Egypte en VS willen minitop vóór 'Genève' Ethiopië vraagt zitting van Afrikaanse raad Guerrillastrijd Angola laait op rammelen na in Washington Vrouw aangehouden in moordzaak-Ponto Communisten Portugal staan alleen in roep om nieuw parlement Parade in Umtata Kruger pakt Soweto aan Koreaanse steekpenningen China en Albanië klinken Roemeens compromis in 'Belgrado' Volgens verslagen bewegingen: Tweetal op vlucht naar het Westen doodgeschoten Jaworski (van Watergate) terug in hoofdstad Silvia's dochter WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet CAIRO (Reuter, UPI, AFP) De Verenigde Staten en Egypte willen dat er in september in de VS een „mini-top" wordt gehouden van de ministers van buitenlandse zaken van Israël en de Arabische landen. Vance, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, heeft gisteravond verklaard „zeer ingeno men" te zijn met een voorstel daaromtrent van de Egyptische president Anwar Sadat. De kleine top moet worden beschouwd als een voorbereiding van een nieuwe Midden-Oosten-overleg het komend najaar in Genève. Vance zal het plan van Sadat bespre ken met de andere Arabische leiders en de Israëlische premier, die hij de komende tien dagen zal ontmoeten. Sadat verklaarde gisteravond voor de Egyptische tv geen enkel bezwaar te hebben tegen een bespreking van zijn minister van buitenlandse zaken Fachmi met diens Israëlische ambt genoot Mosje Dajan. Het is de bedoe ling dat een werkgroep een te hou- het standpunt dat men zal innemen tegenover de pogingen om tot vrede in het Midden-Oosten te komen. Het akkoord voorziet volgens het Libanese blad „Al Anwar" in het recht van de PLO om in de strook van Gaza en Cisjordanië een onaf-- hankelijke Palestijnse staat te ves tigen. Van een medewerker De Portugese regering moet aftreden en binnen negentig dagen moeten nieuwe verkiezingen worden gehouden. Aldus Alvaro Cunhal, leider van de Portugese Communistische Partij. ling aat een werKgroep een ie nou- r\ 1 *1 r, den mini-topconferentie zal voorbe- UVGf gGSCtlll IT16t OOlTl&llG pnirlon reiden. Het voorstel van Sadat komt na eer dere berichten gisteren dat zich moeilijkheden zouden hebben voor gedaan in de besprekingen tussen Vance en de Egyptische leiders. Van ce had volgens Egypte een plan voor gelegd dat een koppeling inhoudt van de terugtrekking van de Israëli sche troepen uit bezet Arabisch ge bied en een volledige erkenning van Israël door de Arabische landen. De twee processen zouden gelijktijdig en fasegewijs voltrokken moeten worden binnen een tijdsbestek van vijf jaar. Egypte heeft verklaard dat dit plan niet aanvaardbaar is, omdat een periode van vijf jaar te lang wordt geacht voor de terugtrekking van Israël. Vance had nog een ander voorstel gedaan, waarin Egypte meer ziet. De VS zouden voorgesteld hebben ak koord te gaan met deelname van de Palestijnse bevrijdingsbeweging PLO aan de Geneefse vredesconfe rentie mits „de PLO het kader er kent waarin deze conferentie gehou den moet worden". Doet de PLO dit dan aanvaardt ze ook resolutie 242 van de Veiligheids raad die ,4e soevereiniteit, territo riale onschendbaarheid en politieke onafhankelijkheid van elke staat in het Midden-Oosten bekrachtigt en het recht erkent van elke staat in dit gebied om in vrede te leven binnen veiligeen erkende grenzen. De PLO zou dan Israël erkennen zonder de vernedering te hoeven on- dergaan, die de wijziging van haar W3D6IIS Uit Vö handvest inhoudt. Uit Israël is ech ter al vernomen dat de leiders daar niet met de Palestijnen willen on derhandelen ook al erkent de PLO de resoluties 242 en 338 van de vei ligheidsraad. NAIROBI (Reuter, UPI) Ethiopië heeft om een spoedzitting van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid gevraagd wegens het bloedige geschil met het buurland Somalië. De twee landen betwisten elkaar de zeggenschap over de Ogadenswoestijn, die rijk is aan bodemschatten. In Umtata, de hoofdstad van de Republiek Transkei is een parade gehouden van het le Transkei Batalion, de kern van het leger dat president Kaiser Matanzima zei nodig te hebben voor de verdedi ging van zijn grenzen. De Republiek Transkei wordt alleen erkend door Zuid-Afrika en het leger werd getraind door blanke Zuidafri- kaanse soldaten. Ook de leiding berust bij blanken die in de toekomst eventueel vervangen zullen worden door zwarte offi cieren. Aanleiding voor deze verklaring is de samenwerking die er is ontstaan tus sen de regeringspartij van Mario Su- arez en de Sociaal Democraten (PSD). De socialistische partij zag zich een week geleden tot deze sa menwerking gedwongen om het wetsvoorstel voor een nieuwe land hervorming te redden. Volgens de communisten hebben de socialisten hiermee hun eigen programma ver raden. De socialistische partij verte genwoordigt daarom niet meer de kiezers die op haar gestemd hebben, aldus Cunhal. Ook de vereniging van arbeiders broederschap, een linkse groepering binnen de socialistische partij zelf, heeft zich tegen de nieuwe wet op de landhervorming verklaard en opgeroepen tot een boycot ervan. Eén van de leiders van deze groep is Lopes Cardoso, die in het kabinet van Suarez de eerste minister van landbouw was. Behalve het aftreden van de regering en nieuwe verkiezingen eist de PCP ook dat de nieuwe landhervormings- wet, de wet op de arbeiders medezeg genschap. de nieuwe stakingswet en de zaterdag aangenomen wet op de schadeloosstelling van de genatlona- Als eerste stap om een verdere uit breiding van de oorlog tussen Ehtio- pië en Somalië te voorkomen heeft de OAE een commissie in het leven geroepen die tussen de twee landen moet gaan bemiddelen. Ehtiopië heeft de OAE gevraagd in de spoed zitting de wat genoemd wordt invasie van Somalië te veroordelen. Volgens het handvest van de OAE zijn de huidige grenzen in Afrika onschendbaar, ook als ze met passer en lineaal werden getrokken door de vroegere koloniaale heersers. Deze bepaling kan Ethiopië bij een even tuele extra zitting van de OAE te stade komen. Nadat het verzoek om een OAE-ver- Somalië zijn verkocht niet zullen worden gebruikt in de strijd tegen Ethiopië. De Amerikaan zei dat dit inderdaad het geval was en dat het tuig alleen zal worden gebruikt voor de verdediging van Somalië. Tot nu toe kreeg dit land haar wa pens vooral uit de Sowjet-Unie, maar sinds aartsvijand Ethiopië zich meer en meer op Moskou richt begint So malië zich meer en meer te bekeren tot het Westen. De vertegenwoordi ger van zowel Londen als Washing ton liet weten dat beide landen de onschendbaarheid van Ethiopië er kennen en zich houden aan het handvest van de OAE. Waarnemers in de Ethiopische hoofdstad wijzen erop dat de strijd voor Ethiopië op het ogenblik wel gadering was bekend gemaakt wer- slecht moet gaan, nu het zijn toe- Akkoord Syrië inmiddels is van Palestijnse zijde in Beiroet bevestigd dat er een op schrift vastgelegd akkoord bestaat tussen Syrië en de Palestijnen over den de Amerikaanse en Britse zaak gelastigden in de Ethiopische hoofd stad Addis Abeba op het ministerie van buitenlandse zaken ontboden. Ethiopië wilde van de Verenigde Sta ten en Groot-Brittannië de verzeke ring dat wapens die onlangs aan vlucht zoekt tot een diplomatieke oplossing in plaats van een militaire. De Somalische guerrillastrijders zeg gen 85 procent van de Ogadenwoes- tijn in handen te hebben. Over en weer beschuldigen de partijen elkaar van moordpartijen op grote schaal. Nederland speelt hard BELGRADO (Reuter) Op de con ferentie in Belgrado over ontspan ning en mensenrechten is door Roe menië een compromis voorgesteld. De „toetsingsconferentie" na de top tussen oost en west in Helsinki, twee jaar geleden, sleept zich al weken voort. Eén van de knelpunten is dat de Verenigde Staten zo veel mogelijk over mensenrechten willen praten, en de Sowjet-Unie zo min mogelijk. Op de bijeenkomst in Belgrado wordt na Helsinki een nieuwe topconferen tie voorbereid, die eind dit jaar moet worden gehouden. Eind vorige week hadden de voorbereidingen al jnoeten worden afgesloten, maar dit lukte niet omdat nauwelijks vooruitgang was geboekt. Bijzonderheden over het Roemeense compromis zijn niet bekend gemaakt. Volgens westerse zegslieden biedt het uitweg uit het meningsverschil over de slotdatum van de grote confe rentie in de herfst. De Sowjet-Unie meent dat van tevoren moet worden vastgelegd wanneer de verschillende werkgroepen (ook die over mensen rechten) klaar moeten zijn. LISSABON (UPI, AP) Guerrillastrijders in het noorden van Angola zeggen gedurende enige tijd de stad San Salvador bezet te hebben gehouden. Dinsdag hebben zij zich teruggetrok ken na een tegenaanval van Angole se regeringstroepen en Cubanen. De guerrillastrijders zijn opgeleid door Britten, maar een zegsman ontkende dat Britse en Portugese huurlingen aan het hoofd staan van de guerrille- ros. Zij behoren tot de pro-westerse beweging FNLA (nationale front voor de bevrijding van Angola). In de steden is de FNLA door de linkse MPLA (volksbeweging voor de bevrijding van Angola) verslagen maar op het platteland steekt het met zekere regelmaat de kop weer op. In het zuiden bezorgt de met de FNLA samenwerkende UNITA (unie voor de totale onafhankelijkheid van Angola) de regering van MPLA-pre- sident Agostinho Neto moeilijkhe den. Tenslotte zou het nog steeds onrustig zijn in de olierijke Angolese enclave Cabinda waar de Cubaanse troepen zijn versterkt. Bij gevechten in het zuiden zijn volgens de Zuid- afrikaanse radio, die vluchtelingen aanhaalde, de afgelopen dagen zeker honderd mensen gedood. Het oplaaien van de guerrillastrijd, waarover in de Angolese hoofdstad Loeanda gezwegen wordt, valt sa men met een breuk binnen de MPLA die eind mei leidde tot een mislukte staatsgreep. De samenzweerders stonden een meer zwart nationalisti sche en radicale politiek voor. Zij menen dat onder Neto de invloed van kleurlingen te groot is en dat te zeer de blik wordt gericht op andere landen, waaronder ook de commu nistische. liseerde ondernemingen worden op geschort tot na de verkiezingen. Ook de maatregelen die getroffen worden om de door arbeiderscommissies en de staat beheerde bedrijven aan de in 1975 gevluchte directeuren terug te geven zouden moeten worden af gelast. Al deze wetten en maatrege len zouden in strijd zijn met de „overgang naar een klassenloze maatschappij" zoals dat in de nieu we grondwet van 1976 is bepaald. Tot nog toe stonden de communis ten op het standpunt dat de minder heidsregering van Mario Suarez in het zadel moest blijven om een rechtse regeringscoalitie te voor komen. Met hun nieuwe stellingsname spe len de communisten hoog spel, ervan uitgaand dat nieuwe verkiezingen een duidelijke linkse meerderheid zullen opleveren. De centrum-demo craten hebben naar aanleiding van de persconferentie verklaard dat nu de weg vrij is voor een motie van wantrouwen tegen de regering. Ook de PSD vindt het hoog tijd voor een kabinetswijziging. Maar belde partij en voelen niets voor nieuwe verkie zingen. Dat laatste geldt ook voor Jaime Gama, fractie-voorzitter van de soci alistische partij. Hij noemde de com munisten in zijn commentaar onge schikt voor de parlementaire demo cratie. Hij is van mening dat de politieke stabiliteit gevaar loopt als de kabinetsperiode van vier jaar door vroegtijdige verkiezingen wordt doorkruist. De socialistische partij kan onmogelijk met de PCP in een regering gaan zitten omdat de com munisten tegen aansluiting bij de Europese Gemeenschap zijn. BERLIJN (AP) De Westduitse po litie heeft gisteren meegedeeld dat in de afgelopen 24 uur ten minste twee personen zijn gedood en zes gearresteerd bij drie verschillende vluchtpogingen naar het Westen. De twee doden vielen toen Oostduit- se grensbewakers bij de grensover gang Hirschberg in Beieren op de vrachtwagen vuurden waarin zij door de grensafzetting probeerden te breken. De vrachtwagen kwam tot stilstand tegen een betonnen barrière. Beide inzittenden werden in kisten weggedragen. JOHANNESBURG (Reuter, UPI) De Zuidafrikaanse regering neemt het geweld in de zwarte woonwijk Soweto bij Johannesburg, niet lan ger. Minister van politie Jimmy Kru ger zei gisteren dat het met harde hand zal worden bestreden. Hij zei dat de zwarte leerlingen die weige ren naar school te gaan bezig zijn met zinloos geweld. Zij eisen af schaffing van het afzonderlijke Ban toe-onderwijs, dat volgens hen slechter is dan blanke scholen. Eer der al had het hoofd van de oproer politie, generaal David Kriel, ge waarschuwd dat de politie alle mid delen die de wet toelaat zal gebrui ken om de onrust te dempen. Gisteren deden zich in Soweto nieu we ongeregeldheden voor. Maandag vuurde de politie op betogers waar bij één zwarte om het leven kwam. Hij was het vierde slachtoffer van het geweld in Soweto in vier dagen. Voor zover bekend zijn gisteren geen slachtoffers gevallen. De poli tie gebruikte traangas om betogers te verspreiden en zou een burger op de menigte hebben gevuurd. Majoor Kriel, die dit meedeelde her haalde zijn eerdere waarschuwingen aan de zwarte bevolking, en zei ver der dat massa-arrestaties te ver wachten zijn als aan de troebelen geen einde komt. Scholieren in Soweto hebben hierop laten weten dat daar geen sprake van kan zijn zolang het onderwijs aan blanken beter is dan dat voor de zwarten. Onderwijzers in de zwarte stadswijken is door de regering ge vraagd aan te geven of wel of niet leerlingen naar school kwamen. Ver der zou hen verteld zijn dat de poli tie zich niet langer gehouden voelt niet op het terrein van de scholen en in de gebouwen zelf op te treden, zoals tot nu toe. Ook vrezen onder wijzers dat als de scholen niet voor vrijdag weer aangaan zij door de Zuidafrikaanse regering voorgoed zullen worden gesloten. Er is voor zwarten in Zuid-Afrika geen leer plicht. Onderzoek Acht van de 113 zwarten die in de eerste vier dagen na het uitbreken van de rassenonlusten in juni 1976 in het neger woonoord Soweto bij Johannesburgom het leven kwa men, zijn door kogels van de politie gevallen, zo staat in het verslag van een officieel onderzoek, dat in Jo hannesburg is gepubliceerd. door Rimmer Mulder Jarenlang heeft de succesrijke Zuidkoreaanse zakenman TongsunPark in Washington menig goed glas geschonken voor Amerikaanse politici en hoge regeringsmensen. Die consumpties zullen bij sommi ge van die Amerikanen nog wel eens buikkrampen veroorza ken. Want de borrels van TongsunPark waren niet hele maal kosjer. De Zuidkoreaan is nu het middelpunt van een po litiek schandaal, waarvan de omvang nog niet is te overzien maar dat Washington nog wel enige tijd bezig zal houden. Tongsu wordt ervan verdacht niet alleen maar zakenman te zijn ge weest. Hij was zeer waarschijnlijk een speciaal afgezant van de Zuidko reaanse dictator Park Tsjong-hee met de opdracht zoveel mogelijk po litieke invloed in de Verenigde Sta ten te vergaren. Daarvoor beschikte hij over een ruim budget. Dat geld gebruikte Tongsunvoor feestjes, waar Washingtons promi nenten rijkelijk werden onthaald, en voor overboekingen naar de rekenin gen van politici die een verkiezings campagne of iets anders te financie ren hadden. Tongsunzelf en de Zuid koreaanse regering ontkennen, maar ze worden tegen gesproken door een andere Zuidkoreaan, en niet de eer ste de beste. Inlichtingendienst Kim Hioeng-wok, voormalig chef van de Zuidkoreaanse inlichtingen dienst (de KCIA), heeft voor een on derzoekscommissie uit het Congres verklaard dat Tongsunwel degelijk met de geldbuidel rammelde in op dracht van zijn regering. Kim herin nerde zich dat hij hem zelf drie mil joen dollar had toegespeeld voor het vestigen van de exclusieve club in Washington, waar invloedrijke Ame rikanen konden worden verwend. De voormalige chef van de KCIA leeft nu in de Verenigde Staten in vrijwil- Leon Jaworski llge ballingschap. Hij brak met presi dent Park Tsjong-hee omdat deze toch niet van plan is de democratie in Zuid-Korea te herstellen. Kim ver telde dat Park zich altijd grote zor gen heeft gemaakt over de Ameri kaanse reactie op zijn ondemocra tisch gedrag. Daarom was het voor Park belangrijk invloed te krijgen in Washington en de via Tongsunver- strekte steekpenningen moesten daarbij helpen. In 't Congres Wat de Amerikanen nu interesseert is of hooggeplaatste landgenoten werkelijk zijn omgekocht door Zuid- koreanen. Gegevens over de 'Kore aanse connectie' zijn tot nu toe bij stukjes en beetjes in de openbaar heid gekomen. Dat heeft al tot veel geruchten geleid. Op een gegeven moment werd zelfs verteld dat presi dent Ford op de hoogte was geweest van de Zuidkoreaanse omkoperij maar de zaak opzettelijk stil had gehouden. Of het schandaal tot dat niveau is doorgewoekerd is twijfelachtig. De schuldigen moeten ditmaal in de eer ste plaats worden gezocht in het Thomas O'Neill Huis van Afgevaardigden. Het on derzoek is daarom ook in de eerste plaats ter hand genomen door de vaste commissie die het gedrag van de leden van het Huis controleert (de commissie voor ethiek). Een nadeel is dat deze commissie is samenge steld uit die leden zelf en daarom de gewoonte heeft de zaken op te lossen in een sfeer van jongens onder elkaar. Er lopen in het Amerikaanse Con gres nogal wat mensen rond die wel eens wat toegestopt hebben gekre gen. De voorzitter van de commissie voor ethiek bijvoorbeeld (de afge vaardigde John Flynt uit Georgia) is kort geleden nog berispt door justi tie omdat hij gratis reisjes accep teerde van mensen die Zuidafrikaan se belangen in Washington beharti gen. Zo'n man heeft natuurlijk alle begrip voor collega's die wel eens bij een royale Koreaan binnenliepen voor gratis verstrooiing. Flynt zelfs wat teveel begrip voor zijn van corruptie verdachte colle ga's. Lacovara nam eind vorige maand ontslag en legde in een pitti ge brief uit dat volgens hem Flynt het hele onderzoek opzettelijk ver traagde. Daarmee had hij de kat natuurlijk flink in de gordijnen ge jaagd. Het vertrouwen in het Con gres dreigde opnieuw een flinke knauw te krijgen. De zaak werd ook direkt in de partij-politiek ge trokken. Er zit tussen Democraten en Repu blikeinen nog altijd veel oud zeer over de Watergate-zaak, die aan een Republikeinse president de kop kostte. Als nu een in meerderheid Democratisch Congres er in zou sla gen de Koreaanse zaak. waarbij vooral Democraten zijn genoemd, in de doofpot te krijgen zou dat door de Republikeinen prachtig kunnen worden uitgespeeld. Daarom zijn de twee Democratische leiders in het Huis van Afgevaardig den (Thomas O'Neill en Jim Wright) zich er mee gaan bemoeien. Ze heb ben partijgenoot Flynt aan het ver stand gebracht dat hij het onder zoek toch op zijn minst de schijn van ernst terug moet geven. Ze heb ben daarom hoogst persoonlijk een nieuwe Juridische adviseur opge zocht. Koningin Sil via en koning Carl XVI Gus- taf van Zweden hebben giste ren op kasteel Solliden hun drie weken ge leden geboren dichter Victo ria voor het eerst aan de buitenwereld getoond. FRANKFORT (Reuter, UPI, DPA) - De 23-jarige Westduitse Eleonore Pönsgen is gisteren in Frankfort aangehouden op verdenking van medeplichtigheid aan de moordaanslag op ban kier Jilrgen Ponto. Dit is in Wiesbaden meegedeeld door iemand van het centrale criminele bureau. Reputaties Veel begrip Volgens Philip Lacovara, de jonge jurist die het feitelijke onderzoek voor de commissie uitvoerde, had Na wat touwtrekkerij achter de schermen kwamen ze met Leon Ja worski op de proppen. Deze speelde als speciale aanklager een beslissen de rol bij de val van Nixon. Hij is zeil niet partij-gebonden en geniet in het land nog veel aanzien. Jaworski had zich na Watergate terug getrokken in zijn advocaten-praktijk in Texas, maar na enige aandrang bleek hij best bereid om weer naar Washing ton te komen om „de reputatie van het Congres" te redden. Volgens sommigen hebben de De mocraten Jaworski alleen maar la ten komen om hem te laten vaststel len dat er niet zoveel aan de hand is en gaat het dus eigenlijk alleen maar om de reputatie van de Demo cratische partij. Maar met een man als Jaworski in de buurt is de kans dat de Koreaanse affaire in de doof pot verdwijnt in elk geval een stuk kleiner geworden. Pönsgen is in haar woning in Frank fort aangehouden. In december 1974 is zij ook al eens opgepakt in het kader van de politie-actie „Winter reis". Ze werd toen verdacht van steun aan „een misdadige vereni ging". Er is een gerechtelijk onder zoek tegen haar ingesteld dat in fe bruari 1976 is gestaakt. Volgens de politie in Frankfort behoort de vroqw „duidelijk" tot de groep van anarchisten. Eleonore Pönsgen heeft verklaard niets met de zaak-Ponto te maken te hebben maar de weduwe van de ban kier is ervan overtuigd dat de jonge vrouw in het gezelschap van hoofd verdachte Susanne Albrecht was toen deze Ponto het afgelopen wee keinde ombracht. Tegen Albrecht is nu officieel een bevel tot arrestatie uitgevaardigd. Er is nog geen enkel verder spoor van haar of de overige medeplichtigen gevonden. WENEN (AP) Volgens het Albanese persbureau ATA hebben Albanese en Chinese functionarissen een dronk uitgebracht op de vriendschap lussen de twee landen. Dat gebeurde op een receptie in de Chinese ambassade in de Albanese hoofdstad Tirana ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van het Volksleger. Ook tijdens een diner dat maandag in Peking aan Albanezen werd aangeboden heerste een vriendelijke sfeer, maar wel bleek dat Albanië op bet ogenblik wordt vertegenwoordigd door een zaakgelastigde en niet door een (hoger geplaatste) ambassadeur. Dat was de enige aanwijzing in het bericht van het persbureau dat de betrekking tussen de twee landen die elkaar lange tijd zo na stonden zijn verkild. Albanië vindt dat China zich teveel afgeeft met de Verenigde Staten landen die met de VS zijn bevriend en dat het de tegenstelling tussen socialistische en niet-socialistische landen in de wereld uit het oog verliest.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7