i
Franse minister uitgejouwd
Israël oogst kritiek
Joden de zondebokken van Argentinië
Botha overtuigt
Smith niet
-er
Joegoslavië houdt
eigen lijn vast
Frankrijks
nieuwe rol
Frankrijk wijst
Agee de deur
De Guiringaud breekt bezoek aan Tanzania af
Voor Amerikaans-Britse plannen
Vuil-ophalers in Spanje in staking
Verklaringen van VN en VS
Daders opstand
in Sjaba ter
dood veroordeeld
Nazisme en anti-semitisme bij Argentijnse militairen
u
=5 VRIJDAG 19 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
PARIJS (UPI. Reuter) - De
voormalige CIA-agent Philip
Agee is gisteren als ongewen
ste vreemdeling Frankrijk uit
gezet. De Franse overheid gaf
als reden op dat Agee's aanwe
zigheid gevolgen kon hebben
voor de betrekkingen tussen
Frankrijk en Verenigde
Staten.
Het was de tweede keer dit
jaar dat de Amerikaan een
Westeuropees land werd uitge
wezen. Eerder werd hij door
Engeland weggestuurd. Sinds
dien woont hij in Nederland.
Agee kreeg grote bekendheid
door zijn boek over de Ameri
kaanse inlichtingendienst
CIA. Hij doet daarin onthullin
gen over de illegale praktijken
die de CIA met name in La-
tijns-Amerika uithaalde. Mo
menteel werkt hij aan een
nieuw boek, waarin meer ont
hullingen zullen worden
gedaan.
Agee zelf is ervan overtuigd
dat de tegenslagen die hij eerst
in Engeland en nu in Frankrijk
ondervond het werk is van zijn
vroegere werkgeefster, de CIA.
Engeland wees hem uit omdat
hij bezig was informatie te ver
zamelen „die gevaarlijk zou
kunnen zijn voor de staat".
Britse kamerleden vonden
deze grond voor uitwijzing ver
dacht en ondervroegen de mi
nister van binnenlandse zaken.
Deze hield echter voet bij stuk
en ontkende dat er enige druk
van Amerikaanse kant was uit
geoefend.
Het Franse ministerie van bin
nenlandse zaken deed gisteren
geen moeite uit te leggen dat
Agee „staatsgevaarlijk" was
maar bestempelde hem sim
pelweg als ongewenst. „Zijn
aanwezigheid op Franse bo
dem wordt niet wenselijk ge
acht vanwege zijn vroegere be
zigheden en vanwege de gevol
gen die zijn huidige activitei
ten waarschijnlijk zullen heb
ben op de betrekkingen die
Frankrijk onderhoudt met be
paalde vriendschappelijke lan
den." zo heette het officieel.
De advocaat van Agee zei dat
de CIA „zonder twijfel iets te
doen heeft" met de uitwijzing.
De geheime dienst van Frank
rijk onderhoudt zeer goede re
laties met de CIA. De Ameri
kaanse ambassade in Parijs
verklaarde dat zij in elk geval
niets met de zaak te maken
had. Daar werd bij gezegd dat
Agee wel naar de VS terug kan
als hij dat wil. De vroegere
geheime agent vreest echter
dat hij in Amerika zal worden
vervolgd.
Agee heeft voor Nederland een
tijdelijke verblijfsvergunning
voor drie maanden. Hij was
naar Frankrijk gegaan voor
een ontmoeting met zijn
vrouw, die nog in Engeland
woont.
DAR ES SALAAM (UPI, AP) De Franse minister van buiten
landse zaken Louis de Guiringaud heeft gisteravond zijn bezoek
aan Tanzania abrupt afgebroken. Hij kwam daartoe nadat hij
luidkeels was uitgejouwd door studenten. Zij betoogden tegen
de Franse wapenleveranties aan Zuid-Afrika en de pogingen van
Frankrijk Afrikaanse landen onder invloed van Parijs te krijgen.
De Guiringaud had tot zondag in
Tanzania zullen blijven. Hij was over
dei betoging van studenten echter
zeer verbolgen, omdat volgens hem
de demonstranten alleen met goed
keuring van de Tanzaniaanse rege
ring op het vliegveld konden zijn. Hij
eiste daarom dat zijn gastheer, mi
nister Benjamin Mkapa. formeel zijn
verontschuldigingen zou aanbieden.
De Tanzaniaanse regering heeft aan
dit verzoek kennelijk niet voldaaan,
want gisteravond liet de Fransman
afkondigen dat hij zijn bezoek als
beëindigd beschouwde. Vandaag zal
hij terugkeren naar Parijs.
Zingend
Zo'n tweehonderd luid zingende en
met borden zwaaiende Tanzaniaan
se studenten waren op het vliegveld
van Dar es Salaam toen De Guirin
gaud aankwam. Op de borden stond
„Frankrijk verdwijn uit Afrika",
„Frankrijk houdt op met het bewa
penen van Afrika's ergste vijand" en
het „Franse volk is tegen racisme."
De betogers zongen Afrikaanse vrij
heidsliederen. De studenten versper
den de Franse minister de weg naar
het stationsgebouw en verstoorden
de persconferentie, die ontaardde in
een schreeuwpartij.
De Guiringaud beet Mkapa toe dat
hij nog nergens zo ontvangen was
hij was eerder in Kenia, Zambia en
Mozambique en dat de demon
stranten moesten verdwijnen.
Mkapa zei daarop dat de pers aanwe
zig was. „Ik wil dit juist tegen de pers
zeggen," was Guiringauds antwoord.
Na een kwartier wist de Tanzaniaan
se minister van buitenlandse zaken
zijn Franse ambtenoot te bewegen
naar de auto te gaan voor de rit naar
de hoofdstad.
Aanval
Voor de aankomst van de Franse
minister had de Tanzaniaanse rege
ringspers reeds een krachtige aan
val gedaan op de Franse politiek in
Afrika. Het Engelstalige blad Daily
News gaf een overzicht van 'de Fran
se militaire samenwerking met
Zuid-Afrika' en knoopte hieraan de
opmerking vast, dat het voor Tanza-
SALISBURY (Reuter, UPI) De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken 'Pik' Botha heeft de leider van de blanke
minderheidsregering in Rhodesië, Ian Smith, ingelicht over de
Amerikaans-Britse plannen voor een oplossing in Rhodesië.
Er zijn nog steeds onderdelen die
geregeld moeten worden, zei Botha
na afloop van het gesprek, wat vol
gens waarnemers een eufemisme
mag heten. Smith heeft al duidelijk
laten merken dat hij de plannen
die voorzien in een zwart meerder-
heidsbestuur in 1987 van de hand
zal wijzen.
Botha heeft in Londen gesproken
met de Amerikaanse en Britse minis
ters van buitenlandse zaken, Cyrus
Vance en David Owen, die de bemid
delingsvoorstellen hebben opge
steld. Niet bekend is wanneer de
precieze inhoud ervan bekend zal
worden gemaakt, voor of na de ver
kiezingen in Rhodesië. Deze worden
op 31 augustus gehouden.
Verkiezingstoernee
Smith zoekt de zegen van de blan
ken in Rhodesië voor wat hij noemt
een 'binnenlandse' regeling. Tijdens
zijn verkiezingstoernee heeft Smith
bij herhaling laten blijken dat hij het
op een akkoordje wil gooien met de
'gematigde' zwarten. Dit zouden bis
schop Abel Moezorewa en dominee
Ndabingi kunnen zijn.
Sithole, die zelf echter zegt geen ge
noegen te nemen met minder dan
een meerderheidsbestuur. Tegen een
dergelijke regeling zullen zich het
radicale zwarte Patriotische Front
verzetten, dat wordt geleid door
Joshua Nkomo en Robert Moegabe.
Tijdens een verkiezingsbijeenkomt
in Chipinga, bij de grens met Mo
zambique, zei Smith dinsdag 'opti
mistischer dan ooit' te zijn over de
mogelijkheden voor een binnenland
se regeling.
Wel voegde hij daaraan toe nog niet
voorgoed de deur te hebben gesloten
voor Amerikaans-Britse voorstellen,
maar er moet wel een 'wonder' ge
beuren willen ze aanvaardbaar zijn.
De Zuidafrikaanse minister Botha
zei voor zijn gesprek met Smith
het vierde in een paar maanden
echter dat ze 'een basis voor regeling'
in Rhodesië zouden kunnen vormen.
Binnenkort reizen minister Owen en
de Amerikaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties, Andrew Young,
naar zuidelijk Afrika om de plannen
toe te lichten.
De Guiringaud
waardigheid.
nia moeilijk te begrijpen is, wat de
Franse minister in Tanzania heeft
uit te leggen. Het blad meent nu dat
winstbejag de drijfveer is van het
stelsel, dat Guiringaud vertegen
woordigt en niet menselijkheid.
„Daarom zal Guiringaud ons veel
hulp aanbieden opdat wij Fran-
krijks moorddadige activiteit in
zuidelijk Afrika vergeten", zo be
sluit het Tanzaniaanse regerings
blad.
Deze zegde eerder deze week in de
Zambiaanse hoofdstad Loesaka toe
dat Frankrijk een volledig wa
penembargo tegen Zuid-Afrika zal
instellen als de lopende contracten
voor de levering van Franse marine
schepen aan Zuid-Afrika zijn uitge
voerd. Ook wil Parijs de bouw in
licentie van Franse Mirage-straalja
gers en AM-tanks in Zuid-Afrika
beëindigen. Op het ogenblik levert
Parijs dit land verder Alouette-heli-
copters en Daphne-onderzeeërs, on
danks het wapenembargo van de
Verenigde Naties tegen Zuid-Afrika.
Komoren
De Guiringaud meent zelf, dat de
tegen hem gerichte betoging ver
band houdt met 'de zeer actieve
positie, die Tanzania heeft ingeno
men in de zaak der Komoren'-eilan
den. De Guiringaud wees erop, dat
historisch gezien de drie Komoren,
die onafhankelijk zijn geworden,
verbonden waren aan Zanzibar, dat
thans deel uitmaakt van Tanzania.
Hij zei ook, dat er thans een aantal
Tanzaniaanse instructeurs zijn op
de Komoren, 'die een kleine militie
op de been brengen voor Ali Soilih,
de president van de Komoren'.
Van een onzer redacteuren
Als generaal De Gaulle nog geleefd
had zou hij zijn minister van buiten
landse zaken onmiddellijk uit Afrika
hebben teruggeroepen.
Dat is de mening van de Franse krant
Le Monde over het bezoek van minis
ter Louis de Guiringaud aan het
zwarte werelddeel, dat inderdaad
weinig geslaagd kan worden ge
noemd. In Mozambique zei president
Samora Machel dat Frankrijk in Afri
ka „misdaden" steunt en in Tanzania
werd De Guiringaud een joelend wel
kom bereid. Als het succes van de
nieuwe Franse Afrika-politiek moet
worden afgemeten aan de huidige sa
fari van De Guiringaud, moet de
stemming op het ministerie van bui
tenlandse zaken somber zijn.
Frankrijk is op zoek naar een nieuwe
rol in Afrika, en niet alleen in de
vroegere koloniën. Om dat te onder
strepen trekt De Guiringaud door
Zambia, Tanzania en Mozambique
(grenslanden van Rhodesië) en naar
Kenia, waar de buurlanden Ethiopië
en Somalië elkaar in de haren zijn
gevlogen. Kennelijk wil Parijs hierbij
in de voorste rij staan het zegde net
als Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten Somalië al wapens toe. In
het nabijgelegen en juist onafhanke
lijk geworden Djiboeti liggen nog
steeds Franse troepen, evenals in
Tsjaad en Senegal (in totaal zo'n 8500
man).
Frankrijk wil in Afrika zijn in
vloedssfeer politiek èn economisch
uitbreiden; economisch omdat het
zwarte werelddeel rijk is aan voor
West-Europa hardnodige grondstof
fen (waaronder olie en uranium). Pa
rijs heeft voorstellen gedaan voor een
Marshall-plan" voor Afrika. Sommi
ge Afrikaanse landen vrezen echter
dat daarmee een ontwikkeling naar
westers model wordt opgelegd die
hen niet ten goede zal komen.
MADRID (UPI) De Spaanse rege
ring is er in geslaagd de bakkers in
Madrid weer aan het werk te krijgen.
Maar nu zijn de mensen van de vuil
nis-ophaaldienst in staking gegaan.
De staking van de bakkers, die wei
gerden te bakken omdat ze de brood
prijs te laag vinden, is door de rege
ring gebroken. Met politiegeweld
werden veertien grote bakkerijen ge
dwongen de produktie te hervatten.
Daarop zijn de meesten weer aan het
werk gegaan. Onmiddellijk stonden
er lange rijen mensen voor de win
kels om vers brood te bemachtigen
Ondertussen moeten de Madrilenen
zich er op bezinnen hoe ze hun huis
vuil kwijt kunnen raken, want
woensdagavond laat besloten de
1300 vuilophalers van de stad het
werk neer te leggen. Zij willen een
vaste werktijdenregeling. Zij klagen
dat ze nu moeten doorgaan tot hun
taak erop zit.
Voor extra lange diensten krijgen ze
niet betaald.
Op de foto: volle vuilnisvaten wach
tend op de reinigingsdienst.
Tito op vakantie aan Baikalmeer
MOSKOU (Reuter, UPI) In zijn gesprekken met de Sowjetrus-
sische partijleider en president Leonid Brezjnew heeft diens
Joegoslavische ambtgenoot Josip Broz Tito nog eens gewezen op
het recht van communistische partijen op een eigen koers, los
van Moskou.
zoek wel dat de besprekingen in een
sfeer van „vriendschap en begrip"
hebben plaatsgevonden. Behalve
over de Euro-communisten is ge
praat over de toestand in het Mid
den-Oosten, de Hoorn van Afrika en
de economische betrekkingen tus
sen de Sowjet-Unie en Joegoslavië.
Volgens Moskou maakt Joegoslavië
bij lange na niet gebruik van alle
economische steun die het van de
Sowjet-Unie krijgt aangeboden.
Ons commentqar staat op pag. 5.
WASHINGTON (UPI, Reuter)
Secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, Kurt Wald-
heim, is erg teleurgesteld over
het besluit van de Israëlische
regering drie nieuwe vestigin
gen op de westelijke Jordaan-
oever te stichten. Hij zei erg
bezorgd te zijn over deze nieu
we ontwikkeling.
Het was de derde keer in drie weken
dat Waldheim zich openlijk kritisch
over Israël uitliet. Hij heeft grote
bezwaren tegen de Israëlische neder
zettingen in het bezette gebied. Het
Israëlische besluit om drie al be
staande illegale nederzettingen offi
cieel te erkennen noemde Waldheim
eerder „hoogst ongelukkig".
Gisteren heeft ook het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
zich zeer afkeurend uitgelaten over
de laatste Israëlische stap. Woens
dagavond al zei Washington bij Is
raël te zullen protesteren. Gisteren
kwam de woordvoerder van buiten
landse zaken, Hodding Carter, naar
buiten met een verklaring waarin de
stichting van drie nieuwe vestigin
gen „illegaal" en „gevaarlijk voor het
streven naar vrede" werd genoemd.
De Amerikaanse ambassadeur in Je
ruzalem overhandigde gisteren een
boodschap van zijn president aan de
Israëlische regering. „Deze eenzijdi
ge illegale daden in gebieden die
momenteel onder Israëlische bezet
ting staan, scheppen nieuwe obsta
kels voor contstructieve onderhan- Vriendschap
delingen", zo vatte Hodding Carter
het Amerikaanse standpunt nog
eens samen.
In 1948 zei Joegoslavië ronduit „nee"
tegen Stalin en op het ogenblik
steunt het de Euro-communisten in
met name Frankrijk, Italië en Span
je. De felle aanvallen van Moskou op
de communistische partijen in West-
Europa en de veroordeling van de
Spaanse communistenleider Santia
go Carrillo zijn bij de Joegoslaven in
het verkeerde keelgat geschoten.
Niet bekend is hoe de Sowjet-Unie
heeft gereageerd op de opmerkingen
van Tito. Na afloop van het twee
daagse bezoek is geen verklaring uit
gegeven. Naar verwachting gebeurt
dat pas als Tito de Sowjet-Unie heeft
verlaten. Hij houdt eerst een paar
dagen vakantie aan het Baikalmeer.
Daarna vliegt hij naar China en naar
Noord-Korea. De Chinezen hopen
ondanks hun kritiek op de Joegosla
vische communisten via Tito een
weg te vinden naar de ongebonden-
landen in de derde wereld. Van deze
beweging is de Joegoslavische partij
leider één van de grote voorvechters.
Het Sowjetrussische persbureau
Tass meldde na afloop van het be-
KINSJASA (UPI) - In Kinsjasa, de
hoofdstad van Zaire, zijn twee dood
vonnissen uitgesproken. Het betreft
de gewezen generaal-majoor Mam-
pa Salamay, die in een Zairese ge
vangenis zit en beschuldigd is van
het aanvoeren van de anti-rege
ringsrebellen tijdens de invasie in de
provincie Sjaba, dit voorjaar, en de
gewezen goeverneur van Sjaba,
Moengoeia Mbenge, die in het Belgi
sche Bergen woont.
door Herman Amelink
Rechtse politici en militairen in Argentinië hebben altijd al een sterk anti-semitische inslag gehad.
Sedert de dood van president Peron spoelt er echter een ware golf van Jodenhaat over Argentinië.
Met marxisten en Monteneros krijgen de Joden de schuld van alles wat er verkeerd gaat in
Argentinië.
Het anti-semitisme kreeg in april
van dit jaar een nieuwe impuls door
het bekend worden van het zogehe
ten Graiverschandaal. David Grai-
ver was een Argentijnse bankier,
zoon van Joodse ouders die uit Polen
gevlucht waren. In april van dit jaar
werd bekend dat hij een fonds van 17
miljoen dollar had beheerd, geld dat
afkomstig was van overvallen en
ontvoeringen van Monteneros. De
belegde miljoenen bleken maar liefst
130.000 dollar per maand te hebben
opgebracht, waaruit de activiteiten
van de radicale peronistische strij
ders waren bekostigd. Graiver is vo
rig jaar bij een vliegtuigongeluk in
Mexico om het leven gekomen, maar
de posthume onthullingen hebben
heel wat hooggeplaatsten in een
kwaad daglicht gesteld.
Graiver zelf was onderminister van
sociale zaken in de regering Lanusse
(1971-1973). Tijdens het peronisti
sche bewind onderhield hij nauwe
betrekkingen met de toenmalige mi
nister van economische zaken José
Gelbard, eveneens van Joodse kom
af. die inmiddels zijn heil in de Vere
nigde Staten gezocht heeft. In ver
band met het schandaal is de uitge
ver van de Argentijnse krant La Opi
nion. Jacobo Timermann, een voor
aanstaand lid van de Joodse ge
meenschap in Buenos Aires, in de
gevangenis gezet. Zijn krant werd
financieel gedragen door de Graiver
familie. Opinion heeft zich herhaal
de malen de tolk gemaakt van de
„aperturistas", militairen als oud
president Lanuse die een opening
willen naar een niet uitsluitend door
militairen gedomineerde regering.
Bovendien heeft Opinion het anti
semitisme onder de rechtse militai
ren gehekeld. De in Argentinië wo
nende leden van de Graiver familie
zijn inmiddels beroofd van hun bur
gerrechten, omdat ze een gevaar
vormden voor de staatsveiligheid
naar het oordeel van de militairen.
Complot
Voor de Argentijnse militairen heeft
de onthulling van het Graiver-schan-
daal, het Argentijnse Watergate, dui
delijk gemaakt hoe de Argentijnse
politiek in elkaar zit: „Met behulp
van Joodse steun zien de marxisti
sche Monteneros kans het slappe
deel van leger en bedrijfsleven voor
zich te winnen".
Het door militairen veel gelezen
weekblad Cabildo was er als de kip
pen bij om de Joods-marxistische
Montenero samenzwering aan de
kaak te stellen. Een ander blad gaf
de namen van de Joodse betrokke
nen of vermeende betrokkenen bij
het schandaal en commentarieerde:
„Zij het niet erg Argentijnse namen?
Niet het hele land is zo. De rest is
eerlijk". Een lid van de Joodse ge
meenschap zei hierover: „Het is met
het anti-semitisme in Argentinie'fj
net als met een thermometer. Als de
Argentijnse politiek warm wordt,
dan wordt de grond onder de voeten
van de Joden ook heet."
De voorzitter van Argentijns-Joodse
verenigingen Nehemias Resnlzky,
protesteerde eind mei scherp bij de
autoriteiten tegen de antl-semiti-
sche uitlatingen in de pers naar aan
leiding van de Graiver-affalre. Het
gevolg daarvan was dat eind vorige
maand de zoon van de voorzitter
ontvoerd werd en vijf dagen lang
onvindbaar bleef.
Sinds 1975 is er een toenemende golf
van politiek geweld in Argentinië
die zich ook richt op de Joden. Syna-
goges in verschillende plaatsen zijn
herhaalde malen het voorwerp van
bomaanslagen geweest. Ook bedrij
ven van Joodse eigenaars worden
regelmatig lastig gevallen.
Hitier
De Argentijnse Joodse gemeen
schap, die ongeveer 400.000 leden
telt, is de grootste van Latijns-Ame-
rika. Zij bestaat voor het merendeel
uit Joden die uit Europese landen
naar Amerika vluchtten voor de dre
ging van het nazisme. Zij moeten nu
in Argentinië meemaken hoe er tal
van neonazistische publikaties ver
schijnen, hoe het mogelijk is dat
kerkelijke leiders bereid gevonden
worden missen ter ere van Adolf
De Argentijnse militaire leiders tijdens een parade.
Hitier op te dragen en hoe een po-
gromsfeer hangt in de acties van
rechtse militairen.
De nazistische sympathieën in grote
delen van het Argentijnse leger
kwam in juli weer naar buiten, toen
bekend gemaakt werd dat de Argen
tijnse regering de Nazi-misdadiger
Edward Roschmann, die ervan
wordt beschuldigd 40.000 Joden te-
hebben omgebracht en die bekend
staat als „de beul van Riga", aan
West-Duitsland zou uitleveren. Op 4
Juli verklaarde regeringswoordvoer
der dat hij in hechtenis was en zou
worden uitgeleverd, op 5 juli zei de
regering dat er alleen procedurele
stappen waren genomen, maar dat
de regering de beslissing inzake
overdracht aan West-Duitsland aan
de rechtbank moest overlaten Nog
enkele dagen later werd verklaard
dat Roschmann niet vastgehouden
kon worden, zolang er geen bevel tot
uitwijzing was gegeven. Het staat
wel vast dat de vrienden die Rosch
mann had binnen het leger druk
hebben uitgeoefend om uitwijzing
van de oud-nazi, die al sedert 1948 in
Argentinië woont, te voorkomen. In
middels heeft dit probleem zich,
naar het schijnt, op natuurlijke wij
ze opgelost. Uit Paraguay kwam na
melijk vorige week het bericht dat
Roschmann in een hotel in Asunci
on is overleden. Roschmann zou uit
Argentinië gevlucht zijn, zo werd
gemeld, en is daar gestorven.
Begin vorige maand moest ook het
kantoor van een Amerikaans-Jood
se instelling in Buenos Aires geslo
ten worden, nadat het 29 jaar had
gefunctioneerd als bolwerk in de
strijd tegen het anti-semitisme en
de tegen Israël gerichte propagan
da. Bedreigingen noodzaakten de
Joodse vertegenwoordiger in dit
kantoor, Jacobo Kovadlow, het land
te verlaten.
Het officiële beleid van de regering
Videla kan moeilijk antl-semitlsch
worden genoemd Na de protesten
uit Europa en de Verenigde Staten
zou er de president veel aan gelegen
zijn de naam van zijn regieme wat
op te krikken. Maar de rechtse mili
tairen, generaals als Rodolfo Muji-
ca. Juan Antonio Buasso, Leon Ben-
goa en admiraal Horacia Justo Go-
mes Beret om maar wat namen te
noemen, zitten volledig vast in anti
semitische vooroordelen, Lefebvre-
achtige geloofsvoorstellingen en ze
zijn ronduit anti-democratisch En
het zijn deze mensen die momenteel
feitelijk de dienst uitmaken in Ar
gentinië-.
