Marxisme en dialoog op synode
Raad van kerken aanvaardt
program voor Zuid-Afrika
Niet het atheïsme maar de onverschilligheid
f
Vergaderingen
nog niet openbaar
Evangelisatie
centra gaan
samenwerken
MEP begint geding tegen parlementsleden
Verder gesprek
over levensstijl
VANDAAG
4
Voorbijgangers
Kerken sturen bri
naar Brezjnew
VRIJDAG 14 OKTOBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN - De gerefor
meerde synode heeft gisteren
het werk besproken dat op de
grens ligt tussen zending en
werelddiaconaat. Onder dit
werk valt de commissie ont
wikkelingssamenwerking en de
arbeid man-vrouw-kerk
Het werk vindt plaats onder verant
woordelijkheid van een beleidsraad.
een gemeenschappelijke beheers
vorm van de deputaten voor de zen
ding en de deputaten voor het we
relddiaconaat De raad staat onder
voorzitterschap van de Amsterdam
se hoogleraar D C Mulder Vooral de
commissie ontwikkelingssamenwer
king KOS gaf aanleiding tot een
discussie, die overigens in alle vrede
werd gevoerd De aftredende secre
taris van de KOS dr Henk Koetsier,
die voor het laatst in deze hoedanig
heid in de synode optrad, zei wegens
het niveau van de discussie een goe
de herinnering aan het contact met
de synode te bewaren. Dat niveau
van de discussie is in vroeger jaren
wel eens anders geweest
De KOS bemoeit zich met samenle-
vingsvragen en dat roept vaak weer
standen op. Ds. A. Corporaal uit
Zeist twijfelde eraan of de armen wel
de echte kansarmen Zijn en hij
schoof de rijken als de ware bena
deelden naar voren, omdat dezen zo
weinig kans maken op het betreden
van het koninkrijk Oods. Hij citeer
de met instemming uit de ontslag
brief van Dr Koetsier dat het ge
wenst is de KOS te laten uitgroeien
tot een raad voor samenlevingsvra-
gen Dat hebben wij nodig in onze
kerken, vond ds Corporaal.
De KOS bemoeit zich met vragen
zoals oorlog en vrede, racisme, discri
minatie en milieu. Dat gaf ds D N.
Borgers uit Den Ham de opmerking
in. dat er wel verwarrend veel instan
ties in de gereformeerde kerken met
dit soort zaken bezig zijn. Bovendien
vroeg hij zich af waarom er wel gead
verteerd wordt tegen de invoer van
Chileens fruit in ons land terwijl men
zwijgt wanneer onze regering auto's
uit Rusland in gebruik wil nemen.
Over dat laatste zei dr Koetsier dat
Oost-Europa niet onder beslag van
de KOS valt en dat hier de Europa
commissie haar licht over moet laten
schijnen.
Ds. Borgers had het ook over ae
„sterk marxistische instelling" die
hij waarnam bij de de veldwerkers
van de JJcvos (Interkerkelijke com
missie voor ontwikkelingssamen
werking). die mede onder KOS val
len. Deputaat dr J. Verdonck gaf ten
antwoord dat de kritiek die onder
meer binnen de kring van de Ikvos-
veldwerkers bestaat jegens het ka
pitalisme. niet betekent dat de men
sen van kerk en ontwikkelingssa
menwerking precies weten hoe het
precies anders moet. Dr Verdonck
wees op de derde wereld waar het
kapitalisme zoveel harder is dan in
ons land. In Colombia vergrijpt het
kapitalisme zich volgens een recent
VU-rapport aan de mens door hen
de vernieling in te jagen. De ideolo
gie van het kapitalisme is nog onvol
doende ontmaskerd, merkte dr Ver
donck op. Dr Koetsier zei dat je
onderscheid moet maken tussen de
maatschappij-analyse, de ideologi
sche basis en dè methodiek van het
marxisme. Wanneer men iets denkt
op te steken van de maatschappij
analyse van sommige marxisten, be
tekent dat nog niet dat men alles
van het marxisme zonder kritiek
overneemt.
De rijken
Prof. Mulder reageerde op de opmer
king van ds. Corporaal over de kans
arme rijken door uiteen te zetten
dat juist het evengeiie duidelijk
maakt dat Jezus steeds de kant van
de arme en gebrokene kiest. Is er
dan geen kans voor de rijke? vroeg
prof. Mulder. Jawel, hij kan aan
Oods rechterzijde komen, als hij
zich wat van de arme heeft aange
trokken. Ook prof. Mulder ging In op
de kritiek op het kapitalisme die
binnen de gereformeerde kerken
soms gehoord wordt Hij vroeg de
synodeleden: „Staat concurrentie
en strijd van allen tegen allen niet
ver af van hetgeen wij als christen
dom zien?"
Dialoog
Prof. Mulder trad gistermiddag ook
op als voorzitter van het centrale
orgaan voor de zending. Naar aanlei
ding van zijn deelneming als voor
zitter van de consultatie over dia
loog en aanhangers van andere
godsdiensten die de wereldraad van
kerken dit jaar in Shengmai in Thai
land organiseerde, kreeg hij enkele
vragen te beantwoorden over het
gevaar van syncretisme, (vermen
ging van elementen van andere
godsdiensten), dat de dialoog be
dreigt. Hij zei dat ook ons christen
dom in Nederland door syncretisme
wordt bedreigd. „Welke vreemde
elementen zitten er immers in onze
beleving van het christendom?"
Prof. Mulder pleitte voor respect
voor mensen die een andere gods
dienst hebben. Dat hoeft niet te
betekenen dat wij ervan uitgaan dat
alle religies gelijkwaardig zijn maar
wel dat alle mensen gelijkwaardig
zijn, omdat zij naar ons inzicht naar
Gods evenbeeld geschapen zijn.
Toch blijft er enig wantrouwen be
staan tegen de dialoog. Op dit feit
wees ds. Borgers. Ds. E. Hoogerwerf,
uit Vlissingen, die voorzitter was
van de commissie die het verslag
van de zending namens de synode
had beoordeeld, zei daarop, dat veel
wantrouwen voorkomt uit artikelen
in kerkbodes geschreven door scri
benten die niet op de hoogte zijn
van wat prof. Mulder en anderen die
actief zijn in het gesprek met andere
godsdiensten, te berde brengen.
AMERSFOORT De raad
van kerken heeft zich in grote
trekken akkoord verklaard
met de aanbevelingen, die de
Nederlandse delegatie naar het
beraad van Driebergen samen
met Zuidafrikaanse collega's
heeft gedaan ten aanzien van
de rol van de kerken inzake
economische pressie op Zuid-
Afrika.
Dit beraad van Westeuropese en
Noordamerikaanse kerken werd in
mei van dit jaar in Driebergen ge
houden. De Nederlandse delegatie
heeft de aanbevelingen overgeno
men uit het rapport van het beraad
De raad van kerken aanvaardde het
gehele rapport als werkdocument
voor de komende penode en zal het
als zodanig aan de ledenkerken aan
bieden.
DRIEBERGEN/LEUSDEN - Het
evangelisatiecentrum van de gere
formeerde kerken te Leusden en de
afdeling evangelisatorisch werk van
de hervormde stichting „Kerk en
Wereld" te Driebergen stellen zich
voor nauw te gaan samenwerken.
De beide centra willen bij hun
dienstverlening aan de kerken el
kaar vooral aanvullen. Zij denken
aan samenwerking op het gebied
van bezinning, advisering en toerus
ting De beide instituten hopen, dat
er ook met andere organen en dien
sten van beide kerken een goed sa
menspel zal gaan ontstaan en dat
een verbreding van de interkerkelij
ke samenwerking in de toekomst
mogelijk zal zijn.
De behoefte aan samenwerking
werd sterk bevorderd door de toene
ming van de bereidheid tot interker
kelijke samenwerking op het plaat
selijk vlak en de omstandigheid, dat
beide instanties al geregeld met el
kaar te maken hadden en tot de
ontdekking kwamen, dat men een
zelfde visie heeft op wat evangelisa
tie vandaag is of zou moeten zijn.
Trnslotte. zo wordt gezegd in een
folder, du- ter gelegenheid van de
samenwerking wordt verspreid, is er
Mn ontwikkeling gaande waarbij de
kerken steeds meer worden tot een
randverschijnsel in de samenleving.
Enerzijds raken mensen van het
evangelie vervreemd, anderzijds
blijkt de betekenis van het evange
lie zowel voor het pesoonlijke als het
politieke en sociale leven verrassend
vaak een punt van gesprek. Een
bundeling van krachten is daarom
uiterst gewenst
HR GEREF KERKEN
Inirrdc op 19 okt te s Gravendeel:
kand. C. J. v.d Boogert uit Apel
doorn
GEREF .GEMEENTEN
Beroepen te Groningen A. Moerker
ken te Nieuw-Beijerland
Bedankt voor Hoogvliet J C West-
strate te St. Catharines (Can
Afscheid op 18 okt van Boskoop A.
Bar ber te Oostkapelle
Aan de sectie internationale zaken
en de werkgroep raciale vragen van
de raad zal worden gevraagd, de aan
bevelingen aan te passen aan de
Nederlandse situatie met het oog op
effectieve actie. Zij betreffen bankle
ningen aan Zuid-Afrika en investe
ringen in Zuidafrikaanse bedrijven,
boycot van Zuidafrikaanse produk-
ten. emigratie en toerisme naar
Zuid-Afrika Voorts wordt in de aan
bevelingen gesproken over de steun
aan Zuidafrikaanse vakverenigin
gen. de fiscale maatregelen die geno
men zouden kunnen worden om pro
fijt van handelsverkeer met Zuid-
Afrika onmogelijk te maken, het op
zeggen van het cultureel akkoord, de
rol van de EEG en de bijdragen die
de kerken zouden kunnen leveren
aan onderwijs en vorming van Zui
dafrikanen. die buiten hun land
moeten leven
Representatief
In de discussie over deze aanbevelin
gen werd gevraagd, of de raad zich
wel representatief mag achten met
betrekking tot wat er in de kerken
over Zuid-Afrika wordt gedacht. De
hervormde synodepraeses ds. G.
Spilt merkte daarbij op, dat de gene
rale synode van de hervormde kerk
het beleid van deze kerk ten aanzien
van Zuid-Afrika nog onlangs had
goedgekeurd met 54 tegen 9 stem
men. Hij meende dan ook. dat de
hervormde stem in de raad represen
tatief is voor de hervormde kerk.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westbiaak 9 Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAOLEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Gevraagd werd. hoe de aanbevelin
gen zich verhouden tot het onlangs
verschenen rapport van een commis
sie van de Zuidafrikaanse raad van
kerken, waarin absolute stopzetting
van leningen en investeringen niet
als het juiste middel wordt gezien
om de situatie in Zuid-Afrika op te
lossen. De voorkeur werd daarin ge
geven aan politieke druk. Van de
zijde van de werkgroep, die het be
raad van Driebergen in mei voorbe
reidde. werd gesteld, dat het rapport
van de Zuidafrikaanse kerken niet
tegenstrijdig is aan de aanbevelin
gen. „Men moet er bij de beoordeling
van het rapport rekening mee hou
den. dat de kerken in Zuid-Afrika in
feite geen vrijheid van spreken heb
ben," aldus deze werkgroep
Energiebesparing
De raad van kerken heeft ook beslo
ten. zijn sectie voor sociale vragen,
vooral de werkgroep nieuwe levens
stijl daarvan, te vragen een program
ma te ontwikkelen voor gerichte
energiebesparing, als onderdeel van
het in praktijk brengen van een an
dere manier .van leven. De raad be
sloot hiertoe naar aanleiding van een
verzoek van de hervormde kerk om
de resultaten van de discussie over
kernenergie, zoals deze In de juni-
synode van de hervormde kerk
plaatshad, te ondersteunen. Door
tijdgebrek kwam de raad niet toe
aan een bespreking van alle voorstel
len, die de hervormde kerk aan de
raad had voorgelegd.
AMERSFOORT De raad
van kerken heeft nog geen be
slissing genomen over een
voorstel, om voortaan in het
openbaar te gaan vergaderen.
Wel is besloten, dat voortaan
de agenda van de vergaderin
gen en nadere informatie daar
over tijdig zullen worden gepu
bliceerd.
Tot nu toe is het zo. dat de raadsver
gaderingen besloten zijn. Achteraf
wordt dan een perscommuniqué
verstrekt. Een belangrijk punt in de
discussie over openstelling was, dat
niet alle agendapunten geschikt zijn
voor openbare behandeling. De raad
zou dan dus vergaderingen van ver
schillend karakter moeten kennen.
Prof. dr. J. van Goudoever (remon
strant) vond voor deze zienswijze
veel instemming.
Ds. G. Spilt (hervormd) toonde zich
bepaald niet gelukkig met het voor
stel. Hij bleek niet erg tevreden met
de wijze, waarop synodevergaderin
gen in de pers worden verslagen en
vreesde, dat dit ook bij de raadsver
gaderingen het geval zou zijn. Wel
gaf hij toe, dat de openbaarheid
meer publiciteit oplevert. Verder
vreesde hij, dat er een sterk vertra
gende werking op het functioneren
van de raad zou uitgaan, omdat de
afgevaardigden van de kerken eerst
hun besturen zullen willen raadple
gen, alvorens in een openbare verga
dering een verklaring af te leggen.
Dr. A. H. van den Heuvel (hervormd)
was een absoluut voorstander. Hij
meende, dat een veel eerlijker dis
cussie zou ontstaan, omdat de leden
van de raad dan direct rekening
houden met eigen kerk en eigen
publiek. Hij was van mening, dat
ook een onjuiste berichtgeving tot
heilzame discussies in de kerken
kan lelden.
De voorzitter van de sectie publici
teit van de raad, dr. A. van der
Meiden, verwachtte van openbaar
heid zeker vertraging, maar dit zou
als gevolg kunnen hebben, dat de
kwaliteit van de beslissingen van de
raad zal stijgen en ook de kerken
zelf meer bij het werk van de raad
betrokken zullen worden.
DEN HAAG Op de Nederlandse
Antillen heeft de Arubaanse partij
M.E.P. eq*i kort geding aangespan
nen tegen de dertien parlementsle
den, die het plan hebben de nieuwe
(maar nog niet opgetreden) rege
ring-Rozendal te steunen.
De M. E. P. wil dat de rechter deze
parlementsleden verbiedt hun func
tie uit te oefenen, omdat naar ae
mening van de M. E. P. deze dertien
in een ten onrechte bijeengeroepen
vergadering van het parlement zijn
beëdigd.
De vijf leden van de M. E. P. die in
het parlement gekozen zijn, hebben
geweigerd zich te laten beëdigen.
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De gereformeerde
synode heeft besloten, in een ko
mende synodeweek verder te praten
over een nieuwe levensstijl. In een
eerste bespreking bleek de synode
onder de indruk van de maatschap
pelijke problemen, die aan de orde
gesteld werden in een gespreksnota
van de werkgroep nieuwe levensstijl
van de raad van kerken. Zij het met
enige angst en een groot gevoel van
machteloosheid.
Een nieuwe levensstijl kiezen ls niet
eenvoudig. Er zullen stappen terug
gezet moeten worden. „Eindelijk
heb je het zo ver gébracht, dat je Je
alle comfort kan veroorloven, en
dan mag het weer niet," zoals ds C.
M. Boerma uit Huizen zei.
Een van de problemen, die aan de
orde werden gesteld, was de bio-
industrie. Ds P. Verschoor uit Oss
zei, dat bij een vleesfabriek in zijn
woonplaats wel vijfduizend varkens
per dag „gekild" worden. Waarna
ouderling SJ. Westra uit Amsterdam
weer opmerkte, dat het werkloos
heid zou betekenen, wanneer dit
niet zou gebeuren. De oplossing
voor het ene probleem levert weer
een ander probleem. Zo blijft men in
een kringetje draaien.
Ds. Boerma noemde de discussie
een goede persoonlijke bespreking,
waar zowel de werkgroep als de le
den van de synode veel van hebben
opgestoken. Er bestaat nog wel een
verschil van benadering van bepaal
de problemen. Er is verschil in be
stedingsniveau. sociaal niveau en
maatschappelijke achtergrond. Met
dat alles zal men rekening moeten
houden, wanneer men aan de basis
gaat werken.
Voor de oorlog beschouwden velen binnen de kerk in Duitsland het bolsjewisme als een straf van
God. Toen de kerk in Oost-Duitsland na 1945 plotseling zelf onder het marxisme-leninisme kwam
te leven, dat zich bovendien in 1948 tot een staat verzelfstandigde, raakte de kerk haar
grondhouding niet kwijt. Het marxisme-leninisme is een gesloten ideologie, die onder meer
atheïsme in zijn vaandel voert.
staat te vereenzelvigen. Het systeem
wordt dogmatisch toegepast en laat
niet de terugkoppeling toe, waar
door de westerse democratie in alle
woelingen zijn betekenis heeft we
ten te houden.
Ook van de mensen, die zich in het
kader van de Bekennende Kirche in
de oorlog tegen het nationaal socia
lisme teweer hadden gesteld, bleven
er veel in deze afweerhouding staan,
toen Hitier vervangen werd door
Pieck en Ulbncht. ZIJ konden de
communistische machtsovername
eenvoudig niet als bevrijding erva
ren. omdat deze bevrijding in hun
ogen samenviel met de uitdaging
door hel atheïsme van de marxistea
Of het atheïsme echter de ware kern
is van de moeilijkheden die de kerk
in de DDR ondervindt, is nog maar
de vraag Mensen als Gollwitzer, de
Westberlijnse emeritus hoogleraar in
de theologie, menen dat het atheïs
me niet per se hoort bij het marxis
me Het is een variabele, denken
sommigen in zijn kielzog, ook in de
DDR. Alleen weten de marxisten dat
zelf niet De kern van het marxisme
ligt in de visie op de economie, zeg
gen Gollwitzer en zijn vrienden en zij
vragen zich af wat een christenmens
tegen een produktiesysteem zou
kunnen hebben, waarbij de produk-
tiefactor kapitaal in gemeenschaps
handen wordt overgebracht. Het
evangelie zou zelfs wel eens voorkeur
kunnen hebben voor een systeem,
waar het pnvé-eigendom niet meer
zo'n rol speelt.
Onder dit soort christenen waren er
velen, die enthousiast waren, toen in
Tsjechoslowakije een communisme
lof in hun jargon socialisme) met
een menselijk gezicht leek te ont
staan En groot was hun verdriet,
toen deze open variant van het
marxisme door de Russen om zeep
gebracht werd Prof Hromadka, die
zijn leven in dienst gesteld had van
dit humane marxisme, ging zelfs
dood aan deze teleurstelling. Toch is
deze hoop niet vervlogen.
Sysiphus
In de DDR leeft er ook nog iets van.
Een theoloog die ik ontmoette en (Jie
regelmatig gesprekken met marxis
ten voert, vergeleek zichzelf met Sy
siphus Maar hij noemde zijn werk
met onbegonnen. Als je leelt vanuit
het geloof in dood en opstanding,
kun Je uit de verwachting leven, dat
het je eens toch gegeven zal worden,
zei hij-
Zijn er dan gemeenschappelijke
punten die marxisten en christenen
in de concrete situatie van de DDR
verbinden? In de gesprekken, die
tussen deze mensen worden gevoerd,
merkt men steeds vaker dat chris
tendom en marxisme beide voor de
uitdaging staan van een nieuwe ide
ologie. die van de onverschilligheid.
Een samenhang van grondhoudin
gen en inzichten, die niet zo makke
lijk te benoemen zijn En misschien
zijn marxisten minder goed uitge
rust om deze strijd aan te binden
dan christenen
En omdat het verschijnsel van de
onverschilligheid niet beperkt blijft
tot de DDR. kunnen mensen in an
dere rijke industriestaten er ook wat
van opsteken, wanneer Oostduitsers
zich over het fenomeen buigen.
Het democratisch centralisme is een
een dimensionaal systeem, dat van
boven naar beneden werkt Boven
wordt voorgeprogrammeerd wat
aan de basis moet gebeuren op het
gebied van planning, produktie. on
derwijs en sport Deze regerings
structuur is een erfdeel van Lenin,
die er in 1917 mee voor de dag kwam
en dat in het na-revolutionaire Rus
land misschien onvermijdelijk was.
Maar het is niet duidelijk, waarom
dit systeem ook in de jaren zeventig
in een welvarende industriestaat als
de DDR nodig is Het doodt eigen
initiatief en levensvreugde Het gaat
het meedenken tegen het maakt het
de mensen moeilijk, zich met de
Historisch
Lenin heeft zichzelf opgevat als
een persoonlijkheid met een plaats
in een bepaalde historische context.
Hij zag zichzelf niet als een soort
kerkvader, die later verafgod diende
te worden en die slaafs behoorde te
worden nagevolgd. Wanneer hij in
zijn situatie meende dat economi
sche vooruitgang gekoppeld was
aan de groei van het socialisme, was
dat niet een waarheid die de mensen
tot in der eeuwigheid letterlijk hoef
den na te volgen. Toch probeert men
dat in de DDR.
De eindigheid van de hulpbronnen,
de belasting van het milieu en het
bevolkingsvraagstuk zijn proble
men die in alle industrielanden aan
de horizon zijn verschenen. De Club
van Rome heeft niet alleen voor het
Westen vastgesteld dat voortgaande
economische groei een illusie is en
dat we moeten zoeken naar een an
der soort groei. Dat geldt ook voor
de DDR en wetenschapsmensen in
dat land hebben het begrepen. De
officiële leer blijft echter vasthou
den aan de voortgaande groei, ook
al wordt in vaktijdschriften al lang
uiteengezet, dat deze weg dood
loopt. In plaats van economische
expansie moet er gezonnen worden
op menselijke expansie, maar die is
volgens de geldende leer ongewenst
en onmogelijk als gevolg van de
strategische positie van de DDR.
In andere landen van Oost-Europa,
zoals Polen en Hongarije, kan de
gemeenschappelijke politiek van de
landen van het Warschau-pact nog
wel een bescheiden experiment in
de richting van humanisering of
zelfs liberalisering tolereren, maar
dat kan in de DDR niet. Hierdoor
komt elk uitzicht op de toekomst op
de tocht te staan. En waar geen
toekomstverwachting meer bestaat,
komt onverschilligheid.
Geen alternatief
Die onverschilligheid uit zich in een
onder brede lagen verspreid verlan
gen naar verandering, zonder dat de
mensen weten hoe. Zij mopperen,
zonder over alternatieven na te den
ken. Men komt tot wanhoopsdaden
of tot een zinloze verheerlijking van
Sommige marxistische intellectuelen maken zich zorgen over de
toekomst van de DDR. Rudolf Bahro werd na zijn arrestatie naar
de Bondsrepubliek „afgeschoven".
het Westen, dat men slechts via de
televisie kent. Veel mensen denken
niet na over hoe de afloop van het
systeem zal zijn. Men leeft bij de
dag. „Als het met de poen maar in
orde is en verder is het allemaal
schijt", zoals een Berlijnse arbeider
mij beeldend meedeelde. In deze si
tuatie is men bereid te staken voor
„gewichtige" zaken als de kwaliteit
van de koffie, zoals vorige maand is
gebeurd.
De reactie van velen is een terug
tocht binnen het privé-leven met
een televisie, een auto en een buiten
huis. Men verburgerlijkt en richt
zich steeds meer op het eigen gewin,
ook al leeft men in een land waar
juist dit euvel heet te zijn afge
schaft. Dit privé-kapitalisme wordt
bevorderd door het beloningssys
teem. In plaats van beloningen naar
behoefte, geldt in de DDR beloning
naar prestatie. En de prestatie
wordt opgedreven door premie-sys
temen, extra-beloningen en over
werk. De lonen worden daardoor ho
ger voor wie royale arbeidspresta
ties levert en deze mensen kunnen
zich van alles aan luxe kopen. Zo
ontstaat een burgerlijke klasse, die
het land juist wilde afschaffen. Hier
mee komen ook burgerlijke denk
vormen terug. Er worden echter
voortdurend ethische appels aan de
burger gericht en ook in het school
systeem worden de leerlingen steeds
met ethische noties benaderd. Het
gevolg is dat men zich aan de ethiek
voegt, waar dat onvermijdelijk is.
maar zich er aan onttrekt waar dat
kan.
MEDITATIE
In 't algemeen is veler reactie ople'
meditatie-golf die in bepaalde
sectoren van onze cultuur aanda#11
vraagt deze. niets voor ons lel
Hollanders! Meestal wordt daar®
het bijvoegelijk naamwoord jtt
„nuchter" aan toegevoegd. Wij z1l$(
zo nuchter en daarom is dat stil
zitten en wachten in de hoop datL
wat komt niets voor ons. Voor
Hollanders zijn er alleen de dingefV
die je kunt tasten. Of kunt
bespreken. We hebben 't er dan o|
al heel gauw over dat het
be-mediteerde bespreekbaar moe
worden gemaakt. Het moet v<
vertaald. Enfin, u kent al die
begrippen wel. Toch kan dat watL
Hollanders betreft nog best eens
meevallen. Ze zitten tenslotte ool^
m et hele horden ln alle stilte en
zwijgzaamheid te vissen. Maar dal
bedoel ik niet helemaal. Ik denk q
wij ook best kunnen mediteren, i
rdL
.v
zullen ook best een niet al te
omslachtige meditatie-techniek
kunnen aanleren. Ik zou niet wet
waarom niet. Hollanders hebben
traditie, b.v. in het aanhoren van U
religieuze toespraken als preken
etc., die er niet om liegt. Ze zijn ba_
bereid om over de diepere dingen]
van het leven na te denken. En
waarom zouden ze dat dan ook nl
in de eenzaamheid kunnen doen?|
heb 't idee dat er heel wat mensen
zijn die dat al weer een tijdje doen j
en zich daar wel bij voelen. Je hoe!
ten slotte niet al die typisch ooste^
gedachten erachter mee door te
slikken, 't Is net als bij Marx. Van^,
Marx valt heel wat te leren, maar
dat betekent helemaal niet dat Ji
een Marx-gelovige moet worden
als iemand het mij vraagt, moet
dat vooral niet. En zo moet je ookj
geen meditatie-gelovige worden.
Meditatie kan iemands aandacht|
voor andere zaken dan die hij el)
dag tegenkomt opwekken of
versterken. Möar hij zal toch nooi
mogen vergeten dat het wel degel
om die dingen die hij dagelijks oi
zich heen ziet gaat. 't Gaat echt oi
de aarde en de mensen op de aai
Waar medidatoren dat vergeten
gaan ze in de fout en verwordt hi
meditatie tot een vorm van egoisi
fi
De laatste tijd valt het de linkse
intellectuelen steeds moeilijker lij
delijk toe te zien, hoe hun land ach
teruit gaat. Hun alarm wordt door
het regime echter allerminst ln dank
afgenomen. Zij draaien de cel in of
worden naar de Bondsrepubliek „af
geschoven". Een marxistische rege
ring, die haar beste linkse intellectu
elen naar het buitenland verkoopt
moet wel in moeilijkheden verkeren.
Ik denk dat de crisis, waar de DDR
in verkeert, nogal ernstig is.
Nodig is een versoepeling van het
systeem, zodat de mensen er een
beetje enthousiast voor Worden. Na
de teleurstellende ervaring met
Tsjechoslowakije en de harde afwij
zing van het Eurocommunisme door
de regeerders in Moskou, is er echter
weinig kijk op verbetering, zolang
de DDR althans haar strategische
positie als wal tegen de Navo-landen
houdt. Mensen die graag zouden wil
len dat het wat leuker zou worden in
de DDR. hopen daarom dat hun
land niet langer zo belangrijk blijft
voor de verdediging van Oost-Euro
pa. Zij hopen op de ontspanning in
Europa, die misschien ooit nog eens
een vrucht zal zijn van de conferen
tie in Helsinki. En diegenen in het
Westen, die het jammer vinden dat
het de Oostduitsers zo beroerd gaat.
moeten zich maar eens afvragen,
welke bijdrage zijzelf aan de ont
spanning in Europa leveren
Dit is het vierde en laatste artikel van
een serie. De eerste drie stonden in
onze krant van 11. 12 en 13 oktober.
beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Maarssen: (toez.i
Verboom te Waddinxveen.
Aangenomen naar Kerkdriel: L.
F. Sterk te Austerlitz. n
Afscheid op 16 okt. van Albla/^
dam: J. J. Trouw wegens emeriti1
van Ossendrecht-Hoogerheide &l
vens als pred. van de geref. k
wijk Hoogerheide te Bergen j(
Zoom); E. Saraber wetens enf
taat; Waddinxveen: J. van den H
vel wegens emeritaat; van Odo£
mevr. C. I. R. Glas wegens enfl<
taat.
rs
Bevestiging te Oegstgeest (secriA
resse van de raad van de zendk.
onderhouden van contacten mep)
kerken in Indonesië en contad,
met vrouwengroepen in Nederlat
mevr. T. de Nie kand. te RijsV
(ZH.) 1
Ie
Emeritaat verleend per 12 oktdli
1977 aan J. W. Schokkingïr
Cadzand. cl
ALG.DOOPS.SOC. Ui
Afscheid van Hoofddorp: mevr. I.
T. v.d. Zee ber. te Giethoorn.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Klazienaveenl
Schenk te Heeg.
GEREF.KERKEN VRIJG.
Aangenomen de benoeming
luchtmachtpredikant in v»«
dienst te Den Haag: S. A. v.d. Vee
Wapenveld.
Intrede te Zutphen: W. Scherft
Marum en Kornhorn.
LUNTEREN Er is een conc
brief van de gezamenlijke Nei
landse kerken gereed, gericht
president Brezjnew van de Sow
Unie, waarin de vrijlating van
politieke gevangenen wordt bep
De bedoeling is dat Nederlan
kerken, die hieraan mee willen d i
elk afzonderlijk een brief van del»
de inhoud naar Moskou gaan sti
Aanleiding vormt de binnenkol
Rusland te herdenken oktoberif j
lutie van 60 jaar geleden.
Die brief kwam ter sprake inj
gereformeerde synode bij de be
deling van diaconale zaken. Pra
ds. C. Mak deelde mee. volgt
week met ds. G. Spilt, zijn hervi
de collega en mgr. Ernst vat
rooms-katholieke kerk een be
te hebben, waarin de definii
tekst zal worden vastgesteld A
opmerkingen uit de synode
zijn, dan wil ik die daar graai
brengen, lichtte hij toe.
Enkele van die opmerkingen wt
instemming met het initiatief;
afschrift sturen aan en zo mog
voor overleg met de Russische
ken; ook aandacht vragen voor
tergeblevenen, zoals ouders en
deren.
