I !G-ministers: mogelijk
kkoord haringvangsten
Relaas van een chronisch misverstand
1
W
-eker vijftien doden
sji weekendverkeer
Philips
batterijen
die gaan
lang mee.
Geen overheidssteun
voor bezet bedrijf
Amerika wordt weer eens ontdekt.
Prijs Valium en Librium
moet drastisch omlaag
elastingen
^aan omhoog
ndaag bijeenkomst in Brussel
r ree botsingen eisen zes levens
Nieuwe gemeente
op Betuwe gaat
Neerijnen heten
Rapport overslag
vloeibaar aardgas
Werknemers gemakkelijk herplaatsbaar
PHILIPS
Van Kaams boek overAmbon door de eeuwen"
CS
Gelijke behandeling
migrantenkinderen
LlUS
NDAG 18 JULI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
een onzer verslaggevers
rSSEL Er bestaat enige kans dat de negen ministers van landbouw en visserij het vandaag
worden over hoe de haring In EG-wateren van uitroeiing kan worden gered.
}ns goed Ingelichte kringen In
plgische hoofdstad zijn er teke-
flle erop wijzen dat naast Groot-
innië en Ierland, ook België en
(hlen Nederland akkoord zullen
met de voorstellen van de Eu-
;e te Commissie. Die voorstellen
en een totaal haringvangstver
in voor dit Jaar, 1978 en mls-
li 1979. Nederland zou met het
en*>d akkoord gaan, mits de vang-
tot en met het begin van 1979
Deer het Britse haringseizoen
achter de rug ls) verboden
Ier
ac
én.
noegdoening
d dit verlangen zou Nederland ge-
floenlng halen voor de instelling
een 200-mljls visserljzóne, die
k.» vorige maand door Groot-Brlt-
Hnlë is ingesteld. De Britten gin-
iw over tot die visserijzöne toen het
4 te haringseizoen op zijn einde
en het Nederlandse nog moest
e ttnen. Nederlandse vissers, die
a» Deeste haring van oudsher ln
ik ie wateren vangen wezen de
Britse motivering voor hun maatre
gel (bescherming haringstand) als
onwaarachtig van de hand. Hoe dan
ook, als de Nederlandse wens niet
wordt Ingewilligd, dan zal minister
Van der Stee vasthouden aan een
haringquotum voor dit Jaar van
11.000 ton haring (tegen 16.000 ton
vorig jaar).
Ierland zal tijdens het visserij-over
leg sterk aandringen op een totaal
haringvangstverbod binnen haar 50-
mijlszone teneinde de haringstand
in Ierse wateren te beschermen. De
Ierse minister voor visserij, Brian
Lenihan ls gisteren, samen met lei
ders van de Ierse visserij-organisa
ties naar Brussel vertrokken voor
dringende besprekingen met de di
recteur-visserijzaken van de Euro
pese Gemeenschap, zijn landgenoot
Eammon Callagher.
Concessie
Intussen heeft minister Lenihan, na
het opschorten door het Europese
Hof van Justitie van de door Ierland
eenzijdig Ingestelde exclusieve 50-
mijlszone, zich beroepen op een be
staand verbod van de EG op de
haringvisserij in de Ierse wateren.
Dit verbod zou pas woensdag a.s.
verlopen. Volgens functionarissen in
Dublin ls het feit dat Ierland zal
pleiten voor een 50-Mijlszone en
geen 200-mijlszone, een concessie
aan Nederland. De kans dat op het
Ierse verzoek zal worden Ingegaan,
is klein, omdat de haringstand ln
Ierse wateren minder wordt be
dreigd dan de Noordzeeharlng.
In het overleg zal Nederland pleiten
voor een financiële compensatiere
geling ln het geval de haringvangs
ten tot een minimum worden be
perkt of toaal verboden. Dit pleidooi
zal worden gesteund door o.m.
Frankrijk, dat ln de afgelopen da
gen eveneens op compensatie heeft
aangedrongen. Terughoudendheid
ls van de kant van West-Duitsland
te verwachten. De Westduitsers zijn
bang dat er enorme bedragen mee
gemoeid zullen zijn als de EG vis
sers, reders en visserij-Industrie fi
nancieel gaat steunen.
Tot nu toe is steeds aangenomen dat het Christopher Columbus, Americo Vespucci of heel
misschien de Vikingen zijn geweest, die de eerste Europeanen waren, die voet aan wal zetten in de
Nieuwe Wereld. Maar, hebben enkele Ieren zich afgevraagd, kunnen wij niet de eer voor onszelf
opeisen. Is misschien de Ierse missionaris Sint Brendan in 500 de eerste geweest? Een viertal
avonturiers liet de gedachte om te gaan kerstenen varen maar legde met een bootmodel anno toen
de tocht naar de Amerikaanse oostkust af om de mogelijkheden na te gaan. Hier de vier met hun
„St. Brendan" in de haven van Boston.
Niet schuldig aan moord
Nederlander gaat
na fraude 3,5 jaar
Argentijnse cel in
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een rechter in het
Argentijnse ski-oord San Carlos de
Barlloche heeft de 33-jarige Neder
lander Abraham M. wegens fraude
veroordeeld tot een gevangenisstraf
van drie en een half Jaar.
M. was ook van moord op zijn land
genoot en vriend Harm Geert
Kamphuls beschuldigd. Omdat er
volgens de rechter onvoldoende be
wijzen zijn deze tenlastelegging
waar te maken werd M. daarvan
vrijgesproken.
Vorig Jaar juli vond de eigenaar van
het huls dat M. en Kamphuls ln San
Carlos de Barlloche hadden ge
huurd ln een koffer het stoffelijk
overschot van de Nederlander. Ver
dachte had die koffer veertien da
gen tevoren als onderpand achterge
laten toen hij naar Buenos Aires
vertrok om daat geld te halen waar
mee hij zijn achterstallige huur zou
betalen. In de koffer, zo vertelde M.
bij zijn vertrek, zaten „kostbare
boeken."
Verdachte kwam echter niet meer
opdagen. Na een paar weken te heb
ben gewacht besloot de huiseige
naar eens een kijkje ln de koffer te
nemen. Hij deed toen zijn gruwelij
ke ontdekking. M. ontkent lets van
de moord af te weten. Toen het
drama plaats vond waren hij en
Kamphuls vijf maanden ln Argen
tinië.
HL I
i een onzer verslaggevers
ERDAM Het afgelopen weekeinde zijn bij verkeerson-
llen ln ons land minstens vijftien mensen om het leven
nen. BIJ twee botsingen ln Heenvliet en Markelo werden
gavond laat zes mensen gedood.
torrijder H. A. B artels uit Poortugaa]
kwam gisteren ln Wagenlngen om,
toen hij frontaal op een auto botste.
DEN HAAG (ANP) De nieuwe
gemeente die ln het kader van de
gemeentelijke herindeling van de
west-Betuwe zal worden gevormd,
gaat niet Waalgemeente heten maar
Neerijnen. Dat staat ln een wetsont
werp, dat aan de Tweede Kamer ls
aangeboden. Tegen de aanvankelijk
gekozen naam waren zowel ln de
Eerste als ln de Tweede Kamer be
zwaren geuit.
Ook de raden van de gemeenten, die
op 1 Januari 1978 de nieuwe gemeen
te zullen gaan vormen, bleken voor
keur te geven aan de naam Neerij
nen. Het dorp met die naam ligt
centraal ln de nieuwe gemeente en
het ls de bedoeling om daar het
bestuurlijk centrum te vestigen.
de Kanaaldijk ln Heenvliet wa
de slachtoffers de negentlenjari-
-Jf. van Opstal uit Rotterdam, de
Jrf intlenjarige A. C. van Kouwenho-
en de achttienjarige H. van Vliet,
len uit Dordrecht De auto waar-
U zaten schoot ln de berm, raakte
boom en kwam vervolgens tot
Itand tegen een andere boom.
i vierde Inzittende werd met zwa-
yerwondlngen ln een ziekenhuis
genomen.
neens drie mensen kwamen om
rkelo. De 31-Jarige G. D. Vos uit
tn verloor daar de macht over
ituur van zijn auto en botste op
igemoetkomende auto. De be
ier van deze auto, de 52-jarige
lurg en zijn passagiere, de 74-
mevrouw B. Veer-Beute, bei-
uit Enschede, waren evenals de
r Vos op slag dood.
een ongeluk ln Landhorst ln
urd-Brabant ls zaterdagavond een
tpaar uit Oss om het leven geko-
i Volgens de politie reed de auto
>r vooralsnog onbekende oorzaak
tn een boom. De 34-Jarlge J. de
jx>t uit Zevenaar ls zaterdagavond
ea rieden aan de gevolgen van een
{eluk, dat hij eerder op de dag had
d. De heer De Groot kwam toen'
zijn fiets ln botsing met een
0. De 57-jarige W. Kleine uit.
uwleusen werd zaterdagavond
ood, toen de auto waarin hij mee-
1 ln botsing kwam met een op de
leerde weghelft terechtgekomen
tnllgger.
Wip kwam zaterdagavond de 63-
ge mevrouw B. Jongbloed-Mars
Haarlem om, toen de auto die
r haar man werd bestuurd ln een
it raakte. In de nacht van zater-
op zondag overleed ln een zie-
huls ln Den Bosch de zestienjari-
1. Schumacher uit Sint Michlels-
el nadat hij zaterdagavond met
bromfiets ln èen sloot was
sneden.
>r-
sn een frontale botsing ln diezelfde
it tussen twee bromfletsbestuur-
is ln Oud-Gastel de achttienja-
Dion Oomen uit Oudenbosch
r-het leven gekomen. Glstermor-
>e.l werd de 49-Jarige J. B. Nljhuls uit
*)bergen gedood, toen hij ln zijn
©plaats ln botsing kwam met
personenauto. De 21-jarige mo-
DEN HAAG (ANP) Minister Wes
terterp van verkeer heeft „om spe
culaties over de Inhoud te voorko
men" het rapport gepubliceerd van
de Projectgroep LNQ-termlnal. Vol
gens het rapport verdient het over
weging dat Nederland een overslag
station krijgt voor van overzee aan
te voeren vloeibaar aardgas (LNG).
De beste plaats daarvoor lijkt de
Maasvlakte, aldus de projectgroep,
maar ln verband met de veiligheid
dient ook te worden overwogen om
zo'n LNG-termlnal ln te richten op
een kunstmatig eiland ln de Noord
zee. De regering heeft nog geen
standpunt over de vestigingsplaats
ingenomen. Eerst moet de Interde
partementale commissie Noordzee-
aangelegenheden over het rapport
nog advies uitbrengen.
Vorige week kwam de zaak ln dis
cussie toen onderdelen bekend wer
den van een TNO-studie over de
kans op en de gevolgen van giganti
sche explosies die het gevolg zouden
kunnen zijn van ongelukken bij de
overslag van vloeibaar aardgas uit
speciale tankers. Beperking van de
omvang van eventuele ongelukken
zou volgens het rapport van de pro
jectgroep de enige factor zijn om
aan een eiland de voorkeur te geven
boven vestiging op de Maasvlakte.
Afhankelijk van de gekozen uitvoe
ring zou de aanleg van een eiland
tussen 1,4 en 2,9 miljard gulden kos
ten. Een eiland zou volgens de pro
jectgroep ln eigendom en beheer
van de Staat moeten komen. Eigen
dom en beheer van de Installaties
zouden bij de Gasunie moeten lig
gen, die onlangs een eerste leve
ringscontract voor LNG afsloot met
Algerije.
ROOD: NORMAL DUTY. GOUD: HEAVY DUTY. ZWART: DOUBLE DUTY.
BROEKHUIZENVORST (ANP) Tot hun grote teleurstelling
hebben de rond 70 bezetters van het diepvriesgroentebedrijf
Depex ln het Noordlimburgse Broekhuizervorst vernomen, dat
de overheid geen steun aan deze onderneming zal verlenen. Dit
op advies van de ministeries van economische zaken en van
landbouw en van het Limburgs Instituut voor Ontwikkeling en
Financiering (LIOF).
MIJDRECHT Hoffmann-La Roche moet de prijzen voor haar
bekende kalmerende middelen Valium en Librium met gemid
deld dertig procent verlagen. De prijsmaatregel verschijnt van
daag in de Staatscourant, gaat morgen in en werd gisteren al
door het verontwaardigde bedrijf bekendgemaakt.
Roche gaat verzet aantekenen bij
het College van beroep voor het be
drijfsleven, tegen de voor elke vorm
van de belde tranquilizers afzonder
lijk opgelegde prijsdalingen, die va
riëren van dertig procent voor Vali-
um-2 tot 38 procent voor Librium-10.
Volgens het bedrijf werd vorig Jaar ln
Nederland voor zes miljoen gulden
Valium en voor vier miljoen Librium
verkocht. Roche tekent aan dat de
prijsmaatregel kennelijk is geba
seerd op de prijsstelling van haar
tranquilizers ln Engeland (nadat de
regering daar krachtig had Ingegre
pen) en geen rekening houdt met de
concurrentiepositie van Valium en
Librium op de Nederlandse markt.
Het bedrijf was „tot voor enkele
maanden" nog ln overleg met het
ministerie van economische zaken
om tot een minnelijke regeling te
komen.
Blijkens deze adviezen valt niet te
vrezen voor een ernstige uitholling
van de branche wanneer Depex ver
dwijnt. Een eventueel kwalitatief be
ter produkt van dit bedrijf kan on
mogelijk opwegen tegen de te ver
wachten grote druk op de prijzen
met name op de Westdultse markt
Verder speelt het werkgelegenheids
aspect maar een geringe rol van be
tekenis omdat de Depex-personeels-
leden bij andere bedrijven te werk
gesteld kunnen worden gezien de
vraag naar arbeidskrachten bij diep
vriesgroentebedrijven. De telers
worden evenmin werkloos omdat
ook zij elders hun groenten kunnen
afzetten. Van de bank die de medefi
nanciering zou regelen, ls niets meer
vernomen.
Een andere reden waarom geen
steun wordt verleend, ls dat Depex
grote kans loopt toch binnenkort te
moeten verdwijnen op grond van ml-
lieu-elsen. Bij de Raad van State
loopt een beroep over het niet Intrek
ken van de hinderwetvergunning w-
aarover diverse Instanties evenwel al
negatief hebben geadviseerd. Vol
gens een woordvoerder van het
LIOF zijn de lonen tot begin augus
tus gegarandeerd.
Harpfabriek
door Jan Kuijk
Ben van Kaam kondigt zijn boek over het Zuldmolukse probleem opgewekt aan
als „Ambon door de eeuwen", maar gelukkig heeft hl) zich niet tot deze
krachtpatserij laten verleiden. HIJ beperkt zich na een korte Inleiding tot een
beschrijving van de Jaren 1817-1950 Iets meer dan een eeuw dus, maar ruim
voldoende om aan te tonen hoe denigrerend ln feite een slagzin als „Door de
eeuwen trouw" ls en hoeveel apellefde daarin verborgen zit. „Een chronisch
misverstand" zegt Van Kaam zelf ergens over de wederzijdse verhouding en dat
lijkt een beter karakteristiek.
Jtei
Iwe
l:fe
Van Kaam begint zijn ver
haal eerst goed bij de op
stand tegen het herstel van
het Nederlandse gezag (na
het Engelse Interim-bewind
gedurende de Franse tijd)
van Pattlmura, de man, die
later zijn naam zou geven
aan een onderdeel van het
Indonesche leger dat ln 1950
tegen de RM8 streed én aan
een Ideologisch hecht door-
timmerde groep Zuldmoluk
se Jongeren hier ln Neder
land.
i een onzer verslaggevers
HAAG - Het Nederlandse
t moet rekening houden met ver
ing van de belastingdruk. Minis-
^Dulsenberg heeft aangekondigd
ln het volgende begrotingsjaar
belastingen omhoog zullen gaan.
i welke belastingen het gaat en
r< hoeveel ze zullen worden ver-
staat nog niet vast. Dat is
teens de heer Dulsenberg een
|k waarover het kabinet ln augus-
I moet beslissen. Het ls de bedoe-
I de belastingverhoging ln twee
Ippes door te voeren (per 1 Januari
•Per l juli).
[besprekingen over de begroting HOOQtOpUllt
het komende Jaar zijn beëln-
Het kabinet heeft geen nieuwe
""sbeslissingen genomen. Die
Hen aan het nieuwe kabinet
elaten, aldus minister Dulsen-
In de begroting voor 1978, zo-
die nu ls vastgesteld, zijn de
Jaar bekend gemaakte rneerja-
"Iers zoveel mogelijk benaderd,
jwe regeringsploeg kan daar-
leringen aanbrengen.
Het slot van zijn verhaal ligt
ln de winter van 1950/1951 als
een groep van ongeveer 4.000
KNIL-militairen met de bij
horende gezinnen naar Ne
derland vertrekt, omdat deze
soldaten door de politieke
ontwikkelingen binnen Indo
nesië na de souverelnlteltso-
verdracht niet konden demo
biliseren op een door ben zelf
uit te kiezen plaats een
recht waarop zij zich naar het
oordeel van de Nederlandse
rechters mochten beroepen.
Het meest actuele deel van
Van Kaams verhaal tussen
die twee gebeurtenissen ls de
uitroeping van de RMS op 24
april 1950, maar de grootste
Indruk maakt toch wel zijn
beschrijving van de wissel
valligheden waaraan de Am-
bonese soldaat ln de loop van
de Jaren onderhevig ls ge
weest ln het oordeel van de
Nederlandse heersers.
Het hoogtepunt van de waar
dering deed zich voor ron
dom de eeuwwisseling, ln de
tijd van de oorlogen van Van
Heutz om ook de laatste de
len van de archipel onder Ne
derlands gezag te krijgen. In
die tijd wordt de legende van
het „door de eeuwen trouw"
opgefokt door een geslacht,
dat uit puur eigenbelang nog
al kort van memorie blijkt te
zijn.
In 1885 toch had J. O. F.
Riedel (die van 1880 tot 1883
resident van Ambon was ge
weest) nog geschreven dat
het „van algemene bekend
heid ls dat op Ambon het
dienen als soldaat niet ln de
smaak der bevolking valt De
door de Inlander aldaar gebe
zigde spotnaam Jas kaar
kompanla" ln de betekenis
van slaaf der compagnie of
van het gouvernement
duidt dit reeds tal van Jaren
aan".
In 1918 ls de hausse alweer
voorbij. Dan is Nederland
overal de baas, maar tegelijk
ook worden de tekenen van
de opkomst van een Indone
sisch nationalisme voor leder
zichtbaar. Van Kaam signa
leert uit dat Jaar een aan de
militaire academie gehan
teerd handboek, waarin de
Ambonees (ln vergelijking
met de soldaten van andere
bevolkingsgroepen) „vrij
aanmatigend" wordt ge
noemd en los daarvan
schrijft Van der Weljden, de
schoonzoon van Van Heutz ln
datzelfde 1918 dat „wij niet
over het hoofd mogen zien
dat na de Atjeher de Javaan
onze hardnekkigste en dap
perste vijand ls geweest".
Deze uitspraak ls dan be
doeld als toelichting op de
stelling dat „de Javaanse sol
daat niet minderwaardig ls,
maar door ons minderwaar
dig ls gemaakt".
Het ls duidelijk: er moet wor-„
den genivelleerd en met het
opkrikken van het prestige
van de Javaanse soldaat
daalt dat van de Ambonees.
In 1921 volgt dan ook de on
verbiddelijke consequentie
van dit alles. De financiële
bevoorrechting van de Am-
bonese soldaat ln vergelij
king met zijn „rang- en
standgenoten van nlet-Euro-
pese landaard" wordt onge
daan gemaakt
De RMS
Terug naar de actualiteit: de
uitroeping van de RMS ln
1950 als gevolg van het snelle
oprollen van de door Neder
land voor de overdracht van
de souverelnlteit aan Indone
sië opgelegde federale staats
structuur een gebeurtenis
waarvan de gevolgen nog
steeds ln Nederland (en daar
niet alleen!) merkbaar zijn.
Het sentiment waarmee grote groepen van de Neder
landse bevolking ln het voorjaar van 1951 de Ambo
nezen ln Nederland ontving, blijkt duidelijk uit deze
omslag van „De Spiegel", het „Christel!jk-nationaal
weekblad". „Hulp aan Ambon ls Uw ereplicht!" heet
het op de omslag.
In het oordeel over die staats
structuur ligt de sleutel om
althans Iets te verstaan van
wat de politiek bewuste Zuld-
molukkers ln ons land ook
de hier geboren generatie
beweegt. Het lijkt mij dat
Van Kaam het zich op dit
punt wat gemakkelijk heeft
gemaakt.
In de eerste plaats ls het bij
voorbeeld niet Juist om die
gedachte van een federale
staatsopbouw voor Indonesië
ln 1918 bU Colijn te laten
beginnen (dat kleurt de zaak
natuurlijk wel lekker ln het
debat en iedereen kan weten
wat voor vlees hij in de kuip
heeft, maar het ls niet Juist;
al ln 1912 stelde Rltzema van
Eek deze zaak met totaal an
dere bedoelingen aan de
orde). In de tweede plaats er
kent ook een man als Mo
hammed Roem datJiet niet
zo fraai ls gegaan" vlak na de
overdracht van de souverel-
nitelt ln december 1949.
Er behoeft waarschijnlijk
weinig misverstand over te
bestaan dat de Nederlandse
gezagsdragers ln Den Haag
en Batavia na 1945 met aller
lei bijbedoelingen (om het
zacht te zeggen) zo gefor
ceerd een gedecentraliseerde
staat hebben opgezet Maar
noch de boze opzet, noch de
uiterst hachelijke omstan
digheden waaronder dit alles
werd gerealiseerd, brengen
de idee van het federalisme
ln diskrediet
Alleen en op dat punt moet
Je toch weer met Van Kaam
Instemmen ln de kille poli
tieke realiteit van vandaag
doe Je niet veel met zo'n over
weging. Want zou Je even
tueel lets van dat Ideaal wil
len verwezenlijken, dan heb
Je de medewerking van Indo
nesië nodig en daar ls ln der
eeuwigheid geen kijk op. Het
ls zelfs de vraag of Nederland
gezien het verleden de
meest geschikte partij zou
zijn om de zaak weer aan de
orde te stellen. Kortom: het
probleem zit muurvast
Ben van Kaam, Ambon door
de eeuwen, Uitgeverij In den
Toren Baarn, 158 pagina's geïl
lustreerd, ingenaaid, prijs
16,90 gulden.
De aangekondigde oprichting van
een harpfabriek ln Kerkrade als
dochterbedrijf van een Amerikaans
concern kan niet doorgaan. De hoge
lonen ln Nederland vormen een
struikelblok. De harpiste mevrouw
Phla Berghout zei dit tijdens een
bijeenkomst waar zij bijzonderhe
den gaf over de door haar te organi
seren achttiende Internationale
harpweek. Die wordt van 24 Juli tot
16 augustus ln het Vormingscentrum
Rolduc te Kerkrade gehouden.
Ruim 200 jeugdige harpisten uit tal
van landen nemen er aan deel. In het
kader van de Internationale harp
week worden concerten en recitals
gegeven ln Kerkrade, Heerlen en
Maastricht In deze laatste stad ln
samenwerking met het Limburgs
Symphonle-Orkest
Van een onzer verslaggevers.
GENèVE De Europese kerken-
commlssle voor de buitenlandse
werknemers (CCMW) heeft stelling
genomen tegen ongelijke behande
ling van kinderen uit EO- en niet-
EG-landen.
Kinderen van buitenlandse werkne
mers hebben ln de EG-staten vanaf
1981 recht op extra onderwijs ln de
taal van het land. waar zij wonen, en
ln hun moedertaal. Dit recht geldt
echter alleen kinderen, die uit ande
re EO-landen afkomstig zijn. „Het ls
moreel en pedagogisch onaanvaard
baar, dat b.v. Indiase. Afrikaanse.
Turkse en 8paanse kinderen hier
van uitgesloten worden," aldus de
commissie.
De commissie vreest, dat deze poli
tiek zou kunnen leiden tot een soort
klassenmaatschappij en een racis
me en ernstige sociale conflicten
met volwassen geworden kinderen
van buitenlandse werknemers.
Naast het kantoor ln Genève gaat
de CCMW ook een bureau ln Brussel
vestigen, om zo dicht mogelijk bij
het vuur van de Europese lnstellln-
Sen te zitten. De CCMW verwacht ln
e loop van 1978 ruimte te kunnen
betrekken ln het oecumenisch cen
trum ln de Belgische hoofdstad.
SS
m sri**-
„Waarom moet bij lerea praten, alt
lijs broertje nn al nleta mag teueor
