Wiecher Lever maakt de
knipkunst weer populair
Deftig
UW PROBLEEM 00K HET ONZE
„Heel vroeger had moeders keukenschaar al grote aantrekkingskracht"
Nat Oostenrijk
V
A
MAANDAG 1 AUGUSTUS 1977
VARIA
Trouw/Kwartet P 6RH7
door Fred Lammers
WESTERBORK Het is enige
tientallen jaren geleden dat
mijn grootmoeder voor mij uit
oude kranten poppetjes knip
te: boertjes en boerinnetjes, die
elkaar stevig bij de hand hiel
den in een vrolijke rondedans.
Hoe zij het klaarspeelde in een
handomdraai al die verschil
lende poppetjes te maken weet
ik niet, maar ik vond het heel
knap. Het was steeds weer een
attractie.
Aan mijn poppetjes knippende oma
moest ik denken toen ik vorige week
in het Drentse Westerbork Wiecher
Tjeerd Lever deze kunst zag beoefe
nen. Wiecher, de 59-jarige turfschip-
perszoon uit het Groningse Munten
dam, laat het niet bij het knippen
van poppetjes. De knipsels die hij
vnrvaardigt zijn zo mooi dat je ze zo
aan de wand zou hangen, en dat
gebeurt dan ook. In een boerderijtje
aan het Burgemeester Gualtherie
van Wezelplein, waar sinds 1965 het
door hem gestichte Nederlands mu
seum van Knipkunst is gevestigd,
heeft Wiecher er een groot aantal
geëxposeerd.
Dagelijks komen velen er een kijkje
nemen, Wiechers bezig-zijn met
schaar en papier bewonderen en tus
sen de bedrijven door luisteren naar
de uitleg die hij geeft. Een van de
attracties voor de bezoekers is k rai-
son van een rijksdaalder hun portret
in silhouet te laten knippen. Wiecher
heeft dat evenals zijn collega's op de
Parijse Place du Tertie in een paar
minuten voor elkaar. Er<züllen wei
nig Nederlanders zijn. die-nog nooit
een werkstuk van. Wiecher Lever on
der ogen hebben gekregen, want via
prentbriefkaarten en de laatste tijd
ook op ondertrouw- en geboorteaan
kondigingen worden ze in grote hoe
veelheden verspreid. Alleen op
prentbriefkaarten worden jaarlijks
al zo'n half miljoen Lever-knipsels in
gedrukte vorm in omloop gebracht.
Levend vak
Wiecher verdient er een goede boter
ham mee. Maar belangrijker is voor
hem het plezier dat het beoefenen
van de knipkunst geeft. „Het is een
levend vak en daardoor kun je rustig
meer uren maken dan mensen in
veel andere beroepen. Soms ben ik
zo druk bezig, dat ik vergeet te eten,"
zegt Wiecher, terwijl weer een aantal
bezoekers in zijn museum arriveert,
dit keer mensen in invalidewagen
tjes die door hun begeleiders over de
drempel worden geholpen. Dat knip
pen leerde Wiecher als kind „al spe
lende" haar hij me vertelt. „Als kleu-
daar maak ik knipsels over. Als
mensen een beetje minachtend over
mijn werk doen, denk ik bij mezelf:
kletsen Jullie maar. Zo lang er bij
mij jaarlijks nog zo'n 25.000 mensen
komen kijken, ik in alle delen van
het land word gevraagd lezingen te
houden en demonstraties te geven,
maak Uc me geen zorgen. Voor mij
hoeft die abstracte kunst niet. Veel
wat als kunst wordt aangekondigd
is een vlucht in het abstracte, omdat
men de macht over het gereedschap
niet heeft. Kunst is een ambacht
met een vleugje originaliteit. Als je
het ambacht niet meester bent, kun
je je originaliteit niet kwijt."
Ook voor de overheid was het lange
tijd de vraag of het kunst is wat
Wiecher Lever maakt. „Jarenlang
vond men van niet en moest ik het
volle tarief voor de omzetbelasting
betalen in plaats van het verlaagde
kunstenaarstarief. Maar ik ben een
doordrammer, een echte Groninger.
Als ze me dwars zitten ga ik er
tegenin. Ik heb het voor de rechter
gegooid en twee jaar geleden heeft
de rechtbank in Arnhem me in het
gelijk gesteld. Waarschijnlijk ben ik
nu de enige kunstenaar in Neder
land met een gerechtelijke uit
spraak waarin staat dat hetgeen hij
maakt echt kunst is."
Lastig
WIECHER LEVER oefenen en nog eens oefenen
ter had moeders keukenschaar al
grote aantrekkingskracht op mij.
Nadat ik als schooljongen bij mijn
tante Neeltje in Veendam, waar ik
vaak logeerde als mijn ouders met
ons turfschip de „Nooit Voldaan" op
reis moesten, in een bijbeltje een
knipprentje had ontdekt, kreeg ik er
helemaal de smaak van te pakken.
Sindsdien knipte ik in alle papieren
die ik maar te pakken kan krijgen
vooral in de blauwe en rode die bij de
veiling in Sappemeer werden ge
bruikt om er druiven en tomaten in
te verpakken. Thuis vonden ze het
maar een vreemde liefhebberij. In de
familie kreeg ik al gauw de bijnaam
„Knip verkeer". Ik bleef knippen
ook nadat ik vader als turfschipper
moest gaan helpen. Dat werd geen
succes. Toen ik op mijn 21e de boot
vaarwel zei om vertegenwoordiger te
worden in drogisterijartikelen (later
werd Wiecher Lever nog enige tijd
artsenbezoeker) zag vader mijn toe
komst somber in. „Het gaat nooit
goed met hem, hij wil niet met zijn
handen werken," zei hij tegen goede
vrienden." Wiecher moet daar nu
vaak om glimlachen als al knippen
de met chrirugenschaartje in zijn
handen een nieuw kunstwerkje ont
staat.
Volkskunst
In 1947 ging Wiecher Lever demon
straties geven in het Nederlands
Openluchtmuseum in Arnhem en zo
werd dat knippen langzamerhand
een volwaardig beroep, al dacht niet
iedereen daar zo over." Nog steeds
zijn er mensen die mij niet helemaal
serieus nemen. In sommige kringen
word ik als autodidact nog niet ge
accepteerd. In hun ogen ben ik een
aardige knutselaar, een volkskun
stenaar. Nou, zo mogen ze me best
aanduiden. Ik wil volkskunst maken
op eigentijdse manier. Ik heb geen
scholing gehad en ook geen ver
stand van anatomie, maar ik heb
mijn ogen leren gebruiken. Ik weet
hoe de natuur er uitziet. Ik ken de
wereld waarin ik ben opgegroeid en
Enige werkstukken van Wiecher Lever
Wiecher Lever is geen gemakkelijk
heerschap. „Mijn eerste baas zei al
tegen me dat ik een lastig karakter
had, maar ik mocht toch blijven
omdat hij niemand anders kon
krijgen."
In zijn museum bewaart Wiecher
een knipsel van zijn eerste baas met
het opschrift: „Hij telt, die telt, want
geld, dat geldt en goed maakt goed
't gemeenst gemoed". Het is maar
goed dat de betrokkene het niet zelf
onder ogen heeft gekregen want dan
zou Wiecher er beslist meteen uitge
vlogen zijn.
Wiecher speelt behalve met schaar
en papier graag met woorden. De
gereformeerde kerkeraad in Wester
bork heeft dat een poosje geleden
ook gemerkt., Toen Wiecher met
deze instantie in de clinch lag kre
gen de kerkeraadsleden het volgen
de gedicht in de brievenbus. „Ze
zitten in het gelid. Ze denken in het
gelid. Zijn het pionnen in dominees
hand of schuiven zij de predikant?
Je hebt op hen geen zicht. Het ven
ster zit potdicht." Het werd de ma
ker niet in dank afgenomen. In zijn
museum is Wiecher echter een ge
moedelijke man die vol grapjes zit
en degenen die een beetje onwennig
hun portret laten knippen meteen
op hun gemak weet te stellen.
„Ik probeer bij dat knippen van
portretten zo natuurgetrouw moge
lijk te zijn. Sommige dingen bena
druk ik, vooral de mond is heel be
langrijk."
De knipkunst is al oud. In Neder
land beleefde zij een glorietijd in de
gouden eeuw. Ook in de achttiende
eeuw werd er veel geknipt. „Jan en
alleman knipte toen. Het was net zo
in trek als het vergulden, waarover
in de Camera Obscura wordt ge
schreven! 's Avonds, gezellig geze
ten rondom het knappende haard
vuur, ging men knippen. Iemand die
de kunst daarvan verstond was een
geziene persoonlijkheid in de hele
familie," vertelt Wiecher.
Als mensen Wiecher Lever vragen
hoe ze dat knippen kunnen leren is
zijn antwoord: „Neem een huishoud-
schaar en een vel schrijfmachinepa
pier een kladblokvelletje mag ook
en ga gewoon beginnen." Al heeft
Wiecher voor geïnteresseerden een
handleiding geschreven 'Op nieuwe
wijs, naar oude trant' die al aan de
zevende druk toe is, toch is zijn
advies: „Je moet niet teveel theorie
lezen. De praktijk moet het doen. Je
moet oefenen en nog eens oefenen.
Zo heb ik het ook geleerd."
door Mink van Rijsdijk
Lina zat in dc keuken en wachtte tot ze binnen mocht
komen voor het bijbellezen en dankgebed. Dat vond ze niet
ongewoon of vernederend, zo waren de verhoudingen nu
eenmaal geregeld in de dertiger jaren. Wat ze wel vervelend
vond was dat ze nog niet met de vaat mocht beginnen. Ze
had het stukje pudding al op en de familie in de eetkamer
deed daar altijd erg lang over. Graag zou ze vast het zilver
en glaswerk gaan afwassen, maar dat wilde mevrouw niet.
„Je moet leren rustig te eten en niet zo te schrokken," had
ze gezegd. Maar als Lina klaar was, leek het wachten zo
zinloos. Ze legde de verschillende droogdoeken toch maar
vast in de goede volgorde. Onzin eigenlijk, waarom konden
de borden niet met dezelfde doek gedroogd worden als de
glazen? Daar hoorde ze de bel, ze nam haar stoel mee en
verhuisde naar de eetkamer.
Wat praatte meneer toch deftig. Morgen bij vader en
moeder thuis kon ze veel beter luisteren. Ze durfde het
tegen niemand te zeggen, maar als meneer over God las,
leek het net of hij gat zei. Dat deftige praten was vooral in
het begin dat ze in Den Haag diende erg moeilijk geweest.
Werken zoals mevrouw het graag wilde, daar had ze wel
gevoel voor gehad, vooral als het even werd voor gedaan.
Als er mondelinge opdrachten kwamen, ontstonden er
nogal eens problemen. Soms verstond ze er niets van,
trouwens dat was omgekeerd ook het geval. De kinderen
plaagden haar en noemden haar boeretrien. Ach, ze wisten
niet beter en echt gemeen waren ze nooit.
Het plechtige amen van meneer deed haar schrikken. Ze
had helemaal niet geluisterd, foei toch. Meestal bad meneer
ook voor de nooddruftigen en dan probeerde ze heel sterk
aan de arme mensen op haar dorp te denken.- Het had nog
niet veel geholpen, ze bleven nooddruftig. Jammer. Wat
zou het fijn zijn als er niet zoveel armoe was.
Ze werkte zich toegewijd door de vaat heen. Morgen na dc
koffiemaaltijd mocht ze naar huis. Koffiemaaltijd, gek
woord, er kwam geen druppeltje koffie bij te pas, alleen
chocolademelk en thee. Het was alweer drie maanden 1
geleden dat ze een zondag over bij haar vader en moeder
was. Met een beetje geluk zou ze best de pont van vijf uur
uit Gorcum kunnen halen. Dat had ze ook naar huis
geschreven. Ze verlangde naar vader en moeder, dc broer
tjes en haar eigen streektaal. Het meest verlangde ze er naar
dat iedereen Hendrik zou zien. Haar Hendrik, met wie ze
sinds twee maanden vaste verkering had. Ze zouden hem
best aardig vinden.
Alles liep gesmeerd de volgende dag. Stijf gearmd zat ze
met Hendrik in de trein en vertelde hem over haar ouders
en over opoe die ook in het kleine huisje woonde. Af en toe
drukte Hendrik even haar arm extra tegen zich aan. Hij
begreep haar wel en het deed goed nu eens wat langer de
tijd te hebben om samen te praten.
Vader stond bij dc aanlegplaats. Vreemd vond ze wel dat hij
dc kruiwagen bij zich had. Gemakkelijk was dat wel. dan
hoefde ze het rieten koffertje de hele weg niet te dragen.
Een half uur moesten ze minstens lopen. De kruiwagen
piepte vreselijk. Toen ze daar iets over opmerkte, zei haar
vader verstrooid: „Ja ja." Verder werd er niet veel gepraat
onderweg, dat kwam straks bij de koffie thuis wel.
Toch leek alles een beetje anders dan ze verwacht had.
Moeder deed lang niet zo uitgelaten bij dc begroeting als de
vorige keer. Zelfs opoe leek veel minder blij dan normaal
was. Om dc stemming een beetje gewoon te maken zei ze:
,,En dit is noir Hendrik hè over wie ik jullie geschreven
heb." Toen begonnen vader en moeder te lachen op zo'n
allergekste manier dal Lina zich geneerde. Wal was er om
haar jongen te lachen? Waarom had ze zich eigenlijk zo
verheugd om thuis te komen? „Meske, meskc." begon
moeder tenslotte bestraffend, „waarom ben jij in Den Haag
toch Zo deftig geworden? Je schreef dat je je galant mee zou
nemen. Ik zei tegen vader: „wat is een galant? Nou, het zal
best een zwaar ding wezen, neem de kruiwagen maar mee
als je naar de pont gaat." Het ijs was gebroken. Hendrik
voelde zich erg op zijn gemak en geen wonder.
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Wie vorige week vrijdag met de
Bergland Expres is vertrokken,
heeft in zijn vakantieoord een veel
slechtere zondag meegemaakt dan
hij of zij in zijn vaderland zou heb
ben gehad. De vakantiegangers in
Oosternrijk zaten gisteren de hele
dag tegen een verstopte lucht aan te
kijken waaruit het onophoudelijk
regende. Om acht uur gisteravond
was er in Innsbruck 32 mm en Salz
burg 57 mm, gevallen in twaalf uur.
Maar ook de vakantiegasten in
Zwitserland zagen en hoorden het
gieten: Zürich 31 mm, Bern 29 mm
in zes uur tijds. Verder 23 mm in
Udine (Noord-Italië) en 13 mm in
Mulhouse, 6 mm in Straatsburg en
10 mm in Clermont-Ferrand. Ook in
Zuid-Duitsland was het niet zo best
met München op 33 mm water in
twaalf uur. Tot in het zuiden van de
DDR en in Zuid-Polen regende het.
In Maagdenburg waar het zaterdag
nog 27 graden werd, wees het kwik
zondagmiddag maar 13 gradeh aan.
Nu weet u zo ongeveer wat er in-
Midden-Europa, in het Alpengebied,
is voorgevallen.
Om een zo goed mogelijk in- en
overzicht te krijgen van dat lucht-
drukkelijke gebeuren heb ik gister
middag maar wat extra stationsge-
gevens uit die regio's op de weer
kaart geplot. Toen bleek dat het
centrum van lagedruk om twee uur
met 995 millibar halverwege tussen
München en Wenen lag. Aan de oos
telijke flank ervan werd hete lucht
aangezogen (piek 36 graden in het
Bulgaarse Roussé), die in de hogere
lagen opliep tegen koelere lucht bo
ven het continent. Dat gaf aanlei
ding tot uitgebreide condensatie.
Op circa vijfduizend meter hoogte
bevond de depressiekern zich ten
noorden van Udine, waar min acht
tien graden werd gemeten tegenover
min vijftien boven De Bilt en min
negen boven Sardinië.
droog
18 j
cC^/
19
Verder veel warmte in Midden- en
Noord-Rusland met dertig graden
aan de boorden van de Witte Zee
maar ook plaatselijk daar een on
weersbui van 25 tot 20 mm en lokale
afkoeling tot negentien graden.
Het weer in ons land was gisteren
afgezien van een lokaal buitje wel
droog maar toch veel minder fraai
dan daags tevoren, toen Roosendaal
nog juist een zomerse dag van 25
graden had binnengehaald. De
waarnemer daar telde in juli over
het geheel toch nog dertien van der
gelijke dagen tegenover Gorredijk
maar vier en Ten Post twee. Zelfs
foerd het in het verre zuidwesten op
één dag nog 30 gTaden. De gemiddel
de temperatuur was daar over het
etmaal 0,9 graad boven normaal bij
wind overwegend uit noordwest tot
noordoost. De neerslag in Roosen
daal was 42 millimeter over juli. Ten
Post 37, Gorredijk 53, Rozenburg 67
en Ede 76 millimeter. Waarnemer
Henk Veldman uit Ten Post gaf nog
enkele curieuze bijzonderheden
door: het tijdvak juni/Juli was daar
met 74 millimeter het droogste se
dert 1949. Den Helder bleef nog la
Amsterdam
zwaar bew
17
De BUt
zwaar bew.
18
Deelen
zwaar bew.
18
Eelde
zwaar bew
17
Eindhoven
geheel bew.
18
Den Helder
licht bew
17
Rotterdam
licht bew
18
Twente
zwaar bew.
17
Vhsaingen
haJi bew
16
Zd Limburg
half bew
18
Aberdeen
geheel bew.
18
Berlijn
zwaar bew.
19
Bordeaux
onbewolkt
22
Brussel
geheel bew.
17
Frankfort
half bew
20
Genève
geheel bew.
IS
Kopenhagen
zwaar bew.
14
Lissabon
onbewolkt
29
Locamo
zwaar bew
18
Londen
zwaar bew.
19
Luxemburg
Malaga
licht bew
17
onbewolkt
25
München
regen
15
Oslo
half bew
22
Parijs
zwaar bew
19
Rome
half bew
25
Spilt
licht bew.
30
Stockholm
licht bew
22
Wenen
zwaar bew.
22
Zürich
geheel bew.
16
Casablanca
onbewolkt
24
Tunis
licht bew.
29
ger met 54, Zuid-Limburg kwam
veel hoger met 162 millimeter. On
danks die geringe juliregen werden
er in Ten Post twintig regendagen
vastgesteld en dat was twee meer
dan normaaL
Strandweer
Maandag en dinsdag zonnige perio
den en droog dank zij een rug van
hoge druk. Wind: noordoostelijk, ge
leidelijk afzwakkend, later zuid to
zuidwest. Morgen iets warmer: 18
tot 22 graden, in het binnenland tot
circa 25 graden.
Verdere vooruitzichten: woensdag
bewolkt met regenkans, later opkla
ringen en een bui en koeler.
Hoogwater dinsdag 2 augustus: Vlis*
singen 4.44-16.58, Haringvlietsluizen
4.52-17.19, Rotterdam 6 54-18 58
Scheveningen 6.45-18.15. IJmuiden
6.19-1849. Den Helder 11.04-23 03
Harlingen 0.46-13.08. Delfzij
2.52-1459.
VRAGEN uitsluitend in envelop sturen neer postbus S07. Voorburg
Per vreeg een gulden in postzegels, het liefst In wssrden vsn SS en
45 ets. bijvoegen, en beslist niet san de buitenkant opplakken
Geheimhouding verzekerd Brlefkaerten worden terzl|de gelegd
VRAAG: Kunt u me een eenvoudi
ge methode aan de hand doen om
forellen te roken?
ANTWOORD: Forel kan op vele
manieren allerheerlijkst worden
klaargemaakt en velen van onze
lezers hebben herinneringen aan
eenvoudige eettentjes of zeer ver
zorgde maaltijden, maar er zijn er
niet veel, die in de gelegenheid zul
len zijn zelf forellen te vangen en,
zoals u schreef, ook op een zeer
primitieve manier te roosteren of
op een andere manier ergens bui
ten klaar te maken. Mijn expert
moest wel even nadenken en hij
hoopt dat zijn idee voor u het juiste
zal zijn. Leg een ring van stenen.
Daarop komt een omgekeerde ijze
ren ton of vat. De bodem heeft u
daar uitgehaald en vervangen door
een deksel met gaten. Uw forellen
heeft u de vorige dag, van graat en
ingewanden ontdaan (niet van de
kop), met zout ingewreven en bij de
staart met een ijzerdraadje aan een
stevige stok vastgebonden en er
gens in de buitenlucht gehangen,
buiten bereik van uw honden of
andere dieren. Tussen de keien
niaakt u nu een vuurtje (Dit moet
ongeveer een hele dag blijven bran
den!) van wat u bij de hand heeft:
spaanders, zaagsel, enz. Het mag
geen grote fik worden, want dan
verbrandt alles direct. De stok met
de forellen wordt boven in het vat
gehangen, een eindje beneden het
deksel, in de hitte en in de rook.
Tussen vis en vuur moet minstens
35 cm ruimte zijn. Dan het deksel
met de gaten er bovenop. We zijn
erg benieuwd naar uw ervaringen
in dat verre, onherbergzame maar
zeer interessante land waar u heen
gaat. U zou zelf wel iets anders
moeten verzinnen voor die ton. Iets
opvouwbaars is natuurlijk gemak
kelijker met uw bagage mee te
stouwen, maar dat is uw probleem.
lALSTGODTtBEHAfiCHT
IBETER+BEM UT 4 DANf
ll^BEClAECHTI
VRAAG: Op de helaas in 1913 afge
broken boerderij: Het Hoge Huis in
de Poel, onder Goes, daterend van
1624 stond boven de deurpost van
het woonhuis de volgende spreuk:
„8y moeten my lijden en laten le
ven die my benyden en niet en
geven." Tot mijn verbazing vond ik
in het stadje Buren in Gelderland
deze spreuk, ietwat gewijzigd op
een gevel van een huis uit 1633.
Toegevoegd was: „Wie Godt be-
haegt, beter benijdt dan beklaegt."
Het is mij niet bekend, waar deze
spreuk vandaan komt. Is dat na te
gaan? Boven de spreuk was op een
gevelsteen een rood hart aange
bracht waaruit twee kleine hartjes
groeien en naar elkaar toebuigen.
ANTWOORD: Bijbels is deze
spreuk in elk geval niet Bij de
klassieken (Herodotus bv) komt
een dergelijk gezegde voor. Jacob
Cats. Vondel (in Jephta), Erasmus
en Huygens, Samuel Coster e.a.
maken van dit gezegde gebruik en
het is geen wonder dat in Amster
dam, Dordrecht, Oudewater, in
Friesland, maar ook in Duitsland,
Engeland en Frankrijk gevelstenen
met dit opschrift worden gevon
den. Volgens K. ter Laan (1950)
moet op het stadhuis te Vere ook
een dergelijke gevelsteen te vinden
zijn. Hoewel we er ijverig naar
zochten, hebben we die steen niet
ontdekt. Ik laat hier volgen: Huy
gens Korenbloemen II. 334: „Jan
was eens arm en wierd beklaeght.
Nu siet hy zijn geluck benijden. En
seght seer wel, als 'Godt behaeght.'
Is beter nijd als nood te lijden."
Wat de steen van het grote hart,
waaruit de kleine hartjes spruiten,
betreft Dit gegeven wordt niet
aangetroffen bij de emblematlca.
Misschien heeft deze steen betrek
king op stichters of vroegere bewo
ners. Men zou zeggen: De bouwer
van het huis had misschien twee
kinderen. Misschien is hier iets
over te vinden in het Rijksarchief
in Zeeland te Middelburg.
Vraag: Wie was Bonivard, die in
Chlllon gevangen zat?
Antwoord: In 1532 werd de prior
van St Victor te Genève, Bonivard,
wegens zijn reformatorische sym
pathieën in een van de kelders aan
een pilaar geketend. Na 4 jaren
werd hij bevrijd door „die van Bern
die al vele Jaren protestants wa
ren". De dichter Byron heeft behal
ve het gedicht: „The prisoner of
Chillon" ook zijn naam in de kelder
op de muur geschreven. Elders in
het kasteel hangt een groot roman
tisch schilderij van de gevangene,
indrukwekkend in een zwaar ge
waad, zittend in gepeins geleund
tegen zijn pilaar. Er is niet veel
fantasie nodig om een voorstelling
te maken van de jammerlijke ellen
de van een gevangene, die vier Jaar
lang tussen ongedierte, ratten en
eigen vuil in een tochtige kelder,
even boven het water van het meer
aan een ketting moest vastzitten.
Vraag over de schrijfwijze en bete
kenis van de naam Aeilt.
Antwoord: Daar hebben heel wat
lezers ernstig over gestudeerd: de
Aulapocket: Woordenboek van
Voornamen van dr J. v.d. Schaar
noemt: Aeilt, Aeiold, Aeyolt enz.
waarschijnlijk uit Agi(w)ald, Agi-
lold, waarvan Eg Zwaard en Wald
Heerser, dus dat wordt dan Heer
ser met het zwaard. A. Huizinga:
Encyclopedie van voornamen leidt
Aeilt af van Aeiold, Alulfus en dit
komt weer van Athulvulf de ede
le wolf. Nu willen wij wel verklap
pen, dat wij deze boeken ook ln
handen hebben gehad, maar wie
van de twee geleerden nu gelijk
heeft, ja dat zouden we nu ook wel
eens willen weten.
Vraag: In Exodus 16 vs 36 staat:
Een goraer nu is het tiende deel van
een efa. Wat is een gomer, wat een
efa.
Antwoord: Een efa is een inhouds
maat voor droge waren, ongeveer
39.38 1. Een gomer dus het tiende
deel, 3,93 liter. (De vragenstelster
had nog een paar andere vragen bij
deze gevoegd en hierbij bij elke
vraag een gulden aan postzegels
gedaan. Ze schreef: als de PTT niet
zo duur was, had ik een gerookte
paling naar u gestuurd, maar nu is
er in elk geval 5 gulden voor iets-
lekkers bij de koffie. Het idee is
inderdaad erg aanlokkelijk, me
vrouw, en als we in de buurt zouden
komen, wat niet waarschijnlijk is.
zouden we die paling eens komen
proeven, maar die postzegels heb
ben we nu eenmaal nodig en ik kan
u verzekeren dat daar niets van aan
welke strijkstok dan ook blijft
hangen.
Vraag: Wij verhuizen binnenkort
naar Malawi en ik zou zo graag wat
in het Nederlands geschreven lees
materiaal over land en volk heb
ben. Waar vinden we dat?
Antwoord: Onze vragenstelster
woont in Haarlem, zodat we haar in
de eerste plaats verwijzen naar
„het KIT', de bibliotheek van het
Kon. Inst. voor de Tropen. Maurits-
kade 63, Amsterdam. De bibliothe
caresse verzekerde mij dat daar
boeken in de Nederlandse taal aan
wezig zijn. Ook het Afrika Studie
centrum te Lelden (Stationsplein
10, tel. 071-148333) heeft natuurlijk
lectuur over Malawi, maar u moet
wel even informeren, of en wat
daarvan in het Nederlands geschre
ven is en of dat niet dezelfde wer
ken zijn die u van het Kit zou
kunnen lenen. Onze ervaring is zo
wel bij de ene als bij de andere
instantie een zeer prettige en effi
ciënte geweest.
Vraag: Hoe krijg ik een kristallen
karaf met nauwe hals van binnen
schoon. Ik probeerde van alles,
maar het werd erger.
Antwoord: Jammer dat u al die
middelen niet nader noemde. Ik
kan u de volgende opsommen:
8chud de karaf, waarin u wat lauw
water met koffiedik of zand gedaan
heeft. Inplaats van dat zand kunt u
Blotex, afwasmiddel AJax (met
Am+), chloor of bleekwater bij dat
lauwe water voegen. Op een van
deze manieren maakte ik een kris
tallen karaf, waarin zeer zoete bra-
menllkeur lange tijd had staan in
drogen. schoon. Ik vermoed dat
alle methoden even goed zijn. De
karaf zal glad zijn. Laat em niet uit
de handen glippen!
Vraag: In Arizona en Jeffersonville
is een Branham Evangelistic Asso
ciation. gesticht door William
Branham, een soort profeet die in
Canada zeer vereerd wordt. Wat is
dit voor een groep of sekte?
Antwoord: Graag wil ik uw vraag
doorgeven aan allen die dit Jaar
familie in Canada gaan bezoeken
We komen hier niet erg ver me
uitpluizen.
Mededeling: van de Prot. Kerk te
Antwerpen: Dank voor uw advies
inzake het vervaardigen van Huge-
notenkruisjes uit keramisch mate
riaal. We. vonden een geschikt
adres, om te laten vervaardigen,
dat we u graag doorgeven: Mon
sieur Barnavon, Potterie des Grot-
les. 26220 Dieuleflt, Frankrijk Kos
ten ongeveer 3,50. Ze worden daar
ook in tin gegoten. Hartelijk dank
w
