België is het hele jaar open
Alleen redding op lange termijn
Records
Kwetsbaar
Lonen
Vrijheid
Koopkracht
„Eigen stekkie"
Lapmiddelen
Zeebrugge
I
3ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1977
BELGIË
TROUW/KWARTET PAGINA 33
v1h'"'- 'v'
door Diok Ringlever
De paling in 'I groen, Ru
bens en de vogeltjesmarkt
zijn voor de Belgische toe
ristische propagandama-
kers even roestvrije pijlers
als onze molens, bollen en
Amsterdamse grachten.
En voeg daar dan ook nog
maar aan toe de gildehui-
zen aan de Brusselse
markt, het bolwerk van
Vlaamse kunst Brugge, de
dokken van Antwerpen.
Eigenlijk zou Je zo nog een hele
tijd kunnen doorgaan. Want Bel
gië heeft nogal wat pijlen op de
boog, voor de toerist. En het grote
voordeel is, dat Je daarvoor geen
dure vliegreis hoeft te betalen. Je
stapt in de auto of de trein en
binnen een paar uur liggen al die
attracties te grijp.
Dat het juist de Nederlanders
zijn, die het hoogst scoren in
België's toeristische statistieken
hoeft dus niet te verwonderen.
Dit jaar wordt met festiviteiten
rond Rubens 400ste geboortejaar
als trekkers zelfs een nieuw re
cord verwacht van ver boven de
twee miljoen overnachtingen.
En het opvallende is, dat de top
pen van dat bezoek niet alleen in
het hoogseizoen worden geno
teerd. Wat het hoteltoerisme be
treft valt de nadruk zelfs sterk in
voor- en naseizoen. Niet in de
laatste plaats door de werving,
die daarvoor wordt gepleegd: er
zijn maar weinig landen, die ook
in het buitenseizoen zoveel aan
biedingen voor korte (en wat lan
gere) vakanties doen. Zowel in de
Ardennen als andere streken.
Bekend zijn vooral de culinaire
weekends, waarin België's be
faamde kookkunshcentraal staat.
Een paar dagen relaxen in een
van de vele rustieke hotelletjes in
de Ardennen (lekker eten, veel
wandelen, vroeg naar bed) en aan
de kust (lekker eten en 's avonds
uit). Het succes van die arrange
menten heeft eigenlijk de stoot
gegeven tot het op de markt bren
gen van een veel omvangrijker
pakket van korte vakanties. Ze
zijn te vinden in de brochure
„België uit en thuis", die het
Belgisch verkeersbureau in Am
sterdam (Leidseplein 5-7, tel. 020-
25.12.51) gratis verstrekt.
Een dezer weken komt daarvan
een nieuwe druk uit, die opnieuw
uitgebreider is dan de vorige en
min of meer als grabbelton kan
dienen voor hen, die er nog een
paar dagen tussenuit willen.
Zomaar een greep er uit:
een zwerfweekend in Aye in
de provincie Luxemburg: een
commando-tocht met kaart en
kompas en daarna een sportief
diner,
een huifkarweekend in Ha-
moir (zelfde provincie),
een culinair weekend in Flo-
renville (ook Luxemburg), waar
in de patron zelf kookles geeft,
een safari-weekend Ardennen
met als standplaats Luik (met
bezoek aan de grotten van Han,
musea, kastelen, de zondags
markt La Batte),
boerderij-weekends in de pro
vincie Namen,
paardrijweekends.
zeevisweekends,
een rendez-vous met de mees
ters (jawel, een weekend
Brugge),
en dan natuurlijk de helemaal
op Antwerpen en Brussel gerich
te arrangementen.
Dit is dan nog maar een beschei
den handvol tips, die het Belgi
sche verkeersbureau te bieden
heeft: speciaal voor hen, die over
eigen vervoer beschikken.
Wie dat niet heeft, kan overigens
even goed uit de voeten. Zo heeft
NS een achtdaagse appartemen-
tenreis naar Spa (dit jaar voor het
eerst en komend seizoen uitge
breid), terwijl ook verscheidene
andere reisorganisatoren (vooral
BBI in Amsterdam) aan de weg
timmeren met korte België-ar-
rangementen per bus (meer in
lichtingen daarover ook bij het
Belgisch verkeersbureau).
En dan zijn er natuurlijk de win-
ter-arrangementen. De Belgische
Ardennen mogen dan zeker niet
sneeuwzeker zijn, als er sneeuw
ligt (en dat komt toch vrij veel
weekends voor), liggen er voor de
wintersporter tien volledig uitger
ruste skicentra klaar. Enkele
daarvan zoals die bij Luik
zelfs voorzien van een kunstbaan
voor Langlaufers (de brochure
„Sports d'hiver" van het ver
keersbureau geeft er alle infor
matie over).
Van deze wintermogelijkheden
wordt vooral gebruik gemaakt
door beginnende skiërs, die voor
dat zij zich aan de Alpen wagen
eerst willen proeven hoe een
sneeuwvakantie bevalt.
Ook voor deze reizen zijn arran
gementen mogelijk. Vrijwel alle
hotels in de sneeuwcentra (ze
worden in de brochures ge
noemd) hebben ze.
Wat de prijzen van België's toe
ristisch aanbod betreft: die ontlo
pen de Nederlandse niet meer
zoveel sinds de BTW voor hotel-
arrangementen in april ineens
van- 6 naar 14 procent werd ver
hoogd. Een bittere pil voor zowel
de horeca als voor de vakantie
ganger. Maar die wordt als
men de arrangementen vergelijkt
met andere over de grens voor
de toerist nog steeds enigszins
verguld door de geringe reiskos
ten. België ligt om de hoek,
vraagt dus geen lange en dure
ritten. En even belangrijk
het is het hele jaar open.
door Nol Lissauer
Het is een primitieve ei-
genschap om een ander
volk te beschouwen als
een voorwerp van sport
en vermaak. Dat doen we
al gauw als het onze zuid
erburen betreft. „België
nou ja!" is een bij ons
nogal eens gehoorde ge
ringschattende uitlating.
In onze Belgen-moppen
voeren we hen als bekla
genswaardige sufferdjes
op.
Wellicht doen we dat omdat
we hen benijden omdat ze wat
losser en leutiger zijn dan wij
„stijve Hollanders". We heb
ben natuurlijk ook eeuwen
lang historisch en later vooral
ook economisch met hen over
hoop gelegen. Als schooljon
gen werd ik als vermaledijde
Hollander een dorpswinkeltje
aan de rand van Brussel uit
gegooid. Het was kort na de
eerste wereldoorlog. De Bel
gen konden het niet verkrop
pen dat wij de dans waren
ontsprongen Ze eisten toen
zuidelijk Limburg op. In de
Hitlerperiode waren er de irri
taties aan onze kant over een
deel van de Vlaamse beweging
(die onze sympathie had) dat
de zijde van de Nazi's koos.
Dat is gelukkig allemaal voor
bij. België en Nederland kun
nen er tesamen trots op zijn.
dat zij. mede dank zij de visie
van de Belgische staatsman
Henri Spaak, in feite de stoot
hebben gegeven tot de EEG
door de oprichting in 1942 in
een Londense hotelkamer van
de Benelux, lang voordat Win
ston Churchill zijn klaroen
voor Europese éénwording
deed klinken
Er mogen dan misschien Bel
gen zijn, die nog altijd kam
pen met een zeker minder
waardigheidscomplex ten op
zichte van het „rijke", de we
reldzeeën doorklievende Ne
derland, er is voor hen geen
enkele reden zichzelf weg te
cijferen. België bezit samen
met Luxemburg het wereldre
cord export per inwoner en
het dichtste spoorwegnet ter
wereld.
Brussel. „Europese hoofd
stad" heeft internationale al
lure zijn smetteloze metro
en ten dele ondergrondse
tram. wolkenkrabbers en au
towegen dwars door en rond
de metropool, al hebben beide
laatste het oude hart van de
stad niet onberoerd gelaten.
Maar pijnlijke voeten bezor
gende kasseien maken ten
minste plaats voor blanke pla
vuizen.
In de afgelopen kwart eeuw
heeft België vele economische
problemen zonder veel kleer
scheuren opgelost, ondanks
het feit dat bijv. 70.000 indus
triële en commerciële bedrij
ven en 100.000 kleine zelfstan
digen verdwenen. Een schier
onafgebroken economische
expansie was de compense
rende factor, die ervoor zorgde
dat de netto beschikbare ge
zinsinkomens van 1960 tot
1974, in reële koopkracht uit
gedrukt. ongeveer zijn ver
dubbeld
Steenkool, praktisch de enige
grondstof, die het land bezit,
vormde in de vorige eeuw, sa
men met de staal- en metaal
verwerkende industrieën en
de textielnijverheid, de basis
van de Belgische welvaart.
Doordat vele kolenlagen zijn
uitgeput, werd de winning te
duur en konden de mijnen
niet langer concurreren met
geïmporteerde steenkool en
andere brandstof. De staal-
produktie bleef belangrijk ge
durende de hausse, maar zal
thans, in Europees verband,
moeten worden gereorgani
seerd. Mede door de instelling
van industriezones en de nau
we samenwerking tussen de
overheid en de privé-sector
verbeterde de industriële
structuur aanzienlijk. De me
taalindustrie, (met inbegrip
van de automobielindustrie)
die een extra impuls kreeg van
buitenlandse mulinationale
ondernemingen, is thans de
grootste economische steun
pilaar.
Daarop volgen, de bouw. de
textiel en de chemische en pe
trochemische industrieëm. De
beide laatste tonen echter eni
ge stagnatie als gevolg van
veroudering. Ook België is in
z'n vaart omhoog door de cri
sis gestuit. Als super-export
land is het dubbel kwetsbaar.
Er zijn rond een kwart miljoen
werklozen. Een kwart van de
industriële capaciteit wordt
niet gebruikt Talloze kan
toorpaleizen staan leeg. Rela
tieve verarming is het grote
probleem.
De emst van de situatie
schijnt nu pas goed tot het
land te zijn doorgedrongen.
De Belgen met hun neiging tot
onbezorgdheid waren vooral
na de korte opleving van vorig
jaar te optimistisch. Maar in
een ingewikkelde crisis als de
huidige kan het best zijn dat
de pragmatische soepelheid,
waarmee België gewoonlijk de
dingen aanpakt, een voordeel
vormt boven onze reken-
lineaal-precisie en perfectie-
zucht.
De Belgen ontberen ten enen
male het heilige geloof in hun
planbureau, omdat de orakel
taal toch nooit met de werke
lijkheid klopt.
De haven van Antwerpen: onmisbaar om het wcreldreeord export
per inwoner vast te houden.
Tovermiddelen om de dingen
op korte termijn te verbeteren
bestaan ook in België niet.
Van groot gewicht is dat men
zich zonder veel poespas vrij
willig in loonmatiging heeft
geschikt, nadat het land in
1974 de schrik in de benen was
geslagen toen bij een inflatie
van 16 percent de vlam uit de
pan omhoog schoot. Mede met
behulp van een korte nullijn
periode (eind 1975/begin 1976)
is men erin geslaagd de infla
tie tot de helft terug te drin
gen. De tweejarige acrobaten
toer op het nulkoord die wij
willen gaan vertonen, zien de
Belgen voor henzelf niet meer
zitten. In 1976 was hun reële
loonsverbetering 0,9 percent,
maar die is dit jaar opgetrok
ken tot 3,1 percent, waarbij
dan de volledige maandelijkse
prijscompensatie komt. Op
merkelijk in dit verband is de
uitspraak van de Centrale
Economische Raad dat de lo
nen niet de hoofdfactor zijn
voor het behoud van het Bel
gische concurrentievermogen
en ook dat de prijscompensa
tie zeker in 1976 en in dit jaar
niet inflatoir is. De lonen hiel
den gelijke tred met die van
de Europese concurrenten en
vormden geen bezwaar voor
het gedeeltelijke herstel van
de rentabiliteit in 1976. Be
houd van de koopkracht door
een redelijk loonpeil is even
onontbeerlijk voor een herle
ving van de Belgische econo
mie als de export, die in de
toekomst veel meer dient te
worden gericht op nieuwe en
gespecialiseerde produkten
bestemd voor de meest dyna
mische sectoren van de we
reldmarkt
Wat België van Nederland
gunstig onderscheidt is dat
het door een verstandige wo
ning- en huurpolitlek geen wo
ningnood heeft gekend, al zijn
er moeilijkheden door de zg
Brusselse „olievlek", waar rij
ke Waalse grondspeculanten
Vlaamse boeren hebben ver
leid terreinen af te staan met
alle duurtegevolgen vandien.
Een ander verschil is dat de
drang naar ingrijpende soci
aal-economische hervormin
gen in België niet sterk tot
uiting komt, zulks omdat het
socialistische vakverbond, dat
sterk Frans georiënteerd is,
liever de „grote dag van de
revolutie" wil afwachten dan
zich door mede-beslissings
recht in de ondernemingsra
den met het kapitalisme te
identificeren. Het christelijk
vakverbond is veel realisti
scher en wijst deze orthodox-
utopische denkwijze scherp
af.
Over en weer zullen we, zo
mag men hopen, wel iets van
elkaar leren. Den Uyl voelt
voor het Belgische brugpen
sioen, waardoor mannen bo
ven de 60 en vrouwen boven
de 55 zich, met goedkeuring
van de werkgever, vrijwillig
uit het arbeidsproces kunnen
terugtrekken. De werkgever is
dan verplicht deze arbeids
krachten door jongeren te ver
vangen. Op die manier zijn er
dit jaar ruim 12.000 werklozen
aan een baan geholpen. Het
brugpensioen is een aanvul
lende werkloosheidsuitkering,
die wordt betaald tot aan de
normale pensioenleeftijd.
Hunnerzijds loven de Belgen
de commerciële aanpak van
onze Hoogovens en KLM. die
beter functioneert dan Sabe
na, die de staat steeds met
haar eeuwige verliezen op
scheept. Een holdingmaat
schappij zoals ons commer
cieel op eigen benen staand
chemisch DSM-concern heeft
de nieuwe Belgische regering
tot een soortgelijke aanpak
geïnspireerd, wat betreft sa
menbundeling van onderne
mingen, waarin de staat de
grootste aandeelhoudster is.
De jongste regeringsverkla
ring gewaagt ook van meer
staatspartlcipatie in bedrij
ven die van vitaal belang zijn
voor de economie en zelfs van
oprichting van concurrerende
staatsindustrieën op voet van
gelijkheid met particuliere fir
ma's om de werkgelegenheid
en de efficiency te stimuleren.
Wat daarvan terecht komt,
dient te worden afgewacht.
De indruk heerst dat deze uit
spraken meer zijn opgenomen
ter wille van de socialistische
regeringspartners, zonder dat
er veel in die richting hoeft te
worden gedaan. Want in Bel
gië leeft alom nog een sterk
vertrouwen in ondernemers
vrijheid met de daarbij be
horende onderhandelingsvrij
heid voor de vakbonden al
wordt algemeen aanvaard dat
de staat waar nodig dient in te
grijpen en te helpen, omdat
het particulier initiatief het
vaak alleen niet af kan. Maar
premier Tindemans heeft ge
zegd dat de staat zich niet
overal mee moet bemoeien,
wel meer moet doen op het
sociale, maar minder op het
commercieel-economische
vlak
In elk geval zijn de Belgen
realistisch genoeg om te besef
fen dat met de noodzakelijke
industriële herstructurering
wegens de totaal veranderde
wereldeconomie zeker vijf tot
tien Jaar gemoeid zullen zijn,
zoals economie-minister de so
cialist Willy Claes die zich
matiger opstelt dan toen hij
nog partijleider was dezer
dagen waarschuwde Want het
Belgische industriële appa
raat, met name in Wallonië, de
bakermat van de Belgische in
dustrie. is voor een goed deel
verouderd, alsook de opvat
tingen van de daar nog heer
sende familie-dynastieën. Aan
de afbraak van de sociale voor
zieningen, die minder ver gaan
dan bij ons, heeft de nieuwe
regering, een eind gemaakt
België staat in elk geval op het
standpunt dat welvaartsvaste
uitkeringen nodig zijn om de
binnenlandse koopkracht op
peil te houden en om sociale
onrust te voorkomen.
Er bestaat wel eenstemmig
heid over dat de ondernemers
raden een maximum van in
formatie over het bedrijf die
nen te ontvangen om te kun
nen beoordelen of er optimaal
aan de top wordt gewerkt om
de beste resultaten te verkrij
gen dus een gedetailleerde
verantwoordingsplicht van de
bedrijfsleiding.
Kenmerkend voor het naoor
logse België is. dat het aantal
werkende vrouwen meer dan
verdubbeld is, namelijk van
439.000 tot 957.000 Als gevolg
daarvan vormen vrouwen
thans 60 percent van het tota
le aantal werklozen. De vrou
welijke toeloop naar het be-
drijfs- en beroepsleven is niet
alleen veroorzaakt door de ge
boortegolf in de 50er jaren,
maar ook van de vrouwene
mancipatie. Er zit ook een ele
ment in van de extra-behoef
ten van een bevolkingslaag,
die vroeger veel tekort is
gekomen
De Belgen vinden dat ze om
zich te verbeteren vaak harder
en langer werken dan Neder
landers Zij spannen zich met
name in om een ééngezinswo
ning te kunnen bouwen of ko
pen Men wil het liefst een
„eigen stekkie"! Sinds meer
dan twee jaar is er onafgebro
ken werkloosheidstoename
bij de vrouwen, tegen een lich
tere stijging bij de mannen
Ook de jeugdwerkloosheid is
angstwekkend groot
Momenteel probeert men met
tijdelijke lapmiddelen het
aantal werklozen in te dam
men. Er is naast het brugpen
sioen. het vervroegde pensi
oen. de verplichte stage gedu
rende 75 dagen voor jongere
werklozen en de inschakeling
als tijdelijke kracht bij over
heidsinstellingen. voor bijv
het bijwerken van dossiers en
registers
Men hoopt dat binnenkort een
kleine 90 000 werklozen van
deze regeling zullen profite
ren. Grotere bedrijvan zijn
verplicht 1 percent van hun
arbeidskrachten met leerlin
gen aan te vullen Werkloze
schoolverlaters met te weinig
algemene kennis gaan voor
speciale cursussen terug naar
het leslokaal Firma's, die een
staatssubsidie ontvangen,
moeten aan één bepaalde
voorwaarde voldoen, die zij
zelf uit een reeks kunnen kie
zen. Een daarvan is dat zij 18
maanden na de subsidietoe
kenning het aantal arbeids
plaatsen met 20 percent uit
breiden
Men hoopt ook tienduizenden
in te schakelen speciaal ou
dere vaklieden, die niet meer
aan de slag kunnen voor
herstel van historisch of an
derszins belangrijke gebou
wen en verbetering van aange
tast landschapsschoon Hier
ligt misschien een uitweg voor
het steeds grotere aantal
structurele werklozen, voor
wie er anders geen plaats meer
is in de markt economie, zelfs
niet bij een nieuwe opgang
De door de bonden gepropa
geerde werktijdverkorting tot
36 uur tegen 1980 stuit op he
vig vereet bij de werkgevers,
die zeggen de kosten onmoge
lijk te kunnen dragen. Zoden
aan de dijk zet de pas ver
hoogde leerplichtige leeftijd,
van 14 tot 16 jaar (15 jaar per 1
september) en de pogingen om
de beroepsopleiding beter te
richten op de vakken, waar
men nog altijd kampt met een
tekort aan arbeidskrachten
Sterk gestegen overheidsin
vesteringen vormen ook in
België het klassieke hulpmid
del bij economische neergang
Spectaculair is de buitendijk
se uitbreiding van de haven
van Zeebrugge (uit te voeren
door een Nederlandse firma)
en de bouw van een tijdelijk
drijvend aardgas eindstation
voor de ontvangst van Alge
rijns aardgas, dat België van
eind 1980 af zal toevloeien La
ter zal België via een büislei
ding het Algerijnse gas via het
gas-termlnal, dat de Neder
landse regering van plan is om
op de Maasvlakte te laten ver-
rijzen.ontvangen
Wie België zegt. zegt taal
strijd Voorwaarde voor het
slagen van de economische
herstelplannen is wel. dat dit
storend element eindelijk ver
dwijnt. Vandaar dat de rege
ring Tindemans met haar 80
percent kamermeerderheid,
welke ook de beide taalpartij-
en omvat, alles op alles zet om
het zg Egmont Pact te verwe-
zpnlijken, dat definitief over
vier jaar elk van de drie taal
gebieden Vlaanderen. Wallo
nië en Brussel een beperkte
autonomie zal geven. Zelfs nu
nog lijkt het erop. dat de taal
kwestie veel van de energie,
die nodig is om het land er
weer bovenop te brengen, zal
opeisen
