Zwakke plek in plan-Den Uyl niet zo zwak Het eerste slacht offer... De tekening van een lezer Cijfers werkgevers ondersteunen formateur iVeel onzin en misverstand rondom 'incidenteel loon' Pseudo-sneeuw STRANDWEER Drie Marokkanen verliezen geding ze maakten er een potje van tekortgeschoten afval privélezing ISDAG 9 AUGUSTUS 1977 *NSD/ BINNENLAND Trouw/Kwartet Door Johan van Workum DEN HAAG Zullen we in Nederland vier jaar lang geen promotie kunnen maken in ons werk, als Den Uyl zijn zin krijgt? De formateur wil niet alleen de zichtbare c.a.o.-lonen en inkomens aan banden leggen. Hij wil ook de post „incidentele loonstijging" intomen. Sen landelijk ochtendblad heeft zijn lezers al willen wijsmaken dat je dan als werknemer nog vel promotie kunt maken naar een betere functie, maar dat je dan niet de bijbehorende salarisverhoging zult krijgen. „Promotie zonder opslag", schreef deze krant. Maar die conclusie onzin. Ook de gedachte dat periodieke salarisverhogingen en „dienstjaren" niet meer zouden logen, is onjuist. lang niet alle promoties leiden tot ten hoger „incidenteel loon". En >ok bestaat het incidenteel loon ang niet uitsluitend uit promoties tn periodieken. Uemen we, als voorbeeld, een be- irijf met tien werknemers, inge- leeld in tien loonniveaus van a tot tn met j. Nu neemt de topman jntslag, of gaat met pensioen. Be- loten wordt dat hij wordt opge volgd door de man direct onder ïem. Die maakt dus promotie, en verschuift van loonniveau b naar ïiveau a. Voorts wordt besloten leze man te doen opvolgen door de lerde onder de top, en de derde loor de vierde, enz. Helemaal on- leraan komt een plaats vrij. Daar voor wordt een nieuwe werknemer langesteld, die wordt ingedeeld op loonniveau j. Alle werknemers in dit bedrijf heb ben nu promotie kunnen maken, niét de bijbehorende salarisverho ging. Toch kosten deze tien promo- jties het bedrijf geen cent loonkos tenstijging. iHogere loonkosten ontstaan pas als bij voorbeeld de nieuwe man iniet wordt ingedeeld op niveau j, maar iets daarboven. Dat komt 'voor, want de jonge garde werkne mers heeft gemiddeld een hoger niveau van opleiding dan vroeger, en dat leidt gemakkelijk tot hogere aanvangssalarissen. Otik kan het Voorkomen dat de vertrekkende man twee opvolgers krijgt, allebei op loonniveau a. Ook iat is niet vreemd doordat veel ledrijven steeds hoogwaardiger irodukten gaan maken, waar dus neer hooggekwalificeerd personeel Voor nodig is. Zelfs kan het voorko men dat de tiende man, die op schuift naar plaats negen, niet wordt vervangen doordat een nieu we machine is aangeschaft. Dat spaart het bedrijf loonkosten. Maar de loonkosten per werknemer kun nen dan v/,e\ hoger zijn geworden. Maar de bulk van de promoties wordt gevormd door kale opvol ging in opengevallen plaatsen. Daarbij maakt het niet uit of die opvolging geschiedt vanuit het ei gen bedrijf of door aantrekken van iemand van buiten. Die man van buiten laat immers ook weer een lege stoel achter, en misschien wordt die straks wel ingenomen door een werknemer die weggaat uit het bedrijf van ons voorbeeld. Al deze promoties veroorzaken dus geen extra kosten. Hetzelfde geldt voor de periodieke of dienstjaar verhogingen, wanneer men het be drijfsleven als totaliteit beziet. Aan de top vloeien werknemers weg, iedereen schuift een periodiek op, en onderaan komen er nieuwe werknemers bij. Extra loonkosten per werknemer ontstaan pas wanneer in een be paald jaar meer promoties of meer periodieken worden uitgedeeld dan in het jaar daarvoor. Dan pas is er sprake van „wage drift" of „inci dentele loonstijging". Verschil „Incidenteel loon" is, per definitie, het verschil tussen de regeringsio nen en de werkelijk betaalde lonen. Regelingslonen zijn de lonen zoals ze voortvloeien uit openbare rege- lingèn, zoals cao's, wet minimum loon, verplichte sociale premies. Alle veranderingen in deze regelin gen worden aangemeld bij het „loonbureau" van het ministerie van Sociale Zaken. Daar worden de verbeteringen „gewogen" voor het aantal werknemers dat er onder wordt gerekend. Aldus berekent men de gemiddelde stijging van de loonkosten per werknemer die door de betrokken verbetering wordt veroorzaakt. Daarnaast houdt het Centraal Bu reau voor de Statistiek regelmatig enquêtes onder de bedrijven naar de lonen die werkelijk worden uit betaald aan het personeel. Dat is vaak wat meer dan de c.a.o. of de wet als minimum verplicht stelt. De marge tussen regelingslonen en de feitelijk uitbetaalde lonen heet .incidenteel loon". Wanneer deze marge in een jaar groter wordt dan voorheen, is er sprake van stijging van het inci dentele loon. De afgelopen jaren kwam dat veel voor als gevolg van de extra verhogingen van het mini mumloon. Werknemers, die vroeger duidelijk meer verdienden dan het minimumloon, ontdekten dat dat verschil lang niet meer overeen stemde met hun niveau aan oplei ding of ervaring. Dat gaf spannin gen op werkvloer en in kantoor. Veel werkgevers hebben de oude verschillen weer een beetje her steld door extra periodieken te ge ven of zo. Ook verlaging De marge van het incidenteel loon hoeft niet altijd tot extra loonkos ten te leiden. Het omgekeerde komt ook voor. Het kan zijn dat bepaalde cao-bedragen helemaal niet meer worden toegepast, omdat door krapte op de arbeidsmarkt de werkgever geen hond meer kan krijgen voor deze bedragen. In zo'n situatie hebben werkgevers er wei nig moeite mee vakbondseisen in te willigen om dit soort cao-bedra gen extra te verhogen. Dat kost immers geen cent, zolang de be trokken werknemers op hun oude loon blijven staan en „inwachten". Toch worden ook deze cao-verbete ringen keurig geregistreerd bij het loonbureau, dat aldus een verho ging van het regelingsloon in de boeken noteert. Het gevolg is een kleinere marge tussen regelingslo nen en feitelijk betaalde lonen. Re sultaat: een negatieve post „inci denteel loon." Dit is een punt om goed in de gaten te houden. Politiek Den Haag is het er namelijk wel over eens dat het de komende jaren uit moet zijn met extra verhogingen van het mini mumloon. Twee alinea's hierboven Formateur Den Uyl zette gistermorgen op het ministerie van Algemene Zaken in Den Haag het overleg voort Links zit D'66-fractieleider Terlouw met zijn financieel adviseur Nypels; naast Terlouw zit PvdA-fractieleider Van Thijn met zijn financieel specialist Dolman; aan het eind van de tafel CDA- fractieleider Van Agt met aan het dwarse einde zijn fractiegenoot Peijnenburg. Geheel rechts Den Uyl met zijn staatssecretaris. is gewezen op de werknemers die extraatjes kregen om voldoende af stand te bewaren tot het minimum loon. Het zit er dik in dat de cao bedragen, die nog steeds als mini mum op hen van toepassing zijn, dekomende jaren extra worden bijgesteld. Dus: hogere regelingslo nen zonder dat de feitelijke betalin gen omhoog gaan. Met als gevolg een „incidentele loondaling." In de tang In 1976, toen de cao-lonen in de tang van de loonmaatregelen za ten, sprong de post „incidenteel" lelijk uit de band, namelijk bijna twee procent in plaats van de ver wachte 0,5 procent. De organisaties van werkgevers hebben berekend dat dit voor wel eenderde werd veroorzaakt door de extra verho gingen van het minimumloon. Als dat klopt, hebben we voor de ko mende tijd dus een even grote „meevaller" in de ontwikkeling van de post incidenteel tegoed. Even terzijde: de cijfers van de werkge vers maken meteen eeh eind aan het fabeltje dat alleen hoger perso neel zou profiteren van ..de post incidenteel. Den Uyl wil nu de regelingslonen voor twee jaar op de nullijn zetten. Maar ook wil hij de incidentele loonstijging intomen van 1,25 naar 0,75 procent. De praktijk leert ech ter dat in een tijd van sterke loon matiging de incidentele loonpost aanzwelt, doordat men wil ont snappen aan de officiële loonmati ging. Deskundigen van het Planbu reau ramen bij een nullijn voor de cao-lonen daarom een post inciden teel van bijna twee procent, dus ruim een half procent meer dan normaal, in plaats van minder zo als Den Uyl wil bereiken. Het verschil is goed voor ruim drie miljard gulden bezuinigingen op overheidsuitgaven. Vandaar dat het CDA, vol twijfel over de haal baarheid van Den Uyls plannetje met het incidentele loon, verlangt dat voor een bedrag van drie vier miljard gulden aan bezuinigingen worden voorbereid om achter de hand te hebben. Niet slechts promoties Om te beoordelen hoe zwak deze plek in het plan-Den Uyl ia, dient allereerst bezien te worden wat er zoal schuilgaat achter de post „in cidenteel". Dat is namelijk heel wat meer dan alleen extra promo ties. - [Tekeningen, bij_voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw. |ury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. HET WEER door Hans de Jong lil "v t Als augustus de onstabiele pruik opzet, mensen mensen berg je! Er kan van alles uit de lucht vallen: van vette druppels tot hagel van klein tot groot begeleid door fel onweer. Boven dien is augustus de maand, waarin hozen goed gedijen. Ik heb de indruk, dat die zich ech ter bij voorkeur voordoen bij zeer onevenwichtige westelijke weertypen (zgn trog-passages en dergelijke) met koele lucht aan de grond, lager dan normale temperaturen in de bovenlucht, een sterk met de hoogte toene mende wind en ga zo maar door. Onze medewerker in Almkerk heeft de zware tropische on weersbui, die zondag later op de middag in Ermelo veertig milli meter neerslag bracht en in Die ver 35 millimeter, waaronder plaatselijk brokken hagel tot 4.5 centimeter doorsnede, die au to's beschadigden, omstreeks half drie vanuit zijn woonplaats zien ontstaan. De wolkenont wikkeling ging enorm snel in zijn werk. Je kon de toppen van de buienwolken op bijna explo sieve wijze zien groeien; een klassiek voorbeeld van de ge boorte van een zware on weersbui. Onafhankelijk van elkaar bel den twee personen op die beiden meedeelden sneeuw te hebben gezien, onweersneeuw zogezegd. Een vrouwelijke abonnee in Veenendaal sprak van een laag van één centimeter, haar man nelijke dito van twee centimeter sneeuw op de autobaan tussen Barneveld en Lunteren. Ik ben geneigd in dit geval in smelten de hagel te geloven. Jaren gele den, om precies te zijn op 28 mei 1961, is er ten oosten van Heer enveen ook eens een uur lang hagel gevallen. Na afloop waren de wegen bedekt met een vijf tot tien centimeter dikke witte la gen die je zo voor een sneeuw dek had kunnen verslijten. Au to's trokken er markante sporen in. (Een beschrijving er van is te vinden in „Hemel en damp kring", 1961, pag. 231). Zo bezien is er ook reden om de zoutpot te hanteren bij het krantebericht dat op 5 juli 1964 in Kopenhagen tijdens onweer zoveel sneeuw viel, dat auto's slipten. Verder moet op 1 sep tember 1965 Nairobi en Kenia en dus in de tropen de sneeuwval aanzienlijk zijn geweest. Bijna niet van deze aarde is de mel ding (ik kreeg deze curiositeiten van medewerker Gerretsen in 'Bussurn) dat op 22 augustus 1928 in het Turkse Trapezunt zeer zware sneeuwval was voor gekomen, terwijl in Istamboel nota bene een hittegolf heerste. Curieuze leesstof, u en ik en de Blitse meteorologen hebben er niet met de neus bijgestaan en dusde zoutpot maar weer. Medewerker Gerretsen be sluit met het bericht dat op 1 juli 1947 tijdens een onweer te Baam een witte ondefinieerbare substantie viel, die zowat het midden hield tussen sneeuw en hagel. Het was zacht. Er viel zoveel, dat bij hotel Groeneveld het spul met bezems moest wor den verwijderd. Aan de andere kant van het dorp kwam alleen een waterwolkbreuk voor. Hoe uiteenlopend tot nu toe in augustus de neerslag in Neder land is geweest blijkt uit een kleine steekproef: Roosendaal kwam tot gisteravond niet ver der dan slechts 0.1 millimeter, terwijl kort daarvoor de waarne mer in Rozenburg veertig milli meter water had opgevangen in 24 uur tijd. Enigszins afbuiend, dat is de term die het weer de komende twee dagen wel zo ongeveer ver dient, waardoor de zon plaatse lijk meer ruimte krijgt bij mid- dagtemperaturen van 19 tot 24 graden. Maar de ervaring leert, dat er in de hondsdagen veel grotere daden moeten geschie den om het weer mooi en vast te krijgen. En dus is eigenlijk veel veiliger de ook door het KNMI gebezigde kwalifikatle „veran derlijk". Vandaag zonnige perioden, ook plaatselijk een bui, zwak of ma tig noordwestenwindje. Tempe ratuur van de lucht 19 tot 21 graden, zeewater 17 graden in het noorden tot 18 graden in het zuiden. Verdere vooruitzichten ook aan het strand veranderlijk en weinig verandering in tempe ratuur. 1) Gevolgen van extra verhogingen minimumloon. 2) Minder werktijdverkortingen, dan wel meer overwerk. Er ver andert dan immers niets in de regelingslonen, maar des te meer in de feitelijk betaalde lo nen. In 1976, het jaar van de explosie van de post Incidenteel, kwam dit punt veel voor volgens de werkgevers. 3) Geleidelijke niveaustijging van het totale personeel. Dit komt voor door rang-inflatie, doordat bedrijven hoger gekwalificeerde produktiemethodes gaan toe passen, en ook doordat het ge middelde opleidingsniveau van de hele bevolking stijgt. 4) Verschuiving tussen bedrijfstak ken van takken met gemiddelo laag loonniveau (zoals confectie- industrie, landbouw) naar tak ken met gemiddeld hoger niveau (adviesbureaus. dienstverle ning). 5) Meer loonsverhogingen dan voorheen boven de cao's uit. (Extra promoties dus). 6) Meer loonstijging dan voorheen bij werknemers die niet onder cao's vallen, voornamelijk hoger personeel. Hoe zwak? Hoe zwak is nu Den Uyls plan? Punt 1) zou, zoals gezegd, de ko mende tijd wel eens kunnen zorgen voor een verlaging in de post inci denteel. Punt 2) was in 1976 oor zaak van eentiende van de post incidenteel, maar speelt de komen de jaren waarschijnlijk een vee. geringere rol. De punten 3) en 4) verwijzen naar een gestage ontwik keling. Er is echter geen reden te verwachten dat daarin de komende jaren plotseling een versnelling zou optreden. De angel zit in de punten 5) en 6). De werkgevers hebben echter bere kend dat de punten 3) tot en met 6) samen vorig jaar slechts 0,5 van de bijna twee procent „incidenteel' hebben veroorzaakt. En dat in een jaar met een onvrijwillige strakke loonklem. Bovendien zou, zoals ge zegd, punt 1) wel eens voor com pensatie kunnen zorgen. Al met al lijkt de zwakke plek in het plan-Den Uyl bij nader inzien toch minder zwak. Zeker wanneer Den Uyl de werkgevers zo ver zou weten te krijgen dat ze eerlijk hun best doen zich in te houden inzake de punten 5) en 6). UTRECHT (ANP) De Stichting Buitenlandse Werknemers midden Nederland hoeft geen rectificatie te sturen naar de leden van de Marok kaanse gemeenschap in Utrecht met excuses voor het gebruik van de woorden „opstokers" en „amicales" aan het adres van drie migranten- raadsleden, die een demonstratie te gen de stichting hadden georgani seerd. Dit heeft de president van de rechtbank in Utrecht, prof. V. J A. van Dijk, bepaald in een kort geding dat de drie tegen de stichting had den aangespannen. Prof. Van Dijk overwoog dat er nu eenmaal verschillen bestaan tussen verschillende groepen Marokkanen in Nederland, die samenhangen met de politieke opvattingen in Marok ko. Daaruit moeten, zei hij, ruime criteria worden aangelegd wat be treft de geoorloofdheid van weder zijdse uitlatingen. Bovendien moet een hogere eis aan het incasserings vermogen van de betrokkenen wor den gesteld dan in het maatschap pelijk verkeer in het algemeen ge bruikelijk is. Hoogwater, woensdag 10 augustua, Vlls- singen 1138 - HartngvlieUlulzen 11.51 Rotterdam 056-13.43, Schtveningen 12.52, IJ muiden 0.48-13.34, Den Helder 3 58-16.49. Harllngen 634-1922, Delfzijl 9 04-21 39. SVat is een c Weet wat je vertellen oc 'F ee computer? Een ding dat t je gaat doen en je dat kan ook. is voor een kind een computer, :en ding dat eenvoudig alles weet. log niet eens zo'n vreselijk moeilij ke vraag trouwens, want als het om :omputervaktaal gaat zijn er wel mbegrijpelijker termen te beden- en. Achter „input" bijvoorbeeld oekt een kind „een zak, waar ie mand het geld van een bankover- al in doet" volgens „De Accoun- ant", het maandblad van de bij de )rde Nederlands Instituut van Ac- :ountants aangesloten dames en leren uit dat beroep, dat een hele ijst vaktermen afdrukt met de ver garingen die kinderen daarvoor laven. Een paar voorbeelden: Fortran ken ding waarmee ze toen opa nog 6- klein was. de deur van een kasteel kapot maakten. Inktlint als je inktpot omgevallen is. Cobol dat is een gemeen mannetje dat in het bos woont. Cartridge dat zijn die mannen van Bonanza van de tele visie. Software als je hoofdkus sen gewassen is. Hardware als je gevallen bent en de dokter vraagt waar het au doet. Recording paper dat zal wel een grammofoon plaat zijn, die een beetje stuk is, maar nog wel muziek maakt. Flip py een heel klein baby dolfijntje. Floppy dat is als het helemaal verkeerd gaat. Volwassenen geven soms net zo goed foute antwoorden als kinde ren. Een paar van de cursisten die een examen over sociale verzeke ringen moesten doen (naar je mag aannemen mensen die al aardig wat in hun mars hebben, maakten er bijvoorbeeld ook een potje van. „Open Kaart" het bedrijfsblad van het Gemeenschappelijk Admi nistratie Kantoor, het GAK dus heeft een paar erg of juist weinig fantasievolle antwoorden op examenvragen afgedrukt: Wat behoort zoal tot de taak van de burgemeester? „Hij is belast met bepaalde festiviteiten zoals bijv. het openen van bedrijven. Hij is hoofd van de brandwacht." Welke functie heeft de le Kamer? „De le Kamer heeft a.h.w. een controle rende bevoegdheid over de 2e Ka mer om al te drastische voorstellen van de 2e Kamer teniet te doen (bijv. abortus)." Welke taak heeft de Raad van State er het vorige Jaar bijgekregen? „Het maken van geld." Aan welke positieve en nega tieve eisen moet men voldoen om aan de verkiezingen voor de 2e Ka mer te kunnen deelnemen? „Neder lander zijn, 25 jaar oud, niet veroor deeld wegens bedelarij, landloperij, dronkenschap. Men mag niet aan smaad en verraad onderhevig zijn." Wat is een Algemene Maatregel van Bestuur? „Een A.M.v.B. is een soortement wet waarin niet was voorzien." Wat doet de afdeling Contentieux van de Raad van Sta te? „Niks." Allemaal het gevolg van examen koorts, zullen we maar denken. En wat die computertaal betreft, eer lijk gezegd zouden we er zelf nau welijks meer van weten dan die kinderen. 6EWOOIH MAAR 7ttWATCR" leder mens op aarde zou 1 miljoen gulden kunnen ontvangen als men het goud in het zeewater vrij kon maken broom wordt gebruik 1 bij de fabricage v ben z me.geneesmiddelen en chemische produk- ten Het zeewater be vat ca98*y.vd wereld- voorraad aan broom het zeewater bevat ca 23 000 maal meer k uns'mest i tof ten dan het jaarijk'.weretdver. bruikaa" kunstmest totaa 1 ca 2 miljard ton uranium IkrTTzeewaterbevat ca28miljoentonzout lkiT?zeew^terbevat ca 215 ton ijzer Een peperdure, sjieke club in Lon den moet van de rechtbank vergoe ding uitbetalen aan een pas ontsla gen wijnober. De man kreeg ont slag omdat hij de wijn aan de ver keerde kant van een gast had ge serveerd en omdat hij flauwtjes naar knoflook rook. Het ontslag was niet terecht, oordeelde de rech ter, omdat Umberto Berlen er zon der enig pardon uitgezet was; zijn werkgever had hem tenminste eerst een waarschuwing moeten geven. Het gaat om de besloten club „Les Ambassadeurs", waar prinsen en andere adellijke lieden, politici, be roemde popsterren en diverse rijke snobs komen dineren. Een van de leden had zich er over beklaagd, dat Berlen een Chateau Palmer 1950 ter linkerzijde had geschon ken in plaats van aan zijn rechter hand; bovendien rook de adem van de ober ietwat naar knoflook en dat had de deur dichtgedaan. De ober is ernstig tekortgeschoten in goede manieren en dienstbetoon zoals de gasten die van ons gewend zijn, aldus de verdediging van Les Am bassadeurs. Volgens Umberto Ber len is de ware reden van zijn ont slag een heel andere: hij was de eerste ober in het etablissement die lid van een vakbond durfde wor den, iets wat het bedrijf maar ma tig beviel. Het was nacht toen het gebeurde, en dus merkten niet eens zo veel mensen van een wijk in de Franse plaats Audincourt meteen dat de stroom was uitgevallen, 's Morgens vroeg natuurlijk wel, want toen ble ken elektrische klokken niet te werken, de lichten niet te branden, de broodroosters het brood niet te roosteren en elektrische scheerap- paraten alle baarden te laten staan. Pas na negenen was er weer stroom plus een proces-verbaal voor de veroorzaker van alle ellende. Hij werd opgeschréven wegens „het werpen van afval op de openbare weg", waarmee een oude koelkast bedoeld werd. De eigenaar had geen zin om het zware apparaat de trappen al te sjouwen en had het ding daarom maar vijfhoog uit het raam gekieperd. Ongelukkigerwijs raakte zijn „afval" op weg naar de begane grond met grote kracht een stroomkabel. Nog niet zo gek lang heeft het Cen traal Museum in Utrecht een Empl- rehofsleep in zijn collectie, het eni ge exemplaar dat ons land rijk is. Uiteraard is het museum er trots op en het hoofd van de kostuumafde ling vond de fraaie sleep best de moeite waard om er een lezing aan te wijden. Dat zou op een avond gebeuren in een van de stijlkamers, aan de hand van dia's en een in Emplre-stijl geklede pop Maar pu bliek kwam er niet, op één meneer na dan. „Ik was de enige bezoeker" schrijft die in het tijdschrift De Bejaarden. Maar de spreekster was helemaal niet ontmoedigd, vertelt hij. „Ik had niet anders verwacht", zei ze. „Als u het goed vindt zou ik het toch graag door laten gaan Ik vind het heerlijk om over dit onder werp te spreken", En dus ging de lezing door, voor één bezoeker, de suppoost die de dia's en omlijsten de muziek onder zijn hoede had, de koffiejuffrouw van het gebouw mét koffie, en twee stafleden die voor de gezelligheid binnengewipt waren. pil Indiase geleerden beweren een nieuwe „mornlng-after-pil" gevon den te hebben, die althans bij mui zen werkt. Na een Intensief slipper tje kregen de dieren een paar dagen lang een extract van wortelzaad te etén en hoewel muizen toch tot een vlug kinderrijke diersoort behoren bleven de gevolgen van hun avon tuurtje ditmaal uit. Volgens het tijdschrift De Bejaarden zou de In diase vrouwen die toch al veel en graag op bladeren en krulden kau wen, als middel in de strijd tegen de overbevolking nu zijn aangera den voortaan wortelzaad als „kauwgom" te nemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5