itmuntend boek over voortplanting bij plant en dier
geef 's
een krant
weg
Stap in Ruime.VroUjke
Wegwezen. De Renault 14.
w
adobon
Renault Nederland n.v.
Vestiging Den Haag
Auto Haag
Kom naar de Renault 14 Show bij:
0 Renault. Auto's met I.Q.
RHsjeRPAG 15
SEPTEMBER 1977
TROUW/KWARTET H 21
Henk van Halm
ijn psychologen die alle
elijk gedrag herleiden tot
cksualiteit. Zij spreken
niet uit over dieren. Een
dat de paring het hoogte-
is in het leven van een
i me
e niet zomaar een handeling
t op het voortbrengen en ver
van jongen, maar een com-
activiteiten en gedragingen
it gedrag buiten de paartijd op
taculaire manier door-
.o *na
■Ui si*01*
voo
len
n gem
ukt.
sa tel
jk
visieui
rden i loftStOOI
>k dooi
is gei
volg<
ctijk oi
ing zo
>erim<
.gi ïljjke
en fdr?"
ntage
eUietl
terug
d was
entien
st
keren
ar toe
in vei
r zo
rzekei
iu zijn
diersoorten verandert
ag van het mannetje, dat
gericht was op zelfbehoud en
(erkrijgen van voedsel om te
I, onomkeerbaar in gedrag dat
itend ten doel heeft een vrouw
vinden en dat te bevruchten,
a is zijn rol totaal en letterlijk
Ijipeeld: hij sterft, zoals met de
insekten en spinnen het ge-
van el
najaar p
t in di
)er) vi
icten:
ik gehi i
Korea,
ige hi
en uil
fatal.
andere diersoorten, waarvan
ven van het mannetje geken-
wordt door peribden van af-
■i1 end seksuele activiteit en on
to tilligheid, neemt het mannetje
rifleel aan de verzorging van de
n. De bevruchting van een of
vrouwtjes schijnt zijn voor
ste levenstaak te zijn.
oor krijgt hij in de paartijd een
le bruiloftstooi en gedraagt hij
p een volkomen andere wijze
luiten de paartijd. Hij neemt
gressieve houding aan tegen-
ndere mannetjes, waarmee hij
s vreedzaam samenleeft en
rusteloos op zoek naar een
huktje of etaleert zich met opval-
t gedrag om haar aandacht te
Tere schoonheden zijn de bloemen van de tropische waterlelie Nymphaea daubeniana, maar in feite
niets anders dan de voortplantingsorganen van de plant.
Foto: Henk van Halm
De paring eindigt bij veel insekten zoals deze roofwantsen met de dood van het mannetje, dat zijn taak
volbracht heeft.
Foto: Henk van Halm
toveren
hele reeks van handelingen
uitsluitend om het vrouwtje te
veren", haar tot de paring be-
maken. Territoriumgedrag,
ituelen, paringstechnieken, ze
linden allemaal voor dit êne
de zaadcel van het mannetje
eicel van het vrouwtje te
en.
verhouding zijn het weinig, en
amelijk lagere, diersoorten die
geslachtsprodukten zonder
\n het water uitscheiden en
irder aan het toeval overlaten,
al betreft het organismen die
hele volwassen leven niet of
elijks van hun plaats komen,
p die hun hom of kuit ook in het
f loslaten, zoeken eikaars on-
ellijke nabijheid en vertonen
kenmerkend paargedrag en
fcelfs een spectaculaire kleuren-
eke combinatie
fcreniging van de seksen is het
hbrengen van eigenschappen
leide partners in het kind dat
k geboren wordt. Bij de samen-
kg van eicel en zaadcel ontstaat
iieuwe, unieke combinatie van
schappen, waardoor het nieu-
hdividu verschilt van al zijn
senoten. En hoe meer en groter
rillen in geaardheid er bestaan
m een soort, hoe beter die soort
tan aanpassen aan veranderen-
istandigheden en zich kan ves-
,in uiteenlopende gebieden.
liefdesleven" van de dieren, als
term tenminste mag gebrui
ken, behoort tot de boeiendste as
pecten van natuurstudie. De bioloog
Robert Burton, die veel veldonder
zoek deed aan zoogdieren en vogels
Parallel
in het Zuidpoolgebied, de Sahara,
Oost-Afrika en Engeland, schreef er
een uitmuntend boek over, dat on
danks de aanvechtbare titel weten
schappelijk volkomen verantwoord'
blijkt. Die titel is dan ook niet van
hemzelf, maar van d& Nederlandse
uitgever, die „The Mating Game"
(Het paringsspel) vertaalde als „Het
Liefdesleven der dieren". Waarom
met een hoofdletter is niet erg duide
lijk.
Goed beeldverhaal
Burton wijdt het eerste hoofdstuk
aan de betekenis Van de geslachtelij
ke voortplanting, en van de erfelijke
variatie die daardoor ontstaat, voor
de instandhouding van de soort.
Daarna beschrijft hij de meest voor
komende manieren die in het dieren
rijk bestaan om eicel en zaadcel bij
elkaar te brengen, van het eenvou
digste paringsgedrag bij lagere die
ren tot de ingewikkeldste rituelen bij
vogels en zoogdieren.
Bronst, territoriumafbakening,
strijd, balts, partnerkeuze, het geven
en ontvangen van signalen, de fysio
logische structuren die daarbij een
rol spelen (zintuigen, kleuren, beve-
dering of beharing, lichaamsaan
hangsels, geslachtsorganen) zijn niet
alleen in de tekst uitvoerig behan
deld, maar bovendien afgebeeld in
honderdzestig foto's, meestal in
kleur, die op zichzelf al een goed
beeldverhaal vormen. Het liefdesle
ven van de mens ontbreekt niet en
wordt aan het slot vergeleken met
het paringsgedrag van dieren. Daar
bij blijken fysiologisch en ook in het
gedrag tal van overeenkomsten,
maar ook niet weg te cijferen ver
schillen te bestaan.
Het intieme leven van dieren vindt
een parallel in dat van jflanten. Bloe
men zijn de voortplantingsorganen
van de plant en hoe mooi ook in onze
ogen, hun oogstrelende of -verblin
dende kleuren en fantastische vor
men dienen geen ander doel dan die
dieren aanlokken die heel speciaal
geschikt zijn om het stuifmeel van
de ene bloem op de stamper van een
andere bloem van dezelfde soort
over te brengen.
Om dat te bereiken zijn de vernuftig
ste inrichtingen „uitgevonden", van
namaakinsekten die op vrouwtjes
lijken en paarlustige mannetjes aan
lokken tot fuiken en vallen die de
gevangen insekten pas loslaten als
de bestuiving een feit is.
Een goed boek om enig idee te krij
gen van de enorme rijkdom aan
kleuren, vormen en bestuivingsme-
chanismen in de plantenwereld is
•„Wonderen van de bloemen" van de
Nederlandse plantenkenster Diene-
ke van Raalte.
Veelzijdig
Zij beschrijft hoe de bloemplanten
zich ontwikkelden, hoe een bloem
gebouwd is, hoe bloemen zich tot
iets anders kunnen vermommen, op
welke zeer gevarieerde manieren ze
bestoven worden, wanneer in hun
leven plantep gaan bloeien, wat
mensen met bloemen hebben ge
daan om ze nog aantrekkelijker
(voor ons dan!) te maken dan God ze
geschapen heeft, hoe ook bloemen
vergiftig kunnen zijn en ten slotte
hoe bloemen een rol spelen in de
godsdienst, in het bijgeloof en in de
industrie.
Een veelzijdig boek rondom de
bloem dus. dat je alleen wat in de
kou laat staan als je het naadje van
de kous wilt weten over de bevruch
ting. Hier en daar wordt er iets over
losgelaten, maar hoe de stuifmeel-
korrel, beland op de kleverige stem
pel. een buis vormt in de stijl tot aan
de te bevruchten eicel en de inhoud
van de korrel met de celkern via die
buis zich met de eicel verenigt, wordt
niet verteld.
Onnauwkeurig
De tekst rammelt hier en daar toch
nogal. Wat te denken van een zin als
„Helaas heeft het afgevallen, dode
blad in onze tegenwoordige samenle
ving met zijn asfaltwegen en beton
nen wandelpaden zijn oorspronkelij
ke functie goeddeels verloren"? (blz.
12) Moet eruit afgeleid worden dat
dood blad alleen dient als plaveisel
van onverharde voetpaden?
En hoe kan de schrijfster, als ze het
heeft over de Chlamydospermen.
zichzelf zo tegenspreken door ener
zijds te beweren „Waarschijnlijk
moeten we ze beschouwen als leven
de fossielen uit lang vervlogen tij
den" en anderzijds „Zeer waarschijn
lijk dateert het wordingsproces van
deze planten nog van recente datum,
d w z. van de laatste miljoenen ja
ren!" (blz. 19).
Van onnauwkeurigheid getuigen ook
opmerkingen in de fotobijschriften:
Echium wildpretii komt niet in Mid
den- en Zuid-Europa voor. maar al
leen op Tenerife (blz. 24). het Chinees
lantaarnplantje heeft andere bloe
men dan op de foto op blz 39 en de
yucca's worden niet door vliegen,
maar' door de yucca-vlinder besto
ven (blz. 68(.
Kleurenfoto's
Ik heb de feilen niet geturfd, signa
leer alleen deze meest eclatante
Maar de schitterende kleurenfoto's
maken veel goed en wie niet zit te
wachten op een boek dat het weten
schappelijke einde pretendeert te
zijn. vindt er een onderhoudend ver
haal in, vol wetenswaardigheden.
Robert Burton: Het liefdeslevtyi der
dieren. Uiig. Elsevier, Amsterdam/
Brussel. 160 bli.. 29,50.
Dieneke van Raalte: Wonderen van de
bloemen. Uitg. Amsterdam Boek, Am
sterdam. 160 blz., 22,50.
Geef 'm aan uw zoon of dochter, die 't huis uit gaat geef'm
een goede vriend of aan een ander, die u na aan het hart ligt.
U koos uw krant naar uw eigen levensinstelling, uw eigen
ik en uw eigen stijl. Daarom, als u uw eigen krant geeft, geeft u
ado met een heel persoonlijk accenL En dat maakt het extra
devol. Geef daarom Trouw!
«voortaan iedere dag Trouw bij:
tonncmcntsgeld wordt per kwartaal/per jaar
W door
p
te
rrwcl/gt-i-n prijs op d.ttdc
;»-r wordl nu-i-gcdt-i-ld wie dit ribonnement schenkt.
/iMHltr posUcMt'l ir
n .«ar» Truuw-Hwiincl. Antwoordnummer 2792. Amsterdam
Opvallend grote ruiten
voor rondom veel zichL
De veertien heeft een
gecapitonneerd dashboard
met heel veel controlelampjes.
Met Renault 's beroemde vijfde deur
en opklapbare achterbank
Alles vooreen boel bagpge mee
Stille 1218 cc-krachtbron
is goed vooreen top van 143 km/u.
En toch is hij zuinig met benzine;
bij konstant 100 km/u één op 12'
Voorwielaandrijving
die staat voor wegjig&ng
Binnenin biedt hij tout comfort
en heel veel ruimte
Met gemak plaats voor vijf volwassenen.
En is toch maar 4 meter kort.
Sduldbumpers.
Voor de „kleine" veilipieid
Voor de „grote" veilig/ieidujn er
de kool-constructie en de
kreukeUónes voor-en-achter.
Stap in de vrolijke franse veertien.
Rij rond in dit buitengewone voorbeeld
van het nieuwe, ruime en moderne
Renault-denken. Dan merkt u a la
minute: daar is vlotweg afgerekend
met buitensporige buitenmaten.
Echt iets voor jonge mensen met
kinderen, huisdieren en veel vrienden
die in weekend en vakantie ruim willen
wegwezen. Met z'n allen. En nog een
boel spullen achterin óók. Voila.
Kom kijken naar 't Ruime
Vrolijke Wegwezen in onze showroom.
En stap in voor een proefrit. Kost niks.
Er* imelligemie-speL
Op vertoon van uw
- rijbewijs geeft deze bon bij
I inlevering bij een Renault
J dealer recht op een gratis
I intelligentie-spel.
loosdumseweg 1. OEN HAAG. Tel.070-643830.
Westdumweg 196 (hoek S(hokkerweg). SCHEVENINGEN. Tel.070-549213
Afd Verkoop Occasions loosdumseweg I.KekJermgangN W Buitensingel. Tel. 070-643830
Dr leiykade 46. achterzqde van Kolthof B V SCHEVENINGEN. Tel 070-552600
Werkplaatsen. loosdumseweg 1. Tel. 070-643834 Gastaan 2. Tel 070-643830
WerkplaatsKolthofB V,Wesldu.nweg 186, SCHEVENINGEN Tel 070-552600
Onder .leien Magazijnen loosdumsewegl.Tel 070-643830
Westdumweg 186. SCHEVENINGEN. Tel. 070-552600
Naam:.
Adres:
Plaats:
.Telefoon:
Showrooms: Pleneri|kade 9-14 Tel 070 858307 (SpwJtaw a
Stadhoudersplein 47. WASSENAAR. Tel 01751 -17400
Werk plaatsen Calandplem 2. Tel 070 889255
Pletternkade/Gouwestr .Tel 070-859870
Okkernooturaat 82,Tel- 070-233760
Beeklaan 147. Tel 070-634854
Sudhoudersptem 47. WASSENAAR. T^j. 01751 -17400
C39A
