Kerk is een huis
,Land groen zien worden is mooi'
Uit brieven van lezers
Bisschop Winter vraagt
kerkleden Namibië om gebed
i
VANDAAG L
Wereldraad van kerken en ontwikkelingssamenwerking
Voorbijgangers»
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1977
KERK
Trouw/Kwartettu
door Jac. B. Looijen
De pastoor van Austerlitz was druk bezig in z'n tuin toen ik hem aanbelde. Ik wilde zijn kerkje
graag bekijken. Nu dat kon. Hij waste z'n handen en via een gangetje kwamen we van de pastorie
in de kerk terecht. Een feestelijk interieur met veel bloemen, kaarsen en mooie stoelen,
gegroepeerd rond de altaartafel. De gereformeerde kerkenbouwer, Dick Egberts, architect te
Hilversum, maakte dat enige tijd geleden allemaal zo in orde voor de katholieke parochie van
Austerlitz.
Van alle kerken, die Dick Egberts in
de loop der Jaren bouwde, en dat zijn
vijftien nieuwe kerken en acht ver
bouwingen, is dat kerkje in Auster
litz, misschien het minst opvallend.
Hij kreeg er te maken met een oud
verenigingsgebouw en dat moet een
kerk worden. Nu hij slaagde er volop
in om van het saaie bouwsel een
plezierig huis te maken. Het plafond
ging er uit en toen kwam er een toch
lang niet onaardige constructie van
houten kapspanten te voorschijn.
Die verfde Egberts donkerbruin, hij
?ette een goed stel vensters met
mooi glas in de muien, liet veel hel
dere lampen ophangen en zorgde
nog voor een kleurig stukje glas
kunst achter het doopvont.
Ontmoetings-ruimten
Dat lk dit vertel, is omdat Egberts
dezer dagen 75 jaar wordt en nog
altijd is hij aan het werk. Nu weer in
Maarssen met de verbouwing van
een boerderij tot een jeugdcentrum.
Hij bouwde trouwens ook veel nieu
we dorpshuizen, want hij houdt zich
graag bezig met ruimten waar men
sen elkaar kunnen ontmoeten. Dat
merk je ook duidelijk in z'n kerken
bouw. Hij heeft geprobeerd kerken
te maken waar mensen met elkaar
en samen met God kunnen omgaan.
Hij wilde van de kerk, die in gerefor
meerd Nederland vaak alleen maar
een gehoorzaal was, een huis maken.
Een huls des Heren.
Hoe deed hij dat? Het is allemaal te
zien In z'n eerste na-oorlogse kerk, de'
gereformeerde Westerkerk aan de
Fredejik van Eedenlaan 15 te Hilver
sum, waar van 3 tot en met 11 sep
tember een tentoonstelling is van
zijn werk. Die Westerkerk in Hilver
sum is nog erg traditioneel gebouwd,
zij het wel degelijk. Maar vlak na de
oorlog was het toch een hele door
braak. Hij begon met een tafel cen
traal te stellen voor het midden der
gemeente. Ook het doopvont kwam
goed in het vizier en de kansel ging
iets aan de kant Intussen werd het
wel een monumentale kansel met
fraai gebeeldhouwde panelen van de
kunstenaar Cor Wijcker.
Beeldende kunst
Met dat beeldhouwwerk kom ik te
recht bij een volgend punt. Want
Egberts was nooit tevreden als er
geen stuk beeldende kunst in z'n
kerken kwam. Dat was bij de gere
formeerden niet zö gemakkelijk. Ze
waren de beeldenstorm uit de refor-
matietijd nog niet vergeten en nog
minder de Heidelbergse Catechis
mus, die in vraag en antwoord 98
zegt, dat God niet door stomme beel
den maar door de levende verkondi
ging Zijns Woords de gemeente wil
onderwijzen. Maar Egberts wil die
verkondiging ook levendig illustre
ren. Hij zette allerlei kunstenaars
aan het werk. Steenhouwers, schil
ders, glazeniers, houtsnijders en
vrouwen die tapijten knoopten.
Vaak had de architect de grootste
moeite om zo'n stuk beeldende
kunst geplaatst te krijgen. Ik weet
dat hij soms zo eigenwijs was. dat hij
het uit z'n eigen zak betaalde, omdat
de kerkelijke bouwcommissie er
geen geld voor wilde geven.
De Westerkerk in Hilversum ver
toont typisch het karakter van een
oud-hollandse stijl, die herinnert
aan de kloosterbouw. Er zit zelfs een
soort kloostergang aan vast, die
naar de nevenruimten leidt. Iets van
een nieuwe stijl zit er niet in. Maar
wat wil je in die tijd van kort na de
oorlog, toen de architectuur van de
Delftse School hoogtij vierde en zich
uitleefde in de wederopbouw van
door bombardementen vernielde
steden. Ik denk alleen maar aan
Middelburg, waar ze het marktplein
hebben volgezet met oud-hollandse
geveltjes. Later heeft Egberts wel
duidelijke pogingen gedaan om tot
een meer eigentijdse stijl te komen.
Hij kwam onder invloed van bouw
meesters als Symons en Ingwersen.
Met de laatste werkte hij o.a. samen
in de kerkbouw-sectie van de Gere
formeerde Werkgroep voor Liturgie.
Die werkgroep is dezer dagen opge
heven. Je kunt dat betreuren. Je
kunt ook zeggen, dat die werkgroep
heel wat op gang heeft gebracht.
Los maken
Dank zij het werk van die groep en
de medewerking die zij kreeg, o.a.
van de synode, is er een verfrissend
stuk liturgisch leven ontstaan, zo
dat je inderdaad kunt spreken van
wat de zojuist geciteerde catechis
mus noemt: een levende verkondi-
Interieur van oude verenigingsgebouw in Austerlitz, waarvan architect Dick Egberts te Hilversum
een kerkruimte maakte voor de katholieke parochie van dat bosdorpje bij Zeist. Heel huiselijk
ingericht; de mensen zitten aan drie kanten om de tafel.
DE GELOVIGEN
Ongedacht kwam mij het volgende a
gedicht van Muus Jacobse onder
ogen: g
„Vaak heb ik ze gehaat, soms half rc
benijt?*
Die slapende Gods koninkrijk e<
beërvei
En bijna zonder angst wanneer zij *c
sterver 1
Wegzinken in de zee der eeuwigheicr
O, niets kan hun de zekerheid
ontroven:
Zij kennen twijfeling noch P
onderscheid"
Niets wat hen schokt, niets wat het P
ooit verlek^'
Anders, dan zij eens leerden, te
ging van het Woord. Dat is wel wat
meer dan alleen maar preken.
Kijk en dat laatste heeft Egberts in
de gaten gehad. Hij ging kerken
bouwen waarin de mensen zoveel
mogelijk in een kring om elkaar
heen zaten. Hij zorgde voor ruimten
waar de preek zich kan vertakken
tot het gesprek, ruimten waar de
hele week door de mensen terecht
konden, kinderen en jongeren, be
jaarden, mannen en vrouwen. Ker
ken met een goede koffiëkeuken er
bij. Voor trouwpartijen en ook, dat
zeg ik er maar meteen bij, voor een
broodje na de begrafenis. Egberts
heeft z'n best gedaan om de kerk los
te maken uit het corset van vier
muren. Hij was een van die architec
ten, die er een leefruimte van wilden
maken. Wie er iets van wil zien kan,
en nu noem ik zo maar een paar
plaatsen, naar de Pelgrimskerk in
Breda, de Regenboogkerk in Am
sterdam-Noord (tuindorp Oost-
zaan), de gereformeerde kerk in We-
zep, in Laren, in Varsseveld, in Har
derwijk in Amstelveen of in
porkum.
Even terug naar het eigenaardige
dorpje Austerlitz, daar in de bossen
achter Zeist. Het dankt zijn ont
staan aan een legioen dat hier in z'n
tijd door Napoleon werd afgericht
voor een inval in Engeland. Ver
scheidene nakomelingen van de sol
daten leven nog in het dorpje. Eg
berts heeft in Austerlitz al heel wat
meer bouwkunstig plezier gebracht
dan alleen in de rooms-katholieke
kerk. Hij zette aan het dorpspleintje
o.a. een modem gemeenschapscen
trum neer. Ook regelde hij de ver
nieuwing van een bankgebouwtje en
van de pastorie. Aan één kant van
het bomenrijke plein zit nog wel een
lelijk gat, maar dat komt ooit ook
wel voor elkaar. Het begin is er,
inclusief sierbestrating
Lofzang van Maria
Ik héb een gruwelijke hekel aan
electronische orgels. Maar in het
kerkje van de pastoor van Austerlitz
stond zo'n instrument. Ik ben achter
het klavier gaan zitten en heb sa
men met de pastoor de Lofzang van
Maria gezongen, het Magnificat, en
dan in het Latijn. We kenden dat
allebei nog uit ons hoofd. Architect
Dick Egberts zat er ook bij en hij
raakte ontroerd. Maar van ontroe
ring heeft hij, zo weet ik, wel meer
last als hij in de door hem gebouwde
kerken wat meemaakt.
Korte duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, brieven kunnen worden
gestuurd naar Secretaris Hoofdredactie Trouw/Kwartet, Postbus 859, Amsterdam. Bij
publikatie wordt de naam van de schrijver vermeld
Nicky Cruz (1)
Wat zijn toch de motieven van Jo-
han Bos om in Trouw van 23 augus
tus zo negatief te schrijven over de
jeugdmeetings met Nicky Cruz?
Moet een preek per se overeen ko
men met het algemeen gebruikelij
ke model, wil hij deugen? Moet je
beslist de Bijbel letterlijk citeren,
om een bijbels verantwoorde preek
te kunnen houden? De campagne
kostte handenvol geld, schrijft hij.
Dat klopt, dat kost elke campagne.
Maar daarover heb ik Johan Bos
nog nooit horen klagen bij de One
Way Day. een fijne Jaarlijkse Jeugd-
manifestatie ln oktober, die bijna
twee maal zo veel kost. Komt dit
omdat zijn Gospel Productions
daarvoor de publiciteit mag verzor
gen? Zit er jaloersheid of broodnijd
achter dit commentaar? Inschake
len van Gospel Productions voor de
Nicky Cruz campagne zou deze nög
duurder gemaakt hebben. Of er Ie
mand speciaal uit Amerika moet
komen? Blijkbaar. Als God deze
man hier gebruiken wil, wat is er
tegen? Ood gebruikte Paulus in
Turkije, Griekenland en Italié, ter
wijl er in Israél nog voldoende onbe
keerde mensen waren.
Den Haag
F. G. Poot
Nicky Cruz (2)
Het is voor mij een grote vreugde als
medewerker bij de Nicky Cruz-cam-
pagne betrokken te zijn. Jezus
Christus is gekomen om het verlore
ne te zoeken en te redden, en er zal
in de hemel (alzo ook op de aarde!)
blijdschap zijn over één zondaar die
zich bekeert. (Lucas 19:10 en 15:7).
Ik geloof dat tijdens deze campagne
veel meer dan één zondaar zich
heeft bekeerd tot de Heer van hemel
en aarde, en ik hoop en bid dat er
meerderen zijn die de vrijmdedig-
heid hebben hierover in deze rubriek
te schrijven.
ben. Het verleden van Nicky Cruz is
inderdaad een schokkend verleden.
Maar hij heeft vele Bijbel-heiligen
aan zijn zijde, hij is in goed gezel
schap. Zijn toespraak vond juist een
bekroning in „het koppelen" van de
dood van de koning van de rock en
roll aan de geweldige uitnodiging
van Jezus Christus om tot Hem te
vluchten uit een leven van innerlijke
eenzaamheid en Godverlatenheid.
Noordwijk aan Zee J. C. C. Meyboom
Nicky Cruz (4)
Als nazorgster tijdens de Nlcky Cruz
Campagne ben lk nogal geschokt
door de recensie van Johan Th. Bos.
Hierin laat hij niets van, toch zijn
broeder, Nicky Cruz heel. Honder
den zouden met een duistere reden
naar voren zijn gekomen. Honder
den kwamen inderdaad! Om zich te
bekeren of om opnieuw een keuze
voor de Heer te maken. Vaak kwa
men ze met werkelijk gTOte proble
men. Gods Geest was rijkelijk aan
wezig en heeft velen aangeraakt, al
leen Johan Th. Bos schijnt zijn hart
toegesloten te hebben, zodat hij
noch de preek heeft begrepen, noch
geloof schijnt te hebben in de kracht
van Gods Geest. Johan Th. Bos, hoe
zit het mouw geestelijk leven, als je
zo blind bent voor een rijke zegen
van de Heer, gedaan aan vele jonge
mensen, die met grote nood binnen
kwamen en bevrijd de Houtrusthal-
len verlieten. En ook al ben je het er
niet helemaal mee eens, hoe kun je
als christen zo'n artikel schrijven!
Bovendien, z£l het veel geld gekost
hebben, dan was het nog die men
senlevens waard!
door Nico Kussendrager
GENÊVE „We hebben eens een puttenproject gesteund in de buurt van Bombay, in India. In
een hele kale vlakte werd water opgepompt en over bet gebied verspreid. Langzaam zag je land
groen worden en dat is mooi. Daar zag je wat bedoeld werd met de „woestijn" zal bloeien als een
roos. En daar zag je ook wat met ontwikkelingssamenwerking bereikt kan worden".
Daarmee heeft mevrouw Annie
Went-Van der Vring een grote erva
ring. Zij is algemeen secretaris van
de Stichting Eucumenische Hulp,
die 25 jaar bestaat. De Stichting
werkt nauw samen met de commis
sie interkerkelijke hulp van de
wereldraad van kerken. De eigenlij
ke naam is stichting voor hulp aan
„kerken en vluchtelingen", maar die
is in feite achterhaald.
Bevrijd Nederland
In 1944 ontstond in bevrijd Neder
land de gedachte om met een aantal
Nederlandse kerken de hulpverle
ning op poten te zetten. Niet alleen
om de steun uit het buitenland in
goede banen te leiden, maar ook om
na te gaan wat er in eigen land nodig
was.
Aan het eind van de jaren veertig
werd de horizon verbreed. De jonge
wereldraad wilde de hulp uitbreiden
tot buiten Europa. Het comité van
de Nederlandse kerken werd in 1952
omgezet in de Stichting Eucumeni
sche Hulp, waarbij nu elf kerken zijn
aangesloten. De stichting helpt nog
steeds kerken in het buitenland,
geeft steun aan vluchtelingen, maar
legde daarnaast meer nadruk op ont
wikkelingsprojecten in wat de derde
wereld ging heten.
Het opvangen en doen opgaan van
vluchtelingen in een nieuwe samen
leving blijft echter nog een belangrij
ke taak van de stichting.
Den Haag
Jos Roozendaal Hulp aan Palestijnen
Drift
Gijl
«SSüffl^<<9 1842-1977
135 iaar Fortuin Suikerwerken
Nicky Cruz (3)
De voor de heer J. Th. Bos kwellen
de vraag: „Waarom moest Nicky
Cruz hier zo nodig komen?" vindt
haar antwoord in de zielen van enige
honderden, die op grond van zijn
prediking en getuigenis het eeuwig
zieleheil in Christus gevonden heb-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT;
Postbus 948
West Waak 9. Rotterdam
Tel 010-115568
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Dan Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
slJ Melkmarkt 56. Zwolle
fel 9&200-17030
TOV ab 'i |j I I'll li 'li tfl .lui,
Tr-ï/*
W/Af
Deze fraaie
Jubilcumbus
met 500 gram
Wilhelmina
pepermunt en
15 waardcpunten
tijdelijk van
7,50 voor f 6,95
Fortuin bestaat 135 jaar!!
Vandaar een dubbele
Jubileum-actie.
1. U kunt de bus met inhoud nü
tijdelijk kopen voor f 6,95.
2. U kunt er ook voor sparen.
5 waardepunten bij de Goudbakjes
Wilhelmina pepermunt (inhoud 4
rol), 10 punten bij de Ronde
Geschenkdozen W.P. (280 gram).
Vraag Uw winkelier, banketbakker,
chocolaterie of comestibleszaak.
Stuurt U ons 120 punten, dan
zenden wij U deze kleurrijke bus
met inhoud gratis en franco toe.
Een vorstelijk cadeau voor lief
hebbers van vorstelijke pepermunt.
Adres:
Jubileum-actie Fortuin
Suikerwerken fah nek Dockum
- B
Hulp aan Palestijnen staat hoog op
de lijst. Beuraen worden beschik
baar gesteld aan studenten, er wordt
aandacht besteed aan moeders en
jonge kinderen, vak- en huishoude
lijk onderwijs aan meisjes krijgt
steun, en er worden bijdragen gege
ven voor Palestijnen die een bedrijf
je willen beginnen.
In Indo-China gaat het vooral om
hervestiging na de oorlog, of emigra
tie van mensen uit Laos, Cambodja
en Vietnam naar Noord-Amerika. In
Afrika konden de vluchtelingen uit
de vroegere Portugese koloniën voor
een groot deel naar huis terugkeren,
maar steeds meer mensen gaan op
de vlucht uit Zuid-Afrika, Namibië,
Rhodesië, Ethiopië, Oeganda en
Roeanda en Boeroendi.
In Latijns-Amerika wordt het voor
de vluchtelingen steeds moeilijker.
Konden ze tot de staatsgreep in Ar
gentinië vanuit Chili nog daarnaar
toe vluchten, op het ogenblik kan
ook dat niet meer en andere Latijns-
amerikaanse landen bieden evenmin
uitkomst.
Vreemdelingenhaat
Vanuit Genève wordt de vluchtelin
genhulp binnen het grote verband
de interkerkelijke commissie van de
wereldraad geregeld door me
vrouw Ruud Hoogevest. Het vluch
telingenprobleem wordt steeds uit-
zichtlozer en steeds hopelozer. Toch
lijkt haar één ding nog hoger te
zitten, zo blijkt tijdens gesprekken
in Genève bij de interkerkelijke
commissie.
Dat is de „vreemdelingenhaat" die
in West-Europa en de Verenigde
Staten begint op te laaien. „De eco
nomische crisis hier wordt gebruikt
als verontschuldiging om tegen alles
wat „vreemd" is in verzet te
komen".
Ruud Hoogevest haalt de nazisti
sche, anti-Joodse betoging aan die
het afgelopen weekeinde in Oosten
rijk werd gehouden, „Hitier-ver heer-
lijking" in West-Duitsland, 't ont
staan van racistische partijen in Ne
derland en Groot-Brittannlë, het
herlevend nazisme in de Verenigde
Staten. 'Weerzinwekkend en
angstaanjagend' zijn de enige woor
den die zij daarvoor kan bedenken.
'Rampenhulp' valt onder haar colle
ga Stanley Mitton wiens taak schier
nog uitzichtlozer lijkt omdat na
tuurrampen altijd over ons zullen
blijven komen. Toch kunnen ram
pen ook 'gebruikt worden'.
Rampen gebruiken
Als de aarde heeft gebeefd, regen
uitbleef of juist in rampzalige hoe
veelheden viel kan worden gepro
beerd als er toch van de grond af
moet worden opgebouwd het be
ter te doen dan voorheen. Mitton
wijst op de Sahel waar deels door
droogte, grotendeels door menselijk
toedoen voedseltekort en hongers
nood ontstond. Nu er op grote
schaal hulp moet komen, is er gele
genheid de landbouw in het gebied
tot ontwikkeling te brengen. Dat
met een aantal ontwikkelingsplan
nen de Sahel 'van de regen in de
drup' dreigt te komen is een ander
verhaal.
De Nederlandse stichting droeg Vo
rig jaar aan noodhulp (bij aardbe
vingen in Guatamala, Italië, Tur
kije, China en de Filippijnen, bij
overstromingen in Birma en Pakis
tan, en voor vluchtelingen in zuide
lijk Afrika, Portugal, Soedan, Liba
non, Timor en de West-Sahara voor
zes ton, op een begroting van in
totaal acht miljoen.
Twee veranderingen
Bij het tweedaags bezoek aan de
interkerkelijke commissie ter gele
genheid van de 25e verjaardag van
de stichting blijkt dat zich in de loop
der jaren twee belangrijke verande
ringen hebben voorgedaan.
De ontvangers van de hulp worden
meer en meer bij de besteding ervan
betrokken. Het is niet zo dat in de
Zwitserse stad de plannen worden
gemaakt voor één bepaald project
een ziekenhuis of een school bij
voorbeeld maar kerken in derde
wereld landen krijgen een bedrag
voor een heel samenhangend pro
gramma. Niet alleen een zaak van
vertrouwen maar ook noodzaak,
meent de Urugayaan De Santa
Anna die hierbij nauw betrokken is.
„Alleen in de landen zelf kan beoor
deeld worden wat nodig is en wat
gedaan moet worden." Mevrouw An
nie Went-Van der Vring zij wordt
in de loop van dit jaar opgevolgd
door Peter-Paul van Lelyveld die
jarenlang ervaring heeft in Indone
sië zegt het zo: „Wij zijn van
helpers partners geworden". De
tweede wijziging vat zij zo samen:
„In plaats van te bestrijden willen
we veel meer proberen te voorko
men". De Santa Anna wijst met een
gezonde werkelijkheidszin nog wel
op de betrekkelijkheid daarvan:
„De kloof blijft groeien en zal poli
tiek gedicht moeten worden, in het
belang van alle partijen. Druk van
de kerken en mensen hier kan daar
aan meewerken".
Dit is het laatste van twee verhalen
over ontwikkelingswerk van de
wereldraad van kerken. Het eerste
stond eergisteren in de krant. Daarin
zijn bij het telefonisch doorgeven eni
ge fouten geslopen. Zo is Walter Mak-
hoeloe stafmedewerker van de
wereldraad voor Afrika.
Eén haat ik om zijn drankneus en
zijn psalmen1
Wellustig trillend loopt hij ze te f
galmei
God, zeg ik dan, straf deze femelaai
Maar God glimlacht misschien, en
maakt geduldig
Voor hem, en ook voor mij die hem f
beschuldig
Een woning in zijn wijde hemel
klaar.BI
G
Het is geen gedicht van vandaag of M
gisteren. Ik lees het in de buurt van jr;
het bericht dat voorbeeldige il<
soldaten in „de Kongo" voortaan o
geen Tintjes meer krijgen, maar M
elektrische scheerapparaten en e]
transistorradio's. Dus kunt u iu
nagaan. Deze dichter steekt zijn [e
protest tegen gezapigheid en
schijnzekerheid allerminst onder
stoelen of banken. Het komt er ,e
emotioneel en ongezouten uit. Maare
wat het zo waardevol en echt en ,a
daarom des te serieuzer maakt, is
relativering aan het eind, als hij aai^,,
zichzelf dénkt. Misschien is dat éch^
protest-ant. !v
tg
Is
Ds. A. van Egmond
Met ingang van 1 september a.s. ii
benoemd tot wetenschappelijk me
dewerker aan de theologische facul
teit der Vrije Universiteit te Amster
dam drs. A. van Egmond te Badhoe
vedorp. Ds. Van Egmond was predi
kant in de gereformeerde kerkei
van Wormer en Badhoevedorp, ei
sinds 1 januari van dit jaar als dc
cent verbonden aan de Christelijk
Sociale akademie De IJsselpoort t
Kampen. Hij zal nu verbonden wöi j
den aan de vakgroep dogmatiek, ei 1
een onderwijs- en onderzoektaak bi)
deze vakgroep gaan vervullen.
Dr. Mady Thung 1
De sociologe mevrouw dr. Mady A i
Lèijendecker-Thung is benoemd to
buitengewoon lector aan de theolo i
gische faculteit van de rijksuniversi
teit te Leiden. Per 1 december word<
zij daar voor drie dagen per weel 1
lector in de sociologie van de gods
dienst, in het bijzonder de christelij f
ke godsdienst. Tot die datum blijl i
zij in haar huidige functie: part-timi 1
studiesecretaris van de hervormd11
stichting „Kerk en Wereld" voor he i
project „Reflecties op de toekomst'
Mevrouw Leijendecker is voorts vei
bonden geweest aan de Nederlands 1
Zendingsraad en was o.a. ook weri 1
zaam als wetenschappelijk ambtfl
naar aan de Universiteit van An 1
sterdam.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De Anglikaanse bisschop van Namibië, Colin
Winter, heeft een brief naar zijn bisdom gestuurd die in alle
kerken voorgelezen zal worden. Hierin vraagt hij de kerkleden
voor zijn 'veilige en spoedige terugkeer' te bidden.
Bisschop Winter, die als 'ongewenst
persoon" door de Zuidafrikaanse re
gering is uitgewezen wil proberen
naar Namibië terug te keren. Kerke
lijke bronnen in Namibië zeggen dat
de reactie van de Zuidafrikaanse
overheid op een vereoek van Winter
zal duidelijk maken of zij bereid is
wat toe te geven in de onderhande
lingen over Namibië.
De vijf westerse landen in de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties
hebben gesprekken met Zuid-Afrika
en de bevrijdingsbeweging SWAPO
gevoerd in een poging een einde te
maken aan de zeggenschap van
Zuid-Afrika over Namibië. Deze
druist in tegen besluiten van de Ver
enigde Naties.
Geraadpleegd
De kerkleiders in Namibië zijn in de
loop van de onderhandelingen ver
schillende keren geraadpleegd en zij
leveren steeds kritiek op de aanwe
zigheid van Zuid-Afrika en in Nami
bië en op de onderdrukking door het
Zuidafrikaanse leger. Een pastorale
brief van de leiders van de Lutherse-,
katholieke- en Anglikaanse kerk,
waarin martelingen veroordeeld
worden, is onlangs door Zuid-Afrika
verboden.
Bisschop Winter heeft altijd nauwe
banden met de SWAPO onderhou
den en heeft een centrum voor Nami-
bische vluchtelingen-studenten in
Engeland opgezet. Hij weigert het
recht van Zuid-Afrika om Namibië te
regeren te erkennen en zegt in zijn
brief dat de tijd voor Zuid-Afrika
gekomen is „het onrecht van zijn
uitwijzing ongedaan te maken" en
„vrijheid van godsdienst" toe te
staan.
De vierde landelijke Israëldag
(uitgaande van het zendingswerk
Middernachtsroep, evangelist Wim
Malgo) is op zaterdag in Tivoli te
Utrecht. Aanvang half elf. Ev. Malgo
houdt een tljdrede.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Afscheid: op 28 augustus van Sou
burg (O. en W.) J. H. Dorgelo ber. te
Kruiningen; van Schelluinen H.
Gaasbeek wegens opl. zend. pred.;
van Westzaan (tevens als pred. ge-
ref. kerk) Th. H. G. Hulst ber. te
Waddinxveen; van Coevorden J. H.
Israel ber. te Buurse (O); van Rotter
dam A. van der Klaauw ber. te Rot-
terdam-Delfshaven; van Heerjans-
dam-Kijfhoek G. van Noordennen
wegens em.; van Nijenga (Smallin-
gerland) J. S. Postma wegens em.;
van Aagtekerke G. H. Otte ber. te
Papendrecht; van Rotterdam-Zuid
T. D. van Soest ber. te Rotterdam-
Hilligersberg; van Hardegarijp H. F.
Venema wegens ben. ver. chr. onder
wijs te Enschede: op 31 aug. van Hei
en Boeicop E. S. de Lint wegens
vervroegd em.; op 2 sept, van Koe-
kange F. W. Teding van Berkhout
wegens em.
Intrede: te Zevenbergen (N. Br.) S. T.
Baarda uit Nunspeet; te Bilthoven
G. H. Cassuto uit Dieren; te Broek
op Langedijk F. van Dieren uit
Hien-Dodewaard; te Leidschendam
J. G. Eeldering uit Steenderen-
Wichmond; te Lisse B. C. de Gelder
uit Maasdijk; te Den Haag J. de
Jong uit Eindhoven; te Maartens
dijk (U) W. J. Lamfers uit Utrecht; te
Apeldoorn en Het Loo J. J. van
Lienden uit Oss; te Voorthuizen B.
M. Meijdert uit Lunteren; te Usselo
(O) Sj. te Roest uit Den Burg
(Texel); te Sneek W. M. Schuijlen-
burg uit Ouderkerk a/d Amstel; te
Velsen-Noord (part-time) kand. W.
A. van Wijngaarden uit Amsterdam.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Bergum B. Smilde te
Hardegarijp, die dit beroep heeft
aangenomen.
Afscheid: van Geldrop B. J. Aalders
wegens ben. land. secr. van raad
deputaten „Samen op Weg"; van
Berkum W. H. Duker ber. te Delft;
van Nijmegen G, L. Goedhart we
gens. ben. hoogleraar Protestantse
Theologische Faculteit Brussel en
ten behoeve van vormings- en toe-
rustingswerk in België ber. door
Antwerpen; van Hoogvliet P. Hainjé
wegens em.; van Marienberg en Sil
culo M. M. den Hollander ber. f
Assen; van Heerlen A. Verdoom bei
te Leiden; van Delft J. C. van Loo<
ber. te Paterswolde.
Intrede: te Oldenhove I. J. BijlsnJ
kand. te Kampen; te Rotterdam f
Lems v/h vlootpred. te Rotterdams
Emeritaat: per 1 sept. G. E. Arnold t
Paterswolde. 1
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen: te Monster D. Deddens
Leeuwarden.
Intrede: te Ermelo H. E. Nieuwe^
huis uit Zuidwolde (Gr); te Rouveé
H. Scholte uit Rotterdam-Z.; t(
Bunschoten J. J. Wildeboer uit Han
denberg. |j
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Ede J. van Amstel I5
Enschede-West. U
ir
Afscheid: van Zwolle Sj. Wijnsnjj
wegens ben. geest. vera. ZonnehUL
te Zwolle.
Intrede: op 31 aug. te Apeldoorn-*
G. Leendertse uit Middelburg.
GEREF. GEMEENTEN 'a
Intrede: 31 aug. te Genemuid^1
kand. C. Vogelaar uit Mijdrecht.
VRIJE EVANG. GEM.
Beroepen: te Gorinchem A. D. Blil
te Zeist.
Afscheid: van Gorinchem G. Sebi
wegens ben. pred. alg. dienst (zen
dings- en evang. werk).
BAPT. GEMEENTEN
Intrede: te Apeldoorn P. van
Werf uit Winschoten.
EVANG. LUTH. KERK
Intrede: te Apeldoorn A. Jense u
Ede.
ALG. DOOPSGEZ. SOC.
Afscheid: van Ameland
ber. te Persingerhoorn.
li
H. Kosséi
Intrede: te Akkrum (streekgei
Midden Friesland) J. Mantel
Dantumawoude.
