Flipje en de
evangelisatie
Offerlam of belhamel
,lk ga een kruis tekenen' studie van kerkmuziek
wordt interkerkelijk
f
VANDAAG
Voorbijgangers
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door A. J. Klei
Het beroerde van ons vak als
verslaggever is, dat je de aardigste
dingen die je hoort of meemaakt,
vaak niet in de krant kunt zetten.
Je zit bijvoorbeeld op een
vergadering, waar iemand tijdens
de discussie een zeer snedige
opmerking maakt. Dankbaar
noteer je die. want daarmee kun je
straks je verslag kruiden. Maar in
de pauze schiet de betrokken
debater met een bekommerd
gelaat op de perstafel af: of de
dames en heren alsjeblieft niet
willen opnemen wat hij daarnet zei,
omdat-ie anders Nou ja, dan
volgt er meestal wel een lieve reden
en "t gevolg is dat je als fatsoenlijk
journalist je aantekening schrapt.
Het kan ook gebeuren dat geen
sterveling op je afstuift en dat je
ongehinderd melding kunt maken
van uitspraken of voorvallen,
welke althans de levendigheid van
Je verhaal dienen. Goed, maar als
je dan vergenoegd met een van
leuke anekdotes voorzien verslag
komt aandragen, is er juist weinig
ruimte. Kan er wat uit?, vragen ze
je Och, strikt genomen kan dat
natuurlijk wel, de franje moet er
dan maar af, en met een brok in de
keel zet je het mes in de fleurigste
alinea's van je stuk. Ik wou maar
zeggen dat wij, journalisten,
dagelijks aan zelfverloochening
doen. Ik weet best dat dit niet
hetzelfde is als de dagelijkse
bekering, waartoe wij geroepen
zijn, maar het is toch niet gering.
Om een treffend voorbeeld te
geven, jaren her woonde ik met
geheven bloknoot een conferentie
van evangelisatiewerkers bij. Op
zeker moment kwam de vraag naar
voren, of en wanneer je mensen, die
belangstelling kregen voor het
evangelie, op het lijf moest vallen
met leerstellige kwesties. Zuinig
aan!, adviseerde één van de
sprekers, en hij betoogde dat het
verhaal van de maagdelijke
geboorte voor buitenstaanders net
zoiets is als als Hij kon zo
gauw geen pakkende vergelijking
vinden en keek enigszins wanhopig
de zaal in. Hij kreeg hulp van een
slagvaardige luisteraar, die
riep: als de geboorte van
Flipje-van-de-jam! Deze greep uit
het volle leven kreeg een plekje in
m'n overzicht van het congres,
maar de betrokken zinsneden
hebben onze lezers nimmer bereikt.
We hadden namelijk juist een
krappe krant, dus
Het doet mij deugd vandaag
aanleiding te vinden om alsnog
met Flipje als onderdeel van een
gesprek over
evangelisatiemethodiek voor de
dag te komen. Die aanleiding
vormt de herdruk van „De
avonturen van Flipje", waartoe een
fruitverwerkende industrie, en wel
De Betuwe te Hel, na „talloze
verzoeken" is overgegaan. De
interruptie van de congresganger
sneed op z'n minst in zoverre hout,
dat kerk en wereld beide Flipje
kennen. Binnen elke gezindte weet
men dat Flipje geboren is uit een
grote framboos en dat dit aldus
geschiedde:
Even raakte zij de pracht-vrucht
Met haar gouden stokje aan.
„Kijk," zei Zomerfee, „hier zie je
Nu Tiels Flipje voor je staan!"
Het fruitbaasje Flipje is in het
begin van de jaren dertig
geschapen om de Tielse firma in de
concurrentiestrijd van dienst te
zijn. Wie een pot jam van De
Betuwe kocht, trof binnen de
papieren wikkel, waarin destijds
nog elke pot verpakt was, een
getekende strip aan, behelzende
een avontuur van Flipje. Na een
aantal jaren werd deze gratis
uitdelerij te duur en kon je zo'n
strip alleen krijgen na inlevering
van een paar Flipje-zegels, die je
vond (en vindt) op de produkten
van De Betuwe/Tiel. Verzamelaars
konden de strips inschuiven in een
speciaal album (van vijftig
centimeter breed). Na de oorlog, in
1949, werd de spelling van Flipje's
avonturen gemoderniseerd en
verdwenen de strips om plaats te
maken voor kleine boekjes. Om die
bij elkaar te houden kwamen er
speciale ringbanden.
Flipje, die de crisisjaren en de
Tweede Wereldoorlog overleefde,
houdt ook stand in onze dagen van
economische teruggang en komt
thans tot ons in vierkante
paperbacks. Drie delen van „De
avonturen van Flipje" in deze
nieuwe gedaante zijn uit, er staan
nog vier boekjes op stapel. Elk van
de zeven kleurige paperbackjes
bevat een aantal van de in totaal
368 verhaaltjes. Deel I is tot 22
september in de winkel te koop
voor 4,95. Daarna moeten we er,
net als voor de volgende delen,
5,75 voor neertellen èn twee
Flipje-zegels inleveren (sturen
naar: Flipje, postbus 500, Tiel).
Ook de boekjes raakten op, maar De rijmpjes en de tekeningen zijn
vervaardigd door E. M. Ten
Harmsen van der Beek en zijn
echtgenote Freddy Langeler. Hoe
bekend en geliefd hun werk is
geworden moge blijken uit het feit
dat de collega, van wie ik laatst op
deze plek misnoegd verhaalde dat
hij vader Stastok uit de Camera
Obscura niet kon thuisbrengen,
mij terstond de identiteit van
Flapoor uit „De avonturen van
Flipje" kon onthullen. Ik begreep
nu ook dat deze collega amper tijd
heeft gehad om de Camera te lezen,
hij scharrelde altijd bij kruideniers
rond om van de ingeleverde lege
j ampotten de eventueel
achtergebleven Flipje-zegels af te
halen, kleverige vingers niet
achtend.
door dr. C. Rijnsdorp
Prijzenswaardig is in het boekje van de Nederlandse Christen
Studenten Vereniging (NCSV), handelend over fragmenten uit
de Openbaring van Johannes, de aanpak. Dit komt al dadelijk
uit in de titel, aaneengeschreven als Gezichttegengezicht. Onder
vermelding van deze titel kan men het werkje voor ƒ4,20
bestellen op postgiro 446020, ten name van de Penningmeester Taalaebruik
Kampement der NCSV, Woudschoten Zeist. Het boekje telt 36 y
bladzijden.
soort van verering, aanbidding en
religieuze extase. Dit met de hand
bedekken geeft een vertekend beeld,
wat de Duitsers noemen een Zerr-
bild.
Illustratie .Gezichttegengezicht"
De samenstellers, onder wie de heer
H. G. Dane, algemeen coördinator
der NCSV, plaatsen namelijk de toe
komstvisioenen van de banneling op
Patmos tegenover de voorspelling
van Anchises in de Aenefs van Vergi-
lius (70-19 v. Chr.) over het romeinse
wereld- en vrederijk onder keizer Au
gustus. Het einde der tijden tegen
over de volheid des tijds; de pax
Christi tegenover de pax romana.
De gekozen fragmenten uit de Apo-
kalyps gaan terugwaarts van hoofd
stuk 18 tot hoofdstuk 1, ook weer te
waarderen als een oorspronkelijke
greep.
Bezwaren
Maar uw recensent heeft nogal wat
bezwaren. De bedoeling is „in eerste
aanzet het boek meer toegankelijk
te maken". Dan moet al dadelijk
worden gezegd, dat dit laatste bijbel
boek, die uitbarsting van licht en
geluid, die volte van hemelse visioe
nen en hymnen, hier in zijn totaliteit
niet toegankelijk wordt gemaakt. De
samenstellers hebben hun camera zó
gericht, dat het godsdienstige karak
ter van het boek in een slagschaduw
valt. De nieuwe hemel verdwijnt
achter de nieuwe aarde. Het offerlam
wordt belhamel, „een koppige druk-
temakerdie zich niet wil aanpassen"
(bl. 24). De zonde zit in de macht van
keizers en kooplieden, en, willen we
de illustraties geloven, speciaal in
Chili. De aanbidding van het beest
uit de aarde brengt mee, dat de be
staande orde als van God gegeven
wordt gezien. „Geloven in God bete
kent dan: geloven dat het bestaande
mooi en goed is" (20). Godsdienst is
dan „het geven van een (bovenaard
se) kijk op de rottige (aardse) si
tuatie".
Men ziet: alles wordt in het maat
schappelijke getrokken en dat is
maar ten dele terecht. Zonde is in
deze gedachtengang vrijwel alleen
maar sociaal onrecht. De jonge
christelijke kerk stelde tegenover de
keizercultus de boodschap: Jezus is
Heer. Dit had natuurlijk óók maat
schappelijke implicaties, maar het
zwaartepunt lag in de verering. En
de hele Apocalyps staat in de toon-
En dan het taalgebruik, dat, zoals de
lezer al heeft gemerkt, sterk in de
kantinestijl is gehouden. „Johannes
kankert nog even door" (16), hij „ver
tikt het" (25), hij „trapt er niet in"
(20). De auteurs hebben het over „de
bink uithangen met Augustus" (26).
Dit doet geforceerd aan, omdat op
andere plaatsen het intellectuele
substraat duidelijk door de ouwe
jongens-stijl heenschemert.
Als men Vergiiius of Homerus toe
gankelijk wil maken, dan moet er
een heleboel omheen worden ver
teld, om de lezer in staat te stellen
als het ware in de wereld van deze
dichters binnen te klimmen. En een
student in een of andere wetenschap
moet zich zijn vaktaal eigen maken
en die als een soort moedertaal leren
beheersen. De algemene bewegings
richting is dus van onderen naar
boven. En geen professor zal ervoor
te vinden zijn populair water in zijn
wetenschappelijke wijn te doen.
Men zou dus mogen verwachten dat
de Openbaring van Johannes, op zijn
zachtst gezegd een uniek geschrift in
de wereldliteratuur (uniek door de
volstrekte integratie van „ik zag" en
„ik hoorde"), op ongeveer gelijke wij-
door Aldert Schipper
„Livu Got hr si ju Jesus an ht Kruis"
(Lieve God. hier zie je Jezus aan het
kruis). Dit is het bijschrift dat de
zesjarige Ruth toevoegde aan een
kuise voorstelling van Christus aan
het kruis. Zij was deze zomer met
haar vader en moeder naar Frank
rijk met vakantie geweest. Haar ou
ders zijn nogal gek op oude kerken
en kathedralen en op weg door
Frankrijk had het gezin er dan ook
heel wat bezichtigd.
Ruth had meestal grote belangstel
ling voor de kruisgang, die in elke
katholieke kerk de laatste gang van
Jezus uitbeeldt. Haar vader en moe
der moesten elke keer het verhaal
erbij vertellen van alle keren dat
Jezus struikelt en het kruis voort
zeult door de nauwe straatjes van
Jeruzalem. Totdat hij gekruisigd
werd. Een aangrijpend schouwspel
in de doorgaans romantische afbeel
dingen in de Franse kerken.
De vakantie is nu voorbij en Ruth
deed haar intrede op een protestants
christelijke school, waar een juf
frouw is, die met smaak en overtui
ging vertelt uide Bijbel. Frankrijk en
de eerste klas deden Ruth tegen
haar moeder zeggen: ,,Ik ga een kruis
tekenen" en alsof dat nog niet ge
noeg was. voegde zij er aan toe: „En
ik hang Jezus er aan". In de ene hoek
van het kruis tekende ze er een tafel
met drie kaarsjes bij. Dat had ze in
Frankrijk ook gezien. En in de ande
re hoek beeldde zij zichzelf af: een
gezellig Hollands kind met het lange
haar, dat Ruth zelf zo graag zou
willen.
..Kan God dit zien1", vroeg ze haar
moeder toen. „Veel mensen zouden
ja zeggen", antwoordde deze voor
zichtig.
„Kan God dan door het dak kijken?"
„Dat zou best eens kunnen", zei moe
der „Hier God. dat is dan voor jou",
besloot Ruth heel zeker van haar
zaak En ze schreef er bij: „Livu Got
hr si ju jesus an ht kruis".
k
|fU9oT
%R S i j/v
Kt
UTRECHT - In 1978 begint in
Utrecht een interkerkelijke oplei
ding voor kerkmuziek. Met ingang
van die datum zal het Nederlands
Instituut voor Katholieke Kerkmu
ziek als naam dragen: Nederlands
Instituut voor Kerkmuziek. Aan dit
instituut zullen dan meewerken: de
Nederlandse Hervormde Kerk, De
Gereformeerde Kerken in Neder
land, de Evangelisch Lutherse Kerk
in het Koninkrijk der Nederlanden
en de Rooms-Katholieke Kerk.
Over de uitgangspunten van het
leerplan is overeenstemming be
reikt. Deze plannen worden nu aan
de kerken voorgelegd. Na de verkre
gen machtiging van de kerken kan
de nieuwe opleiding aanvangen.
Het initiatief tot herstructurering
van het onderwijs in de kerkmuziek
is uitgegaan van het ministerie van
onderwijs. De nieuwe opleiding
wordt een vakopleiding op conserva
torium-niveau. Het diploma geeft
dezelfde bevoegdheden als een di
ploma van het conservatorium. Het
instituut voor katholieke kerkmu
ziek had reeds een opleiding, die
gelijk stond aan die van het conser
vatorium.
Directeur van het nieuwe instituut
wordt Leo Kuypers, thans directeur
van het instituut voor katholieke
kerkmuziek. Het bestuur van het
nieuwe instituut zal bestaan uit ver
tegenwoordigers van de vier deelne
mende kerken.
Het Nederlands Instituut voor Ka
tholieke Kerkmuziek is in 1925 opge
richt door pater dr. C. Huigens. Het
droeg toen de naam R.K. Kerkmu-
ziekschool St. Cecilia. In 1958 werd
het instituut door het rijk erkend en
toen werd de naam veranderd in
Nederlands Instituut voor Katholie
ke Kerkmuziek
Aanvankelijk werden studenten al
leen opgeleid voor diploma's in de
kerkmuziek, maar later kon het in
stituut ook de akten muziekonder
wijs orgel en piano uitreiken, waar
door er meer zekerheid was voor de
afgestudeerden. Vanaf 1968 wordt de
opleiding geheel door het rijk gesub
sidieerd.
De overige kerken, die aan het nieu
we instituut gaan deelnemen had
den tot nu toe geen eigen opleiding
voor de kerkmuziek. Hun kerkmusi
ci werden opgeleid op de conserva
toria.
De opleiding aan het instituut voor
kerkmuziek duurt vijf jaar. Het to
taal aantal studenten bedraagt op
dit moment ongeveer dertig. De ver
wachting is, dat dit aantal bij het
begin van het nieuwe instituut met
ongeveer vijf zal stijgen.
Het instituut is gevestigd aan de
Plompetorengracht 3, Utrecht.
boekennieuws
Arle en Joh. Verkuyl
LIJOEN EN BEGELEIDEN
80 blz., 10,90
De lijdende medemens en ons dienstbe
toon. In dit nieuwe boekje geven de
auteurs vanuit hun jarenlange medische
en pastorale ervaring hun gedachten
over het lijden en de pijn die mensen in
deze wereld moeten doorstaan
Or. C. Klapwijk
VREUGDE EN LIJDEN
116 blz., 13,95
De bezinning op de verhouding vreugde
lijden in het christenzijn. Moet de christen
een kruis dragen en hoort het lijden bij
het christendom''
Mink van Rijsdijk
UW MOEDER WAS WEER ERG IN DE WAR
VANDAAG
2e druk, 88 blz., 9,90
De aangrijpende ervaringen van de
schrijfster tijdens de ernstige ziekte van
haar moeder, vooral het gebrek aan
communicatie tussen de zieke en die
haar verpleegden.
Mink van Rijsdijk
LIEVER GEEN BEZOEK. GEEN BLOE
MEN .MAAR DAARNA?
2e druk, 88 blz., 12,50
Dit boekje is het resultaat van de ge
sprekken die Mink van Rijsdijk met velen
voerde over rouw en rouwverwerking, ter
voorbereiding van een serie van acht
radio-documentaires voor de NCRV
Verkrijgbaar in de boekhandel
KOK KAMPEIM
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
HANDBIJBEL
METOPZOEKFLAP
Vorig jaar introduceerde het bijbelgenoot
schap zijn eerste bijbel met opzoekflap.
een combinatie van een alfabetische
inhoudsopgave en bladwijzer.
Deze flap heeft inmiddels zijn nu»
bewezen.
Daarom zijn zojuist twee nieuwe uitgaven
in de NBG Vertaling-1951 verschenen.
Formaat 9,5 x 14,5 cm.
Omvang 1436 blz.
Bestelnummers: 10.033.4 (groen)
10.033.2 (rood)
Prijs: f22,50 (exclusief ver
zendkosten)
Luxe editie op dundrukpapier:
Bestelnummers: 10.038.4 (zwart)
10.038.2 (rood)
Prijs f42,50 (exclusief ver
zendkosten)
Binnenkort verkrijgbaar bij de boekhandel.
Nederlands
Bijbelgenootschap
Postbus 620, Haarlem.
Tel. 023-259501
\Aefa*
HETSPOOK
'ai
En de koning Herodes hoorde van
Hem ie
want zijn naam werd bekend e{
en er werd gezegd,
dat Johannes de Doper
uit de doden was opgestaan 0(
en daarom werkten die krachten in.it
Hem. J
Maar anderen zeiden: Het is Elia, er
en anderen weer: r
Een profeet zoals er meer waren. 0(
Maar toen Herodes het hoorde, zei er
hij: et
Die Johannes, die ik heb laten ia
onthoofden, 0(
die is opgewekt. pn
(Markus 6,14-16)
Zijn naam werd bekend, staat er, [j,
maar dat wil niet zeggen dat die ie]
naam verstaan werd. Het bleef i-
allemaal een beetje vaag. 't Is Elia. r j
zeiden de mensen. Er was nu V
eenmaal een oud verhaal dat zei dal
Elia ooit in de messiaanse tijd zou K
weerkeren. Dat lag voor de hand.
Anderen vonden dat blijkbaar 1
teveel eer en ze hielden het er
voorlopig maar op dat hij een
profeet was, zoals er vroeger meer
geweest waren. Ze waren allemaal f
wel een beetje in de buurt. Maar hoi'
de mensen er toch bij kwamen om tr
zeggen dat Hij Johannes de Doper
was? Die was toch al dood? Nou, dal
is dan een aanleiding om nog eens
op die dood terug te komen.
Herodes hoort het en knoopt bij diejn
laatste mening aan. Het is z'n kwad|„(
geweten dat hem tot dit geloof
brengt. Hij is die Johannes nog
fC
nooit kwi j t geworden. Al tij d weer
spookt die vreemde figuur door z'n 'n
gedachten. Er is iets niet verwerkt. ja
De gruwelijke infectie gaat ie
uitwerken, 't Is natuurlijk ook een
onmogelijke zaak dat een mens s
daarmee kan leven. Hij kan alleen j0*
als een innerlijk dode onder de
ze als bij Homerus, Vergiiius en Dan
te geschiedt, om van Shakespeare en
Goethe nog te zwijgen, zou worden
ontsloten, al was het maar in enkele
grote lijnen, voor studenten
immers'!
En tussen de regels door wordt de
indruk gevestigd, dat de status quo
als zodanig zondig is en moet worden
bestreden (daar zit een kern van
juistheid in), zonder dat duidelijk
wordt gesteld, expliciet wordt ge
maakt, hoe en met welke middelen
dit dient te gebeuren. Wat de argelo
ze lezer overhoudt is een vaag revolu
tionair sentiment dat om vulling
vraagt. En dat is, pedagogisch ge
sproken, niet zonder gevaar.
ADVERTENTIES
levenden verkeren. Tenzij er iets
it
gebeurt. Bekering noemt Jezus dat.101
Maar dat moet je dan willen. En diep
weg moet je zelf gaan. En van Fe
terzijde zegt een stem: je hoeft't F
niet alleen te doen. F
PP
po
ge
wi
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Bennekom R. A. Grif
nigt te Nieuwland (Z-H) en Oostei
wijk; te Ried A. Sieders te Kootstehi
tille.
Aangenomen: naar Wassenaar (toi
R. Steenstra te Leiden.
Emiritaat: op 2 sept, van Koekani_
F. W. Teding van Berkhout, vindt o|
die datum geen afscheid plaats.
GEREF. KERKEN ve
J. Lems doet a.s. zondag intrede té.,
Rotterdam-Zuidwijk/Kralingseveer.V
GEREF. GEMEENTEN fjj
Beroepen: te Nieuwerkerk (Z) P?a
Honkoop te Kampen. F
ALG. DOOPSGEZ. SOC.
Beroepen: te Ameland W. J. Maat tc
St. Annaparochie, Stiens en Oud^j
Bildtzijl, die dit beroep heeft aangeP
nomen.
Afscheid: op 28 aug. van Ameland h{?!
Kossen ber. te Barsingerhorn.
fel
Drs J. A. van Delden -
Per 1 november a.s. is tot directeup
van de Evangelische Hogeschool bé
noemd drs J. A. van Delden (foto) tn
Amersfoort. Drs Van Delden (35
studeerde wiskunde te Leide»^
waarna hij als leraar verbonden wa<
aan de vrijgemaakte Gereformeerdi|
scholengemeenschap te Amersfoort]
De laatste jaren werkte hij bij i
Evangelische Omroep waar hij o.^
populair-wetenschappelijke prej,
gramma's over het thema „schep*
ping of evolutie" maakte. Drs Val
Delden is bestuurslid van de „SticlT
ting tot bevordering van Bijbelg<A
trouwe wetenschap" en van hay
„Gereformeerd Wetenschappelijk
Genootschap", voorts is hij schriL
ver van een 200 pagina's tellenL.
boek „Schepping en Wetenschap^
dat dit jaar nog verschijnt. Hij is li^
van de Gereformeerde Kerk (vrijge^
maakt) te Amersfoort. m
De Evangelische Hogeschool open!
haar eerste academische jaar
maandag 5 september a.s. om hal
acht met een openbare bijeenkomt
voor genodigden en belangstellem
den in het kerkgebouw „De Kandéj!
laar" Heiligenbergerweg te Ameri
foort. Sprekers op deze avond zullej
zijn de heer W. J. J. Glashouw
secretaris van het bestuur van i
EH, dr W. J. Ouweneel voorzittè
van de raad van docenten en ds I
Blokhuis lid van de raad van to^
zicht en advies, terwijl de leidin)
van deze openingsbijeenkomst il
handen is van dr ir C. Roos, voorzil
ter van het bestuur van de EH.
CARILLONCONCERT Zate»
dag 27 augustus van 17.00-18.00 uii
zal de Amerikaanse kunstenad
•Charlemagne Palestine een carillon
concert geven op de Westerkerk il
Amsterdam. Charlemagne Palestinl
was van 1964-1970 beiaardier van d
St. Thomas Kerk in New York, wa^
hij naast eigen werk muziek va)
Cage, Messiaen, Foss, Sydeman el
anderen uitvoerde. In de jaren, di
daarop volgden heeft hij op velerld
gebied gewerkt: elektronische envj
ronments, video, beweging, stem, tt
kening en boek.
