Vance niet zeker van succes reis Midden-Oosten Defensie Amerika bestelde voor 42 miljoen dollar Veel doden in Ethiopië Syrië gaat vandaag naar de stembus Angst en wantrouwen in Zuid-Korea Chinezen willen leger moderniseren Jordanië beraamt actie-plan Idi Amin roept Oegandezen uit Tanzania terug Wilson wil dat afluister-zaak wordt onderzocht Vooruitstrevend Front overheerst Amerikanen lappen Migs op in Egypte Beide partijen melden bloedige slagen Basken betogen MAANDAG 1 AUGUSTUS 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet WASHINGTON, TEL AVTV, CAIRO (Reuter, UPI, AP) De i Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance is heel wat minder optimistisch over een mogelijk succes voor zijn reis door het Midden-Oosten dan zijn baas president Jimmy Carter. De kans bestaat dat ik aan het slot van de reis nog niet weet of er een nieuwe Midden-Oostenconferentie komt, zo ver klaarde Vance aan de vooravond van zijn vertrek. •Vance, die in de loop van vandaag In Egypte zal aankomen hij doet op zijn elf dagen durende reis achter eenvolgens Egypte. Syrië, Jordanië, Saoedi-Arabië en Israël aan heeft opdracht gekregen de basis te leggen op grond waarvan De Verenigde Sta ten en de Sowj et-Unie als gezamen lijke voorzitter van de Geneefse vre desconferentie een oproep kunnen doen het overleg het komend najaar te hervatten. De regering Carter wil niet dat* een dergelijke conferentie ontaardt in „een oefening in hoge diplomatie". Een hoge Jordanische diplomaat heeft gisteren besprekingen in Egyp te. Syrië en Saoedi-Arabië afgeslo ten. Abdoel Hamid Sharaf, speciaal afgezant van koning Hoessein heeft volgens regeringswoordvoerders een gezamenlijke Arabische benadering van Vance's voorstellen moeten uit werken, dit als tegenwicht van het voorstel dat de Israëlische premier Menachem Begin in Washington aan de Amerikaanse president heeft overhandigd. Over de inhoud van het Jordaanse idee is verder niets bekend gemaakt. Het is niet duide lijk of de Jordaanse diplomaat ook heeft gesproken met vertegenwoor digers van de Palestij nen. Nieuwe oorlog Koning Hoessein zelf heeft in een vraaggesprek met het Libanese dag- DAR-ES-SALAAM (UPI) Presi dent Amin van Oeganda heeft zijn personeel bij de Oostafrikaanse ge meenschap (EAC) in Dar-es-Salaam teruggeroepen en alle Oegandezen bevolen zich onmiddellijk in Kam pala te melden, aldus regeringsfunc tionarissen van Tanzania. De EAC was een gemeenschap tus sen Tanzania, Kenia en Oeganda, maar Kenia heeft zich eind Juni te ruggetrokken. Daarna kwamen Tan zania en Oeganda overeen de samen werking minstens drie maanden voort te zetten en in die tijd over een permanente regeling te onderhan delen. President Nyerere van Tanzania wil Amin echter niet persoonlijk ont moeten en volgens functionarissen in Dar-es-Salaam is Amin daarover nu zo boos dat hij zijn personeel heeft teruggetrokken. blad An Nahar gezegd dat Israël mogelijk een nieuwe oorlog zal ont ketenen in de hoop zo te ontkomen aan de druk van de VS en de Sowjet- Unie, die nu beiden aandringen op een regeling van het Midden-Oosten conflict. Israël kan zich niet voor onbepaalde tijd tegen de pressie van de supermogendheden bUjven ver zetten, aldus Hoessein. Het vredes plan van Begin verwerpt hij omdat het in het geheel niet tegemoet komt aan de Arabische eisen. Hoessein zei dat Jordanië bereid is een speciale band aan te gaan met een Palestijn se staat op de door Israël bezette westelijke Jordaanoever in het ka der van een algehele regeling voor het Midden-Oosten. Maar over de aard en de vorm van deze band zou in een. referendum onder de Palestij- nen moeten worden beslist anders zou het niet legaal zijn, aldus de koning, die PLO-lelder Jasser Arafat als de aangewezen onderhandelaar daarover beschouwt. In Egypte, waar Vance vandaag be gint, heeft president Anwar Sadat in een televisievraaggesprek gezegd dat de Palestijnen tot een vergelijk met Jordanië moeten komen alvo rens naar Genève te gaan. Sadat is „optimistisch" over de mogelijkhe den van een nieuwe conferentie. Egypte ziet Vance's reis als één van de factoren op grond waarvan een vijfde Israëlisch-Arabische oorlog kan worden voorkomen. De kaarten voor een vreedzame regeling zijn voor 99 procent in handen van de VS, zo is de algemene mening. Volgens Westerse diplomaten stelt de Egypti sche pers dat Carter zijn prestige op het spel heeft gezet wat het Midden- Oosten betreft en daarom niet meer terug kan. Maar volgens hen heeft Egypte de Midden-Oostenconferen tie mogelijk nog harder nodig omdat Sadat het volk iets te bieden moet hebben in ruil voor een bezuinigings programma dat tot 1980 moet gaan lopen. WASHINGTON (UPI) De honderd belangrijkste leveranciers van de Amerikaanse strijdkrachten hebben ln het afgelopen begrotingsjaar (van oktober 1975 tot oktober 1976) voor 42 miljard dollar (ongeveer 105 miljard gulden) aan bestellingen gekregen van het ministerie van defensie. Rabin De voormalige Israëlische premier Jitzak Rabin heeft gezegd dat Carter Israëls uitgangspositie bij een nieüw Geneefs overleg heeft ondermijnd door zijn pleidooi voor Israëlische terugtrekking uit de bezette gebie den en de vestiging van een natio naal tehuis voor de Palestijnen. Het Amerikaanse standpunt zal er zeker toe leiden dat de boel in Genève vastloopt, aldus Rabin, die meent dat een confrontatie tussen Begin en Carter alleen maar is uitgesteld met het bezoek van de huidige premier aan de VS. Palestijnse commando's hebben gis teren de verzekering gegeven dat ze de activiteiten in Libanon aan ban den zullen leggen zodat het Libanese volk terug kan keren tot het leven van elke dag. Troepen van het hoofdzake lijk uit Syriërs bestaande vredes- korps in Libanon hebben zich giste ren genesteld in de nabijheid van de Palestijnse vluchtelingenkampen aan de rand van de hoofdstad Beiroet. De legering van de troepen maakt deel uit van de plannen de Palestijn se aanwezigheid in Libanon één van de hoofdoorzaken van de burger oorlog van 1976-76 wat meer te reguleren. Over het plan werd vorige week overeenstemming bereikt tus sen Libanon, Syrië en de overkoepe lende Palestijnse organisatie PLO. LONDEN (Reuter) - Toen Sir Ha rold Wilson premier was vond hij een afluisterapparaatje achter een portret in zijn studeerkamer ln Dow- nlngstreet 10. Dit heeft zijn ex-pers- secretaris Joe Halnes zaterdag mee gedeeld. De verklaring volgt na berichten in de Britse pers dat Sir Harold, moge lijk door zijn eigen veiligheidsdien sten, was afgeluisterd. Volgens Hal nes had hij een gat in de muur ontdekt achter een geschilderd por tret van William Gladstone, die in de negentiende eeuw premier was. In de opening zat een plat metaal achtig voorwerp. „Wilson had, als ik mij goed herinner, daarover gezegd dat het koperkleurig was, maar dat het er niet uitzag als een ander af luisterapparaatje dat hij ooit tevo ren gezien had." Haines zei dat het voorwerp ln 1975 gevonden was en dat een ambtenaar gevraagd was een onderzoek in te stellen. Wilson had echter niet de bevindingen onthuld. DAMASCUS (Reuter) Syrië gaat vandaag een nieuwe volks vertegenwoordiging kiezen. Verwacht wordt dat het regerende Nationaal Vooruitstrevende Front (NVF) de meeste van de 195 zetels zal winnen. Van de duizend kandidaten onder wie 22 vrouwen behoort 70 procent tot de partij van de Arabische Baath socialisten, die niet alleen het staats bestel beheerst maar ook de uit vijf groepen bestaande NVF. In die NVF werken samen: de Baath, de commu nisten, de socialistische unionisten, de Arabische socialisten en de Arabi sche socialistische Unie. De NPF had in het oude parlement, dat in 1973 werd gekozen, 124 zetels. De Syrische regering heeft 99 zetels ln de nieuwe assemblee, die vier jaar zal zitten, toegewezen aan vertegen woordigers van arbeidersorganisa ties en boerenbonden. Voor het eerst sinds de Jaren vijftig zal de leider van de Syrische commu nisten Khaled Bakdaih om gezond heidsredenen niet aan de verkiezin gen meedoen. Bakdash maakte in 1954 geschiedenis door de eerste communistische volksvertegenwoor diger in Syrië te worden. De partij was eerst nog van plan Bakdashs vrouw Wissal Farha in de plaats van haar man mee te laten doen maar dit ging later niet door. Bezette gebieden De stembussen in het land gaan om 7 uur lokale tijd open en sluiten om 20 uur plaatselijk. Als dan blijkt dat minder dan de helft van het aantal kiesgerechtigden is opgekomen zul len de stembussen ook morgenoch tend nog open blijven. Het aantal kiesgerechtigden in Syrië bedraagt ongeveer twee miljoen. De kandidaten streven vrijwel allen dezelfde doelen na zoals het door gaan met de „bevrijding van de door Israël bezette Arabische gebieden," het „herstel van de legitieme rechten van de Palestijnen" en „de verwer ping van iedere voorgestelde 'neder laag^ bij de oplossing van het Mid den-Oosten vraagstuk." Ook is ge vraagd om de versterking van het Syrische leger. Op economisch ter rein wordt gestreefd naar verbete ring van de situatie en naar vermin dering van de huren van woningen en prijzen in het algemeen. Dit cijfer is bekendgemaakt door een onafhankelijk onderzoeksbu reau. Het bureau zegt dat de groei van het totaal bedrag aan bestellin gen niet buitengewoon is: 1,1 miljard dollar of 2,7 procent. Aan de top van de lijst met defensie-leveranciers hebben zich wel enkele verschuivin gen voorgedaan. De vliegtuigbouwer Lockheed is van de eerste plaats verdrongen door McDonnel-Doug- las, ook een onderneming voor lucht en ruimtevaart met het hoofdkan toor in Sint-Louis. McDonnel-Douglas zag zijn bestel lingen van het ministerie van defen sie verdubbelen tot 2,5 miljard dol lar. Lockheed daarentegen viel terug van twee miljard dollar naar 1.5 mil jard. Opmerkelijk was de stijging van Northrop, dat in één keer van de twaalfde naar de derde oprukte. Het totaal van deze defensieleverancier was 1,48 miljard dollar. De stijging van Northrop is vooral te danken aan de groei van de Amerikaanse militaire hulp aan het buitenland. Het onderzoeksbureau dat deze cij fers publiceerde, heeft over de afge lopen vijf Jaar nog een aardige ver schuiving gezien in het koopgedrag van defensie. De laatste Jaren is naar verhouding de aankoop van munitie, explosieven en vliegtuigen gedaald. Dat komt volgens het bureau door het beëindigen van de oorlog in Viet- nam. In zijn overzicht waarschuwt het bureau tegen de invloed die het bedrijfsleven kan hebben op het de fensiebeleid. „Een groot aantal be drijven blijven ln sterke mate afhan kelijk van militaire contracten. Deze afhankelijkheid kan grote Invloed hebben op toekomstige trends in mi litaire uitgaven als deze bedrijven proberen hun lopende contracten te behouden en nieuwe te verwerven", aldus het rapport. De tien belangrijkste leveranciers van het Amerikaanse ministerie van defensie waren ln 1976: Mc-Donnel- Douglas. Lockheed, Northrop, Qene- BOSTON (UPI. AP) De refe- rinf van de Verenigde Staten heeft twee Amerikaanse onder nemingen toestemming gege ven straaljagers van de Egypti sche luchtmacht te verbouwen. Het dagblad Boston Globe meldde gisteren dit in rege ringskringen in Washington te hebben vernomen. De te ver bouwen straaljagers zijn onge veer 200 Migs-21 die Egypte van de Sowjet-Unie heeft gekregen. De toestellen dreigen echter on bruikbaar te worden doordat Egypte en de Sowjet-Unie niet meer goed met elkaar zijn. Egypt® krijgt om die reden geen reserve-onderdelen meer. De Russische toestellen zullen nu worden voorzien van Rolls Boy- ce-motoren. Volgens kenners zullen ze daardoor ook nog wat sneller worden dan ze nu zijn. Door Britse Rolls Royce-moto- ren te nemen omzeilen de Ame rikaanse firma's politiek gehar rewar in eigen land. Zouden ze Amerikaanse produkten gebrui ken dan moeten ze toestemming hebben van het Amerikaanse Congres. Militaire leveranties aan Egypte liggen nog steeds gevoelig in de VS en er zou daarover zeker een langdurig debat zijn gevoerd. Nu kunnen de ondernemers hun gang gaan, maar voor alle zekerheid, zo schrijft de Boston Globe, is toch de mening van de regering in Washington even gepeild. Die had geen beswaar. ral Electric, United Technologies, Boeing, General Dynamics, Grum man, Litton Industries en Rockwell International. NAIROBI (UPI, AP) De opstandelingen die ln Ethiopië strijden voor het bezit van Ogaden- woestljn zeggen dat ze de afgelopen dagen duizenden Ethiopische soldaten hebben gedood. Bovendien zouden ze duizenden gevangen hebben genomen en grote hoeveelheden munitie en voedsel hebben veroverd. In Amsterdam is een soli- dariteitscomité voor Zuid- Korea ln oprichting dat onder meer tot doel heeft het geven van informatie over Zuid-Korea, het coör dineren van acties ten be hoeve van politieke ge vangenen en het steunen van mensen die strijden voor de rechten van de mens in Zuid-Korea. Het Comité wordt opgericht door ds. H. J. ter Bals, die in maart 1975 en in no vember van het vorig jaar aan Zuid-Korea een be zoek heeft gebracht. Ds. Ter Bals maakte zijn reizen in opdracht van de Wereldraad van Kerken en woonde in de Zuidko- reaanse hoofdstad Seoel de internationale consul tatie bij over nationale veiligheid, mensenrechten en vrede. Hij ontmoette in Zuid-Korea veel vertegen woordigers van de ver schillende christelijke ker ken en voerde gesprekken met hen. Zijn Zuldko- reaanse collega's vroegen met nadruk om publiciteit over de situatie in Zuid- Korea en beloofden hem van tijd tot tijd het nodige materiaal toe te sturen. Volgens ds. ter Bals is het solidariteitscomité ook van plan de politieke ge vangenen en hun families daadwerkelijk te steunen. Dat kan door geldwer vingsacties voor de Juridi sche bijstand bij de te voe ren processen en voor het onderhoud van hun fami lies. Ook kan via demon straties en boycotacties tegen bedrijven die in Zuid-Korea investeren de aandacht gevestigd wor den op het dictatoriale be wind van de Zuidkoreaan- se president Park Tsjoeng Hee en het schenden van de rechten van de mens in het land. Dat er wat betreft de rech ten van de mens en het functioneren van de „de mocratie" in Zuid-Korea wel het één en ander aan de hand is blijkt uit het verslag dat ter Bals heeft gemaakt na afloop van zijn bezoeken aan het land. Noodtoestand Hij geeft in zijn „verslag over de situatie in Zuid- Korea" een (erg) kort his torisch overzicht waarin de verdeling van Korea na de tweede wereldoorlog wordt toegelicht, en be perkt zich daarna tot de situatie ln Zuid-Korea zo als hij die uit eigen onder vinding en uit gesprekken met dissidenten heeft le ren kennen. Ter Bals beschrijft de ma nipulaties waarmee ln eer ste instantie president Syngman Rhee en later de huidige president Park in staat zijn gebleken hun macht uit te oefenen en die te behouden. Tussen deze beide heren ln was er een kortstondige poging tot een democratisch ex periment onder leiding van president Yoen Po Soen, die van Juni 1960 tot 'mei '61 het Zuidkoreaan- se staatshoofd was. Als premier trad in die tijd op John M. Chang. Maar door de enorme corruptie, de chaos ln het binnenlandse bestuur, de partij-politie ke twisten en de grote eco nomische problemen was dit experiment van korte duur. Op 16 mei 1961 voer de Park Tsjoeng Hee (toen nog generaal) met succes een staatsgreep uit en kondigde de noodtoe stand af. Duizenden men sen verdwenen achter de tralies, de pers werd aan banden gelegd en de be ruchte Koreaanse inlich tingendienst KCIA deed zijn Intrede. Park wist ln 1963 en '67 Yoen Po Soen te verslaan ln verkiezingen die echter het predikaat „democra tisch" niet verdienden. In 1971 behaalde hij een klei ne meerderheid tegen de kandidaat van de opposi tie Kim Dae Joeng, die momenteel in de gevange nis zit. Ook deze verkiezin gen gingen met intimida ties en manipulaties ge paard. Voor deze verkie zingen was een grondwets wijziging noodzakelijk, die via een referendum moest worden aangeno men. Het voorstel voor dit referendum, zo schrijft Ter Bals, werd in het par lement aangenomen op een moment dat de oppo sitie geheel afwezig was. Op 17 oktober 1972 riep Park opnieuw de noodtoe stand uit en kondigde een nieuwe grondwet aan, de zogenaamde Yoeshin-con- stltutie. Tegen deze wet bestaat momenteel veel verzet ln Zuid-Korea om dat ze fundamenteel onde mocratisch is en erop ge richt is de macht van Park in de toekomst te handha ven. Tijdens het referen dum over deze grondwet was de tekst ervan alleen in Chinese karakters te krijgen, en dat slechts zeer kort voor het referendum. (In Korea is het Chinese schrift nog wel erkend als officiële schrijfwijze, maar het is al lang ln onbruik geraakt, dus vrijwel nie mand kon de tekst lezen, zo verduidelijkt Ter Bals). Verder werd elke openba re discussie over de wet verboden, terwijl de rege ring er wel massaal via ra dio. tv en de kranten recla me voor maakte. Toen de wet eenmaal was aangeno men, bleek hij plotseling wel ln grote hoeveelheden ln het Koreaans beschik baar te zijn. De macht van de president, aldus Ter Bals, is vrijwel onbeperkt volgens deze Yoeshln- grondwet. Hij wordt geko zen door een nationale vergadering van eenheid, die bestaat uit 2000 men sen die in theorie gekozen worden, maar die geen lid mogen zijn van een poli tieke partij. De verkiezing vindt plaats zonder dat er over gediscussieerd mag worden. Park zelf is voor zitter van de vergadering. De president benoemt ver der alle ministers die al leen aan hem persoonlijk verantwoording schuldig zijn. Het parlement wordt deels door middel van al gemene verkiezingen sa mengesteld, deels (1/3 door de nationale verga dering aangewezen op voordracht van de presi dent. Het vergadert één maal per jaar, voor niet meer dan 90 dagen achter een. Het behandelt de be groting en de salarissen van de ambtenaren, ter wijl wetten als hamerstuk ken worden aangenomen. Onderdrukking Artikel 53 van de grond wet zegt het volgende: „In geval de nationale veilig heid of de openbare orde en veiligheid ernstig wordt bedreigd of wan neer het vermoeden van een dergelijke bedreiging bestaat, heeft de presi dent de macht om nood maatregelen af te koudi- gen, die tijdelijk de vrijhe den en rechten van het volk. zoals die ln de consti tutie zijn vastgelegd, op schorten en kan hij maat regelen dwingend opleg gen met betrekking tot de De opstandelingen, die worden ge steund door Somalië, hebben Ethio pische militairen er van beschuldigd veel burgers te hebben gedood. Deze burgers zouden worden gedwongen dienst te nemen ln het zogenaamde volksleger, een nogal haastig georga niseerde strijdmacht die het ver zwakte geregelde leger moet helpen. De tienduizenden van dit volksleger hebben slechts een korte militaire training gehad. Ze zijn ln grote geta le naar de Ogaden gevlogen om daar te vechten tegen de strijders van het Bevrijdingsfront voor West-Somalië. Volgens deze laatsten worden inwo ners van het nu bestreden gebied ook ingelijfd bij het volksleger. Als ze ln het zicht van de vijand op de vlucht slaan worden ze door de Ethi- opiërs „ln koelen bloede neer ge maald" aldus de lezing van de op standelingen. Groot gebied Hoe de strijd in de Ogaden precies verloopt ls intussen volkomen on duidelijk. Uit de verklaringen van beide strijdende partijen blijkt wel dat de gevechten nog steeds voort duren. Belde partijen melden steeds belangrijke successen, waarbij veel vijandelijk bloed is vergoten, maar die berichten zijn door onafhankelij ke waarnemers niet te controleren. rechten en macht van wetgevende en uitvoeren de macht". Toen president Park op 23 decemer '72 werd herko zen onder deze nieuwe grondwet was dat het be gin van een aaneenscha keling van onderdrukking op sociaal, politiek en eco nomisch gebied van de ei gen bevolking door een dictatoriale regering, zo fulmineert ter Bals. Tallo zen werden gearresteerd of onder hulsarrest ge plaatst. Park kondigde ln de loop der jaren een aan tal noodmaatregelen af die de vrijheid van de bur gers nog meer aan banden leggen. „Onze eigen erva ring", schrijft ter Bals, „is dat iedereen ledereen wantrouwt. Een op de drie Koreanen schijnt bereid te zijn zijn medewerkers voor een fooi aan te geven bij de KCIA; niemand durft dan ook op straat te praten over politieke zaken." Ter Bals gaat verder in op de plaats en de rol van de kerken, die vooraan staan in het protest tegen het bewind van Park. Helaas is ook de kerk ln Zuid- Korea ernstig verscheurd en laten sommige leiders zich voor het karretje van de regering spannen. Wie belangstelling heeft voor het komende solida riteitscomité en meer in formatie wil over de situa tie in Zuid-Korea kan te recht bij het Korea-comi- té, Noordermarkt 26. Am sterdam, tel. 020-228505. PEKING (APP) De Chinese minister van defensie heeft gisteren opgeroe pen de strijdkrachten van zijn land snel te moderniseren omdat de volgende wereldoorlog wel eens spoedig zou kunnen uitbreken. Minister Jeh Tsjeng-jin waarschuwde dat de hevige strijd om de wereldmacht waarin de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten zijn gewikkeld zal leiden tot het uitbreken van een wereldoorlog. „China moet gereed zijn" voor een oorlog op grote schaal zo vond de minister. Hij zei dat daarom de strijdkrachten en de wapen-industrie versterkt moeten worden. Minister Jeh sprak ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van het „volksbevrijdingsleger" zoals de Chinesen hun strijdkrach ten noemen. De Chinese pers besteedde veel aandacht aan zijn rede. Daaruit kan worden opgemaakt dat de Chinese leiders inderdaad van plan zijn de defensie-inspanningen op te voeren. Uit de plaatsen die beide partijen in hun verklaringen noemen kan wel worden afgeleid dat de strijd zich over een zeer groot gebied uitstrekt Dat duidt er op dat de opstandelin gen tot diep in Ethiopië zijn doorge drongen en een grote bewegingsvrij heid hebben. Waarnemers menen dat er in de Ogaden een toestand aan het ontstaan is die vergelijkbaar is met die ln Eritrea, ln het noorden van Ethiopië. Daar hebben de strij ders van de afscheidingsbewegingen het platteland vrijwel geheel onder controle, terwijl de Ethiopische rege ringstroepen zich hebben terugge trokken op enkele steden. Ook in de Ogaden wordt nu gevochten om steden. SAN 8EBA8TIAN (Reuter) In San 8ebastlan hebben zaterdag avond ongeveer 25.000 Baskische nationalisten gedemonstreerd tegen de mogelijke uitwijzing door Frank rijk van een vermeende Baskische guerrilla-leider naar Spanje. De politie verhinderde dat de beto gers optrokken naar het Franse con sulaat, maar er deden zich geen inci denten voor. De betrokken Bask, de 22-jarige Mi guel Angel Apalategul moet dinsdag voor een rechtbank in Aix-en-Pro vence verschijnen. Punk contra Teddy Boy». Een gewelddadige confrontatie tu»»en beide jongste verschijningen aan het firmament van de jongerengroepen leverde saterdag ln Londen twintig arrestaties op. Op de foto voert de politie een aanhanger van de Punk rock af.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5