Brink,
met wie Dick Houwaart op een
gegeven moment voor de dag
komt Voorts is het mal dat je.
omdat dominee Ruitenberg ook in
de gedrukte tekst zich nog afvraagt
of-'t-ie het wel heeft. Daan van der
Zee's „Een tijdverschijnsel" uitje
kast moet halen teneinde achter
het aantal leden van de voormalige
bond van christen-socialisten te
komen. En dan ben ik nog zo
gelukkig, dat aardige geschrift in
huis te hebben, maar dit kan toch
niet van iedere aanschaffer van
„Drie kwart eeuw: socialisme en
religie" gevergd worden?
Ik heb geprobeerd de lectuur van
dit boekje aantrekkelijker te
maken, door mijzelf te raden te
geven, hoeveel pagina's het zou
duren, voordat dominee
Ruitenberg het weer over „de
oorlog" zou hebben om dan door
Dick Houwaart vragenderwijs
gecorrigeerd te worden: de eerste
wereldoorlog? op pagina 35, waar
het derde gesprek begint met de
krachtige opwekking: „Dominee,
dan gaan we even een stapje
verder". op deze pagina doet de
dominee het voor 't eerst goed,
maar op pagina 39 is het alweer
mis: het einde van de
oorlog H.: De eerste
wereldoorlog. R.: Van de eerste
wereldoorlog uiteraard Aldus
wordt ons geen tittel of jota van wat
de radioluisteraars hebben
meegemaakt, onthouden.
Ik zei al dat er aardige dingen in dit
boekje staan. Daaronder reken ik
de mededeling dat Hilda (Verwey-)
Jonker student Bart Ruitenberg
overhaalde om SDAP'er te worden.
Mooi is ook hoe dominee
Ruitenberg het verschil uitlegt
tussen het ex-gereformeerdendom
van Den Uyl, Buskes en J. H.
Scheps. Ook kunnen we volop
meemaken hoe het vrijzinnig hart
van L. H. Ruitenberg zich afkeert
van het dogmatisme der
chris tenen-voor-hetrsocialisme die
„ik zou haast zeggen, verslaafd zijn
aan de marxistische methoden".
Nou goed. dat zijn allemaal dingen
waarvan ik vurig hoop dat dominee
Ruitenberg ze nog eens op een rij
zal zetten in een geheel door
hemzelf vervaardigd boekje.
Misschien dat ik dan ook beter de
drie „lijnen" in het religieus
Ds. L. H. Ruitenberg
socialisme kan onderscheiden,
want nu schieten ze dooreen, net
zoals de stralen uit een oud
kerstversje.
Van een medewerker
HOENSBROEK - Op kasteel
Hoensbroek kwamen precies
tweehonderd afgevaardigden
en vele gasten bijeen voor de
97ste algemene vergadering
van de Unie van Baptisten Ge
meenten in Nederland. Dat
aantal werd bereikt nadat de
vergadering besloot de onlangs
geïnstitueerde gemeente Em-
meloord als (79ste) lid in de
Unie op te nemen. Voor het
eerste werd de .Unievergade
ring" in Limburg gehouden. De
ontvangst van het recordaan
tal bezoek(st>ers was door de
nodigende gemeente Treebeek
uitstekend georganiseerd.
De beraadslagingen werden geopend
door voorzitter S. H. van der Werf uit
Sneek. die even tevoren uit handen
van Hoensbroeks burgemeester een
koninklijke onderscheiding (ridder
in de Orde van Oranje-Nassau) kreeg
uitgereikt als teken van erkentelijk
heid voor zijn vele bestuurlijke acti
viteiten gedurende een reeks van ja
ren in Unie- en gemeenteverband
verricht. Op deze vergadering beëin
digde hij officieel zijn arbeid. Als zijn
opvolger werd gekozen ds J. Broer
tjes te Groningen-Noord, sinds fe
bruari jl. reeds lid van de (besturen
de) Commissie der Unie.
In zijn openingswoord „De Unie geen
doel in zichzelf" ging de heer Van der
Werf na. hoe de Unie zich gedurende
bijna een eeuw had ontwikkeld tot
een veelzijdige federatie van ge
meenten. die nog steeds op het oor
spronkelijke doel was gericht. Ver
andering van aanpak, het maken
van nieuwe plannen behoren vrucht
van gezamenlijke bezinning te zijn,
zodat de ontwikkeling evenwichtig
kan doorgaan. „Verkondiging van
het evangelie en opbouw van het
geloofsleven blijven de opdracht van
Unie en gemeenten!", aldus de heer
Van der Werf.
Ds Broertjes ging later in zijn slot
woord op dit laatste facet nader in:
„Het werk van Christus moet op
vélerlei wijze gestalte aannemen in
het persoonlijke leven, in het ge
meentewerk. maar ook in de samen
leving, waar we met andere christe
nen deze taak hebben te vervullen."
Door het systeem van twee gelijktij
dig gehouden sectievergaderingen
kon de meer dan zestig punten tel
lende agenda bijzonder vlot worden
afgewerkt. Deze secties bespraken
de jaarstukken en plannen, stelden
aanbevelingen vast, die later in de
plenaire vergadering tot besluiten
werden verheven.
In de sectievergadering rondom
evangellsaUe en zending werd de ar
beid van ds R. Reiling, Dordrecht,
die voor de helft van zijn tijd evange
lisatiepredikant in dienst der Unie is,
uitvoerig geschetst. De vele moge
lijkheden van gemeente-acties, Jon
geren-evangelisatie, studie en vor
ming maken het nodig op den duur
uitbreiding van mankracht te over
wegen.
Conferentie
De reeks zakelijke vergaderingen
werd onderbroken door een confe
rentie. die gehaal aan het evangelisa
tie-werk was gewijd: zowel uit bijbels
oogpunt als om praktische redenen
werd de noodzaak bepleit van de
missionaire gemeente.
Het zendingswerk van de Unie ge
beurt in samenwerking met de Euro
pese Baptisten Zending. Er werken
zeven zendelingen in Kameroen,
Sierra Leone en Zaïre. Bovendien zet
zich reeds enkele jaren een werk
groep in voor het projectenwerk voor
een „Wereld in Nood". In de Zen
dingscommissie, die deelneemt aan
de Nederlandse Zendingsraad, wer
den als nieuwe leden gekozen de
vroegere zendingswerkers ds J. ter
Braak te Bilthoven en drs T. J. J. B.
Wolters te IJmuiden.
Studenten
Aan het Seminarium, gevestigd op
„De Vinkenhof" te Bilthoven. stude
ren momenteel 22 studenten zo
deelde de rector prof. dr J. Reiling de
sectievergadering mee, die gewijd
was aan de opleiding van voorgan
gers en het jeugdwerk. „De Vinken
hof" zelf ondergaat een ingrijpende
renovatie. De plannen tot uitbrei
ding van het gebouwencomplex met
een geheel nieuw gemeenschapscen
trum/conferentiehuis en met een
dienstwoning voor de Uniesecretaris
ds J. van Dam, waartoe vorig jaar
reeds was besloten, vorderen ge
staag. De vergadering had wel zorg
over de daarmee samenhangde fi
nanciële problemen, maar was toch
vrijwel unaniem van gedachte, dat
aan de verdere verwezenlijking met
spoed moet worden gewerkt.
Het jeugdwerk beschikt in drs P.
Brongers uit Drachten over een half
time jeugdconsulent, maar heeft be
hoefte aan een tweede kracht, die
een deel van zijn tijd aan nieuwe
onderdelen op dit brede terrein kan
geven. De vergadering stelde zich
achter deze plannen en wekte de
gemeenten op hieraan hun financië
le steun te geven. Ds J. H. Hofman,
Stadskanaal-Noord, werd aangewe
zen om de jongeren in de besturende
Commissie der Unie te vertegen
woordigen.
Voor de „Studiegroep voorgangerssi
tuatie" sprak prof. Reiling de ver
wachting uit, dat een brede bezin
ning nodig was over plaats en functie
van gemeenten en voorgangers in de
veranderde samenleving. „Een pro
ces, dat veel en velen omvat en dat
zal leiden tot een beter verstaan van
eigen gemeenschap" meende prof.
Reiling. Ir A. Klein Haneveld, En
schede bracht een tussenrapport uit
voor de Werkgroep Uniestructuren,
waarin uitvoerige bestudering werd
toegezegd van de mogelijkheden om
de vele Unie-onderdelen op een soe
pele wijze te laten samengroeien in
een organisatievorm, die bij de Unie
als geloofsgemeenschap past.
Bestuur
Nadat de periodieke vacatures in de
besturende Commissie der Unie wa
ren vervuld door de verkiezing van
de heer H. ter Braak, Hengelo, ds J.
A. Brandsma, Groningen-Zuid en ds
W. Veenstra, Amsterdam en de com
missie op de gebruikelijke wijze was
aangevuld met vertegenwoordig-
(st)ers van de permanente commis
sie en de nevenorganisaties, werden
in het nieuwe Dagelijks Bestuur ge
kozen: ds J. Broertjes als voorzitter,
ds O. Oldenburger te Sneek opnieuw
als vice-voorzitter, ds J. A. Brands
ma als alg. adjunct en ds A. Visscher,
Veendam en ir A. Klein Haneveld als
leden.
Daaraan zijn toegevoegd ds J. van
Dam als uniesecretaris en de heer A.
van den Hoef als uniepenning
meester.
Van een medewerker
AMSTERDAM In tal van kerken
en groepen is de vorige week gehou
den Bijbelweek aanleiding geworden
voor allerlei bijzondere activiteiten.
Naast de meer „centrale" aandacht
van radio en televisie voor „De bijbel
als boek om te vieren" (thema van de
Bijbelweek). geven vele kerkbladen
een eigen presentatie van de functie
en betekenis van de bijbel. Daar ging
het de organisatoren van deze bijbel
week ook om. die waren aagewezen
door de Raad voor Contact en Overleg
betreffende de Bijbel (RCOB). nadat
de daarin deelnemende kerken, ge
loofsgemeenschappen en bijbelorga
nisaties besloten hadden tot instelling
van de Bijbelweek. Er was wel materi
aal beschikbaar voor wie dit wenste,
maar de uitwerking van het thema en
de vormgeving van de activiteiten wa
ren volledig voor rekening van de
plaatselijke kerken.
Die opzet leidde tot een variatie van
„programma's". Men hield diensten,
waarin kinderen meewerkten in de
weergave van het hoofdstuk uit Nehe-
mia (8 vers 1-13), waaruit het weekthe-
ma was afgeleid. Elders waren ge
meente-avonden aan de bijbel als
boek gewijd, verenigingen en ge
spreksgroepen hielden er zich mee
bezig. Kleine bijbeltentoonstellingen
dienden als „blikvanger". De RCOB
hoopt, dat de Bijbelweek dóórwerkt in
een voortgaande bezinning rondom de
rol, die de bijbel in het geloofsleven,
in de kerkelijke praktijk en uiteinde
lijk in het maatschappelijk gebeuren
speelt.
Op 3 november komt de zgn. begelei
dingscommissie Bijbelweek 1977 bij
een, om na te gaan, hoe deze afgelo
pen week heeft „aangeslagen" en om
aan de RCOB de daarvoor op 23
november speciaal bijeenkomt ad
vies uit te brengem over voortzetting
van deze week in volgenda jaren. De
commissie is dan ook zeer gediend
met reacties en ervaringen uit het
land, die voor 1 november uiterlijk bij
het secretariaat RCOB, Planetenlaan
113, Groningen worden ingewacht.
Aan de hand daarvan kan een welo
verwogen advies worden uitgebracht.
LEUSDEN Het centraal or
gaan voor de zending van de
gereformeerde kerken heeft on
langs een gesprek gehad met
vertegenwoordigers van de zo
genaamde geloofszendingen.
Geloofszendingen zijn interconfes
sionele zendingsgemeenschappen,
waarvan de leden komen uit de ver
schillende kerken, maar deze niet
vertegenwoordigen. Ruim zestig pro
cent van alle westerse zending wordt
bedreven door geloofszendingen. Zij
onderschelden zichzelf naast of soms
zelfs tegenover de zogenaamde ker
kelijke zending. De onderscheiding
wordt ook wel aangeduid met „evan
gelische zending" en „oecumenische
zending".
In Nederland wil de evangelische
zendingsalliantie (EZA) ontmoe-
tings- en coördinatiepunt zijn voor
de zelfstandig opererende geloofs
zendingen. Meer dan dertig zijn erbij
aangesloten.
De zes vertegenwoordigers van de
EZA gaven tijdens het gesprek een
uiteenzetting van het werk van de
geloofszendingen, hun uitgangspunt
en hun praktische toepassing daar
van. In het communiqué, dat het
centraal orgaan voor de gereformeer
de zending na afloop opstelde, wordt
gezegd: „In de discussie, die open
hartig was, werden vooral naar voren
gebracht de moeilijkheden, die som
mige geloofszendingen in verschil
lende landen veroorzaken door geen
of weinig rekening te houden met de
daar bestaande kerken. Ook de inzet
van zendingsarbeiders en de vaak
(te) absolute manier van spreken en
handelen kwamen op een openharti
ge manier ter sprake. Tegelijk werd
echter geconstateerd dat vele grote
zendingsfiguren, wier graf wij om
kransen. zijn voortgekomen uit krin
gen die wij nu geloofszendingen zou
den noemen".
Gedureride enkele jaren bestaat er
een gespreksgroep van enkele verte
genwoordigers van de kerkelijke
zending en van de EZA, die plannen
heeft om binnen enkele maanden
een boekje uit te geven, waarin beide
groeperingen zich presenteren. Dit
zal vooral gericht zijn op het gebruik
in de gemeenten, waar nogal wat
vragen leven over het verschil en de
overeenkomst tussen kerkelijke en
geloofszending.
ROME (CIC) Praktisch eenstem
mig hebben de 204 leden van de r.-k.
bisschoppensynode zich ervoor uit
gesproken. dat de paus richtlijnen
voor het godsdienstonderricht zal
geven, die gelden voor de hele kerk.
De bisschoppensynode houdt zich
bezig met het godsdienstonderricht
vooral voor kinderen en jongeren.
Na een week van algemene inleidin
gen en een tweede week van commis
sievergaderingen zal de synode deze
week de resultaten van de commis
sievergaderingen gaan besprekea
Het is de bedoeling, dat de synode
zich aan het einde van haar vergade
ringen. over twee weken, xal beper
ken tot een algemene verklaring met
daarin een bijzondere boodschap
voor de Jeugd. De uitwerking wordt
aan de paus overgelaten, dat wil
zeggen aan zijn naaste medewerkers
in de Romeinse curie.
Een enquête onder de synodedeelne
mers heeft uitgewezen, dat de syno
de zich uitdrukkelijk als adviserend
lichaam wenst te beschouwen. Hier
mee is de gedachte van het Vati
caans concilie afgewezen, dat de sy
node een collegiaal medebesturend
lichaam zou worden.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tet. 020-913456
Telex 13006
ROTTEROAM/DORDRECHT
Postbus 948
Westbiaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Padtsbaat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
STOCKHOLM (ANP) De lutherse
kerk in Zweden bereid een actie
voor tegen wreedheid op televisie en
in andere massamedia Initiatiefne
mer is de psycholoog Folke Westin,
die de Zweedse lutherse bisschop
pen rapport heeft uitgebracht over
de uitwerking van geweldverheerllj-
king in films en andere produkties.
Westin veroordeelde ook scherp de
punk-muziek", een nieuwe trend in
de popwereld, die uitdrukking zou
geven aan fascistoïde emoties Vol
gens Westin zijn deze verschijnselen
een van de oorzaken van de destruc
tieve tendenzen in de maatschappij
met name bij jongeren.
In Darmstadt waren deze
maand meer dan achthonderd
christenen uit heel Europa bij
een. Op uitnodiging van de
evangelische studentenge
meenten in de Duitse Bondsre
publiek maakten zij de reis
naar Darmstadt om daar het
zgn. Darmstadter Wort aan de
vergetelheid te ontrukken.
Christenen uit communistische, so
ciaal-democratische en burgerlijk
radicale partijen én partijloze chris
tenen onderkenden de actualiteit
van dit Darmstadter Wort, en gaven
op massale wijze gehoor aan deze
uitnodiging: hadden de organisato
ren gerekend op zo'n tweehonderd
deelnemers, het waren er uiteinde
lijk meer dan viermaal zoveel!
In augustus 1947 publiceerde de
Broederraad van de Evangelische
Kerk in Duitsland een schrijven over
de politieke weg van het Duitse volk.
Met dit zgn. Darmstadter Wort, op
gesteld door o m de theologen Hans
Joachim Iwand. Martin Niemöller en
Karl Barth. richtte de Broederraad
zich tot de Duitse kerken Deze Broe
derraad was voortgekomen uit de
Bekennende Kirche (Belijdende
Kerk), d.i. de kerk waarin het kerke
lijk vereet tegen Hitier en de Deut
sche Christen tijdens het nationaal-
socialistische regime was georgani
seerd.
Zij had tijdens deze Duitse kerk
strijd onderkend, dat veel te laat
duidelijk geworden was hoe de Duit
se kerken door haar jarenlange
bondgenootschap met het Duitse
militarisme en kapitalisme het fas
cistische regime hadden helpen
voorbereiden.
In augustus 1947, slechts twee jaren
nadat de door het nationaal-socialis-
me ontketende oorlog voorbij was.
werd de Broederraad door de ont
wikkelingen in kerk en politiek ge
dwongen zijn stem te verheffen en te
waarschuwen voor het Duitse natio
nalisme. dat opnieuw zijn kop op
stak. Deze waarschuwing werd op
ondubbelzinnige wijze onder woor
den gebracht in het Darmstadter
Wort.
door Reinier Gosker
In 1947 gingen er in de Duitse kerk
conservatieve stemmen op om na de
schuldbelijdenis van Stuttgart (ok
tober 1945) een „woord van verge
ving" op te stellen. Dit paste in de
voorstelling van zaken dat de perio
de 1933-1945 een soort „bedrijfsonge
val" geweest zou zijn, waarmee te
vens elke samenhang van de ge
schiedenis voor en na 1933 werd ont
kend. En dat weersprak de ervarin
gen die de Belijdende Kerk in de
Duitse kerkstrijd had opgedaan. Zij
stelde immers het jarenlange bond
genootschap van de kerk met het
Duitse militarisme en kapitalisme
mede verantwoordelijk voor het op
komen van het nationaal-socialisme.
In aansluiting hierop onderkende de
Broederraad het gevaar dat schuld-
vergeven maar al te gemakkelijk
schuld-vergeten zou kunnen beteke
nen. Daarom geen kerkelijk „woord
van vergeving:" alleen het aan de
gemeente van Jezus Christus gege
ven „woord der verzoening" kon van
alle schuld vrijspreken. Men vatte
dit „woord der verzoening" uit 2 Co-
rinthen 5 op als vrijspraak én nieuw
begin. De opstellers van het Darm-
stfldter Wort hielden scherp voor
ogen, dat in de verzoening geen vrij
spraak gegeven wordt zonder beke
ring. de omkeer tot God en toe-keer
tot de naaste, een nieuw begin. Het
voortgaan op de oude weg, het ont
breken van de omkeerdat was
hun kritiek op de politieke en kerke
lijke ontwikkelingen in Duitsland
Terwijl met grootscheepse Ameri
kaanse hulp (het Marshallplan) de
Duitse economie weer op gang ge
bracht werd, sprak de Broederraad
over „nieuwe vormen van ordening
in het maatschappelijk leven". Ter
wijl de formatie van een Christelijk
Democratische Unie voortsnelde
naar een bundeling van conservatie
ve krachten in Duitsland, waar
schuwde de Broederraad om niet
een „christelijk front" op te richten
tegen de noodzakelijk veranderin
gen in het maatschappelijk bestel.
Terwijl de koude oorlog op til was,
en de wereld verdeeld werd in West
en in Oost, sprak het Darmstadter
Wort zijn afkeuring uit over het in
de politiek en met politieke midde
len gevormdè front van de „goeden
tegen de kwaden", van het „licht
tegen de duisternis'. De Broeder
raad wees erop dat het aanbod van
Gods genade aan allen door deze
politieke, sociale en wereldbeschou
welijke frontvorming belemmerd
wordt.
En terwijl er een golf van anti-com-
munisme over het Westen spoelde,
sprak de Broederraad over het eco-
nomisch-materialisme van het
marxisme en het belang daarvan
voor de opdracht en de belofte van
de christelijke gemeente ten aan
zien van het maatschappelijk leven.
Deze kritiek wees de terugkeer tot
het christendom als verdediger van
de westerse cultuur af. Ze probeerde
de christelijke gemeente haar eigen
lijke weg te tonen, die begint met de
omkeer tot God en de gang naar de
naaste in de kracht van dood en
opstanding van Jezus Christus.
Het Darmstadter Wort was verge
ten. Maar dertig jaar later bleek het
zwijgen over dit „woord der verzoe
ning" niet langer houdbaar. Het
Darmstüdter Wort heeft juist nu
grote zeggingskracht ten aanzien
van de situatie in West-Duitsland
(en elders). Wanneer in het Darm-
stëdter Wort gesproken wordt over
een staat die naar binnen alleen op
een sterke regering en naar bulten
alleen op militaire machtsont
plooiing vertrouwd, wie denkt dan
niet aan de wijze waarop de Duitse
overheid op dit moment optreedt
tegen de demonstranten in Kalkar
en in Brockdorf, aan de beroepsver
boden en aan anti-terreurwetten,
die feitelijk de democratie uithol
len? En wie denkt, anderzijds, niet
aan de steeds groter wordende in
vloed van de Bondsrepubliek in de
binnenlandse aangelegenheden van
andere landen in West-Europa, aan
het ultra-centrifuge projekt in Al
melo.'en aan de pogingen van CSU-
leider Strausz en het ultra-rechtse
krantenconcern Springer om de Ita
liaanse pers onder Westduitse con
trole te krijgen?
'het is deze actualiteit die zoveel
christenen op de been bracht om
naar Darmstadt te gaan. Emidio
Campi, waldenzisch predikant en
secretaris-generaal van de wereldfe
deratie van Christen-Studenten for
muleerde deze actualiteit zo: „De
Belijdende Kerk, Barth, Niemöller,
Iwand e.a. hebben het nationaal-
socialisme niet bestreden om ruimte
te maken voor deze vorm van So
ciaal-Democratie van Helmut
Schmidt!" Het daverend applaus
dat Emidio Campi met deze opmer
king aan zijn gehoor ontlokte, be
doelde niet alleen instemming uit te
drukken, maar was ook een demon
stratie daarvan dat de traditie van
de Belijdende Kerk niet dood is en
het DarmstSdter Wort niet vergeten.
Daarmee in overéénstemming spra
ken de deelnemers zich tijdens de
slotbijéénkomst uit tegen de prak
tijk van de beroepsverboden, die
ook in de Duitse kerken plaatsvindt,
tegen de Westduitse inmenging in
de binnenlandse aangelegenheden
van andere Westeuropese landen en
tegen het in produktie nemen van
de neutronenbom.
Reinier Gosker studeert theologie
aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam.
ERNSTIGER GEVAAR
Men kan zich zo langzamerhan
gaan afvragen wat ons meer zor^
zou moeten baren, de terreurdai
van de Baader Meinhof-groep o
reacties die deze daden met nai
Duitsland hebben opgeroepen.
Mannen als ex-burgemeester
Albertsz, Heinrich Böll. Hellmui
Gollwitzer en Martin Niemöller
worden openlijk als
„sympathisanten" met deze
verwerpelijke terreur
gebrandmerkt. Waarom? Omdai
opgeroepen hebben tot bezinniri
gewaarschuwd hebben tegen eef
handelen dat de democratie in
gevaar brengt. Mede omdat zij i
gevraagd hebben om een ondera
naar de achtergronden van de
blinde woede- en
gewelduitbarstingen van ae
bewuste groep. Zij zijn van menl
dat hun discriminatie als
„sympathisanten van het gewell
de democratie ernstiger schade
dan dat geweld zelf. Niemöller v
in een gesprek met name het
mammonisme aan als de
achtergrond. „In de ijle lucht vai
het mammonisme valt immers rj
te ademen?" Enkele berichten d
de laatste tijd in de pers verschel
zijn, doen mij aan een dergelijke^
situatie bij ons denken. Het
weekblad Vrij Nederland heeft
enkele maanden geleden
onthutsende publikaties gedaanV(
over het zogenaamde ;pj
Nollen-syndicaat. Eén lang verh^
van mensen die begerig zijn naa^0
steeds meer. De laatste twee we|»
staan enkele vooraanstaande nei
mensen in hetzelfde weekblad ia^
belangstelling vanwege de bijzo^0
hoge sommen die zij aan de ae!
belasting zouden weten te jei
onttrekken. Wanneer deze dinged
waar zijn dienen zij zo spoedig Vp
mogelijk uitgezocht te worden, i
Hebben ze geen enkele grond, dfj
zal vanzelf het weekblad daarvaj
consequenties moeten dragen.
zo kunnen dit soort dingen niet p
blijven. Dat jaagt nu juist jongeLi
mensen in de radeloosheid of in(a'
begeerte om ook zelf aan dergelik
handigheden mee te gaan doen.fe_
eersten gaan misschien schieteed
de laatsten ontmoeten we over eyaj
paar jaar als handige jongens inter
krant. Wat is erger? Waarvoor
dienen wij meer bezorgd te zijn?^
onze politiek en democratie met
soort zaken gemoeid zijn is in ieiii
geval duidelijk.
Beroepingswerk
NED. H ER V. KERK
Beroepen te Delft: drs C. van'
te Steenbergen: te Bussum: J. I
velt te Zwijndrecht; te Dordref 1
Kok te Zoetermeer. Ni
Aangenomen naar Nederhemede
de Greef te Wijngaarden, d^a
dankte voor Wekerom, Oude v
en voor Veen. id
Bedankt voor Oud AvereesU®!
brug: L. A. Nagtegaal te St. Pafal
ru
GEREF. KERKEN
Beroepen te Emmen: F. W.
ma te Laren (NH); te Nijme^d
Lugtigheid te Leidschendam.101
GEREF. KERKEN (VRIJG.) f,
Beroepen te Assen-Zuid "s'
dienst in Curitiba, Braz.): J. 1
Simpelaar. kand. te ÖegstgeeiVi
Bedankt voor Amsterdam-Zuid
H. J. Begeman te Assen: voor;
laren: H. D. van Herkesde
Heemse.
Beroepbaar: P. H. van der |V(
Noorderbuitensingel 12, Gron?^
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Driebergen: G. I
te Den Haag-Scheveningen. fn
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Oudemirdum:
Kleppe te Woerden. 'ei
Bedankt voor Amsterdam-Noc a
Mol te Rijssen; voor Poortvlr®
Blok te Capelle a.d. IJssel;j 1
Krimpen a.d. IJssel en 's Gin
zande: A. Moerkerken te f*a
Beijerland.
OUD-KATHOLIEKE KERK |jj
Benoemd te Aalsmeer: A. J.
der Hoek, pr. in buitengf"
dienst van het bisdom HaarlK.
Eervol ontslag verleend aan Y'
ker te Amersfoort-Culemborg
Bisschop Bakhsh 0
De pas benoemde bisschop
Bakhsh van het diocees Sialktx
de kerk van Pakistan brengtte
tober en november een oriëntisi
zoek aan de partnerkerken iner
land. Schotland en Nederlatir
bedoeling is. dat het eclrn
Bakhsh van 25 oktober tot 7 dn
ber in ons land is. Zij zulltd
tournee maken door Noord-Hte(
omdat het de gereformeerde b
in die provincie zijn, die vooilb
antwoordelijk zijn voor de rgi
met de kerk in Pakistan. 11
in
P. N. van Kampen"
De heer P. N. van Kampen uit
wijk treedt per 1 december in)
van de vier gereformeerde kei
de stad Utrecht voor de onf"
ling van de missionaire toef
Hij zal zich bezighouden M
toerusting van medewerker!^
evangelisatie, ouderlingen en
nen in het kader van de opboj
„de evangeliserende gemeen!
Karl Barth
Het adres van Pfarrer R. Mül
de actie tot behoud van de 4
van Karl Barth coördiné
Schulstrasse 16, 5415, Nusstj
bei Baden, Zwitserland (en dj
West-Duitsland, zoals wij nv
schreven).
