ïoogovens geeft ^roeifilosofie op ABN Bank Bouwbedrijf Mak ontslaat 210 man !uropa wacht matige, arzelende groei Delfzijl mist vrijwel zeker ethyleenleiding Vraag onze man in Rio de Janeiro. Vredeling wil Hoogovens helpen Subsidie voor adviezen over besparing energie Chemisch project in Groningen krijgt 75 miljoen Interimdividend Koninklijke hoger Hagemeyer bekijkt kansen in Amerika Door keus ICI voor Wilhelmshaven Order Bredero van 250 min in Nigeria Faillissement lijkt onvermijdelijk Britse Imperial wil Raak-kopen (WART^-— lAG 16 SEPTEMBER 1977 FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet 19 een onzer redacteuren ÜIDEN Met de woensdag aangekondigde maatregelen heeft Hoogovens in IJmuiden het ei-denken", de grondslag van het ondernemingsbeleid in het verleden, voor lange tijd •geven De directie verwacht, dat alle expansieplannen tot het einde van de jaren tachtig in de ast blijven, want pas tegen die tijd is zicht op nieuwe groeimogelijkheden, zo meent ir. Van en, lid van de raad van bestuur van Estel, het concern waarin Hoogovens en het Westduitse lconcern Hoesch zijn samengegaan. Inisme kenmerkte het beleid bij Nederlandse staalconcern, dat met 1974 de bomen tot de tl zag groeien. In de periode »n 1960 en 1974 verdrievoudigde taalproduktie tot 5,84 miljoen ^De groei zou, na een korte on- reking als gevolg van de oliecri- n 1973 weer worden hervat, zo t de leiding en er werden inves- gsplannen opgesteld op een ni- van 200 tot 300 miljoen gulden aar teneinde in 1980 een staal- uktiecapaciteit van ongeveer 11 ten ton tot stand te hebben ge it. Het personeelsbestand zou at jaar zijn opgevoerd tot 28.000 (nu 23.000 man). h in de loop van 1975 de afzet en Financiële resultaten in snelle ft achteruit liepen, werd de jeifilosofie" niet prijsgegeven, lacht werd aan een conjuncture- Ills tijdelijke inzinking. Het heeft prs uitgepakt: de groei van de h zestig is niet hervat, integen- fer trad een vertraging op, die het zich laat aanzien lange [zal duren. Van een onzer verslaggevers BRUSSEL Ir. H. Vredeling, Euro- pees commissaris sociale zaken, is be reid met de vakbeweging te zoeken naar een sociaal verantwoorde oplos sing voor de problemen bij Hoogo vens. Vredeling, die voor een oplossing wil putten uit financiële middelen van de Europese Gemeenschap, noemde de ontwikkelingen zorgwekkend. „Hoog ovens is één van de meest effeciënte staalbedrijven van de EG en als het daar slecht gaat moet dat als een teken aan de wand worden beschouwd", zo zei hij. Vredeling dacht, bij wijze van mogelijke oplossing, aan een stichting arbeidsreserve zoals die indertijd voor VOOrlOpig Nederhorst Staal is opgericht. naar „degelijke Hollandse zuinig heid", zal het werk weer strakker worden georganiseerd en zal zuiniger met energie en grondstoffen worden omgesprongen. Een en ander bete kent, dat in de komende twee jaar het personeelsbestand met 2500 man zal worden teruggebiacht. In de produktiesfeer gaat het om 600 man, die via natuurlijk verloop zullen ver dwijnen. In de „overhead-sfeer" (staf en leiding) verdwijnen 1.900 arbeids plaatsen en dan vooral die functies, die speciaal verband houden met de verwachte groei. In deze gespeciali seerde functies is het verloop tame lijk klein (ca. 250 per jaar) en zijn de mogelijkheden tot herscholing of herplaatsing binnen de onderne ming in het algemeen beperkt. Van daar de verwachting, dat in deze sector rond 1.000 ontslagen zullen vallen. tt tijdig ;alig is, dat de veranderde eco- iche verhoudingen niet tijdig inderkend. Tot en met 1975 door de staalindustrie in de ld stevig geïnvesteerd in capaci- itbreiding. Door de teruglopen- Èrijvigheld, als gevolg van ver ging van met name de westerse <ten, ontstond een overcapaci- De consequenties daarvan wa- produktie-overschotten prijs- lurrentie en een verliesgevende lproduktie. Het gevolg was niet, s gewoonlijk in tijden van econo- rhe recessie, een sanering van de duktiecapaciteit, want veel ver- erde, inefficiënte capaciteit in t-Europa werd door nationale fi- ciële steun op de been gehouden. Ie Europese gemeenschap is de izaak van een staalprijsregeling ten capaciteitsvermindering vo lar onderkend in het plan-Da- non (lid van de Europese Com- ssie). Volgens de directie van ogovens begint dit plan vruchten te werpen. Hoe dan ook, Hoogo- s rekent voor de toekomst op een •aciteitsbenutting van gemiddeld procent. oorzaken van de verzwakte posi- ran Hoogovens in de wereldstaal- duktie noemde de heer Van en het feit, dat bijna alle nieuw erichte staalbedrijven in de we- aan diep vaarwater werden ge- wd. Hierdoor verloor Hoogovens i concurrentievoordeel, n.l. de I goedkope aanvoer van grondstoffen en afvoer van eindprodukten. Bo vendien werden de nieuw opgerichte bedrijven modern uitgerust. Verder werd Nederland van een goedkoop- te-eiland, met een wat zwakke gul den tot een van de duurste landen ter wereld, omdat de gulden door het aardgas „hard" werd, de energieprij zen hier meer stegen dan elders en de lonen in Nederland tot de hoogste in de geïndustrialiseerde wereld zijn gaan behoren. De concurrentiever houdingen op de staalmarkt zijn, kortom, gekeerd in het nadeel van Hoogovens en in het voordeel van landen als Japan, de Volksrepubliek China, de Latijnsamerikaanse lan den, etc. Bakens verzet Hoogovens heeft de bakens nu ver zet. De verliezen in de afgelopen twee jaar hebben ongeveer 200 mil joen gulden per jaar bedragen. Dit bedrag wil de onderneming nu bezui nigen en dat kan alleen als van groei wordt afgezien. „Ons bedrijf is door de jaren heen georganiseerd en be mand op groei. Op talloze plekken zijn reserves ingebouwd in mensen en installaties om de groei te realise ren en bij te houden", zei ir. F. Mat- hijsen Gerst, voorzitter van de direc tie van Hoogovens. Van die inge bouwde reserves wil het bedrijf zich nu ontdoen teneinde met lagere kostprijzen een betere concurrentie positie te krijgen. Daarnaast zal worden teruggekeerd tof. Karsten (Amro): meer samenwerking in wereld IN FRANCISCO De structurele positie van Europa als heel is moeilijk, als gevolg van uiteenlopende economieën, voldoende beleidscoördinatie, verminderde concurrentie- icht en grote afhankelijkheid van buitenlandse hulpbronnen, lus prof. dr. C. F. Karsten, lid van de raad van bestuur van de irobank, tijdens een bijeenkomst van de „Conference Board", i onafhankelijke Amerikaanse organisatie voor (bedrijfs) eco- nisch ondersoek. heer Karsten ging in zijn toe aak in op de economische voor lichten van een aantal Europese den. Zijn bevindingen over Euro voor zijn overwegend Amerikaan- ;ehoor weergevende kwam hij tot volgende conclusie: de beste atting lijkt een scenario van ma- t, van tijd tot tijd aarzelende ei, waarbij de inflatie geleidelijk ider wordt, het kapitaal relatief rvloedig is bij gebrek aan veelbe- ende projecten en de rentestan- zich afgezien van schomme- en in een langzame neerwaart- beweging bevinden. trkloosheid 'olgens prof. Karsten blijft de kloosheid het grote probleem en voornaamste bedreiging van de iale en politieke stabiliteit. Hij b van mening, dat sommige van problemen, waarmee Europa wor- lt niet kunnen worden opgelost ider een werkelijk internationale nenwerking op wereldschaal, ar zoals zo dikwijls in het verle- i, staat de nationale souvereini- draagster van uiteenlopende be- gen, oplossingen in de weg, zoals voorbeeld een werkelijk effectieve nllnatie van capaciteitsplanning probleemsectoren. Echter, ook 'der zulke internationale sche- 's is het van het grootste belang, op nationaal niveau de inko- nsverdeling zó wordt beïnvloed, bedrijfswinsten en -vooruitzich- worden verbeterd. Klerland i beleid moet ondubbelzinnig en gepresenteerd worden en be- kking hebben op een lange perio- teneinde het vertrouwen bij het Wjfsleven te herstellen. In een tital Europese landen schijnt het klimaat in dit opzicht te verbete ren", aldus prof. Karsten. In dit ver band noemde hij Nederland, waar van hij opmerkte, dat de houding van zowel regering als vakbonden ten gunste is van een herstel van de bedrijfswinsten. In ruil daarvoor wil len vakbeweging en politieke groe peringen echter dermate fundamen tele maatschappelijke veranderin gen, dat deze het vooruitzicht van winstverbetering overschaduwen, te meer waar een wezenlijk winsther stel ten dele via de VAD zou worden afgeroomd. DEN HAAG De ondernemer die zich wil laten adviseren over de mo gelijkheden van energiebesparing in zijn bedrijf, kan een subsidie ontvan gen voor de kosten die de adviseur in rekening brengt. Die subsidie be draagt dan de helft van de kosten met een maximum van 1000 gulden per vestiging. Dit blijkt uit de „subsidiebeschik king advisering energiebesparing in bedrijver." van de minister van Eco nomische Zaken, gepubliceerd in de staatscourant van 6 september 1977. De regeling is bedoeld om energie besparing in bedrijven, in het bijzon der in kleine en middelgrote bedrij ven, aan te moedigen. Als voorwaar de wordt gesteld, dat het advies wordt uitgebracht door een onafhan kelijk energieadviseur, die voorkomt op een lijst van erkende adviseurs. De lijst wordt opgesteld en bijgehou den door de Stichting Voorlichting Energiebesparing Nederland (SVEN) te Apeldoorn. prof. dr. C. F. Karsten GRONINGEN De Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij is be reid 73 miljoen uit te trekken voor een chemisch project, dat eventueel in Groningen gevestigd zal worden. Dat verklaarde de NOM gisteren tij dens een persconferentie in Gronin gen. De NOM wil niet zeggen om welk bedrijf het gaat. maar wil al leen loslaten dat de onderhandeling gen al vrij ver gevorderd zijn. De 73 miljoen zouden deels bestemd zijn voor participatie in het bedrijf, deels worden gebruikt voor achter gestelde leningen. DEN HAAG - De Koninklijke Ne- derlandsche Petroleum Maatschap pij heeft besloten tot uitkering van een interimdividend over het boek jaar 1977 van 5 per aandeel. De verhoging van het interimdividend ten opzichte van het interimdivi dend over het boekjaar 1976 van 4,50 per aandeel, mag niet worden beschouwd als een aanwijzing voor de hoogte van het totale dividend over 1977. Industriebonden en ondernemings raad zeggen voorlopig „neen" tegen gedwongen ontslagen. Ze zijn van mening, dat de door de directie geda ne toezegging dat eerst andere maat regelen tot verbetering van de situa tie zouden worden geprobeerd, nog niet van de grond is gekomen. De bonden vroegen Hoogovens om de invoering van het vijfploegensy- steem, waardoor werk wordt" gescha pen voor ongeveer 1.500 man pro- duktiepersoneel. De Hoogovens-directie wil hierover praten, maar alleen in het kader van de CAO-onderhandelingen en niet in het kader van de huidige problemen. Overigens ziet de directie weinig in een vijfploegendienst, omdat het animo voor de vierploegendienst al gering is. In verband daarmee heeft het bedrijf al de grootste moeite om het natuurlijk verloop aan te vullen en betwijfeld wordt of voldoende personeel kan worden geworven om de nieuwe arbeidsplaatsen in een vijfploegenstelsel te bezetten. De di rectie: „zelfs bij een .vermindering van het personeelsbestand van 600 man zullen wij een actief wervings beleid moeten voeren om het natuur lijk verloop van ca. 1.000 man per jaar te kunnen opvangen". Hoogovens is verder bereid (de bon den betwijfelen dat) mee te denken over vormen van arbeidsspreiding (naast vervroegde pensionering, her scholing en herplaatsing) om aldus gedwongen te voorkomen. Een mo gelijke vorm van arbeidsspreiding (bestaande hoeveelheid werk over meer mensen te verdelen) is. aldus de heer Mathijsen Gerst, het inleve ren van loon voor vrije tijd. Bijvoor beeld: de werknemers van Hoog ovens gaan na zeven jaar werken één jaar met vakantie en leveren in ruil daarvoor een percentage van het loon in. Een zwak punt in deze vorm van arbeidsspreiding is, dat slagen afhankelijk lijkt van de individuele medewerking, tenzij een en ander verplicht wordt gesteld. Piet van de Ende, districtsbestuurder van de In dustriebond CNV noemde een ande re mogelijkheid tot arbeidssprei ding: het inleveren van loon voor het behoud van arbeidsplaatsen NAARDEN Hagemeyer heeft voor de uitbreiding van haar inter nationale handelsactiviteiten onder meer het oog geslagen op de Vere nigde Staten. „We zitten op het ogenblik nog in de oriënterende stu diefase en. het zal nog wel enkele maanden duren voor we weten wel ke richting we uitgaan. Eerst moe ten we een strategisch beleid heb ben uitgestippeld, pas dan kunnen we gaan denken aan acquisities," aldus de heer J. J. Hollenkamp, lid van de raad van bestuur, op een persbijeenkomst. De heer P. G Wertwijn, president van de raad, zei te verwachten dat de produktenhandel het in het twee de half jaar iets minder gunstig zal doen dan in de eerste zes maanden. Bij overige handelszaken zullen ver moedelijk enige verbetering te zien geven en de industrie die in het eerste half jaar achter bleef zal mo gelijk iets beter voor de dag komen. Intussen is de omzet in het eerste half jaar van 1977 ten opzichte van dezelfde periode van vorig jaar met 28 pet gestegen van 595,6 min tot 764,2 min. De nettowinst nam toe van 6,2 min tot 8,4 min of wel met 34 pet, waardoor het resultaat niet ten achter is gebleven bij de verwachtingen. Van een onzer verslaggevers GRONINGEN De kans dat er over Nederlands grondgebied een ethyleenleiding zal lopen naar de Eemshaven is erg klein geworden nu het Britse chemische concern ICI een nieuwe fabriek gaat neerzetten in het Duitse Wilhelmshaven. Hoewel Wilhelmshaven al enige tijd de enige serieuze kandidaat was, is de kans op een ICI-vestiging aan de Moerdijk of in de Eemshaven nu wel definitief verkeken. Onderhandelin gen met het Nederlandse ministerie van economische zaken over een eventuele ICI-fabriek zijn definitief afgebroken. De definitieve vestigingsplaats is van extra betekenis omdat daar naar toe een ethyleenleiding komt vanaf het Roergebied. Nederland zou graag zien dat de leiding of al thans een deel daarvan over Neder lands grondgebied zal lopen want de ervaring is dat zich langs het tracé van dit soort leidingen veelal chemi sche industrieën vestigen. Tot nu toe is er nog geen enkele ethyleenleiding naar de Noordwest Europese kust Tussen Nederland en de Westduitse deelstaat Nedersaksen zijn daarom al enige tijd onderhandelingen gaan de over de route van de leiding. Af takkingen kunnen van belang zijn voor Nederlandse industriegebieden als Twente, Emmen en Eemshaven. Reden dat de ICI naar Duitsland gaat zou zijn, dat zowel via de Bondsregering als via de deelstaat subsidies en faciliteiten zijn te ver werven, die Nederland niet biedt. Volgens drs. J. J. P. van Kappel. plaatsvervangend directeur van de Noordelijke Ontwikkelings Maat schappij (NOM), zijn de hoge elektri citeitstarieven in Nederland aan zwaarwegend argument voor grote chemische concerns om zich elders te vestigen. Inmiddels is er een nog onbekende chemische basisindustrie, die be langstelling heeft voor vestiging bij de Eemshaven. De NOM heeft aan geboden een minderheidsbelang van 73 miljoen gulden in deze vestiging te verwerven als de beslissing posi tief uitvalt voor de Eemshaven. Er wordt over gespeculeerd, dat het om een industrie in de sfeer van de kunstmest zou gaan. Overcapaciteit in staalproduktic leidde tot prijsconcurrentie, tot verliesgeven de staalbedrijven. Als alle staalconcerns in de wereld is ook Hoogovens niet aan deze situatie ontkomen. Op de foto: een putoven waarin de uit de staalfabrie ken afkomstige blokken op waistemperatuur worden gebracht. „Als er dan bezuinigd moet worden kun je je afvragen of de financiële last moet worden gedragen door 1.000 ontslagen mensen of door alle werknemers van Hoogovens (23.000 man) samen". De vraag bij deze vorm van arbeidsspreiding is. of de aanspraak op solidariteit niet te groot is. Dat er bij Hoogovens minder werk is. is ook voor de bonden een duidelijk gegeven. Dat elke vorm van arbeids spreiding financiële lasten met zich meebrengt ook. Bij Hoogovens is in het verleden veel geëxperimenteerd, zijn er veel nieuwe arbeidsvoorwaar den getest (schuivende werktijden) tot voordeel van de werknemers. Nu lijkt de tijd gekomen om opnieuw met arbeidsvoorwaarden te experi menteren ten kosten van individuele werknemers, maar ten bate van de werkgelegenheid in het algemeen. Als dan Hoogovens de lasten van arbeidsspreiding niet alleen kan dra gen, de werknemers ze niet wtllen dragen, dan is er nog de overheid, die kan bijspringen om de pil te ver gulden. UTRECHT - Bredero heeft defini-, tief opdracht gekregen voor de bouw van ruim duizend woningen, een winkelcentrum, school, elektri sche hulpcentrale, een rioolwater zuiveringsinstallatie en de aanleg van wegen en een park in Lagos. Het project, dat midden 1979 moet zijn voltooid, kost 250 min. Bij de uitvoering van het project zijn 85 uit Nederland afkomstige Bredero-medewerkers betrokken, die als kern fungeren van een hoofd zakelijk uit Nigerianen bestaande personeelsbezetting. Verwacht wordt dat het project een aanzet zal betekenen voor verdere activiteiten in Nigeria. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM Joost G. Mak's bouwbedrijf in Rotterdam, waar zich in het verleden vaker moeilijkheden hebben voorge daan, heeft gisteren aan alle 210 mensen van zijn personeel ontslag aangezegd wegens ernstige liquiditeitsmoeilijkheden. Dinsdag heeft het bedrijf surseance van betaling aangevraagd. De be windvoerder. de Rotterdamse advo caat mr J. A. Nagtegaal, heeft daar na opnieuw geprobeerd zowel via het ministerie van volkshuisvesting als via de bank een oplossing te vinden. Dat is niet gelukt. Ook is een bespre king met twee aannemingsbedrijven over mogelijke overname mislukt. Er is nu geen andere uitweg meer dan een faillissement, dat dan ook binnen enkele dagen wordt ver wacht. Bestuurder Jaap van Dam van de Hout- en bouwbond CNV vertelde ons, dat het bedrijf de laatste jaren voor steeds ernstiger financiële moeilijkheden kwam te staan, di? zich nu hebben opgehoopt tot een climax. „De juiste oorzaak is ons nog steeds niet bekend," aldus Jaap van Dam. „maar opvallend is wel, dat wij geen klachten kregen over hoge loonkos ten, hetgeen meestal als motief wordt gebruikt. Wellicht zijn calcu latie en bedrijfsvoering mede oorea ken, dat is ook de mening van de mensen uit de leiding van het be drijf. Bij een gesprek dat wij donder dag met de bedrijfsleiding hadden, bleek dat de directie zelf de door de calculatoren opgemaakt calculaties ging wijzigen." Geen ondernemingsraad „In het bedrijf is nog nooit een on dernemingsraad van de grond geko men. In 1971 hadden de vakbonden Mak als eerste daarvoor op hun pro gramma staan. De plannen gingen echter niet door na een inkrimping van het bedrijf tot 100 man. de grens waaronder een ondernemingsraad volgens de wet niet meer verplicht is Toen later het personeel weer werd uitgebreid hadden noch de werkne mers noch de werkgever voor een ondernemingsraad animo Met het gevolg dat het hele beleid aan het personeel is voorbijgegaan." Over de getroffen mensen zegt Jaap van Dam. „Het gaat grotendeels om geschoolde vaklieden. Wel zijn er nogal wat ouderen onder hen boven de vijftig jaar. die zelfs bij de voor bouwvaklieden overtrokken arbeids markt van nu moeilijk weer aan het werk komen Deze mensen hebben vaak langlopende dienstverbanden en voor heel wat leden van het be- drijfskader geldt dat zij zijn opge groeid in de structuur van Mak en dus geen ervaring hebben in een ander bedrijf." Kort briefje De heer A.C. Middelkoop. Direkteur van het ABN kantoor in Rio de Janeiro (daar werkzaam onder de naam Banco Holandês Unido). Nederlander. Zoals de meeste managers van buitenlandse ABN vestigingen. In 40 landen. In de praktijk betekent het dat u met iemand praat die uw bedrijf kent. Dezelfde gedegen Nederlandse zakenmentaliteit heeft. Komt bij dat de heer Middelkoop samen met zijn staf van ruim 200 medewerkers uitstekend is ingevoerd in Brazilië. Op zich niet zo verwonderlijk als u weet, dat onze bank in Rio de Janeiro al zo'n 60 jaar ervaring heeft. Deze haven-, handels- en industriestad, één der belangrijkste centra van Latijns-Amerika, heeft een groot potentieel en biedt zeker ook mogelijkheden voor de Nederlandse zakenman. De heer Middelkoop geeft u gaarne verder advies. Dit is zijn adres: Banco Holandês Unido, Rua do Ouvidor 101.ZC-00, 20.000RiodeJaneiroR.J.,Caixapostal 1242ZC-00, telex 021-23663. U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons hoofdkantoor. Afd. Centrale Buitenlandse Kantoren, tel.: 020-293855. ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar. Over de gang van zaken zegt hij: „geruchten deden reeds lang de ron de. maar pas op 8 september ontving het personeel een kort briefje van de directie waarin uiterst summier werd meegedeeld dat het bedrijf in grote moeilijkheden verkeerde en het voornemen had surseance van betaling aan te vragen. Opvallend was. dat de directie in dat briefje de werknemers verwees naar de vakor ganisaties, maar dat wij toen nog geen enkele inlichting hadden gekre gen, zodat de vele vragen van onze leden bij het personeel niet konden worden beantwoord. Pas daarna kre gen wij een gesprek met de directie waar wij enkele gegevens kregen Een duidelijk beeld van de toestand kregen wij ook toen niet; wel werd verteld dat op een aantal objecten met rode cijfers werd gewerkt." Van Dam „Naar mijn persoonlijk ge voelen zou het toen goed zijn ge weest als wij het advies hadden kun nen geven ander werk te zoeken. Maar je moet nu eenmaal rekening houden met de bepalingen van de werkloosheidswet. Twintig mensen hebben toen het bedrijf verlaten, omdat zij direct ander werk konden vinden. Nu krijgt iedereen van de bewindvoerder een ontslagbrief Alle lonen zijn tot en met maandag uitbe taald, dus voor het ingaan van de surseance van betaling De loonvor- dering bestaat nu uit drie dagen loon en de voorgeschreven opzegtermijn Dat is nu allemaal een zaak van de bewindvoerder." Als gevolg van deze surseance van betaling zijn de bouwobjecten van Mak stilgelegd. UTRECHT De Britse Imperial Oroup wil Raak Nederland in Utrecht, een dochteronderneming van de Amerikaanse Grace and Co., overnemen. Door deze overneming wil Imperial haar belangen in de frisdrankensector versterken, zo heeft Raak meegedeeld Recente ontwikkelingen hebben ge leld tot contacten met de Imperial Oroup. waarbij volgens Raak duide lijk is gebleken dat een samenwer king tussen beide partijen weder zijds een goede zaak zou zijn Eind augustus maakte Raak Neder land bekend dat door de structurele problemen in de frisdrankenindu- strie 74 van haar in totaal 300 werk nemers vla natuurlijk verloop moes ten afvloeien. Om dezelfde redenen moesten er in 1974 ook al 100 perso neelsleden bij Raak weg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 19