-Bakke illustreert
Amerika's nieuwe dilemma
De tinprijzen gaan omhoog!
Maar wat koopt de Boliviaanse mijnwerker daarvoor?
De prachtige tijd van Martin Luther King is voorbij
ZATERDAG 8 OKTOBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet 19
Heerlijk is het om in de goede strijd aan de goede
kant te staan Soms in de geschiedenis lijkt dat
werkelijk mogelijk. Een geliefd Amerikaans ge
zang breng die zalige mogelijkheid meesterlijk tot
uitdrukking ..Once to every man and nation,
comes the moment to decide'' (Eens komt voor
ieder mens en land het ogenblik om te beslissen»
Als je zoiets zingt op zo'n daverende negentiende-
eeuwse wijs. ga je het geloven en de Bijbelteksten
daveren door je hoofd. En je herinnert je de oorlog
- voor ons. daar raak je nooit meer van af - ook zo'n
volstrekt zwart-wit conflict tussen goed en kwaad
Of de strijd van Martin Luther King in Amerika -
kon het zwart - witter? Gelijkheid tegen discrimi
natie. menselijkheid tegen apartheid. Ik hoor het
nog zingen ..We 're black and white together
Daar ging het om. dat wij samen mensen waren
dat wij niet beoordeeld wilden worden naar de
kleur van onze huid. maar naar de kleur van ons
hart Zo zei King het zelf in zijn onvergetelijke
rede, dat was zijn droom. En alles wat geloofde in
die droom stond om hem heen. zwart en wit. joden
en jodengenoten. roomsen en protestanten, de
vakvereningingen en de kinderen van het
verbond
En was dat geloof al niet een halve eeuw eerder
pregnant getormuleerd door die ene dissidente
rechter van het hooggerechtshof. Harlan, in de
slagzin. ..The constitution is colorblind(de
grondwet is kleurenblind» Om even die geschiede
nis op te halen, als grondslag voor wat volgt: in
1896 had het hooggerechtshof van de Verenigde
Staten een uitspraak gedaan over de schandelijke
praktijken die toen in het Zuiden van Amerika
gangbaar werden. Overal werd de apartheid
Jim Crow heette dat populair gelegaliseerd
Negers moesten in aparte treincoupe's ziekenhui
zen. wachtkamers, kerken, kerkhoven.
En de rechters van toen. in de greep want ook
rechters zijn mensen van hun tijd van de blanke
superioriteitsmanie, wisten niet beter te doen dan
door J. W. Schutte Nordholt
de oude grootse idee van de Amerikaanse gelijk
heid zo te verdraaien dat al die discriminatie werd
toegestaan. Immers zeiden zij. gescheiden is nog
niet ongelijk. Zolang het dat maar niet is mag het
En er was toen maar één van de negen rechters die
het er niet mee eens was. en zich beriep op de
echte gelijkheid, die de stichters van de Verenigde
Saten bedoeld hadden en die geen zwarten en
blanken kent, maar alleen mensen.,.Alle mensen
zijn gelijk geboren", zoals de onafhankelijkheids
verklaring schreef. en begiftigd met gelijke
onvervreemdbare rechten op leven, vrijheid en
het nastreven van geluk."
Op den duur werd wel duidelijk .dat die ene
tegenstem profetisch was geweest want natuur
lijk betekende „gescheiden" altijd „ongelijk"
waren de neger-coupé's en wachtkamers en scho
len altijd slechter dan de blanke En zo kwam het
dan ook dat in 1954. in een tijd dat de oorlog tegen
Hitiers racisme was gewonnen en gelijkheid een
nieuwe klank kreeg, het Hooggerechtshof van
toen de beslissing van 1896 uitwiste en met precies
de tegenovergestelde uitspraak kwam geschei
denheid. apartheid is altijd discriminatie, altijd
ongrondwettig en dus verboden.
En daarmee begon dan wat we niet ten onrechte
de neger-revolutie" noemen een aangrijpende,
soms grootse, soms tragische geschiedenis van
strijd om gelijke rechten, tenslotte resulterend m
een geweldige vooruitgang van de zwarte bevol
king
Tenslotte? Niets ln de geschiedenis is ooit werke
lijk tenslotte. En het is natuurlijk waar. dat on
danks alle vooruitgang de strijd om de gelijkheid
nog niet is volstreden De schrikbarende cijfers
aangaande de werkeloosheid (dubbel zo hoog bij
zwarten als bij blanken, en voor jongeren drie of
vier keer zo hoog) bewijzen het.
Maar op welke wijze moet dat probleem nu m
hemelsnaam worden aangepakt? Nu al twintig
jaar zijn er een hele reeks instanties die zich
inzetten voor rechtvaardiger economische kansen
voor ieder en nog Is er zoveel achterstand.
Is het niet het beste om van overheidswege een
voudig te decreteren zoveel procent werknemers
in een fabriek, studenten in een universiteit, ver
pleegsters in een ziekenhuis, agenten ln een poli
tiekorps. moeten zwart zijn of tot een andere
minderheid behoren?
Dat is een praktijk die zowel locaal als door de
federale overheid veel wordt toegepast Dat werkt
wel. maar het roept natuurlijk ook protesten op
En dat is nu de zaak waarom het op het ogenblik
draait, de zogenaamde zaak-Bakke
Een jonge man. veteraan uit Viet
nam, ingenieur in een ruimtevaart
organisatie. kreeg de ingeving dat hij
dokter wilde worden en vroeg dus
toelating tot de universiteit van Cali-
fornië.
Een heel gewone, fatsoenlijke en bij
zonder intelligente jongeman. Allan
Bakke. met een ideaal om als medi
cus te werken. Maar elk jaar op
nieuw lootte hij uit. Er was geen
plaats voor hem Het bleek dat de
medische faculteit een zeer speciale
toe la tings-politiek volgde. Zij reser
veerde namelijk zestien procent van
de beschikbare plaatsen voor min
derheidsgroepen. zwarten. Indianen
etc Die hadden weliswaar mindere
cijfers behaald bij hun toelatings
examen of op de voorbereidende op
leidingen op een college, maar de
universiteit wilde nu eenmaal zorgen
dat er een flink aantal door discrimi
natie gehandicapten nu werkelijk
een kans kregen, en werkte dus con
sequent met dit rigoureuze getal.
En ik dan. zei Bakke, word ik op deze
manier niet gedicrimineerd? Word ik
niet uitgesloten alleen maar omdat
ik een blanke ben? Is dat niet in
strijd met de grondwet, in het bijzon
der met de clausule aangaande gelij
ke behandeling van alle mensen on
geacht kleur, ras of godsdienst, zoals
die in vastgelegd in het veertiende
amendement?
h J Bakke ging dus naar de rechter en
kreeg waarachtig na lang procede
ren gelijk van het hooggerechtshof
van de staat Californië. Maar de uni
versiteit ging in beroep en zo kwam
de zaak terecht bij het Federale
Hooggerechtshof in Washington, de
negen rechters die de allerlaatste
beslissing hebben.
Diepe invloed
Daarmee is een kardinale kwestie in
i fel geding gekomen, en als het
y/iooggerechtshof daar waar
schijnlijk in het voorjaar uit
spraak over zal doen. is dat van even
grote betekenis als de uitspraken
van 1896 en 1954; wordt daarmee de
rassenproblematiek ten diepste be
ïnvloed. misschien voor tientallen
komende jaren.
Het dilemma is kolossaal. Als de
rechters de liberale traditie van ge
lijkheid voortzetten (liberaal is een
schitterend woord in Amerika, dit
ter voorkoming van misverstand) en
belijden dat de grondwet „kleuren
blind" is. als ze derhalve Allan Bak
ke gelijk geven, dan is het met de
reële kans op echte gelijke kansen
ook voor de minderheden slecht ge
steld. Dan gaan alle federale pro
gramma's van percentages voor fa
brieken en scholen voor de bijl.
Maar als de heren rechters dat in
zien en vinden dat minderheden ex
tra kansen moeten hebben, dan ge
bruiken ze middelen van ras en quo
tum. die ze vroeger zo idealiter heb
ben verworpen, dan dreigen ze een
rigide systeem van verdeling in te
voeren dat het grootste verzet zal
oproepen, juist bij die minderheden,
die, niet beschermd door federale
hulp, zichzelf omhoog hebben* ge
werkt. met de grootste opofferingen
zelf hun kinderen naar school en
universiteit hebben gestuurd en die
nu procentsgewijs veel te veel dok
ters en advocaten in hun midden
hebben. De Joden voorop.
Adviezen
Nu werkt het Amerikaanse rechts
systeem zo. dat het hooggerechts
hof, voor het een beslissing neemt,
niet alleen een hele reeks „hear
ings". openbare verhoren, houdt,
maar dat het ook bereid is om advie
zen te ontvangen. En die komen dus.
zeker in zo'n belangrijke zaak. van
alle kanten.
Zwarte organisaties, en hun tegen
standers. sturen zulke stukken in.
Maar ook de regering zelf. d w z. het
departement van justitie, komt met
zo'n „brief", en dat is natuurlijk een
zwaarwichtige stem, waar de rech
ters. al blijven ze onafhankelijk, wel
naar luisteren.
In het departement van justitie is
men al tijden met de zaak bezig, en
men heeft daar natuurlijk ook open
oren voor de politieke aspecten.
Want de houding van de regering-
Carter is ook in het geding.
Kortom: de hele zaak ligt gevoelig
en moeilijk. Het departement had
aanvankelijk een „brief" ontworpen
waarin Bakke niet helemaal onge
lijk kreeg. Wel werd daarin gezegd
dat ras wel degelijk mocht gelden
als een criterium bij toelating van
studenten, maar de universiteit
werd berispt omdat ze een verschil
lende toelatingspolitiek voerde voor
blanken en anderen.
Juridisch, gegrond op het veertien
de amendement, was dat steekhou
dende taal. Maar toen dit ontwerp
uitlekte in regeringskringen in de
hoofdstad, wekte het veel verzet.
Politiek was het gevaarlijk. Het zou
Amerika's nieuwe dilemma: moeten minderheden extra kansen hebben of moet het beginsel dat volgens
de grondwet iedereen gelijk is tot in al zijn consequenties worden toegepast?
de zwarten zeker tegen de regering
in het geweer brengen. En was dat
nodig? Was het niet beter zich niet.
in elk geval nog niet, bloot te geven?
Natuurlijk mocht, moest ras ge
bruikt worden. Dat argument mocht
blijven staan. Tenslotte was men
het er in het progressieve regerings
kasteel wel over eens dat alleen zo
de achterstand van de minderheden
kon worden ingelopen
Maar moest er nu werkelijk meer
worden gezegd? Moest er geoor
deeld worden over toelatingsproce
dures? De definitieve tekst, nadruk
kelijk door Carter zelf gesteund, was
voorzichtiger, legde wel de nadruk
op actie ten gunste van achtergeble
venen, maar zei niets over aantallen.
De zaak moest, werd nu gezegd,
terug worden verwezen naar Califor
nië. daar moest men eerst de proce
dure nog eens nagaan
Dat is allemaal een beetje een uit
vlucht. een uitstel. Progressief den
kend Amerika is het wel eens over
het toepassen van criteria per ras en
discriminatie bij toelating van min
derheden. maar de kardinale vraag
hoe dat dan wel moet. daarop is er
geen antwoord waarover men het
zelfs in de verste verte eens kan
worden.
De American Civil Liberties Union
(waar ik de vorige keer over schreef)
beweert dat een natie die eeuwen
lang gesegregeerd en gediscrimi
neerd heelt, nu niet ineens het idea
le standpunt kan innemen dat er
over ras niet meer gepraat mag wor
den Zulk idealisme riekt huichel
achtig. Dat is hetzelfde standpunt,
twaalf jaar geleden al verdedigd
door president Johnson in zijn be
roemde rede voor de Howard-uni-
versiteit in Washington. ,,Je neemt
niet iemand, die jaren lang in kete
nen is geboeid geweest, maakt hem
los. Zet hem aan de start van een
hardloopwedstrijd, en zegt dan .Nu
bent je vrij om met de anderen te
wedijveren', en denkt dan nog dat je
werkelijk eerlijk bent"
Die geruchtmakende rede van John
son, één van de beste die hij ooit
gehouden heeft, helaas zo bitter
overstemd door de donder van de
kanonnen en bommen in Vietnam,
was geschreven door memand an
ders dan Daniel P Moynihan. pro
fessor in de sociologie, politicus,
luidruchtig vertegenwoordiger van
de Verenigde Staten in de Verenigde
Naties en sinds verleden jaar Sena
tor voor de staat New York In hem
openbaart zich het hele dilemma
Want wat voor stormen er ook over
die man heen zijn gegaan naar aan
leiding van zijn beroemde „Moyni-
han-rapport" over de achterstand
van de Amerikaanse zwarte gezin
nen, hij heeft altijd gestaan voor
wat hij vond, en altijd aan de kant
van de verdrukten.
Maar alweer, hoe? Nu net dezer da
gen heeft hij in de Senaat een en
ander los gelaten over het quota
systeem. dat er niet om loog. In New
York was namelijk op rigoureuze
wijze een grote groep onderwijzers
over de hele stad verdeeld, zodat
blanke meesters werden gestuurd
naar scholen waar meer dan twintig
procent leerkrachten zwart was. en
omgekeerd zwarte (of Portoricaan-
se) meesters naar scholen waar min
der dan tien procent zwart was
De vereniging van onderwijzers
stond op de achterste benen en Moy
nihan geselde het systeem in de Se
naat het was schandelijk, tegen alle
menselijkheid in. Zou het zover ko
men dat zwarten en Spanjaarden in
de ene rij op de bus moesten wach-
ten. joden in een ander0 Wilt u.
president Carter, dat de praktijken
die u in uw eigen staat Georgia hebt
bestreden, zo meesterlijk hebt be
streden. nu overgebracht wordeji
naar mijn staat?
Joodse reactie
Dat was harde taal. maar toege
juicht (Moyinhan kent ook zijn ge
hoor en achterban) door velen Voor
al door de Joodse organisaties Een
voortreffelijke vereniging als B'nai
B'rita. kinderen van het verbond
die jarenlang op de bres heeft ge
staan voor de negerrrechten. heeft
nu fel de kant van Bakke gekozen
in de naam van verlichte ideeën
wordt er nu gediscrimineerd tegen
andere minderheden, zegt haai
rapport.
Het is ongelooflijk om te zien hoe fel
juist de Joden reageren. Met zulke
wetten, met quota en getallen, zei
Hyman Bookbinder, de vertegen
woordiger van het Jewish Commit
tee in Washington, een zeer belang
rijke lobby voor Joodse belangen,
met zulke quota, zulke middelen is
er eeuwen gediscrimineerd tegen Jo
den. Zij reageren, zo zei hij letterlijk
„viscerally on this", zij voelen het
lijfelijk, in hun ingewanden doet het
pijn.
Men moet dit Joodse verzet ook zien
tegen de achtergrond van de Joodse
geschiedenis. Geen enkele andere
minderheidsgroep heeft zo. tegen de
stroom op. geworsteld om zijn kin
deren hoger onderwijs te kunnen
geven, heeft ook, zonder enige fede
rale steun, het daarin zo ver ge
bracht. dat zeventig procent van de
Joodse jeugd het „college" haalt
„Als Je de quota-idee tot het uiterste
voert", zei Bookbinder, dan kan ie
mand op een bepaalde dag zeggen.
O.K. we laten drie procent joden
toe".
Zo is de kwestie-Bakke een aangrij
pend voorbeeld van het dilemma
waarin de Amerikaanse maatschap
pij. zo één en zo verdeeld, zich
bevindt.
Ik schrijf dit stuk niet om een oor
deel to geven, want dat heb ik niet
Ik denk dat elke beslissing, hoe ze
ook uitvalt, recht en onrecht tege
lijk zal meebrengen De prachtige
tijd van Martin Luther King is voor
bij. en de wegen der bondgenoten
zwarten en Joden, die toch al heel
wat frictie hadden de laatste jaren,
scheiden. Dat op zichzelf is al bitter
genoeg.
tt8
liet
-.•id
loo g
Van een medewerker
Bolivia is na Maleisië ae belangrijkste
leverancier van tin. De laatste weken heeft
zich op de Londense metaalmarkt een
enorme stijging van de tinprijzen voorge
daan. Dit is vooral het gevolg van het
toenemend verschil tussen vraag en aan
bod. In 1976 werd 25.000 ton meer ver
bruikt dan geproduceerd. Wie er ook van
deze prijsstijgingen profiteert, de werkers
in de tinmijnen op de hoogvlakte van
Bolivia in ieder geval niet.
Bolivia produceert behalve tin nog een grote
hoeveelheid andere mineralen, die gezamenlijk
zestig procent van de waarde van de export uit
maken. Tot voor kort werden deze mineralen in
ruwe vorm naar de Verenigde Staten en Groot-
Brittannië verscheept waar ze omgesmolten wer
den tot metalen en industrieel werden verwerkt in
de produktie van auto's, vliegtuigen en conserven
blikken Sinds enige jaren bezit Bolivia eigen
smelterijen. waardoor het land iets meer van de
vruchten plukt Maar er bestaan tot nu toe geen
verdere verwerkingsindustrieën in het land.
Schatkist
Het oorspronkelijke centrum van de winning van
zilver en tin is de stad Potosi. gelegen op de zeer
koude Boliviaanse Altiplano (hoogvlakte) De wa
penspreuk van deze stad, toegekend in het mid
den van de zestiende eeuw door keizer Karei V van
Spanje, luidt „Ik ben het rijke Potosi. van de
wereld ben ik de schatkist"
Ongeveer honderd jaar daarvoor, nog lang voor
dat Columbus voet aan wal zette in Amerika,
bevond zich in het huidige Peru en Bolivia een
bloeiende Inca-cultuur De toenmalige Inca vorst
Huayna Capaj had in die tijd horen spreken van
de „Sumaj Orcko" (prachtige bergi Toen hij zich
eens wegens een ziekte naar de hete bronnen van
Tatapaya begaf, kon bij hem met eigen ogen
bewonderen een perfecte kegel met ontelbare
tinten rood. trots uittorenend boven het kale
berglandschap. Hij vermoedde dat deze berg edel
stenen en rijke metalen moest bevatten Zijn
vermoeden bleek juist. Maar de Indianen hadden
hun houwelen nog niet in de aanwezige zilver
aders laten neerdalen of een luide stem uit het
binnenste van de berg deed hen opschrikken. De
stem zei in de Inca-taal die ook nu nog door het
grootste deel van de Indianen in Peru en Bolivia
wordt gesproken: „Dit is niet voor jullie. God
bewaart deze rijkdommen voor hen die van heel
ver komen" De Indianen sloegen hevig ontsteld
op de vlucht. De Inca-vorst veranderde hierop de
naam van de berg in Potosji. dat „donder" of
„ontploffing" betekent.
Spanje
„Zij die van heel ver komen" lieten, niet lang op
zich wachten. In 1545 bereikte het gerucht over de
rijkdommen van de berg de twaalf jaar eerder op
de Peruaanse kust gelande Spanjaarden. Als aas
gieren streken zij op die plaats neer De in dat jaar
gestichte nederzetting groeide in dertig jaar uit
tot 120.000 inwoners, meer dan steden als Parijs.
Rome en Madrid in die tijd. De berg waaraan dit
allemaal te danken was. werd omgedoopt in Cerro
Rico «rijke berg). Het gewonnen zilver stelde
Spanje in staat zijn machtige rijk nog een hele tijd
in stand te houden
Potosi bereikte in het midden van de zeventiende
eeuw zijn hoogtepunt. Het bezat veertig schitte
rende kerken, zesendertig speelhuizen, veertien
dansscholen en hondertwintig befaamde prostitu-
ées. Zijde werd ingevoerd uit Vlaanderen, edelste
nen uit India, tapijten uit Perzié. porselein uit
China. De bekendste acteurs, schilders en stieren
vechters bezochten de stand
Maar de medaille had ook een keerzijde. In drie
eeuwen tijd verslond de Cerro Rico acht miljoen'
levens Indianen werden tot ver in de omtrek
geronseld om de „mond van de hel" binnen te
treden De mannelijke bevolking werd verplicht
bij toerbeurt in de mijnen te werken. De meesten
zagen hun dorpen nooit meer terug De oorspron
kelijke bevolking van het Inca-rijk werd naar
schatting in hondervijftig jaar tot een kwart gere
duceerd.
Afrikanen
Toen het moeilijker werd om genoeg arbeids
krachten te werven, werden vanuit Afrika, onder
andere met Nederlandse schepen, negers aange
voerd. De Afrikanen werden voornamelijk in de
smelterijen en munterijen tewerkgesteld. Dit ge
bouwencomplex is thans als museum ingericht. In
een van de houten vloeren staan nog duidelijk
voetafdrukken van de ongelukkigen die hier dag
in dag uit op dezelfde plaats hun zware arbeid
moesten verrichten.
De stad Potosi telt vandaag nog 70.000 inwoners.
Vele van de talrijke monumenten verkeren in
vervallen staat. De meeste kerken zitten op slot of
zijn veranderd in theaters of opslagplaatsen
Daarvoor werden ze leeggeroofd door toeristen en
de eigen geestelijkheid van de stad De Cerro Rico
is van vorm veranderd. Momenteel wordt er nog
tin gewonnen dat door de Spaniaarden eens als
afval werd weggegooid. Af en toe komt men nog
wat zilver tegen In drie ploegen werken thans nog
1200 man onder de grond van de Cerro Rico Aan
de voet van de berg zijn tal van mennen en
vrouwen bezig met een pikhouweel, een zeef en
een schep. Zij beproeven hun geluk tussen de
stenen afvalhopen op zoek naar de begeerde mine
ralen Zij werken voor eigen rekening of in kleine
coöperaties en missen verder iedere sociale voor
ziening die de vaste arbeiders in de grote mijnen,
zij het in beperkte mate. bezitten
Dodencijfer
's Morgens is er in de mijn een rondleiding voor
toeristen
Midden in de mijn bevindt zich een eerste-hulp-
post Daar wordt ons verteld dat er per dag twee
tot drie lichtgewonden behandeld worden, per
maand gemiddeld dne zwaargewonden Jaarlijks
komen drie dodélijke ongelukken in de mijn voor.
meestal door vallend gesteente Pas op heel uit
drukkelijke vragen wordt toegegeven dat het indi
recte dodencijfer veel hoger ligt. Iedere mijnwer
ker die een aantal jaren achtereen ondergronds
werkt, wordt aangetast door silicose. een aandoe
ning van de longen door het vele ingeademde stof
Hoe langer het verblijf in de mijn heeft geduurd,
des te heviger zijn de longen aangetast, tot de
dood erop volgt, meestal voor het veertigste le
vensjaar.
Voordelig
Toch blijven de mensen in het algemeen zo lang
mogelijk doorwerken omdat ze van de sociale
uitkeringen nauwelijks kunnen rondkomen. An
der werk is er in de wijde omgeving niet te vinden
Een betere ventilatie in de mijnen zou veel verbe
teren. maar dat is zo duur dat de mijnonderne-
mers (meestal de staat i voordeliger uit zijn met
het betalen van een weduwenpensioen.
Eind vorige eeuw heeft het tin het zilver van de
eerste plaats verdrongen Tot 1952 was het groot
ste deel van de tinmijnen in handen van dne
mannen, van wie Patiho de belangrijkste was Hij
behoorde tot de vijf rijkste mensen van de wereld
Hij had zoveel invloed in Bolivia dat een aparte
echtscheldingswet werd ingediend, toen hij zich
van zijn vrouw wilde laten scheiden. Daardoor is
Bolivia een van de weinige katholieke landen
waar echtscheiding wettelijk mogelijk is. en ook
op grote schaal toegepast wordt
Nationalisering
In 1952 vond een nationale revolutie plaats, waar
bij de bezittingen van de tinmagnaten werden
genationaliseerd De werkomstandigheden veran
derden hierna echter weinig en de staat nam na
enige tijd dezelfde paternalistische positie in te
genoven de arbeiders als de voormalige eigenaars
Er treden dan ook vele conflicten tussen de arbei
ders en. de regering op
Vanouds behoren de Boliviaanse mijnwerker» tot
de meest gepolitiseerd»- groepering van heel La
tijns-Amerika en ze hebben nooit op goede voet
met de regering gestaan Regelmatig hebben ern
stige botsingen plaats gevonden tussen het leger
en de mijnwerkers, waarbij honderden mijnwer
kers om het leven kwamen Vooral het terrein van
het mijncomplex Catavi-Slnglo XX. dat vorig jaar
het brandpunt vormde van stakingen voor loons
verhogingen, is regelmatig een slagveld geweest
De arbeiders van Catavi-Siglo XX steken hun
afkeer van de Boliviaanse regering niet onder
stoelen of banken, ondanks de vijftig collabora
teurs die zich onder de 2000 arbeiders bevinden en
ondanks de militaire bezetting van het terrein an
de mijn Bij een temperatuur van veertig graden
wordt hier geploeterd onder de grond tegen een
schrale beloning. De topsalarissen zijn voor de
boven de grond werkende regeringsambtenaren
Militairen
Tijdens een bezoek aan het mijncomplex gelegen
bij het stadje Llallagua passeer ik een groot
gebouw waarop de letters FSTMB staan, de inltia
len van de grootste mijnwerkersvakbond van Bo
llvia Maar voor het gebouw, dat eens het hoofd
kwartier van de bond was. staan nu militairen met
het geweer in de aanslag Sinds 1974 zijn vakbon
den verboden instellingen in Bolivia. De regering
benoemt nu zelf de vakbondsleiders In de mijn
Siglo XX heeft het alleen wel heel wat moeite
gekost om voor dat baantje mensen te vinden Er
waren gratis televisietoestellen nodig om een aan
tal mensen bereid te vinden als ..coordinator" op
te treden Ze worden echter door niemand erkend
De echte vakbondsleiders zijn grotendeels naar
het buitenland gedeporteerd Een aantal van hen
bevindt zich in Nederland De vrouwen van de
gedeporteerden zijn nog in Bolivia Zij leven in
zeer moeilijke omstandigheden Maar de schok
van een verhuizing naar Nederland zal waar
schijnlijk inhouden dat dal middel erger is dan de
huidige kwaal
Bij de viering van de Boliviaanse onafhankelijk
hetdsdag op 6 augustus heelt de huidige regenr.g
van president Banzer nog eens beloofd dat in 1980
de democratie zal worden ingevoerd Gezien de
ervaringen uit het verleden is het de vraag of du
veel verandering zal brengen in het lot van de
mijnwerkers
