Aanhang van Lefebvre is maar gering
Verdere groei van
geref. jeugdwerk
In Moskou straks 17
baptistengemeenten
Uit brieven van lezers
Camera bewaakt
graf van
Brüsewitz
Vakantiegangers in
Zeeland mijden
hotels en pensions
Duitser Arnold
leidt YMCA
Oliesel niet alleen
voor stervenden
Gemeenten praten
over huisvesting
van gastarbeiders
Pre-historische
vondsten in
Drentse zandrug
VANDAAG
Voorbijgangers:;
Rijk waarschuwt
privévliegers
WOENSDAG 13 JUU 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De rebellerende Franse aartsbisschop Marcel Lefebvre is deze dagen op het
westelijk halfrond in een poging, zijn aanhang daar uit te breiden. Het wordt echter steeds
duidelijker, dat het aantal van zijn volgelingen buiten Frankrijk en Zwitserland maar gering is.
Correspondenten van het Britse
persbureau Reuter hebben dezer da
gen geprobeerd de balans op te ma
ken van Lefebvre's aanhang In Bra
zilië. het grootste r.-k. land ter we
reld. tonen zelfs de meest behouden
de rooms-katholieken volledige
trouw aan de paus.
dat zij die de liturgie-hervorming
van 1968 afwijzen, geacht worden
„buiten de kudde van de kerk" te
staan.
Op de Filippijnen, het enige rooms-
katholieke land ln Azlê, heeft Lefeb
vre volgens kerkelijke kringen geen
In Mexico hoeft Lefebvre niet op
enige sympatie van de zijde van het Pnlitipk
episcopaat te rekenen, want dat
staat vierkant achter de paus. Het is
zelfs zo. dat de bisschoppen, toen zij
het gerucht hoorden, dat Lefebvre
naar Mexico zou komen, de regering
vroegen, hem niet ln het land toe te
laten.
De ongeveer vijfhonderd traditiona
listen in Argentinië die de besluiten
van het tweede Vaticaans concilie
afwijzen, behoren overwegend tot
het rechtse blok van welgestelden.
Maar ook zij geven geen steun aan
Lefebvre en vermijden zorgvuldig
om in het openbaar kriüek te leveren
op de paus.
Op de gewone man in Latijns-Ameri-
ka hoe conservatief-rellgieus ook
ingesteld soms heeft het lefebvris-
me geen enkele invloed.
De bisschoppen van de Verenigde
Staten nemen een ontspannen hou
ding in ten aanzien van de kleine
traditionalistische groeperingen in
dat land. Wel heeft een kerkelijke
woordvoerder ln New York gezegd,
De traditionalisten ln Oroot-Brittan-
nië hadden aanvankelijk sympathie
voor het standpunt van êe Franse
aartsbisschop. Maar hij vervreemd
de hen van zich door wat zij gingen
beschouwen als zijn onprettig rechtr
se politieke opvatting.
De Ierse rooms-katholieken zijn al
eeuwen bekend om hun blinde trouw
aan paus en kerk. Er is weinig steun
voor Lefebvre in België, Ipanje en
Portugal.
In Oost-Europa Is nauwelijks enig
teken van belangstelling voor Lefeb
vre te bespeuren. In Polen waar de r.-
k. kerk de grootste van alle Oosteu-
ropese landen is, bestaat wel helm
wee naar het „rijke roomse leven",
maar men heeft het er te druk met
het voortbestaan onder een commu
nistisch bewind.
In Italië zijn maar een paar honderd
openlijke volgelingen van Lefebvre.
Vaticaanse kringen vermoeden, dat
er nog een paar honderd meer zijn.
maar zij gaan niet met de bisscop
mee in zijn ongehoorzaamheid aan
de paus. In Oostenrijk heeft Lefeb
vre enkele honderden volgelingen.
Kwart
In Zwitserland kwam het weekblad
Weltwoche er in september vorig
jaar door middel van een enquête
achter, dat een op de vier rooms-
katholieken achter Lefebvre staat,
wat nog niet wil zeggen, dat zij nu
nog achter hem staan en helemaal
niet, dat zij met hem mee zullen
gaan ln een eventuele scheuring.
Volgens een steekproef, die het
Duitse r.-k. blad Weltbild ln april
nam, kan een zesde deel van de
rooms-katholieken in de Bondsre
publiek tot de traditionalisten gere
kend worden.
Lefebvre moet het dan ook voorna
melijk hebben van zijn geboorte
land Frankrijk. Circa dertig procent
daar verlangt terug naar de voor
conciliaire kerk, zo bleek uit een
opiniepeiling die vorige week gepu
bliceerd werd. Het kerkelijk traditi
onalisme is er als regel verstrengeld
met gallicanisme, politieke reactie
en niet zelden ook monarchisme.
Het is in dit milieu, dat het lefebvris-
me tiert. Zijn aanhangers praten
over de aartsbisschop met een soort
mystieke vervoering.
Nadat zij een aantal Jaren genoegen
hadden genomen met afgehuurde
sportzalen als plaats van samen
komst, bezetten zij in februari de
parochiekerk van St. Nicholas du
Chardonnet in Parijs. Elke zondag
stromen duizenden lefebvristen
naar de bezette kerk om er hun
geloof te beleven als was er nooit
een tweede Vaticaans concilie
geweest.
Nederland
In Nederland is er de stichting
PERC-Nederland, ofwel de Neder
landse afdeling van „Gentium Con
cordia pro Ecclesia Romana Catho-
lica" (eendracht der volken voor de
rooms-katholieke kerk), met nauw
daaraan verbonden de stichting
„Nederlandse vrienden van de pries
terbroederschap Pius X". Deze
groep wordt geleld door de heer Ch.
J. M. C. M. Manders uit Den Haag en
zijn echtgenote mevrouw A. Man-
ders-Thomeer. Dit echtpaar heeft al
laten weten, dat PERC-Nederland
achter Lefebvre blijft staan, wat er
ook gebeurt. De omvang van dit
groepje is echter zeer gering.
Daarnaast is er het „Comité Bezwa
ren nieuwe romeinse misliturgie/
Handhaving van de H. Mis voor al
tijd" van dr. H. B. Visser te Leiden.
Deze was eerst gereformeerd predi
kant, maar legde ln 1953 in Bun
schoten-Spakenburg zijn ambt neer
om naar de r.-k. kerk over te gaan.
Afgelopen zondag was aartsbis
schop Lefebvre in Houston (Texas).
In de voorstad Dickinson wijdde hij
daar een kerk, die als centrum voor
zijn actie in de Verenigde Staten
gaat dienen. Op de foto sprenkelt de
aartsbisschop wijwater rond de
kerk.
Grondpolitiek
In zes artikelen over de grondpoli
tiek heeft Henk Thomas veel objec
tieve voorlichting gegeven. Toch
hoe kan het ook anders met zo'n
veelzijdige zaak bevredigt het mij
nog maar ten dele. Voor deze reactie
haak ik in op de zienswijze van de
CBTB en naar ik meen Is dat ook
wel de visie van prof. De Haan dat
pachten voor de landbouw een goe
de zaak is. Dat ls zeker Juist ook
afgezien van het feit dat de pacht
prijzen wel en de koopprijzen niet in
de hand worden gehouden is pach
ten van de grond voor de landbouw
een goede zaak. Er is dan geen geld
nodig voor het financieren van de
grond en ook niet voor de overname
van vader op zoon. Veel Jonge boe
ren breken daar nu Juist de nek over.
Een schaduwzijde ls dat de pacht
boer voor de oudedag niet kan be
schikken over de huur van de boer
derij. Daarvoor ls een andere voor
ziening nodig maar in mijn visie van
een te saneren maatschappelijke
orde ls dat dan beter mogelijk dan
in de hedendaagse „wanorde". Het
bovenstaande is een kleine aanvul
ling op hetgeen Thomas te berde
bracht. Hij en ik hebben dan het
eigenlijke varken van de pacht nog
niet gewassen. Dat is de pacht van
alle grond. Die van de agrarische
grond is van de totale pacht hooguit
10 procent, want de meeste pacht is
gebonden aan de grond ln dorp en
stad De pacht daar wordt mede
gevormd door de agrariërs, hun
hulpmiddelen krijgen ze via de stad.
hun prod uk ten worden vervoerd en
verkocht via het dorp. hun kinderen
gaan er op school en moeder de
vtouw gaat er winkelen. Een klein
facet van de grote verwevenheid van
de pacht van de grond met heel het
maatschappelijk gebeuren.
Bennekom S. Sevenster
Chileens Koper
Met een reusachtige stuntelige actie
hebben het Chilicomité. het FNV en
de CPN de aandacht proberen te
trekken. Als het dan toch zo nodig
moet. zou ik ze willen aanraden hun
toekomstige acties te voeren ln de
DDR en in Hongarije. Deze landen
voeren grote hoeveelheden Chileens
koper in. De aandacht van de gehele
wereld zal op hen gevestigd worden,
want ze belanden meteen ln de ge
vangenis.
Bussum P- van Dalen
Kiesrecht
Als meelezer van Trouw (een abon
nement kost 1300,-) wil ik graag
reageren op het artikel van de heer
J. O A. Thijs van 25 mei JJ.: „Op
komst kiesgerechtigden in het bui
tenland niet groot" In dit artikel
wordt gesuggereerd dat de belang
stelling vanuit het buitenland niet
groot zou zijn. Op grond van eigen
ervaringen spreek ik het vermoeden
uit dat het voor velen praktisch on
mogelijk was mee te doen aan de
stemming. In de eerste plaats moest
inschrijving plaatsvinden in het spe
ciale klesreglster te Den Haag voor
12 april. De formulieren hiertoe
tontvlng ik op 6 april. Door gebruik
making van de formulieren van een
Onze adressen:
AMSTEROAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
ia 11 ii i „li O n.etiii.l m
wesuxaax y none roam
Tal. 010-115568
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwoto
Tel. 05200-17030
Korte duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, bneven kunnen worden
gestuurd naar: Secretaris Hoofdredactie Trouw/Kwartet. Postbus 859. Amsterdam. Bij
pubi.katie wordt de naam van de schrijver vermeld
Sterkste schouders
De extra last op de sterkste schou
ders die ln de formatiebesprekingen
t.a.v. de nullijn overwogen is heeft
de Raad MHP (hoger personeel) ln
het geweer geroepen als verdediger
van „degenen die in hun inkomen de
rekening gepresenteerd krijgen."
Op zichzelf is daar niets op tegen.
Maar de Raad neemt blijkbaar bij
voorbaat aan dat de hoog betaalden
niet bereid zijn dit offer te brengen
in het algemeen belang. Waarom
niet? Het zijn immers ln de eerste
plaats deze mensen die de armslag
hebben om iets van hun levens
standaard prijs te geven. Tenslotte
werden de compensaties voor prij
sstijgingen tot nu toe steeds ln pro
centen gegeven, waardoor voor de
hoog betaalden aanzienlijk meer ge
compenseerd werd dan het pakket
van primaire levensbehoeften. De
inkomensverdeling is dan ook niet
„chaotisch" zoals de Raad beweert
en daarbij ligt het werkloosheidscij
fer eerder beter dan slechter dan ln
andere landen. Een nullijn, eerlijk
gehandhaafd op basis van onderling
vertrouwen van de sociale partners
is wel het minimum wat overheid
spersoneel, werknemers en beoefe
naars van vrije beroepen zich zou
den moeten getroosten om weer een
toename ln het aantal arbeidsplaat
sen te verkrijgen en laten alstublieft
daarbij de hoog betaalden vooroplo
pen. Laten we niet proberen mooi
weer te blijven spelen tot de situatie
Inderdaad „chaotisch" geworden is.
Amstelveen W. Dijkshoorn
vertrekkende Nederlander, die deze
stukken enkele dagen eerder ont
ving, kon ik met de grootste moeite
vla Consulaat en Ambassade de
stukken voor 12 april ln Den Haag
krijgen. Dit was overigens slechts
mogelijk door een toevallige zaken
reis naar Douala, waar zich het Con
sulaat bevindt. Op 10 mei ontving ik
de machtigingsformulieren die voor
11 mei in Den Haag hadden moeten
zijn. Ondanks het meegeven naar
Europa en een speciaal verzoek
werd geen machtiging verleend. Een
duidelijk voorbeeld van ambtelijke
instanties die zoveel tijd voor zich
zelf opeisen dat de ander geen tijd
overhoudt. Een wel zeer sloridige
manier van omgaan met „stemmen"
vergeleken met de nauwgezetheid
(en terecht) bij de stemmingen in
Nederland. Hiermee meen lk aange
toond te hebben dat (althans deze
keer) dit kiesrecht voor een gedeelte
van de kiesgerechtigden in het bui
tenland slechts een papieren recht
was. Alleen mensen ln en om de
Ambassades hebben vermoedelijk
kunnen meedoen. En dat kan de
bedoeling van de Wetgever niet ge
weest zijn.
NKONGSAMBA W. A. Veldkamp
(Cameroon)
DROSSDORF (IDEA) - Bij het
graf van dominee Oskar Brüsewitz
op de begraafplaats van Drossdorf
hebben specialisten van de Oost-
duitse veiligheidsdienst sinds enige
tijd een automatische camera geïn
stalleerd, waarmee elke bezoeker ge
fotografeerd wordt.
Brüsewitz stak zichzelf 18 augustus
vorig jaar op het marktplein van
Zeits in brand uit protest tegen de
discriminatie van christenen ln
Oost-Duitsland. De camera heeft al
minstens één slachtoffer gemaakt.
Een middelbare scholier uit Zeitz,
die regelmatig het graf van Brüse
witz bezocht om er enige ogenblik
ken in stilte te verwijlen, is van
school gestuurd.
MIDDELBURG (ANP) De vakan
tiegangers die dit jaar in Zeeland
met vakantie gaan of zijn blijken
een duidelijke voorkeur te hebben
voor campings en vakantiewonin
gen. Hotels, pensions en slaapplaat
sen bij particulieren zijn veel min
der ln trek dan in voorgaande jaren.
Dit zegt mevrouw M. Hovestadt, ad
junct-directrice van de provinciale
VW in Middelburg.
In Middelburg en de badplaats Kou-
dekerke bijvoorbeeld zijn de hotels
en pensions maar voor vijftig pro
cent bezet, in Vlissingen voor zeven
tig en in Domburg voor 75 procent.
Vorige jaren moest de politie vaak
te hulp worden geroepen om met
geluidswagens slaapruimte bij par
ticulieren voor vakantiegangers los
te krijgen. Nu is er overal nog plaats
genoeg.
Martelingen
J. Dorsey beschuldigt Israël van het
toepassen van martelingen op 49
Palestljnen tijdens de gerechtelijke
ondervraging. Individueel hebben
zij eik hiervoor mededelingen ge
daan aan een groep Engelse journa
listen. Deze martelingen zijn niet op
andere wijze geverifieerd. Israël
heeft deze beschuldiging met diver
se argumenten van de hand gewe
zen. Uw redacteur constateert dat
men een uiteindelijke bevestiging
van de woorden van de aanklager^
heeft kunnen verkrijgen. Zekerheid
omtrent de waarheid is dus aller
minst aanwijsbaar. Toch schrijft J.
Dorsey boven zijn artikel „martelin
gen doen Israël geen goed". Waarom
een dergelijk inconsequent verhaal?
Wat denkt de heer Dorsey, mis
schien onbewust, ermee te berei
ken? Een dolksteek in de rug van
het geïsoleerde Israël?
Amsterdam W. Bousson-Poelstra
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Het aantal jongeren, dat betrokken is bij het
gereformeerd jeugdwerk, groeit nog steeds. Volgens het dezer
dagen verschenen jaarverslag van het landelijk centrum voor
gereformeerd jeugdwerk (LCGJ) zijn het er in totaal ruim
131.000.
Gesnuffel (2)
In zijn Ingezonden stuk komt dhr.
Unger tot de conclusie „dat we diep
gezakt zijn ln Nederland, met gehei
me diensten (CIA) en Informanten
op universiteiten, die eendrachtig
het belang van de staat dienen".
Deze conclusie lijkt mij, door de
vereenzelving van geheime diensten
met de CIA op zijn minst sterk een
zijdig. Want ik kan niet aannemen
dat hij nooit gehoord zal hebben van
Russische geheime diensten, die op
de VÜ en onder de VU-studenten
vrij zeker meer wroeten en infiltre
ren dan de CIA. En dan het belang
van de communistische wereldorde
dienen. Of speelt hier de opvatting
dat wat Amerikaans/.jechts" ls al
tijd fout, en wat Russlsch/.Jinks" is
altijd goed ls. In dit geval wordt het
„diep gezakt zijn" wei treffend be
waarheid.
Amstelveen J. van Rijs
Zendingsfeesten
Het artikel over de Chr. Nationale
zendingsfeesten moge ten opzichte
van de feesten op Middachten ge
heel juist zijn. doch bet is onvolle
dig. Er werden namelijk feesten ge
houden op 8oest41Jk en op Vogelen
zang. Zelfs koningin Emma kwam er
weL Ik heb het altijd Jammer gevon
den dat „Oegstgeest" deze feesten
niet heeft gehandhaafd en tevens
dat de „georganiseerde guldenscol
lecte" als een nachtkaars ls uitge
gaan. Zo dooft men de zendingslief
de en bagatelliseert men de kleine
bijdragen die ln het grote geheel
toch een eigen plaats Innamen
Eokhuiaeo Mej. G. Groot
BUENOS AIRES (EDP) Het In
ternationale christelijke jongeren-
verbond YMCA heeft op zijn zeven
de wereldvergadering de 47-jarige
Duitser Walter Arnold tot nieuwe
voorzitter gekozen. Hij volgt de In
diër K. M. Philip op.
In plaats van de om redenen van
leeftijd aftredende secretaris-gene
raal Fredrik Franklin werd Hector
Caselli (52) uit Uruguay gekozen. In
zijn maidenspeech voor de 604 afge
vaardigden uit 62 landen riep Ar
nold de vertegenwoordigers van
meer dan 25 miljoen christenjonge
ren op. zich vanuit het centrum van
het christelijk geloof vooral in te
zetten voor ontwikkellngsvragen en
mensenrechten en een sobere le
vensstijl ln praktijk te brengen.
De YMCA, waarbij in Nederland het
christelijk Jongerenverbond (CJV) ls
aangesloten, ls de grootste
Jongerenrganlsatie ter wereld. De
wereldvergadering wordt eens in de
vier Jaar gehouden.
De jeugdclubs hebben 67.000 leden.
Aan het werk van jongerengroepen
en sociëteiten doen 49.000 mee.
Daarbij moeten dan nog de 15.000
vrijwilligers worden geteld, dus de
genen die groepen begeleiden of be
sturen.
Het LCGJ maakt kritische kantteke
ningen bij het in opdracht van CRM
uitgevoerde effectiviteitsonderzoek,
waarvan het eindrapport dezer da
gen is te verwachten. Ook is het niet
te spreken over de departementale
structuur van het ministerie van
CRM. Dit naar aanleiding van een
opmerking van staatssecretaris
Meijer zelf. dat hij eigenlijk weinig
van het gereformeerd jeugdwerk af
wist Een dergelijke uitspraak pleit
niet voor de opzet ten departemente,
aldus het verslag.
Het LCOJ is de grootste instelling op
het gebied van jeugd- en jongeren
werk in Nederland. Over de relatie
tot de gereformeerde kerken is het
verslag optimistisch gestemd. In
veel kerken ontstaat meer begrip en
verantwoordelijkheid voor de wijze
waarop jonge kerkleden kunnen
worden benaderd vanuit het pasto
raat.
UTRECHT Met de toediening van
het sacrament van de ziekenzalving
moet niet gewacht worden tot het
laatste moment. Het kan ook wor
den toegediend aan gelovigen, die
door ziekte of ouderdom ernstig ver
zwakt zijn. Eventueel kan het ook
worden gegeven voor een operatie,
als het om een gevaarlijke ziekte
gaat.
Aldus de inleiding op het romeinse
rituaal voor de ziekenzalving, waar
van dezer dagen de officiële Neder
landse vertaling is verschenen, bij
de nationale raad voor liturgie.
Het rituaal benadrukt, dat, indien
mogelijk, het verloop van de plech
tigheid moet worden vastgesteld in
gesprek met de zieke en dus niet
door de pastoor alleen. De mogelijk
heid wordt gegeven het sacrament
toe te dienen tijdens de eucharistie
viering. Naast de ziekenzalving van
één zieke biedt het rituaal ook de
mogelijkheid voor een zalving van
meerdere zieken tegelijk, zoals bij
bedevaarten.
HAARLEM (ANP) Tien Neder
landse gemeenten buigen zich in
september over het huisvestingspro
bleem van buitenlandse arbeiders en
hun gezinnen. De Haarlemse wet
houder Thuis en zijn Amsterdamse
collega Kuypers hebben de gemeen
ten Rotterdam, Den Haag, Utrecht,
Eindhoven, Enschede, Leiden, Dor
drecht en Gouda uitgenodigd na de
zomervakanties met het overleg te
beginnen. In deze gemeenten wonen
naar verhouding veel gastarbeiders.
In de brief wordt duidelijk gemaakt
dat door het grote gebrek aan wonin
gen de gastarbeiders hun toevlucht
vaak moeten zoeken tot pensions en
verbouwde grote panden, die meest
al brandgevaarlijk zijn en niet vol
doen aan de eisen van hygiëne. Voor
de gemeenten is het moeilijk aan de
eisen vast te houden, omdat er bij
sluiting van een pension geen ver
vangende ruimte is voor de bewo
ners. Het probleem zal voorlopig al
leen nog maar groter worden, omdat
steeds meer buitenlanders hun ge
zinnen over laten komen naar Neder-
land.
ROLDE (ANP) Op het restant van
een zandrug in Rolde zijn enkele
spectaculaire prehistorische vond
sten gedaan. De zandrug gaat bin
nenkort verdwijnen binnen het ka
der van een ruilverkaveling. In ver
band daarmee besloot het biolo-
gisch-archeologisch instituut van de
rijksuniversiteit in Groningen tot
een „noodopgraving", mede omdat
in het verleden bij deze plaats reeds
interessantevondsten dooramateur-
archeologen zijn gedaan. Vanaf gis
teren wordt het meest spectaculaire
materiaal tijdelijk in een speciale
vitrine in het Drents museum in
Assen tentoongesteld.
Uit de bovenste grondlagen kwa
men zeer veel vuurstenen tevoor
schijn. Ook kwamen er onder meer
enkele tientallen ronde krabbers te
voorschijn, die tezamen met andere
vondsten, waaronder een fraai se
cundair tot krabber geretoucheerd
sikkelfragment, tot de bronstijd
kunnen behoren.
Boven op de rug vond met een voor
lopig niet te dateren graf. waarin
zich een een meter dertig lang
boomstam-kistje bevond met enige
botten, misschien van een kind. Ook
werden een paar kiezen van koeien
of paarden en een klein haardje aan
getroffen, waarin zich enkele onher
kenbaar verbrande botten bevon
den, waarschijnlijk uit de midden-
steentijd. In de dieper gelegen aard
lagen vond men dicht bij elkaar
voorwerpen zoals grote klingen, ge
kerfde klingen, klingkrabbers en
-stekers, die hoogstwaarschijnlijk
tot de zogenaamde Hamburgcul
tuur (13000 voor Christus) kunnen
worden gerekend.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM In het gebied
van Moskou zijn momenteel
veertien baptistengemeenten.
De stichting van nog eens drie
gemeenten in randgebieden is
in voorbereiding, zodat er in de
Russische hoofdstad dan ze
ventien plaatsen zijn, waar
baptisten elke zondag legaal
kerkdiensten houden.
Men kan aanmeken. dat er dan nog
een onbekend aantal plaatsen zijn,
waar afgescheiden, niet door de rege
ring erkende, baptisten illegaal sa
menkomen.
De meeste bezoekers aan Moskou
kennen alleen de grote centrale bap
tistengemeente van deze stad. Vorig
Jaar kreeg de baptisten-wereldallian-
tie (BWA) bericht, dat er in Moskou
nog dertien gemeenten waren. Staf
lid Carl Tiller kreeg opdracht, op zijn
laatste reis naar de Sowjetunie spe
ciaal naar deze gemeenten uit te
kijken.
De Amerikaan woonde in een van
deze gemeenten een zondagmorgen
dienst bij. Deze gemeente telde 79
leden. Het kerkgebouw was ook van
buiten duidelijk als kerk berken-
baar.
In een Interview in het juli-nummer
van Baptist World stelt Tiller teke
nen van groei vast van baptistenge-
meenten in verschillende plaatsen,
die hij bezocht. Kerken, die hij eer
der had bezocht, waren vergroot. De
kerk in Domitza bij Kiev was zelfs
meer dan tweemaal zo groot gewer
den. In Leningrad heeft men plan
nen voor eenzelfde uitbreiding.
In heel de Sowjetunie traden verig
jaar zesduizend mensen door de
doop tot de gemeenten toe. Van dace
zesduizend kwam ongeveer zeventig
procent uit baptistengezinnen. Maar
de tweeduizend anderen, die zich lie-
Ai
Als lk ooit nog eens, en dan vrij ei
zeker uit stierlijke verveling, een
woordenboek zou samenstellen, dani«
zou ik toch ook al gauw aan het
piepkleine woordje „Al" komen. Het a
heeft toch meer betekenissen dan u L
denkt. Ik kwam erop omdat ik Juist L
las hoe wijlen ds. A. K. Straatama
eens naar aanleiding van een
hervormd-gereformeerde
kerkdienst schreef: ,,'s Zondags liet
ik zingen: Ai, ziet hoe goed, hoe
lieflijk is't dat zonen van 't zelfde
huls als broeders samenwonen, ,f
maar 's maandagsochtends hield lk
alleen het „ai" over". En misschien
ook omdat ik zelf gisteren zo'n
dienst bijwoonde. Om kort te gaan.
Ai ls natuurlijk voor bijbelkenners
die stad, waar de Israëlieten, na de
misdaad van Achan, hun eerste
nederlaag in het beloofde land
leden. Maar weet u, dat een Ai ook
een tandeloos zoogdier ls? 't Kan u
te pas komen bij het puzzelen in de J
vakantie. Het „al" waarover ds.
Straatsma schreef, is echter een
uitroep van smart of pijn, zoals Van j
Dale schrijft. En kan ook bij een L
bede gebruikt worden. Hoe dat zit
met de oude berijming van Psalm 25 L
Heer, ai, maak mij uwe wegen,
door uw woord en geest bekend
ls mij nooit helemaal duidelijk
geworden. Was dat nou een echte
uitroep of is het een stoplap
geweest? Voor het „Here" voelden
de berijmers van 1773 niet zo veel. IkJ:
herinner me nog eens in een van die
romans over bevindelijke plaatsen
la Neveldljk) gelezen te hebben,
hoe daar een gesprek plaats vond
over de vraag of je wel „Heer", dus
zonder de stomme „e" erachteraan,
mocht zeggen. Een verdediger
voerde toen Psalm 25 aan: Heer, ai
maak Ja, maar, zei toen zijn
tegenstander, de dichter zegt wel
„Heer", maar hij voergt er
onmiddellijk „al" aantoe, alsof hij
zeggen wil,wat ga ik me daar even f'
te buiten!" Zalige tijden, denk ik zo. u
Hoewel? Wij kennen die uitroepen
niet meer. Ik moet er ook niet aan r
denken dat Oosterhuis of Barnard L
er een gewoonte van gingen maken
om af en toe „hoi",of „oef in hun
liederen te voegen. Ik denk toch dat
't maar gewoon stoplappen waren.
tl
éi
ml
k
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Oostemijkertfj
c.a. Morra Lioessens en Paesens c.a.?
J. M. van 't Kruis kand. te Nieuwf
veen;
Bedankt voor Ried. c.a. (toez.):
Sluiter te Norg.
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Goes: W. Jeroense 1
Zuidhorn.
Ds. J. C. H. Jörg
Ds. J. C. H. Jörg, die onlangs meq,
emeritaat is gegaan als hervormd
predikant te Apeldoorn, doet zon
dag 31 juli intrede in de „evange^
lisch-reformierte" gemeente van,
Ganterschwil, Zwitserland (kantoif
Sankt Gallen). Ds. Jörg was vai#
1971 tot 1974 praeses van de her4
vormde synode. e
li
l
I
Aartsbisschop Karekin Sarkissian*
prelaat van de Armeens apostoli-"
sche kerk van Amerika, is in Anteli
as, Libanon, geconsacreerd als coad-[
jutor-katholikos van de Armeense
kerk onder de jurisdictie van dej
zetel van Cilicië. De Armeense kerk
heeft twee katholikaten, een voor d^
Armeniërs in de Sowjetunie, de an-|
dere voor de Armeniërs daarbuiten*
De laatsten kozen Sarkissian mei
een overweldigende meerderheid*
Met zijn 45 jaar is Sarkissian dé!
jongste, die ooit de hoogste positiqi
in zijn kerk bereikt heeft. In dq
oecumene is hij bekend als vicei
voorzitter van het centraal comity
van de wereldraad van kerken. j
l
I
Sarkissian
ten dopen, waren van huis uit atheïst
of orthodox geweest.aeaeTiller was
zeer onder de indruk van het jeugd
werk. Hij maakte een bijeenkomst
van honderd jongeren in een kerk
mee, na afloop van een avonddienst.
In een andere gemeente kwamen bij
na vierhonderd jongelui samen.
De Amerikaan geeft ook hoog op van
de toewijding van de mensen, die hij
ontmoette. „De Russische baptisten
blijven trouwe, toegewijde, volhar
dende discipelen van Jezus Chris
tus." zei hij. Hij merkte verder een
„sterk en oprecht -verlangen naar
duureame vrede in de wereld".
Tijdens zijn verblijf in het Sowjet
unie werden twee baptistenleider in
het Krimgebied. die gevangen zaten,
vrijgelaten. Er is volgens hem „goede
hoop", dat voor het eind van dit jaar
nog 39 gevangen baptisten op vrije
voeten worden gesteld.
John Conner
Dominee John T. Conner (49) is toU
nieuwe moderator (synodepraeses#
van de verenigde presbyteriaans^
kerk in de Verenigde Staten geko4
zen. Hij volgt mevrouw dr. Thelmd
Adair op. I
i
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De Rijksluchtvaart
dienst heeft de privévliegers opge
roepen bij het vliegen de geluidsc
verlast voor anderen tot het uiterst
te beperken. De directeur-generaa
mr. H. Raben. waarschuwt in eei
persoonlijke brie! aan alle brevet
houders dat het probleem van d
geluidsoverlast „van vitaal belang
is voor de toekomst van de privévlii
gerij in Nederland. Er zijn namelij
stemmen opgegaan om het priv<
vliegen drastisch te beperken
zelfs geheel te verbieden. Mede i
het belang van de vliegsport ze
vraagt mr Raben de vliegers, recrei
tie- en stiltegebleden, beschermd
natuurreservaten en dichtbevolkt
gebieden te mijden en in het algi
meen niet op minimale hoogte t
vliegen.
