eeuwen
„Vrienden"
in Nederland
Een boekje open over Marietje
Uit Scholte's
nagelaten papieren
Ontmoeting van
gelovigen
Nieuwe
boeken
VANDAAG
Voorbijgangers
H KOK KAMPEN
ZATERDAG 15 OKTOBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
F
door dr. S. L. Verheus
Op een feestelijke jaarvergadering in Woudschoten herdacht
het Nederlandse Genootschap der Vrienden het feit dat drie
eeuwen geleden, in 1677 te Amsterdam de eerste geregelde
..jaarvergadering"' van het genootschap werd gehouden. Vrien
den uit Engeland waren over gekomen om de vestiging van de
Nederlandse tak van de Society of Friends, met de spot-naam
Quakers beter bekend, te bekrachtigen.
Door tijden van ups en downs heb
ben de Quakers een eigen bijdrage
geleverd aan he- 'Westelijk leven
van Nederland Over de Quakers
weet men ook in kerkelijk Neder
land dikwijls nu Het r»-
nooLschap dat ruin.
in Nederland telt (echte»
door een veel grotere kr ..i„ nui
..vrienden van vrienden") treedt
ook betrekkelijk zelden op de voor
grond en leed enigszins terzijde
van de kerkelijke ontwikkelingen,
omdat het op principiële gronden
i bezwaar tegen het onderschrijven
van enige belijdenisi geen lid kon
worden van de wereldraad van
kerken
Het begin van het internationale
Quakerdom gaat terug op de predi
king van George Fox (1624-16911
Centrale punten in de prediking
van Fox vormen nog altijd de basis
van het Quakergeloof: „Gods geest
is in elk mens; in de omgang met
Ood behoeft de mens geen bemid
delende priester. 'n gewijd gebouw
of een sacrament; men komt samen
in stilte al wachtend ervaart men
de leiding van Gods geest door
stilte of een gesproken getuigenis;
de prediking der liefde zoals ge
leerd door Jezus is een weg ten
leven en moet ons gehele leven
dagelijks doordringen."
Grote nadruk heeft de prediking
van het „innerlijk licht", de godde
lijke vonk. die in allen is. Men kan
niet zeggen dat de Quakers geen
sacrament kennen, beter zou men
kunnen zeggen dat het gehele leven
als een sacrament wordt gezien en
alle mensen een hoge waarde wordt
toegekend. Geloof en godsdienst
behoren niet gereserveerd te blij
ven voor de Sunday-box" vandaar
•»i\>te nadruk op verantwoorde-
verbonden met
•Mviteiten.
Vooral ir' ..Uuiiaal kan dan ook
geconstateerd worden dat de in
breng van de Quakers op het ter
rein van christelijk-maatschappe-
lijk en opvoedkundig werk aan
zienlijk belangrijker is dan men op
grond van de getallen (ruim 23000
in Europa en 120.000 in N Amerika)
zou verwachten. Hun hulpwerk en
vredesgetuigenis staan ook in de
kringen van de wereldraad van ker
ken hoog aangeschreven.
Hun komst naar Nederland valt
ongeveer een eeuw na de komst
van de doopsgezinden, waarmee zij
vooral in de begin-jaren veel rela
ties hadden. Soms echter kwam het
op grond van hun zendingsijver
ook tot gespannen verhoudingen.
Op de feestvergadering karakteri
seerde dr. D. van Dalfsen de eerste
periode van de Quakers als die van
de provo's. De eerste Quakers wek
ten dikwijls protest door hun wei
gering voor hooggeplaatsten de
hoed af te nemen, of door het geven
van een eigen getuigenis na afloop
van de prediking (Dit laatste had
den trouwens de eerste dopers in
Zwiterland ook al gedaan).
Luisterende Quaker in een stille meeting (afbeelding op omslag
van ..Quaker by convincement" door Geoffrey Hubbard, Penguin
Books 1976. A 1663).
juist in de jaren van het opkomen
de Quakerdom een ongehoorde
pest-epidemie heerste, die ook on
der de predikers van het nieuwe
geloof toesloeg.
ADVERTENTIES
in da Oakumana-seri"
Prof. dr. D. C. Mulder
over de dialoog (usaen de aanhangers
van verschillende religies
100bladlijden. 19.75
verkrijgbaar in de boekhandel
uitgave van Bosch Keunmg
Bij uitgeverij Zomer en Keuning te
Wageningen kwamen uit: Handig
ielt doen van de schrijver P. Richter.
341 blz 24,50; Vlinder met ge
schroeide vleugels, roman van Mine
van 't Sant 224 blz 14.90; in de
serie Wtna's cullinalr Kip, wild en
gevogelte door L. van Pareren en
Diepvries (techniek en recepten)
door C. Thijssen. Per deeltje 104 blz
- 650
ADVERTENTIE
0220 boekennieuws
Os J. Ovordum
OC KUNST VAN HFT ZIEK ZIJN
104 DU. 11075
dusiH
Pro» Or. W H. Veioma
RONDOM HET LEVENSEINDE
2»druk. 80 Wz 19.50
Pro» Or W M Vrtrm*
UER ERMEE TE LEVENI
2# d'uh 80 bil '9.90
HANDBIJBEL MET
OPZOEKFLAP
Vong jaar introduceerde hot bijbelge
nootschap zi|n eerste t»|be! mei opioek-
flap, een combinatie van een alfabeti
sche inhoudsopgave en bladwijzer
Oeie flap heett inmkMeto zijn nul
Formaat 9.S t 14,5 cm.
Omvang 1406 Wz
Pres: 22,50 (exduwef verzend-
Pnja I 42,50 (exclusief verzend
kosten)
ook verkrijgbaar be de boekhandel
Nederlands
Bijbelgenootschap
Postbus 620. Haarlem
Tet 023-259501
Amsterdam en Harlingen waren
plaatsen waar het Quakerdom zich
na 1660 verbreidde, wellicht mede
door de goede verbindingen van
beide steden met Engeland, het
land van herkomst. In een aantal
gevallen werden hun bijeenkom
sten verboden, en de predikers
soms gevangen gezet, wat dezen
niet beletten na korte tijd opnieuw
hun getuigenis te laten horen.
Feministe
Tot de grote figuren uit de eerste
periode behoorden Jacob Sewel en
diens vrouw Judith Zinspenning,
eerst doopsgezind, maar onder de
invloed van de prediking van Willi
am Ames Quaker geworden. Judith
Zinspenning zouden wij een vroege
feministe kunnen noemen, die toen
zij zich niet kon verenigen met de
gang van zaken bij de Amsterdam
se doopsgezinden pamfletjes uit
deelde. waarin zij van haar beke
ring tot het innerlijk licht getuige
nis aflegde.
Een zoon Willem Sewel werd de
grote geschiedschrijver van de
Vrienden met zijn werk: „Historie
van de Opkomste, aanwas en
voortgang der Christenen, bekend
by den naem van Quakers" (Am
sterdam 1717). Sinds 1971 beschik
ken wij voor een minutieuze be
schrijving van de Vrienden in Am
sterdam over het nog te weinig
bekende boek van J, Z. Kannegie-
ter: „Geschiedenis van de vroegere
Quakergemeenschap te Amster
dam" (Publikatie van de gemeente
lijke Archiefdienst no. 9).
Na de jaren van strijd en beproe
ving kwam ook de Nederlandse
Quakergemeenschap in rustiger
vaarwater; hetgeen nog weer later
tot een geestelijke inzinking van
het genootschap leidde, waarin wij
alleen van een sluimerend genoot
schap kunnen spreken.
Herleving
Tegengif
Het standpunt van de tegenstan
ders van de nieuwe geestdrijverij
vinden wij in een Antidotum of
tegengif van Vondel, waarin het
heet:
Een schodelycke pest, voor lang
van d'oude vaders
Oepleystert en geheelt door hun
beschreven bladers
Nu uieder van de Theems na dese
kust gewayt,
Oekoestert en gequeeckt en ijverig
gesaayt.
Van menschen zonder geest, van
droomers en propheten."
Het „schadelijke pest" wordt nog
venijniger ais wij bedenken dat
Een duidelijke herleving van de
Quakers in Nederland zien wij in de
jaren dertig onder de stimulerende
invloed van het Quakercentrum
Woodbrooke bij Birmingham, van-
waaruit ook buiten eigen kring een
inspirerende werking uitging (de
Barchembeweging en het Wood-
brookers-huis te Bentveld). Talloze
zondagsscholen in Nederland volg
den het opvoedkundig programma
van het Westhill-werk, dat zich
naar het Engelse voorbeeld oriën
teerde. Met de doopsgezinden be
horen de Amerikaanse Quakers al
door tot de zgn. historical-peace-
churches, d.w.z. kerken, die op
grond van hun traditie „historische
vredeskerken" genoemd worden.
Het Quakergetuigenis aangaande
pacifisme en weerloosheid hoort
tot de oudste tradities van deze
geloofsgemeenschap. Zowel in
Amerika als ook in ons land zullen
wij steeds weer de Quakers tegen
komen als felle bestrijders van elke
vorm van militarisme en als ijveri
ge hulpverleners waar oorlogsge
weld leed en verwoesting heeft aan
gebracht.
De ..Vrienden", niet groot in getal,
hebben er goed aan gedaan bij hun
driehonderd jarig bestaan wat te
willen terugzien in hun verleden, al
weten zij ter dege dat hun voor
naamste taak voor hen ligt. Die is,
om met hun eerste leider George
Fox te spreken: „Walk cheerfully
over the world, answering that of
God in every one" - ga met opge
wektheid uw weg over de wereld,
als een antwoord op wat God in
ieder van ons gegeven heeft.
Dr S. L. Verheus, doopsgezind kerk
historicus, is verbonden aan de Uni-
versiteits Bibliotheek te Am
sterdam.
door prof. dr. D. Nauta.
Dr. C. Smits, van huis uit wiskundige, heeft zich met bewonde
renswaardige ijver geworpen op de beoefening van de geschie
denis der Afscheiding van 1834 uit de hervormde kerk. Reeds
twee kloeke delen zagen van zijn hand het licht. En nu ligt voor
mij een royaal uitgevoerd derde deel. Dit draagt een van de
beide vorige delen wat afwijkend karakter.
Het brengt niet een geregeld ver
haal van de gang van zaken in
bepaalde gedeelten des lands, zoals
in het eerste deel over Gorinchem
en in het tweede over Dordrecht,
telkens met de omgeving van de
genoemde steden; maar het bevat,
naar de ondertitel aangeeft, docu
menten uit het archief - ds. H. P.
Scholte, bewaard te Pella, Iowa,
U.S.A.
Scholte is naast Hendrik de Cock
een der leiders van de Afscheiding
geweest. Tot 1847 heeft hij in die
kring veel invloed uitgeoefend en
een geheel eigen plaats ingenomen.
Om zijn persoon heen hebben zich
nog al wat kwesties afgespeeld en
bij die botsingen kwam het in 1840
zelfs tot zijn schorsing. Hij heeft in
1847 het land verlaten om leiding te
geven aan de landverhuizing naar
het prairiegebied in Noord-Ameri-
ka. Uit de door hem nagelaten pa
pieren, welke aldaar te Pella trouw
bewaard zijn gebleven, heeft de au
teur van het onderhavig boek zijn
materiaal geput.
In Nederland
De stof heeft dus betrekking niet
op wat Scholte in Amerika onder
nomen heeft. Over dat onderwerp
is door anderen gepubliceerd. Alles
wat wij hier te lezen krijgen, betreft
uitsluitend het gebeurde in Neder
land. De bedoelde documenten
dragen een zeer uiteenlopend ka
rakter. Het zijn in hoofdzaak stuk
ken niet van de hand van Scholte
zelf, doch door anderen hem ver
schaft of aan hem gericht. En alle
hebben op de een of andere wijze te
maken met de gang van zaken bij
de Afscheiding. Ik voeg er aan toe,
dat in dit boek niet alles opgeno
men werd, wat de auteur uit het
Scholte-archief bijeenbracht. Want
op de omslag wordt door de uitge
verij aangekondigd, dat te zijner
tijd nog zal verschijnen de corres
pondentie van Scholte met de men
sen van het Réveil. Daarvoor is een
afzonderlijk deel in deze serie
bestemd.
Geen lopend verhaal
Het is hier niet dé plaats om in te
gaan op de gevolgde methode bij
de uitgave van een dergelijk ar
chief of van gedeelten eruit. Ik
moet mij hier beperken tot de
vraag, of en in hoeverre de gemid
delde lezer met een boek als dit uit
de weg kan. Het spreek vanzelf, dat
degenen die belangstelling hebben
voor de geschiedenis der Afschei
ding, om welke reden dan ook, hier
iets van hun gading kunnen vin
den. Maar anderen dienen er op
bedacht te zijn. dat zij in dit boek
niet een lopend verhaal krijgen te
lezen over bepaalde episoden uit de
geschiedenis van de Afscheiding.
Er worden hun evenwel stukken, in
overwegende mate brieven, voorge
legd. De auteur geeft er telkens
enige aanwijzingen bij, waardoor
de herkomst en de strekking van
een en ander verduidelijkt worden.
Maar om alles goed te verstaan en
het verband op te merken met het
gebeuren waarop de desbetreffen
de stukken en brieven betrekking
hebben, blijkt het bijna steeds
noodzakelijk andere boeken, onder
meer de beide al verschenen delen
van de auteur, op te slaan en daarin
het eigenlijke verhaal tfe lezen.
Slechts in sommige gevallen kan
men zeggen een stuk in handen te
krijgen, dat op zichzelf als een do
cument van menselijke gevoelens
ons toespreekt, en ook buiten het
kader van het toenmalige histori
sche gebeuren beslag legt op onze
zieleroerselen.
Ik denk aan de brief van Kohlbrüg-
ge (de enige van zijn hand) van 12
februari 1833, de dag van het over
lijden van diens eerste vrouw op de
leeftijd van 24 jaar.
S. van Velzen
De auteur is, mede op grond van
wat uit deze documenten te voor
schijn is gekomen, van oordeel dat
bepaalde voorstellingen omtrent
personen uit het bedoelde verleden
niet langer te handhaven zijn en
een grondige correctie behoeven.
Dit zou met name gelden ten op
zichte van J. A. Wormser, die zo
bevriend was met Groen van Prin-
sterer, en van S. van Velzen. De
eerste zou gunstiger, de tweede on
gunstiger beoordeeld zijn dan zij,
op grond van de werkelijke om
standigheden, verdienden. De au
teur gaat zelfs zo ver, dat hij zijn
boek opgedragen heeft aan de na
gedachtenis van Ds. Simon van
Velzen (1809-1896). De strikte be
wijsvoering voor een dergelijk stel
lig oordeel, dat ik niet onaanneme
lijk wil noemen, ontvangt men
evenwel in dit boek niet. Men moet
daartoe andere geschriften van de
auteur naslaan of afwachten wat
hij in het vervolg nog elders denkt
te publiceren.
De stof
De stof is door de auteur verdeeld
over 24 hoofdstukken. Het eerste
bevat de beroepsbrieven en acten
van ontslag, die Scholte tussen de
jaren 1832 en 1839 ontvangen heeft;
het tweede de acte van Afschei
ding, op 1 november 1834 door de
kerkeraad van Genderen toegezon
den aan het classicaal bestuur van
Heusden, met enige kanttekenin
gen van de auteur, die ook een
volledige opgave verstrekt van de
namen der ondertekenaren (de le
den der gemeente). Het laatste
hoofdstuk geeft de tekst van de
Handelingen der provinciale verga
deringen van de Afgescheiden ge
meenten in Noord-Holland uit de
jaren 1837 tot 1840, waarbij Scholte
betrokken is geweest. Het er aan
voorafgaande hoofdstuk biedt een
autobiografische schets van Schol
te, met een vertaling uit het engels
in het nederlands; van geringe om
vang en naar mijn mening van wei
nig waarde. In de overige hoofd
stukken vindt men de brieven op
een bepaalde manier gerubriceerd;
de auteur laat die telkens vergezeld
gaan van eigen opmerkingen, soms
wat uitvoerig, maar meestal be
knopt. Het boek draagt als geheel
beschouwd een wat tweeslachtig
karakter: niet een zuivere bronnen
publicatie, evenmin een verhalen
de uiteenzetting met brede aanha
lingen uit en nadere verwijzingen
naar de gebruikte bronnen.
Prof. dr. D. Nauta, oud-hoogleraar in
de kerkgeschiedenis aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam, be
spreekt: „De Afscheiding van 1834"
door dr. C. Smits, derde deel. Uitg.
J. P. van den Tol, Dordrecht, 384
pag., prijs 59,50.
s
ster 1
rij 1
rd JL
dlar
ltd
WAT VOORGAAT.
Veel van zulk soort dingen doen
jullie (Markus 7,
De Heer is dus In twistgesprek m<
farizeeën en schriftgeleerden. Hij
stelt tegenover elkaar het gebod
Gods en de overleveringen der
mensen. Het gebod Gods spreektL
van het eren van je vader en moei
Eren wil zeggen, dat je ze de ruim
geeft die hen toekomt en hun levt1
eerbiedigt, beschermt en eventue
als het nodig is, onderhoudt. Elke
tijd kent daarin z'n eigen gestaltejr
Wat gebeurde er nu? Er was een
menselijke regeling dat als iets
„korban" was, dan was dat bestei
voor de tempel, de eredienst, wij
zouden misschien zeggen: voor d
kerk. Neenveen som geld. Was dit
som korban, dan betekende dat
je die som een religieuze
bestemming had gegeven. Kwam
dan je vader vragen of hij iets van
mocht hebben omdat er nog geen
oudedagsvoorziening was (of, die
was er wel. nl. in het eren van vadt
en moeder, maar die functioneert
niet) dan kon je je op die religieuz
bestemming beroepen. Sorry, ma
dat is voor de Heer! Je hoort het
mensen, je zelf, zeggen. De Heer
gaat voor! De kerk gaat voor! Eenfo]
mooie smoes. En wat veel mensen
nu misschien nooit verwacht zou<
hebben is dit, dat Jezus zegt: watt
de Heer gaat helemaal niet voor. 0
liever, ja, Hij gaat voor, maar dan
zijn wijs gebod van je vader en
moeder eren. De Heer wil geen
concurrentie met onze zorg voor
mensen. Zijn gebod kan nooit in
strijd komen met het
daadwerkelijke liefhebben van de
naaste. En als dat ooit zo zou li jke ig
geef het dan maar met een gerust
hart aan je vader of moeder, want
zo. uitgerekend op die manier, wilr
Heer gediend zijn. En wie het and
doet, die heeft de Heer ni?t méér
maar minder. Hij begrijpt nog
steeds niet dat dit de stijl van de
God van Jezus is. Hij is met die sti
in strijd. Dus niet vromer, maar ju
minder vroom. En dan dat ene
woord: Zulk soort dingen doen jul
vaak! Dat betekent waarschijniijl
eens even rustig gaan zitten
nadenken.
ii
it
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Koekange: J. Rowa?
laatstelijk doopsgez. predikant
Steenwijk-Zwartsluis, wonende
Havelte; te Alphen a.d. Rijn (to<
J. J. van der Heiden te Scherpen;
(Fr.).
Aangenomen naar Lobith (f
time); J. D. Heybroek, leraar stre
lyceum te Ede, wonende te Culi
borg; naar Oostermeer-Eestrum:
van Dorp te Aartswoud-Opperdo
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Leeuwarden-H
zum: C. W. de Vries te Eindhoven;
benoeming tot hulpprediker te
sum (Gr.): W. J. de Ruiter ea pi
te Giekerk.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Alkmaar, Broek op L
gedijk: R. T. Urban te Goes-Br
wershaven.
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.
Beroepen te Deventer-Heino: A.
Boer kand. te Apèldoorn; te Dre—
ten: C. Bakker te Enschede-Zuic
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Haamstede:
Oosterbroek kand. te Apeldoorn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Gorkum: J. M. Kit
te Woerden.
IV"
jrn.
1
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
TM. 020-913466
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56 Twoee
Tel 05200-17030
door A. J. Klei
Halverwege de bezettingsjaren
moesten wij ons huis uit. omdat de
Duitsers erin wilden. We konden
intrekken bij de bevriende
hervormde dominee van ons dorp
en ik kreeg een kamer op de
zolderverdieping van de grote
pastorie. Naast het mij toegewezen
vertrek lagen boeken opgestapeld,
waarvoor in de studeerkamer geen
ruimte was en die de dominee ook
met direct nodig had bij het
vervaardigen van zijn preken
Hieronder bevond zich een dik. in
groen linnen geboden werk over
psychiatrie en het verrukkelijke
van dit boek was. dat elk hoofdstuk
begon met de uitgebreide
beschrijving van een geval; laatst
kreeg ik een jonge man van goede
familie bij me Ofonlangs
consulteerde mij een vrouw in de
bloei harer Jaren Ik heb eerst ai
die gevallen ademloos gelezen, dus
van ieder hoofdstuk het begin,
maar aan de rest van het boek ben
ik, eerlijk gezegd, nimmer
toegekomen.
Op dezelfde manier ben ik aan de
gang gegaan met „Een boekje open
over Marietje". een handreiking
voor gesprek voor jongeren van het
LCGJ (landelijk centrum voor
gereformeerd jeugdwerk). Marietje
is een meisje van zevèntlen die óf
zelf problemen heeft óf er via haar
vrienden mee in aanraking komt.
Aan de orde komen .Ben je niet
mooi genoeg" (over mode en
make-up). „Seks en bloot", „Dat
overkomt mij niet" (over ..moeten"
trouwen). „Ik haat afwassen" (over
emancipatie). ..Oehandicapt? Nou
en!", enz Omdat ik thans voor mijn
voorlichtende taak doende was,
heb ik ook van „de rest"
kennisgenomen, maar alvorens het
94 pagina's tellend geschrift netjes
en rustig door te nemen, heb ik
gretig alle situatietekeningen
gelezen. Zoals deze, uit het
hoofdstuk „Samen op vakantie":
Gezin: vader, moeder, zus Gerdien
(22. verloofd met Jaap). Marietje
(bijna 18). gaat met Kees (bijna 19).
broer Peter (20) en broertje Jan (14)
Situatie: De zondagmorgenkoffie
(of -middagmaaltijd of
-avondbrood, wat je maar wilt),
situatie 1
Vader: ,JZo Jongens, nou
moeten we toch eens de
vakantieplannen rond
maken.
Moeder en ik wilden
voorstellen om de
eerste twee weken van
juli een huisje op
Ameland te huren en
met z'n allen veertien
dagen naar zee te
gaan".
reakties:
Oerdien: (denkt) ..Samen met
Jaap lekker in het
warme zand
Peter; (denkt)„Ik kijk wel
uit
Marietje (denkt) „Ik ga met
Kees twee weken
zeilen
Jan (roept) „Hoi. hoi"
Voder en wat vinden
jullie daarvan0'
Het boekje over IVIarietje is royaal geïllustreerd en deze tekening
hoort bij „Samen op vakantie".
Peter
„Sorry, hoor pa.
maar
Oerdien: „Ais Jaap zin heeft
dan
Jon: Hartstikke jofel, dan
gaan we
Afarletje:,. Ik ga niet mee; Kees en
ik willen gaan zeilen".
Er valt een diepe stilte
Moeder: „Maar kind toch.
zeilen waarin dan?
Peter. .Mens, in een boot
natuurlijk!"
Vader: (donderend) „Peter, zo
spreek je niet tegen je
moeder".
Peter:
Marietje: „Kees mag veertien
dagen de boot van z'n
oom gebruiken en daar
willen we met z'n
vieren mee gaan
trekken. Willy en Piet
gaan ook mee."
Peter: „Leuk, heb ik vorig jaar
ook gedaan."
Vader: „Maar daar komt niets.
maar dan ook helemaal
niets van in."
Gerdien: ,,'t Idee zo jong al
samen op vakantie
enzovoort.
Na de beschrijving van een
dergelijke, uit het volle
gereformeerde leven gegrepen
situatie, geeft het boekje telkens
informatie over hét onderwerp in
kwestie (of vertelt nauwkeurig
waar informatie te krijgen is) en als
ik het allemaal goed begrijp, moet
je daarna zo'n situatie „uitspelen"
en met discussievragen op schoot
erover praten. „Een boekje open
over Marietje" geeft tal van
aanwijzingen, die mij met elkaar
soms te machtig worden (want ik
ben ouderwets genoeg om te
menen dat het ook zonder deze.
overigens stellig plezierige,
romslomp kan), maar die naar mijn
overtuiging geen jeugdwerker te
hoog gaan.
Treffend vond ik ook (ja, er komt
nog één citaatje) deze
situatie-tekening:
De televisie staat aan. Een
toneelstuk. Vader, moeder,
Marietje en Jan zitten
geïnteresseerd te kijken.
Halverwege het stuk verschijnt er
een dansende dame met ontbloot
bovenlijf in het beeld. Vader staat
zuchtend op. zet de tv uit en zegt:
,,'t Is tegenwoordig ook maar
allemaal niks op de tv".
De wakkere lezer zal begrepen
hebben, dat dit uit de paragraaf
over „Seks en bloot" komt. Deze
vragen horen er bij:
l Vind je de reactie van vader te
waarderen?
2. Hoe zou je zelf als je die vader
was gereageerd hebben?
3. Vind je dat in een toneelstuk
„bloot" een functie kan hebben?
Betekent dat dan ook dat het op de
tv uitgezonden kan en mag
worden?
Over „Seks en bloot" gesproken,
bij de informatie daarover vliegen
de boekjes van de PSVG alsmede
de werkjes van de NVSH over de
toonbank (de kracht der
gereformeerden ligt niet meer in
hun isolement), maar het
hervormde synodale geschrift over
de modeme moraal ontbreekt. Niet|
vanwege gereformeerde
eenkennigheid (zie mijn opmerkini
over het isolement), maar omdat
dergelijke geschriften niet
functioneren. Ik kom nu op één van
mijn stokpaardjes: een synode is er
om de huisregels vast te stellen
voor het betrokken
kerkgenootschap, en niet om met
pijn en moeite in elkaar
geknutselde ethische
verhandelingen weg te geven.
Daarvoor zijn „eigen"
beroepsmensen en die zitten, zoals
in dit geval, in de P8VO en doen
via dat kanaal hun zegje.
Excuus voor dit zijweggetje,
waarop Marietje me voerde De
waarde lezer heeft meer aan de
volgende mededeling: „Een boekje J
open over Marietje" kost vier
gulden (te storten op giro 47 50 60
t.n.v. het LCGJ onder vermelding
„Marietje").
1 *u
m;
