r Otje Soedioto wil hulp aan Indonesische blinden Klassieke spijkerbroek terugg rTv»" ROBLEEM OOK HET ONZE Vakantietradities 'Je kunt als blinde ook een gelukkig mens zijn' MAANDAG 29 AUGUSTUS 1977 VARIA Trouw/Kwartet door Mink van Rijsdijk Naarmate de vakantie langer tot het verleden be hoort, lijkt die vaak mooier te zijn dan de werkelijk heid was. Je wilt gewoon een fijne tijd gehad hebben, ook al waren diverse dingen niet zo dol. Dagen met zon worden in de herinnering steeds mooier, die met regen bagatelliseer je. Verkeersopstoppingen, mal heur met de fiets, te smalle bedden of welke tegen- heen dan ook veranderen in sterke verhalen. Echte irritaties verdring je, vooral als die door wrijving met vakantiegenoten ontstonden. De talloze keren dat je je heilig voornam nooit en nooit en absoluut nooit meer met Kees en Greet op vakantie te gaan zijn thuis vervluchtigd in de illusie dat alles heerlijk en opper best was. Toch lean het heilzaam zijn juist in deze tijd van het jaar de minder aangename dingen eens serieus te overdenken. Vooral als het om bepaalde tradities gaat waar eigenlijk het beste mee gebroken kan worden. Neem nou die man die al jaren met zijn twee zonen ging zeilen. Ze mochten beiden een vriendje meene men. Naarmate de jongens groter werden, de vriend jes meer vrinden, groeide ook de boot die de man had. Heel vroeger was dat zo'n lekkere ouderwetse BM geweest. Hij sliep aan boord, de jongens in twee tentjes aan de wal wat toen nog overal probleem loos kon. Schitterende vakanties waren dat geweest. Natuurlijk was hij onbetwist de schipper, de baas, de autoriteit die alles het beste wist. Die positie verzwakte toen de jongens ouder werden en een eigen mening kregen over het navigeren. Soms gaf hij weieens een keertje toe dat het ook kon zoals zij meenden dat het moest, meestal echter niet. Op één punt bleef hij totaal onvermurwbaar: aan boord van zijn schip wenste hij geen vrouwen. Dat was wat hem betreft misschien best verklaarbaar, maar de jongens vonden dat op den duur bar saai. De vakantietraditie van deze vijf zeilers was echter zo hecht dat ze de voorwaarden en strenge discipline elk jaar maar weer voor lief hadden genomen. Toch groeiden bij iedere tocht de irritaties, vorige zomer zelfs zo hevig dat ze gezworen hadden nooit meer met „de ouwe" te gaan varen. Maar toen bleek dat zijl schip werd vervangen door een schoonheid van eel oude tjalk met alles erop en eraan zwichtten ze aal het begin van het vaarseizoen; ze waren voldoend! botengek om het niet te kunnen laten. Varen met zo'! schip was immers het einde. Al heel snel wer<| duidelijk dat er van de tjalk geen kwaad woord ko worden gezegd, maar „de ouwe" was moeilijker eil veeleisender dan ooit. Vergat de man dat hij geen kinderen meer aan boord had, maar mensen van in dJ twintig? Overleg pleegde hij niet met hen, hij was dJ schipper en liet nooit na dat op autoritaire manier tl laten merken. De stemming aan boord was vaak om te snijden. Dat stel ik me tenminste allemaal zo voorl want ik ken de hierboven beschreven mensen nietl noch ook maar iets van hui deven. Op een avond zal ik aan dek van ons varend vakantie-onderkomen sl^"-" schoon te maken, toen dat bloedmooie schip de haveru... binnenkwam. „De jongens" stonden, overduidelijk^" sleohtgehumeurd, met trossen en stootkussens klaar om af te meren. „De ouwe" hield kwiek het roerJ| „Klaar voor actie, jongelui," riep hij op generaals-# toon geheel overbodig want iedereen was al op zijn post. Ik zag blikken van verstandhouding en hoorde - ostentatief snuiven. „Jan, zorg voor een stootkussen^!» bij het bakboordzwaard," klonk het bars. Jan stond) allang op bedoelde plek, compleet met stootkussenfler na een dikke tien-jaar zeilen wist hij warempel weliar wat hij te doen had. De toon en de hele situatiegrih ergerde hem zo mateloos, dat hij zuigerig opmerkte: op „Een stootkussen? Kan ik deze keer mijn voet er nietijn tussen'houden?" Zelfs een niet-zeiler snapt dat voetgor of hand tussen wal en schip verbrijzeld zou worden tijdens de landingsmanoeuvre. I in Mijn sla was ondertussen klaar, maar ik bleef kijken|e z naar dat ijselijk mooie schip, waarop de koele on-Hij vriendelijke stemming niet veranderde. Het mokken-l 8: de gezicht van Jan verried zijn gedachten: De ouwe6gei kan het me doen, dit is geheid vooiLhet laatst dat ikes' met hem gevaren heb. Hopelijk herinnert hij zichm e volgende zomer zijn dure eed. Breken met vakantie- pis tradities kan soms bar nodig zijn alleen niet va iedereen durft het aan. 111F vrat ip n &e 1 idi "lm !ht' door Annemarie Lücker Het leek er even op dat de spijkerbroek uit het modebeeld zou verdwijnen. De romantische golf, die de laatste twee seizoenen over ons kwam, deed het oude vertrouwde vaalblauw naar wit uitslaan en de rimpelrokken en wijde blouses wonnen terrein. De rok is weer geaccepteerd, dat is zeker, maar hij kan de spijkerbroek niet meer uit het straatbeeld verdringen. Nederland staat hoog genoteerd; wij dragen verhoudingsgewijs de meeste jeans van West-Europa. Het zou grappig zijn om eens te tellen hoeveel spijkerbroeken je tegenkomt in het café of in de supermarkt (en dan niet eens op zaterdag). Na alle modieuze grillen, van de „versierde" spijkerbroek, met kralen, bloemen en frutsels, de superwijde pijpen, de lage of hoge taillelijn, de gevlochten zakken en ceintuurs, ziet de spijkerbroek van nu er weer uitzoals in zijn oorspronkelijke vorm in de vorige eeuw toen hij diende als ijzersterke Amerikaanse werkmansbroek. Recht toe recht aan, met smalle rechte pijpen en een normale taille, de zakken op de hoeken versterkt met rood koperen nagels. Ondanks de simpele vorm van de spijkerbroek zijn de variaties van watje erop draagt groter dan ooit. Een sjieke blazer en een zijden bloes, een kiel met kantjes een grote blouson trui, een tuniek, een extra-wijd mannencolbert, hoge hakken, gympjes en stoere laarzen; het mag allemaal. Een modieus aspect voor deze winter is de variatie in materiaal. Naast de IJzersterke indigo jeans heb je de corduroy jeans in grijze, beige en bruinige tinten, welke uitstekend staan onder de grote wollige truien, vesten en jasjes van dit seizoen, die u vast al op de pennen heeft staan. Corduroy spijkerbroeken voorzien van rechte pijp, gedragen met Shetland v-hals truien. Alles van Lee. VRAGEN uitsluitend in envelop sturen naar postbus 507. Voorburg Per vraag een gulden in postzegels, bet liefst in waarden van 55 en 45 ets bijvoegen, en beslist niet aan de buitenkant opplakken Geheimhouding verzekerd Briefkaarten worden terzijde gelegd VRAAG: Een poosje geleden las ik in Trouw over een ^werkmap, die toegezonden zou werden aan alle pastores, ter voorbenstding voor de Bijbelweek: „De Bijlx*. een boek om te vieren". Ik zou dtae map ook graag willen bestellen. ANTWOORD: Hoewel wij ons moei lijk kunnen indenken diat dit adres niet eerder ls gepul «liceerd in TROUW, willen we het graag herha len Te bestellen bij het N.B.G., Postbus 620, Haarlrm, tel. 023-259501 en bij de Kat h. Bijbel stichting. postbus 27. Boxtel, tel. 04116-3537. Er zijn natuurlijk nog meer adressen, maar dit .U o.i. al voldoende. Kosten 4 gulden* accept giro. AANVULLING DOOR ABONNEE: U zocht tevergeefs naar eeci gevel steen (beter benijd dan beldaagd) aan de muur van het Stadliuis te Veere Volgens ter Laan (195 0) zou die steen daar zijn. Nu. de stee» i is op een andere plaats te vinden: Aan de achterzijde van Kaai 14. waar vroe ger de vismijn gevestigd was Tegen woordig is dat pand in gebruik hij de Jachtclub Veere als sociëteit. Op deze gevelsteen staat behalve de ge noemde spreuk een onleesbaar jaxar- tal, maar daaronder „In den DoiOn" met de afbeelding van een gr.ote zwemmende vis (die meer op een walvis dan op een dolfijn lijkt). Hiir- telijk dank. vriend uit Veere! R'lj ontvingen uit alle provinciën mede delingen omtrent de spreuk, in aller lei variaties. VRAAG: Wie was de uitvinder van de fluitketel? Wij herinneren om»- van zestig jaar geleden, dat in de winkel bij ons thuis voor het eerst deze ketels werden verkocht. Ze wa ren van blik en hadden een eigen aardige schuine vorm: Brede bodem en naar boven schuin toelopend. Ze hingen aan een touw, geregen aan de zolder van de winkel. De prijs was. naar ik meen ƒ0,44. Inkoop waarschijnlijk 0,30. Mijn vader wilde om principiële redenen niet meer dan 50 procent verdienen. ANTWOORD: Wij zochten overal, maar vergeefs. Wie kan ons helpen? VRAAG: Wij hebben toch zo'n last van de pluizen van de peppels. Alles zit onder die vieze rommel. Is de boom misschien volwassen, dat we hem moeten vellen. Wij houden onze bloemen- en groentetuin toch ook graag goed en zijn bang dat alle groente gaat bederven. ANTWOORD: BIJ onze thuiskomst na de vakantie, vonden we uw vraag over de pluizen van de peppels. Op onze vraag, hoe de bomen tegenover ons huls zich gedragen hadden, werd me verteld, dat het wel Iets meer was geweest dan andere Jaren, maar in elk geval was alles verdwe nen, na wind en regen, en de tuin heeft er kennelijk niet onder gele den. Niet omhakken, die boom. Pep pels zijn zo gezellig. VRAAG: Nog een probleem over een boom, maar nu is het een mooie berk, waarvan iedereen geniet. Ech ter de buren hebben veel bezwaar tegen de eindeloze regen van zaad hulsjes. Moeten wij onze boom nu kappen? ANTWOORD: A thing of beauty is a Joy for ever (van lets moois word Je altijd blij). Dat geldt vooral voor de mooiste van alle bruidsbomen en dat is de berk, en men moet voor iets heel moois ook iets over hebben. Als verder uw boom op een flinke af stand van de erfschelding staat, hoeft u helemaal niets te kappen. De buren kunnen alles verwijderen wat over hun schutting hangt. VRAAG. In onze vakantie las ik de Koosje van Mansveld trilogie van Rle van Rossum. Bestaat het stadje Eestervoort aan de Eest werkelijk of is het fantasie. Van Gouda af gingen ze er met een boemeltje naar toe. ANTWOORD: Dit plaatsje bestaat niet. We kunnen veilig aannemen dat Schoonhoven bedoeld is. Vroe ger ging daar ook een aardige boe mel van Gouda naar toe. Als het een grote rivier was. dan werd de Lek bedoeld. Is het een kleine rivier, dan is het de Vlist. Men kan dergelijke vragen het beste aan de schrijvers zelf stellen, vla de uitgever. Natuur lijk kan een auteur aan een bepaal de plaats denken, maar enige varia tie kan hij of zij daar natuurlijk altijd bij aanbrengen. VRAAG: Bij een gerecht, dat ik van plan ben te maken, wordt gezegd: verse kruiden maken het geheel ver rukkelijk. Welke zijn dat? ANTWOORD: Jammer, dat u niet schreef welk gerecht dat was, want dat kan nog wel eens verschil uitma ken. Verse krulden (fines herbes) is een mengsel van verse, verschillen de krulden, zoals peterselie, tijm (nooit te veel tijm gebruiken), ker vel, dragon, bieslook, marjolein. Als u de mogelijkheid heeft zelf uw krul den te kweken, is dit rijtje nog wel uit te breideh, met verschillende mintsoorten. oregano, selderij, enz., enz. In uw keuken hangt u een over zichtelijke lijst van alle krulden en de combinaties die het beste resul taat geven. Ook deze lijsten zijn in de boekhandel te koop en er zijn ook aardige keukenhanddoeken (veel te leuk om te gebruiken natuurlijk), waar allerlei kruiden en recepten opgedrukt zijn. VRAAG: Zou u iets voor mij willen opzoeken over de munt, waarvan ik een afdruk voor u maakte. De munt is van koper of brons gewicht min der dan 10 gr. diameter 27> cm. Er op staat een gekroonde C, waarin XIV. Om de kroon een omschriftAn dere kant twee gekruiste pijlen, er boven er onder 1819 en verder SKIL-Ling. ANTWOORD: Leuk, die munt: het is een Schelling (een kleine munt) van Koning Karei XIV van Zweden (1818-1844). Eigenlijk moet ik je nu maar naar Je geschiedenisboek ver wijzen: Deze man, oorspronkelijk generaal Bemadotte, werd door Na poleon geïntroduceerd als voorpost van het Franse Keizerrijk, waar hij tot kroonprins werd verheven, om na de dood van Karei xm (1809- 1818) tot koning van Zweden ge kroond te worden. Na de val van Napoleon, wist hij, als enig staats hoofd, dat door de keizer gecreéerd was, zich te handhaven en hij was het die de dynastie van de Bema- dottes heeft gesticht. Hij was zeer populair en het opschrift op jouw munt luidt: Folkets Kërlek min Be lóning De liefde van het volk is mijn beloning. Zijn vrouw, de in verschillende sentimentele en histo rische romans voorkomende Desi- rée, was een van de Jeugdliefdes van Napoleon. Hoewel de keizer gepro beerd heeft verschillende van zijn generaals met deze Jongedame te laten trouwen, had zij een bijzonde re voorkeur voor de doorhem het minst geschikt geachte Bemadot te. Misschien beschouwde ook zij deze generaal als een van de weinig betrouwbare figuren uit de omge ving van Bonaparte. Als je zo'n munt in handen krijgt, wordt een stuk geschiedenis ineens werkelijk heid. Het is een belangrijke tijd en het is zeker de moeite waard eens precies na te gaan, hoe alle vorken in de stelen zitten. Taxeren doen wij niet. Daar is de munthandel voor. Veel waarde heeft dit muntje niet, maar het is een heel leuk bezit: een ktèma eis aei, zoals de oude Grieken al zeiden: Iets om te bewaren. VRAAG: Bestaat er een vereniging van mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson? Zo ja, waar is deze vereniging dan gevestigd? ANTWOORD: Naam noch adres komt voor op de plaatsen, waar men deze zaken moet vinden. Wij raden u aan via uw kruisvereniging hiernaar te informeren en zo deze vereniging (nog) niet bestaat, uw wens voor de oprichting bij uw kruisvereniging kenbaar te maken (bij een dergelij ke vraag en het antwoord, dat we met enige moeite gevonden hadden, kregen we laatst een reactie van een wijkverpleegkundige: Wij zijn daar toch immers voor en wij weten een heleboel van deze zaken. Inderdaad en daarvoor willen wij ijverige men sen eens even graag in het zonnetje zetten!). VRAAG: Wij zijn al een poos bezig om een bepaald boek te vinden. Zoudt u dat in uw rubriek willen plaatsen? ANTWOORD: Het spijt ons zee maar dat gaat moeilijk. Regelmati speuren we bij allerlei boekenstd letjes, welvaartsrestententjes, ve kopingen enz. of we ergens mil schien boeken vinden, die op h( lijstje, waarop allerlei gevraagd werken voorkomen, van onze vn genstellers aanwezig zijn. Soms hel ben we daarbij wel eens succe Duurt dit te lang voor u dan kan ee kleine advertentie wellicht snelli uitkomst bieden. VRAAG: Wij brachten een aard) 1 geitehaar kleedje mee uit Engelam 1 samengesteld uit stukjes van ve 1 schillend gekleurde huiden. Echti 1 het haar stuift er aan alle kanten a 1 Is er iets aan te doen? ANTWOORD: Niet veel, het is sled gelooid. (Het zou nog erger kunne» als het zou gaan stinken!) Niet a vloerkleedje, maar als wandkleï gebruiken. Bespuiten met een god koop soort haarlak. Jammer, b was zo leuk. 9 DEN HAAG - „Als je blind wordt betekent dat niet dat de wereld ophoudt te bestaan. Je kunt als blinde ook een geluk kig mens zijn, je verdienstelijk maken in de samenleving." Otje Soedioto, een 27-jarige student in de rechten aan de universiteit van Semarang en zeil blind, is daar heilig van overtuigd. In Indonesië ligt dacht echter nog wel een beetje anders, vandaar dat Otje zich enige Jaren geleden als taak heeft gesteld daarin verande ring te brengen, pogingen die langza merhand vruchten beginnen af te werpen. „De regering heb ik aan mijn kant staan, met name president Soeharto heeft er alle begrip voor. en dat is een groot winstpunt," vertelde Otje mij vorige week. Hij is een paar weken in ons land om te kijken hoe hier het blindenonderwijs is opgezet en wat er op ander gebied zoal voor blinden wordt gedaan Het is een reis die ik maak voor rekening van de Indone sische regering. Bij thuiskomst ga ik meteen rapport uitbrengen", aldus Otje. Zijn ervaringen in Nederland ver werkt hij ook in zijn proefschrift „Aandacht voor de sociale verzor ging van de blinden in Indnesië" waarmee hij eind dit jaar zijn rech tenstudie hoopt af te sluiten. Een maal meester in de rechten is Otje niet van plan op een kantoorkruk te zitten. Daar heb ik niet voor geleerd, i daar heb ik als blinde niet al die ^moeite voor gedaan, want het is niet tienvoudig in mijn omstandigheden An Indonesië een universiteit te be- aDeken. Ik wil iets dynamisch, iets interessants gaan doen, iets waar mee ik andere blinden kan helpen." Die hulp kunnen ze best gebruiken. Er zijn, naar Otje vertelt, volgens de jongste statistieken, die voor een groot land als Indonesië niet zo be trouwbaar zijn als in Nederland de gegevens van het Centraal bureau van, de statistiek, in zijn geboorte land ruim twee miljoen blinden, wat neerVomt op anderhalf procent van de Indonesische bevolking. Dat is een indrukwekkend aantal en slecmts een gedeelte daarvan krijgt op ee|n of andere manier onderwijs. „In he t verleden is er bijzonder wei nig ge* "laan voor de blinden in mijn land. Ii idonesié had het te druk met anderezaken. Particuliere schooltjes Er is te lang oorlog gevoerd en in die tijd had men wel iets anders aan het hoofd dan zich bezig te houden met de problemen van gehandicapten. Er was een grote blindenschool in Ban doeng, gasticht tijdens het Neder landse bewind, maar verder was er eigenlijk niets op een paar particu liere schooltjes na." Op een van die schooltjes, bij me vrouw Soesa tyo in Semarang. kreeg Otje, die als baby van zes maanden blind werd door een complicatie van mazelen, zijn eerste onderricht." Ik was halar eerste en lange tijd enige leerling. Nu treeft zij zo'n twintig kinderen les. :De band met haar is hecht gebleven. Zij vertaalde toen ik op de highscho» >1 was en ook nu ik op de universiteit 'ben studieboeken die ik nodig heb in braille. Het is onge looflijk wat zij allemaal doet. Zij is huismoeder, onderwijzeres, directri ce van haar sdaooitje en daarnaast heeft ze mij." De laatste jaren is er op het gebied van blindenonderwijs in Indoensië veel ten goede veranderd." In de Indonesische grondwet staat dat ie dereen recht heelt op onderwijs en dat geldt natuurlijk ook voor blin den. Die bepaling In praktijk te bren gen is echter een kwestie die tijd ODt)OUWen vraagt. Maar we aljn op de goede K weg. Er zijn nu op tal van plaatsen scholen en schooltjes, vooral op Java. Op oost-Java zijn er nu drie. op centraal-Java vijf »en op west-Java door Fred Lammers Otje Soedioto een braillebrief van thuis (foto: Dirk Ketting) ook drie. Een heel belangrijke stap vooruit was dat vorig Jaar in Soera- baja de erste blindenbibliotheek van Indonesië is geopend. Daar hebben we nu de beschikking over enige honderden boeken in braille, meest in de Engelse taal en geïmporteerd uit Amerika. We hebben op het ogen blik vooral studieboeken. Wij zijn trots op onze bibliotheek, al is die in vergelijking met de blindenbiblio theek in Den Haag, waar ze duizen den boeken hebben, maar pover tjes." vindt Otje. Een van de meest belangrijke zaken die in Indonesië ter hand moeten worden genomen is het uitbreiden van de bibliotheek in Soerabaja waarvan Otje vice-voorzitter is heeft in dit opzicht ook een groot werkter rein. Op tal van plaatsen heeft de Associ ation afdelingen, die maandelijks bijeenkomsten houden waar de le den voorlichting krijgen. „We heb ben momenteel zo'n 15000 leden. Dat is natuurlijk op een totaal van twee miljoen blinden erg weinig." Als ik vraag hoe dat komt is Otjes antwoord: „Velen weten nog niet van ons bestaan af, hoewel we de laatste tijd regelmatig via radio en televisie propaganda mogen maken voor ons werk. Tal van blinden kij ken ook de kat uit de boom of willen liever individueel leven. Zij begrij pen nog niet dat je door samen te werken een machtige organisatie kimt opbouwen die veel kan be reiken." Teruggetrokken Vooral in afgelegen dorpjes en des sa's leiden veel blinden een terugge trokken bestaan. „Het komt nog steeds voor dat ouders blinde kinde ren verborgen houden omdat zij zich ervoor schamen dat hun kind is ge handicapt." Zelf heeft Otje daarvan geen last gehad. „Be ben de oudste van zes kinderen. Mijn ouders zijn altijd van oordeel geweest dat je juist als Je blind bent goed onder wijs moet krijgen, wil je later niet met bedelen aan de kost zien te komen. Gelukkig is het maar een klein percentage van de blinden dat uit bedelen gaat, want op het ogen blik is het zo dat iedere blinde in Indonesië die onderwijs wil ontvan gen, dat kan krijgen, al moet je er soms wel veel moeite voor doen. Meestal zijn de scholen niet naast de deur." Otje is onder de indruk van de wijze waarop in Nederland het onderwijs met de blinden is geregeld. „Ik ge loof dat in Nederland de modernste methoden van de wereld worden toegepast. Met name wat er gebeurt op het gebied van het gesproken boek is enorm. Daar zijn we in Indo nesië ook mee begonnen. Een pro bleem is geschikte mensen te vinden die boeken willen lezen voor ban dopnamen. Juist voor ouderen die geen braille hebben geleerd is die methode van groot belang. Gespro ken kranten en tijdschriften, zoals je hier in Nederland hebt, zijn ook prachtig. Toch zullen we ons daar in Indonesië niet in de eerste plaats op gaan richten. Radio en televisie brengen het nieuws ook en de mees te blinden hebben wel iemand in de buurt die hen kranten en tijdschrif ten wil voorlezen. Bij mij thuis doet een zuster of broer dat." Piano spelen waarbij volgens Otje Soedioto. ook moet worden gedacht aan de oude ren die braille hebben geleerd." Het is zaak het boekenbezit zodanig uit te breiden dat de boeken die werke lijk belangrijk zijn aanwezig zijn. Maar je mag niet te veel verwachten van iets nieuws. We werken pas een jaar. Dat vergeten sommige mensen wel eens. We zijn nog aan het opbou wen en kunnen niet die service geven die we graag zouden willen geven. De wil is er echter en dat is een voor naam ding." Na Soerabaja is het de bedoeling zo snel mogelijk ook in andere delen van Indonesië blindenbibliotheken te openen. De sinds 1966 bestaande Assosiation of Indonesian Blinds, Dat thuis is voor Otje in Semarang. Daar staat ook de paino waar hij bijna dagelijks op speelt. „Een tijd lang ben ik van plan geweest musi cus te worden. In 1964 ben ik voor vier jaar naar Australië gegaan om daar een junior highschool voor blinden te bezoeken. In die jaren kreeg ik pianoles. Mijn moeder, die erg muzikaal was en zelf heel goed piano speelde, had mij daarvoor we ten te interesseren. Toen zij over leed. ben ik er abrupt mee gestopt uit gevoelsoverwegingen. Op dit mo ment speel ik nog wel piano, maar alleen voor eigen plezier in de huise lijke kring of bij goede vrienden. Mogelijk dat ik over een poosje de draad weer opneem en verder ga in de muziek, want dat trekt me toch heel sterk." Voorlopig is er eerst de rechtenstu die die moet worden voltooid. En dan is er het rapport voor de Indone sische regering over zijn ervaringen in Nederland. Als ik Otje vraag wat hij zijn regering in elk geval gaat vertellen als hij over een paar weken terug is in zijn vaderland, zegt hij: „Ik zal ze vertellen dat ze het blin denonderwijs nu echt moeten gaan regelen in de praktijk, niet langer moeten praten, maar wat moetèn doen. Er moeten meer scholen ko men. Dat zal veel geld kosten maar de twee miljoen blinden van Indone sië hebben daar recht op."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 6