Britse serie over historie
van 2000 jaar christendom
I
Eigen werk te duur
KR. -/&g*
Kareltje Knetter en de toverbubbel
Even
puzzelen
ft
ts
DONDERDAG 25 AUGUSTUS 1977
RADIO EN TELEVISIE
O
TV-COMMENTAAR
door Ton Hydra
O
Asterix en de grote oversteek
Het staat vast dat steeds meer
kijkers hun televisietoestel
hoofdzakelijk gebruiken als
huisbioscoop. Zij verlangen vooral
te worden geamuseerd. Dat er
sprake is van een zekere
vervlakking, zou kunnen blijken uit
de grote belangstelling voor de vele
buitenlandse serie-produkties. Het
drukt de pret niet dat zij vaak
clichématig zijn opgezet en in menig
opzicht op elkaar lijken Volkomen
onrealistische knokpartijen en
woeste achtervolgingen met
gierende en meestal uit de bocht of
in de brand vliegende auto's vormen
de grootste attractie.
Evenzeer staat vast dat de meeste
kijkers de voorkeur geven aan
Nederlandstalige programma's. De
oplossing blijkt voor het grijpen: zet
de klanten meer eigen werk voor en
dan kan Je als omroep meteen
proberen om met die vertoningen
dichter bij de werkelijkheid te
komen. Maar. helaas, zo simpel is
het niet. Het inflatiespook waart
ook teisterend rond op het creatieve
vlak De noodzakelijke onderdelen
van bijvoorbeeld een
drama-produktie zijn zo
schrikbarend duur geworden, dat
een redelijk bezette Nederlandse
serie van bescheiden omvang zeg
vijf afleveringen weldra door geen
enkele zendgemachtigde in zijn
eentje is te financieren.
Wanneer u goed oplet bij het vertonen
van wat in studio-jargon de
..aftiteling" heet. kunt u merken dat er
al dikwijls sprake is van
co-produkties. De NCRV heeft reeds
verscheidene keren een geslaagde
samenwerking met de Belgische
televisie op het scherm laten zien.
Binnenkort zullen waarschijnlijk nog
meer neven-producenten worden
gevonden om een produkt van redelijk
niveau te kunnen realiseren.
Een enorme handicap is cte
beperktheid van ons Nederlandse
taalgebied. Amerika. Engeland en
Duitsland slijten hun programma's
gemakkelijker aan het buitenland dan
wij Daarom blijven de uiteindelijke
kosten voor een Nederlandse omroep
altijd hoog. terwijl andere landen aan
hun produkties meestal dik verdienen.
Vóór je het weet. vergt een
enkelvoudig televisiespel,
opgenomen in de Hilversumse
studio's, een slordige vijftigduizend
gulden. Zijner echter
buiten-opnamen nodig (een
dergelijk filmwerk vindt u het meest
in Amerikaanse filmprodukties) dan
vliegen de kosten al gauw boven de
ton uit Daar komt gemiddeld nog
eens vijftigduizend gulden bovenop
als vijftig minuten lang wordt
gefimd, in plaats van gebruik te
maken van electronlsche
studio-apparatuur.
Als de Britten of wie dan ook over de
grens, een televisiepsel maken, kost
dat natuurlijk ook ontzettend veel
geld. maar het verschil is. dat hun
produkten in tientallen landen
worden vertoond, zo komt het dat
Nederandse omroepen voor het geld
dat een doorsnee eigen programma
van nog geen uur kost. zeg
honderdduizend gulden ongeveer
twintig afleveringen van een
succesvolle buitenlandse serie
kunnen kopen, u zult begrijpen, dat
ik hier een gemiddelde hanteer en
dat de schommelingen naar
beneden en naar boven afhankelijk
zijn van onder andere het aantal
benodigde spelers, de kwaliteiten
reputatie van deze mensen en van
de omvang (dus de kosten) van
déxcors en verdere aankleding.
Ik hoop met deze zeer globale
aanduiding toch een indruk te
hebben gegeven van financiële
problemen achter ons scherm. In dit
verband mag nog worden
opgemerkt, dat de NCRV met het
realiseren van eigen produkties in
de voorste gelederen gaat en in
menig kwartaal zelfs aan de top
staat, in het vierde kwartaal van
1976 bijvoorbeeld met 574 minuten
uitzendtijd tegenover de KRO met
385, de TROS met 460. de NOS met
36, terwijl AVRO en VARA geen
eigendrama-creativiteit op het
scherm brachten.
NOS-tv wil de zondagmiddag volwaardig gaan gebruiken
door Riet Oiemer
HILVERSUM Als het nieuwe televisieseizoen in oktober
begint zal de NOS er zoveel mogelijk naar streven meer dan
tot nu toe het geval was de zondagmiddag met een volwaardi
ge programmering te vullen. Om de goede bedoelingen te tonen
zal van eind oktober tot en met januari iedere zondagmiddag één
uur worden gevuld met een aflevering van The Christians. The
Christians is een dertiendelige serie over de geschiedenis van de
christenen. Het produkt is afkomstig van de Engelse onafhanke
lijke televisiemaatschappij Granada, maar ook de NOS en de
belde Westduitse maatschappijen, ARD en ZDF, hebben als co
producenten hun aandeel in de serie.
De inhoud zal gaan over de ontwik
kelingen op wereldwijde schaal van
tweeduizend jaar christendom. In
zo'n brede opzet kan echter geen
recht worden gedaan aan ontwikke
lingen die in het bijzonder voor Ne
derland van belang zijn geweest.
Daarom heeft de NOS het voorne
men om nog twee extra eigen afleve
ringen toe te voegen over situatie in
de Nederlandse kerken in het ver
leden.
Het zullen programma worden over
twee thema's. „De rooras-katholle-
ken en hun herders" en „De protes
tanten en hun herders" zijn de titels,
die uit het Salomo's-beraad van de
NOS programmaleiding zijn ont
sproten. Henk Suèr. chef informatie
ve afdeling van de NOS-televlsie
zegt. „Door deze twee thema's te
nemen vermijdt Je getwist". De on
derwerpen worden door de hele ge
schiedenis behandeld. Voor de
rooms-katholieken zal het accent
vooral liggen op de middeleeuwen.
Voor de protestanten op de reforma
tie in de 17e eeuw en de doleantie in
de 19e eeuw, toen de gereformeerden
zich afscheidden van de hervorm
den Het wetenschappelijk team dat
bij de N08-aüeverlngen Is betrok
ken staat onder supervisie van prof.
dr. van TiJn, sociaal-historicus aan
de rijksuniversiteit van Utrecht. Hij
was ook betrokken bij de eigen ge
schiedenisserie van de NOS ..58 mil
joen Nederlanders", evenals Gerard
Soeteman die de tekst naar aanwij
zingen van deskundigen schrijft.
Verder werken weer mee Jan Bos-
drlesz, regisseur, en Godelieve van
der Heyden. research.
Mensen die regelmatig hebben geke
ken naar „58 miljoen Nederlanders"
zal het misschien zijn opgevallen dat
aan de godsdienst geen hoofdstuk
werd besteed Maar vooraf werd door
de makers de belofte gedaan dat dit
onderwerp aan bod zou komen als
aanvulling op de serie The Chris
tians.
Boek
Onlangs is in Engeland The Christi
ans van start gegaan. De Engelsman
Bamber Oascoigne speelt daarin
vele rollen, die uitmonden In de
hoofdrol, die van presentator Verder
schreef hij tekst op aanwijzing van
een staf deskundigen. Naast de pro
gramma's voor televisie is een boek
verschenen van zijn hand. waarvoor
zijn vrouw Christina een groot aan
tal bijzonder goed uitgevallen sfeer
foto's maakte. Nog voor de serie in
Engeland op de buis was verschenen
stond het boek als nummer vijf op de
lijst van bestverkochte boeken.
Eind oktober wanneer De Christe
nen op het Nederlandse televisie
scherm zal komen zal het boek in een
Nederlandse vertaling verschijnen.
In Britse kranten wordt een opsom
ming gemaakt hoe goed het met de
verkoop van dergelijke platenboe
ken die televisieseries begeleiden,
gaat. Van het boek Civilisation van
Kenneth Clark, in 1970 op het
scherm gebracht, werden in Enge
land alleen al een half miljoen exem
plaren verkocht. ..America" naar de
televisieserie van Alistair Cooke
hield het twee Jaar vol op de bestsel
lerlijst van The Sunday Times en dr.
Bronowski's The ascent of Man
stond 114 weken op deze lijst. Agon,
een dochter van Elsevier, zal de Ne
derlandse uitgave op de markt
brengen.
'Draad'
Wat ongezien van de serie zo'n beetje
mag worden verwacht is alvast op te
maken uit de woorden van de presi
dent van Granada. Denis Forman:
„Het christendom is de draad die
ononderbroken door de geschiedenis
van onze wereld ln tweeduizend jaar
loopt; het is de dynamische kracht
geweest die de geest en de politiek
.van velen heeft gevormd." Zeker
geen theologische serie dus. maar
wel een die het belang van het chris
tendom niet ontkent als beïnvloeder
van historie, cultuur en politiek.
Ook spreekt de president van Gra
nada van een van de meest ambi
tieuze projecten van zijn maatschap
pij. Een commerciële Instelling van
een commerciële maatschappij als
Granada kan niet worden ontkend.
Op een flink afzetgebied mag ook
wel worden gerekend. In 32 landen
werden filmopnamen gemaakt en
aangenomen mag worden dat veel
omroepen over de hele wereld de
serie zullen kopen. Ook de wereld
taal Engels baant altijd al de weg
naar de wereldwijde verspreiding.
Daarbij zijn de makers op de popu-
lair-wetenschappelijke toer gegaan,
zodat op een veel ruimere klanten-
kijkerskring wordt gemikt Üan des-
Bamber Gascoigne rechts, met bril,
mei een filmteam in het Suzdal in
Rusland tijdens opnamen over de
Russische kerk.
kundigen, zoals theologen en andere
insiders die hut toch al weten.
Presentator en schrijver Bamber
Gascoigne is voor de Engelse televi
siekijkers een bekende figuur. Al
veertien jaar presenteert hij de po
pulaire wedstrijd tussen studenten
University Challenge (zoals wij in
Nederland Tweekamp tussen mid
delbare scholieren kennen). Zijn
aandeel als presentator ligt in de lijn
zoals in andere populair-weten-
schappelijke series als The Ascent
of Man dr. Bronowski zijn rol had en
in Civilisation Kenneth Clark.
Voor Gascoigne en het team dat bij
de produktie was betrokken is het
een heel gepuzzel geweest om op de
juiste tijd op die plaatsen in de
wereld te zijn waar juist dan een
bijzondere kerkelijke of historische
gebeurtenis werd gevierd. Met de
opnamen zijn dan ook twee jaar
gemoeid geweest. Bijzondere be
langstelling voor spectaculaire kleu
rige dramatische gebeurtenissen
kan niet worden ontzegd.
Paasdienst
Met veel enthousiasme is dan ook de
paasdienst in de Heilige Graf-kerk
in Jeruzalem opgenomen. De filmers
moesten zich een weg banen door de
met een menigte pelgrims volge
stouwde kerk. in afwachting van het
jaarlijkse „wonder". Op dat mo
ment zijn al de kandelaars uit. Dan
gaat de Grieks-orthodoxe patriarch
in een kleine grafruimte. Hij heeft
twee niet aangestoken fakkels in de
Speciaal vandaag
Onderwerpen in Nader Beke
ken zijn: Britten willen dat con
gres van psychiaters de situatie
in de Sowjet-Unie aanpakt;
drugsgebruik onder scholieren
en de kabinetsformatie.
Ned. 1 20.20
De EO vertoont een docu
mentaire over de vaak verwoes
te bijbelse stad Megiddo. Rond
leider is de beroemde archeo
loog Yigael Yadin.
Ned. 11 20.50
Vijftig jaar geleden speelde
Marie Falconetti de titelrol in
de Franse film La Passion de
Jeanne d'Arc, die vanavond
door de VPRO wordt uitge
zonden.
Ned. 1 21.50
Brandpunt besteedt aan
dacht aan: de politieke situatie
in Nederland, de tragische per
soonsverwisseling in Zwitser
land waardoor Vlaardings meis
je was doodgewaand en de actie
van Veilig Verkeer „Laat ze
toch voorgaan".
Ned. 2 22.05
Prof. dr. G. van Leeuwen uit
Brussel gaat in de Westerkerk
te Enkhuizen voor in een ge
bedsdienst voor het christelijk
onderwijs. -
Hilv. 1 12.55
In de serie Eigen Baas voor
zelfstandige ondernemers gaat
het over reclame en administra
tie. Na de uitzending kan men-
telefonisch vragen stellen.
Hilv. 2 19.40
Radio vandaag
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1977
HILVERSUM I (298 m en FM-kanalen)
NCRV 7 00 Nieuw*. 7 02 Het levende
Woord. 7 0* (Si Te Drum Uudimui fewij
de muiiek. 7.30 Nieuws 7.41 Hier en nu. 7.55
(S) Vsndssg donderde*. 8.24 Tref
woord. 8.30 Nieuws 8.36 Gymnastiek voor
de huisvrouw 8 45 (S) Tot uw dienst klas
sieke muziek. 9 43 Ond*r de hoogteion
10 30 Nieuws 10 33 <S> In I zilver, program
ma voor bejaarden 12 08 (S) De Kilima
Hawaiian* Show 12 15 Boer en Tuinder
12 26 Mededelingen t b v. land- en tuinbouw
12 30 Nieuws 12 41 Hier en nu I2 55(S) Een
mens te zijn op aarde, gebedsdienst 13 30
(Si NCRV-Globaal. gevarieerd programma
(13 30 Nieuws» 17 30 Nieuws. 17 32 Hier en
nu 18 00 De kerk vandaag 18.20 (Si Licht
klassiek. 18 30 Nieuws 18 41 (S> Het Atlantic
Kwintet 18 53 Zojuist verschenen, boeken
rubriek 19 88 (S) Leger des He.lskwartier
19 15 (Sj De wereld zingt Gods lof 20 00 (S»
Goed gestemd. 20 40 Eén twee. uit de maat,
pedagogisch programma 2100 Bastaard
kinderen van de ton. informatieve serie
21 20 (Sj Orgelconcert 21.45 fS) Spraakma
ken 22 25 Avondoverdenking 22 30
Nr-uwv 22 40 Politiek weekoverzicht 22-50
(Si Nocturne Het Amsterdams Kameror
kest 23.00 Rondom het Woord. 23.25 (S)
Jazztime. 23.55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM II (402 m en FM-kanalen)
AVRO 7.00 Nieuws 7.11 Ochtcndgymnas-
tiek. 7.20 Op blote voeten. Spelprogramma.
(8.00 Nieuws. 8.11 Avro's Radiojournaal.)
8 50 Morgenwijding 9 00 Waarom süerf
Leon? Documentaire 9.35 Waterstanden.
9 40 Schoolradio 10.00 Radio Lawaaipape-
gaai 10.10 Arbeidsvitaminen, verzoekpla-
tenprogramma. (11.00 Nieuws. 11.03 Radio
journaal). 11.30 Rondom twaalf. Gevarieerd
programma 12.30 Y'all come Country
Westernmuziek 13.00 Nieuws. 13.1! Radio
journaal 13.25 Beursplein 5. 13.30 'n Mid
dagje AVRO gevarieerd programma 17.00
(Sj 13 Speciaal jeugdprogramma. 17.40 Ne-
dcrl andi-lsraclitisch Kerkgenootschap
17 55 Mededelingen 18 00 Nieuws 18.11
AVRO» radiojournaal 18 20 (S) Lou Rawls.
(gr.plIKON 18.30 Kleur. Informatief pro
gramma AVRO; 19.00 AVRO's Sportpano-
rama 1940 Eigen baas Documentaire
20 00 Nieuws 20.05 (S) Metamusik Festival
Berlin Lichte muziek 21.20 (S) Jazzspec-
trum 22 20 Aspecten Kunstrubriek NOS:
23 00 Met het oog op morgen. 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM III (445 m en FM kanalen)
TROS 7 02 (S) Vaak 's ochtends 9 03 (S) De
Hugo van Gclderen Show 11 30 (S) Gerard
de Vries draait op verzoek 12 03 (S) Boter,
Klaas c-n Prijzen. 14.03 (Sj Polderpoppara-
de. 16.03 (S) Europarade NOS: 18.03 De
vacaturebank. 18.10 (S) NOS-maaL 19.02 (S)
Poster 20.02 (S) Ferry Maat s Soul show.
22 02 (S) Sesjun op herhaling 22.55 Medede
lingen 23.02 (S) Close up. 0.02 (S) LP-wcrk.
1.02-7.00 (S) De nachtwacht.
8
HILVERSUM IV (FM-kanalen) KRO: 7.00
Nieuws. 7.02 (S) Badinerie: klassieke mu
ziek. 9.00 Nieuws. 9.02 (S) Aan woorden
voorbij. 9.10 (S) Drie Victoriaanse compo
nisten. 10.25 (S) Drie Finse componisten uit
de 20e eeuw. 11.05 (S) Der Cornet, van
Frank Martin. 12.00 (S) Rondom de film (1).
14.00 Nieuws. 14.02 (S) Pianomuziek. 15.00-
17.00 (S) Kollage, van alledaags en zeld
zaam.
NEOERLANDI
15.00 EO: De Waitons TV-sene
16 00 NOS/NOT: Schooltelevisie
18 00 NOS: WereldkampN
Amsterdam
18 45 Oe Fabeltjesfcrani
16.55 Journaal
19.04 EO: Oe K-nóeAranl
19 30 Hei kleine hu-s TV-sene
20.20 Nader bekeken Informal® en commentaar
20-50 Megg<dio. een verwoeste stad
Documentaire
21.20 Tenstotie
21.35 NOS: Journaal
21 .Sb VPRO: Jeanne d'Arc. speelfilm
23 05 NOS: Journaal
NEDERLANO II
16.45 NOS: Toenstische l-ps
18-55 Journaal
19.05 KRO: Ci|(ers en letters Spelprogramma
20 00 NOS: Journaal
20 25 KRO: Comedy Hour 1 Bdty de Bluffer 2
Santord en zoon
21 15 AR you need Documentaire serte
22 05 Brandpunt
22.30 Oen Haag vandaag
22.45 Journaal
^et
py
hi;
"ie
hand. Als hij terugkeert is het won
der gebeurt, de fakkels zijn uit zich
zelf gaan branden. Daarna worstelt
iedereen in de kerk zich naar de
fakkels om de eigen kandelaar aan
te steken en het vuur door te geven
aan andere kerken, tot de hele om
geving in een felle lichtgloed staat.
Een heel ander aspect van het chris
tendom is de reformatie. Bamber
Gascoigne zegt dat de reformatie
hem geen problemen heeft opgele
verd omdat christenen van verschil
lende richtingen meer en meer tot
elkaar komen. „Zo wordt Maarten
Luther nu gezien als een prachtfi-
guur met een vechtersaard, die
enorm kon schelden. Ik bekommer
me er niet om of hij goed of verkeerd
was. Maar ik denk dat iedere rooms-
katholiek in onze eeuw de grote ver
diensten van Luther ziet. los van het
feit of hij het met zijn theologie eens
110: „Hebb'n we nou alles?" vroeg
Eelco Eelkema toen ze met de
gehaalde spulletjes op de terugtocht
waren. „Ik geloof van wel", ant
woordde de smid. „De toverstaf
het handboek zonnehoning
manedauw een kolfeen
pan een driepooteen polle
pel een kaars en kikkerpoe
der met slangevet„Bah",
mompelde Eelco. „Geef mijn portie
maar aan fikkie. Wat mot dat mens
met al die viezigheid?" „Dat zul
len we gauw genoeg zien", ant
woordde smidje Verholen. „Kom.
Eelco. Ik duw met een boomtak de
klapdeur een eindje open. Dan
schuif jij die spullen tussea de kier
door naar binnen." Zo gezegd, zo
gedaanen even later stond
Ouwe Sybil al te lezen in het grote
toverboek. „Jammer zuchtte
ze na een poosje verslagen. „Het
staat er niet in „Wat staat er
niet in?" vroeg de smid onthutst.
„Ik kan Kareltje hier niet naartoe
toveren." legde de heks uit. „Het
enige wat ik kan doen. is hem zijn
bijzondere kracht weer ontnemen.
Als-ie dan niet meer boksen of voet
ballen of worstelen kan latflee
Barrebeerders hem misschiertsii
„En dan moet'n wij zeker a
zien hoe we dat kereltje ur
krijg'n," mopperde Eelco. Jn
boel." Maar een nog mooier(is'
was de kookpartij van Ouwe lat
er
Ze brouwde een griezelig star
waar dikke stoomwolken v»oi
zwalpten. Ze mummelde er aps
onverstaanbare toverspreukei
en af en toe was ze vrijwel on^a
baar tussen al de kwalijke dat^a
die ze liet ontstaan an
- 70 -
Hij vertelde Simon alles wat de jon
gen naar zijn mening zou kunnen
verwerken zonder er nachtmerries
van te krijgen. Toch verraste Simon
hem, want nadat Paul hem verteld
had, dat Grace met militaire eer was
begraven, vroeg de jongep: „Waar
om is zij eigenlijk van ons wegge
gaan? Hebt u ruzie met haar gehad
over mij?"
„Lieve tijd, nee! Waarom zouden wij
die hebben gehad, je was toen nog
maar een paar maanden oud". Hij
dacht diep na, zich afvragend hoe
hij zo'n ingewikkelde zaak aan een
dertienjarige kon uitleggen, maar
eindelijk zei hij: „Ik kan het moei
lijk onder woorden brengen, kerel,
maar ik veronderstel, dat je moeder
me nooit echt heeft liefgehad, niet
op de manier van de stiefmoeder.
Het had iets te maken met onze
levenshouding. Weet je, zij was geen
vrouw voor „buiten" en wij hadden
nooit moeten trouwen. Als wij dat
niet gedaan hadden, hadden wij
goede vrienden kunnen blijven, zo
als wij dat ln Frankrijk weer gewor
den zijn. Toen raakte zij bezeten
door de strijd om het kiesrecht voor
vrouwen en die vond zij belangrijker
dan nu Ja, dan mij en het land
goed".
„Was u tegen vrouwenkiesrecht?"
„Nee, evenmin ais ons parlementslid
Grenfell, die haar ook bewonderde,
maar ik ben gaan geloven, dat je
moeder ons heeft verlaten, omdat zij
het op de een of andere manier niet
eerlijk vond tegenover mij om te
blijven." Hij keek de jongen van
terzijde aan. „Vind je dat volslagen
onbegrijpelijk?"
„Nee, ik geloof, dat ik begrijp wat u
bedoelt, Luit."
„Wil je me dat uitleggen?" zei Paul
dankbaar en Simon ging verder:
„Zij moet gedacht hebben, dat u
moest trouwen met iemand die net
even gek was op het dal als u."
„Je slaat de spijker op zijn kop." zie
Paul verrukt over het inzicht van de
jongen. „Zij heeft me zelf gezegd,
dat ik met een boerendochter had
moeten trouwen. Maar denk nu
vooral niet, dat je je moet schamen
voor een moeder, die is weggelopen.
Het omgekeerde is het geval. Zij is
er niet met een ander vandoor ge
gaan. maar zij moest zich eenvoudig
in de politiek storten en zij was
bereid voor haar overtuiging gevan
genisstraf te riskeren en dat is heel
wat meer dan waartoe de meeste
politici bereid zijn."
„Er zijn Labourmensen. die er wel
toe bereid zijn." zei Simon. Paul
vroeg zich af, hoe Simon dit te weten
De Boekerij Baarn
was gekomen op een conservatieve
school als Het Hoge Woud. waar
dienstweigeraars ongetwijfeld als
„tuig" werden bestempeld.
„Dat is zo, je hebt gelijk. Er zijn
parlementsleden, die dienst hebben
geweigerd en de mannen op het
slagveld hebben daar respect voor."
„Werkelijk?" Hij merkte, dat de jon
gen nu echt verbaasd was en gi^g
verder: „Ja, dat is zo, omdat de
mensen hier geen idee hebben van
hoe het werkelijk is aan het front en
daarom die nonsens van de kranten
en politici napraten. Heeft Ikey je
verteld over zijn vriend Keith Hor
sey, de zoon van de dominee? Hij
heeft dienst geweigerd, en hij ris
keert elke dag zijn leven als hospi
taal-assistent."
„Ja," zei Simon nadenkend, „ik wist
het van Horsey. De mensen hier
schamen zich, omdat hij hier ook op
school is geweest. En toen heb ik dat
aan Ikey geschreven en hij het
teruggeschreven dat zij sti
ezels zijn, want dat Horsey dj
der was dan wie ook."
„Heb je dat hier verteld?"
Paul nieuwsgierig
„Nee, want dan had je de pt—
aan het dansen gehad Stel je
een dienstweigeraar verdedige
is landverraad. En in je eers
mester moest je je maar liever
houden."
Paul lachte en zijn liefde vo
jongen groeide. „Dan snap ik
„Hoe denkt u over de oorlog, 1
Dit was bijna even moeilijk
leggen als de kwestie met
want Paul was bang, dat de j1
in een onbewaakt ogenblik ziP»
zou laten ontglippen en daar_^
lende van zou ondervinden
denk er zo weinig mogelijk aal
gen," zei hij, zich bewust dat
vraag ontweek, maar Simon lil
niet met een kluitje in het ri^
ren en ook in dit opzicht dd"™
Paul aan Grace denken. 1
„Maar u moet toch weten of
goed of slecht vindt."
„Nou dan, ik vind hem slecl I
Paul aarzelend, „het is de gi
misdaad tegen de mensheid c
is gepleegd en ik geloof, q
meesten van ons in het veld o—
over denken, Duitsers zo goj
Engelsen." n
„Als iedereen op het slagveld^
over denkt, waarom houden I
niet op met vechten?" drong jEe
aan-, met de onverbiddelijke isis
van zijn moeder.
Wordt t
Uit de woorden van de eerste rij
moeten de woorden van de tweede
rij worden gevormd.
1. tweetal
2. hoekpijler
3. kleur
4. rivier in Italië
5. part
6. rivier in Duitsland
7. welige was
knol
vulkaan
ongevuld
werk van Ibsen
smart
toespraak
oevergei^as
De beginletters van de eerste rij
vormen de naam van een soort duif.
4o
"vo;
'kei
-Je
nei
-feta
Oplossing vorige puzzel. ter
Hor.: 1. eb, 2. order, 7. go, 9. rfiij
12. mat, 13. keg, 15. ara, 17. èiei
manen, 20. o.l., 21. adder, 22. to'
23. ra, 24. serie, 26. Be. 27 BHe
toe, 29. ree, 33. kolonel, 37. be;
sater, 39. ga. sis
Vert.: 1. er, 2. oer. 3. Rg, 4. d»gei
el, 6. ren, 8. os, 10. sandaal, lpr;
bel, 12. maart. 13. karet. 14. göta;
allee, 18. mes, 19. nee, 25. ro^
ros, 31. Ier, 32. de, 34. la, 35
ka.
