Orgelcommissie bespaart
hervormden veel geld
Uit brieven van lezers
Kerkelijke werkgroep: we zijn er niet als alle
Surinamers goed zitten
Laatste Hongaarse
priester in vrijheid
UIT DE KERKBLADEN
Natuurlijk
mogen we ons
ontspannen
VANDAAG
Verklaring p
van veertig
psalmen
Baptisten willen
opheldering van
Billy Graham
MAANDAG 11 JUU 1977
KERK
Trouw/Kwartet
DEN HAAG De hervormde landelijke orgelcommissie stelt in
haar pas verschenen verslag over 1976 met voldoening vast dat
haar optreden de hervormden veel geld heelt bespaard: in
verscheidene gevallen waren haar adviezen ,4n hoge mate kos
tenbesparend."
Om het verslag van de commissie
letterlijk te citeren: ..Wij hebben de
indruk dat het werk toeneemt en dat
steeds meer gemeenten de hulp en
bijstand van de commissie inroepen.
BIJ het treffen van orgelvoorzienin
gen zijn doorgaans belangrijke fi
nanciële bedragen in het geding. On
deugdelijke overeenkomsten en mis
koop zijn dan extra funest. De com
missie blijft waarschuwen tegen on
verantwoorde. onafhankelijk van
haar genomen, transacties Zij kan
met voldoening vaststellen, dat de
advisering van de gemeenten In een
aantal gevallen In hoge mate kosten
besparend Is geweest"
De commissie merkt ook op: ..Waar
werk. als nu door de gecommitteerde
verricht wegvalt, zullen aanzienlijke
sommen voor orgelvoorzieningen
door kerkvoogdijen onnodig en on
verantwoord uitgegeven worden. Wij
hopen, dat dit door de bevoegde ker
kelijke instanties zal worden inge-
xlen. In het hier geschetste verband
dient ook de herhaalde waarschu
wing gezien te worden die van de
commissie uitging naar aanleiding
van de particulier opgezette zoge
naamde „Orgelwacht Nederland".
Evenals de waarschuwing (samen
met de Bouw- en Restauratleeom-
mlssle) voor een bepaald kerkbouw-
De commissie doet mededeling van
de bemoeienis met de in 1976 gereed
gekomen restauratie van 20 kerkor
gels. waarbij 1 van een lutherse ge
meente (23 in 1975). Vorig Jaar wer
den er voorts 8 hersteld, waarbij 1
tevens werd uitgebreid (9 in 1975), en
werd de bouw van 6 (5 in 1975) nieu
we orgels voltooid.
projekt met bij te leveren elektro
nisch orgel."
De commissie staat ook verdere „oe-
cumenlserlng" voor. Zij zegt hier
over. „Vanuit de Vereniging van Or
gelbouwers in Nederland werd con
tact gezocht met de orgeladviesin
stanties van de verschillende ker
ken. Er is inderdaad reden om regel
matig overleg te voeren. De verschil
len in de onderscheiden kerken ten
aanzien van het orgelbeleld (aanpak,
regelingen, uitvoering) zijn niet ge
ring. Raakpunten en overeenkom
sten dienen echter ook onderkend te
worden zoals handhaving (c.q. op- Voornaamste ZOrg
voering) van het niveau in de orgel-
bouw, bescherming van wederzijdse
belangen (orgelbouwer-gemeente),
opkomen voor deskundigheid bij be
geleiding etc- Wij menen, dat de lan
delijke kerkelijke orgeladviescom
missies hun werkwijze meer en beter
op elkaar kunnen afstemmen. En in
eigen huis blijft het nodig bij herha
ling de plaatselijke gemeenten
(kerkvoogden) te herinneren aan de
in een generale regeling vervatte ver
plichting om bij het voornemen tot
het aankopen, bouwen, verbouwen,
vergroten, restaureren of afbreken
van een orgel zich in verbinding te
stellen met de orgelcommissie, Laan
Copes van Cattenburch 69, Den
Haag."
Tevens werden voor 48 (23 in 1975)
orgels restauratie-opdrachten ver
leend; werd besloten tot de bouw
van 9 (8 In 1975) nieuwe orgels, waar
bij 1 hervormd gereformeerd, en
werd de opdracht tot herstel gege
ven voor 6 (5 in 1975) orgels. Voorts
werden 66 (48 in 1975) voorlopige
rapporten uitgebracht.
Als haar voornaamste zorg noemt de
commissie de voortzetting van het
werk van haar gecommitteerde, de
heer W. Hülsmann, die in de zomer
de pensioengerechtigde leeftijd be
reikte, maar zijn werk ln leder geval
tot eind 1977 wil voortzetten.
HIJ is, als deskundige gemachtigde
van de commissie, full-time beschik
baar voor het begeleiden van projec
ten, voor het contact met kerkvoog
den en anderen, voor de relaties met
de plaatselijke gemeente. Daarnaast
kan de commissie voorts van geval
tot geval beschikken over de dien
sten van 3 free-lance adviseurs.
Onze Or^an;&l- blacf olie
Wo<^lvan insVromm^
•Vtf benard
Korte dutdeijk geschreven, ketst aan één kant getypte, bneven kunnen worden gestuurd naar: Secretaris Hootdredactie
Trouw/Kwartet. Postbus 859. Amsterdam 6>i pubWialie wordt de naam van de schnjver vermeld
Werkloosheid (4)
Iedere keer als Ik weer de meest
onzinnige en soms zelfs onmenselij
ke oplossingen voor het
werkloosheidsprobleem tegen kom.
dringt zich de volgende vraag aan
mij op: wanneer zal men inzien en
accepteren dat de huidige werkloos
heidscijfers niet te wijten zijn aan
luie werknemers of slechte regerin
gen. maar dat dit een structurele
zaak is. En, als we zover zijn, zullen
we ons dan ook eens eindelijk gaan
bezighouden met de vraag wat al die
werklozen moeten doen en hoe ze te
begeleiden? Werkloos zijn valt niet
mee. zeker niet als Je door allerlei
mensen die het zoveel beter weten,
onder druk wordt gezet en als een
parasiet van de maatschappij wordt
gezien.
Haarlem Betsy Te West-vd Orift
Predikant/Communist
Het is aan gerede twijfel onderhevig
of het Juist is dat de Evangelische
kerk verbiedt dat een predikant lid
van DKP (Duitse Communistische
Partij) is. Als het aanvaardbaar is
dat een predikant lid is van een
liberale partij of een socialistische
partij moet het m l. ook aanvaard
baar zijn dat een predikant lid is van
een communistische partij. Er zijn
nl. m.l. geen principiële verschillen
tussen, maar alleen praktische.
Lood om oud ijzer. Ik ben er princi
pieel op tegen dat een predikant lid
is van één van die partijen.
groepen en kringen worden deze
publikatles genegeerd. Bijna elke
predikant doet alsof er op het ge
bied van historisch-wetenschappe-
lijk bijbelonderzoek nooit iets aan
de hand Is geweest. En als zij er voor
zich zelf wel kennis van hebben ge
nomen. lijkt het alsof zij de vóórvra-
gen: hoe, in welke tijd en onder
welke (politieke) omstandigheden
de bijbelboeken zijn ontstaan, en
ook de vraag b.v. naar het auteur
schap, voor de gemeente niet van
belang vinden.
Heerde
A. de Jong
Voorburg
J. Keijxer
Labuschagne (5)
De uitvoerige recensie van prof.
Kuitert over het boek van prof. La
buschagne „Wat zegt de bijbel ln
Oods naam?" zou de Indruk kunnen
wekken dat nu voor het eerst een
boek Is verschenen van Iemand die
de moed had de bijbel te benaderen
met de resultaten van het hlsto-
risch-wetenschappelljk onderzoek.
Toch hebben onder anderen gods
diensthistorici als Bemhard W. An
derson („De wereld van het Oude
Testament") en ln ons land prof. L.
Orollenberg („Nieuwe kijk op het
oude boek" en andere publlkaties
van zijn hand) al Jaren eerder de
tekstuitleg toegepast vanuit dezelf
de gezichtshoek Misschien was hun
woordkeus gematigder, minder fel
rukkend aan tradionele zekerheden
dan van prof. L, maar ook zij bena
drukten m.L onweerlegbaar dat de
bijbelboeken „literaire produkten
waren van een historisch gepaalde
tijd, maar daarom niet minder waar
devol." En gaat ook prof. Kuiterts
eigen dissertatie over het antromor-
ftsch spreken van de bijbel over Ood
al niet ln dezelfde richting? Het is
waar: tn de meeste kerken en ln
nog sterkere mate in godsdienstige
Labuschagne (6)
Labuschagne schrijft ergens: „Het
zou rampzalig zijn bij voorbaat de
bijbelwetenschappen de schuld van
de huidige crisis (bedoeld wordt de
geloofscrlsis-A.S.) te geven en te
trachten een aangevochten bijbel-
geloof overeind te houden door de
resultaten van de bijbelwetenschap
in een kwaad licht te stellen".
1-Moeten de mensen die, uitgaande
van andere vooronderstellingen,
voor de traditionele bijbelopvatting
kiezen wel ln een kwaad Ucht wor
den gesteld door ze voor kwalzalvers
uit te maken?
2-Stelt menig modern theoloog de
bijbelwetenschappen niet in een
kwaad Ucht door de resultaten er
van b.v. van een verantwoorde
exegese eenvoudigweg te
negeren?
3-Zou het niet vermakeUJk zijn als
gewone gemeenteleden de publlka-
ties van moderne schriftgeleerden
eens even „kritisch" gingen analyse
ren zoals deze geleerden dat soms
doen met de geschriften der bljbel-
schrljvers? B.v zo: „Water Ls ln ons
land altijd kouder dan lucht" (eerste
zin van Kuiterts artikel). Conclusie:
de kennis van de natuur staat ln het
jaar 1977 nog op een zeer laag peil.
4-Het ls belangrijk dat gewone bij-
beUezers te weten komen wat de
zgn. bijbelwetenschappen wel en
wat ze niet voorsteUen. zodat ze met
die kennis hun voordeel kunnen
doen. Maar laten die wetenschap
pers dan uit hun Ivoren torens afda
len. hun argumenten, hypotheken
en gissingen ter toetsing meenemen
en hun arrogantie, voor zover aan
wezig, thuislaten.
Labuschagne (slot)
Dhr. Lagendijk schrijft (Tr. 6/7) „De
eenvoudige gelovige heeft immers
geen gebruiksaanwijzing nodig. De
HeUige Geest geeft hem inzicht".
Wat moet ik me daarbij voorsteUen?
Hij bedoelt toch niet, dat vertaling,
prediking, catechese, bestudering
van commentaren gemist kunnen
worden? Fungeren deze zaken niet
als gebruiksaanwijzingen en dienen
ze niet als voertuigen van de geest
en rijping van inzicht? (Denk aan
FUipus de kamerling). Het komt de
eenvoudige blJbeUezer echt niet
aanwaaien. Zijn mening zal meer
stoelen op lectuur en leermeesters,
waartoe hij zich aangetrokken voelt,
dan op het bijbeUezen sec. Dat is de
praktijk. Als Labuschagne zijn ver
worven inzichten ten dienste van
anderen stelt, waarom de aangereik
te sleutel gestempeld als weten
schapsopvatting als heer-gestalte?
Ook deze schrijver vraagt zich ln
ernst af, wat heeft Ood gezegd en
nog te zeggen! Daarmee dient hij de
zoekende (on)gelovige.
DEN HAAG In een brief aan de bijzondere commissie van de
Tweede Kamer voor de migratie en begeleiding van Surinamers
en Antillianen pleit de werkgroep „Samenleven met Surina
mers" van de raad van kerken in ons land ervoor „dat door uw
commissie gestimuleerd zal worden, dat een grondige bezinning
in breder dan ambtelijke kring tot stand gebracht zal worden.
Bij een dergelijk beraad zouden vertegenwoordigers van de
Surinaamse gemeenschap in ons land nadrukkelijk betrokken
moeten worden. Vanuit deze bezinning zou gekomen moeten
worden tot de vaststelling van een beleid, waarin andere uit
gangspunten dan in de huidige nota zullen prevaleren."
Aanleiding tot het sturen van deze
brief vormde de nota „Positie van
migranten uit Suriname in Neder
land en het beleid op middellange
termijn", welke dit voorjaar door mi
nister Van Doom van CRM aan de
Tweede Kamer ls aangeboden.
De Interkerkelijke reactie ls geza
menlijk door de dagelijkse besturen
van de sectie Dienst en van de sectie
voor Sociale vragen van de raad van
kerken opgesteld.
namelijk een proces van integratie
voor te staan, dat zo dicht in de
buurt van assimilatie komt, dat het
verschil vrijwel wegvalt en hooguit
van temporele aard is. WIJ menen
dat hiermee geen recht wordt ge
daan aan de Surinaamse gemeen
schap in ons land. Het is een simpllfi-
cering van de vragen die aan de orde
zijn", aldus de werkgroep.
Bedenkingen
Waardering
De interkerkelijke werkgroep, gerug-
gesteund door de belde sectiebestu-
ren. heeft er waardering voor dat de
regering ln de nota een poging heeft
gedaan om te komen tot een beleid
ten aanzien van de Surinaamse groe
pering ln ons land, mede omdat nu
helderheid is verschaft over wat de
regering voor ogen staat.
Voorschoten
A. Schouten Maar „de nota geeft de indruk voor-
Als bedenkingen voeren werkgroep
en sectiebesturen onder meer aan,
dat de regeringsnota de Surinamers
in ons land overwegend ziet als een
optelsom van enkelingen en goed
deels voorbij gaat aan het feit dat zij
bij alle tegenstellingen een gemeen
schap vormen, dat het derde deel
van een volk ln ons land verblijft.
Voorts dat ten onrechte in de nota de
indruk wordt gewekt dat de proble
men zullen zijn opgelost als Iedere
Surinamer een huis. werk en een
school voor zijn kinderen heeft ge
vonden, dat „dus" het overgrote deel
van de Surinamers hier, volgens de
nota, al „geruisloos zou zijn opgeno
men ln onze samenleving".
Ook wordt betreurd, dat in de rege
ringsnota ieder begrip ervoor ont
breekt, dat door de aanwezigheid
van de Surinamers in ons land met
hun vertegenwoordigers van de gro
te godsdiensten en culturen van de
wereld, zoals hindoeïsme en islam,
de ingrijpende veranderingen van
het karakter van onze samenleving
worden onderstreept. In de nota
wordt geen poging gedaan deze nieu
we gegevens structureel tot hun
recht te doen komen.
BOEDAPEST De laatste priester,
die in Hongarije gevangen zat, is
enkele dagen geleden vroegtijdig
ontslagen. Het is de 66-jarige piaris-
tenpater Oedoen Lenard, die in to
taal 16 jaar in de gevangenis heeft
doorgebracht.
Lenard werd voor het eerst gearres
teerd in 1948 toen hij sekretaris was
van de Katholieke actie. Een tweede
maal werd hij gearresteerd ln 1961
en een derde maal drie jaar later
wegens illegale religieuze aktivitei-
ten. Lenards straf zou volgend jaar
aflopen. Hij kan nu weer ingezet
worden voor het werk van zijn con
gregatie. Er bevinden zich geen r.k.
priesters meer in de gevangenis in
Hongarije.
Ede
A. Snoeijer
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 946
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel. 05200-17030
Labuschagne 07
De beoordeling van „Wat zegt de
Bijbel in Oods naam?" in Trouw van
2 Juli roept wel enkele vragen op.
Steeds meer krijgt men de indruk,
dat vele schrijvers en critici uitgaan
van de evolutiegedachte, dat het
hogere zich uit het lagere heeft ont
wikkeld. Zo zou dan de moderne
mens geëvolueerd zijn uit de horde-
mens. In plaats van wat de Bijbel
ons zegt ln de naam van Ood, laat
men de Bijbel buikspreken, wat zon
der gebruiksaanwijzingen kun Je ei
genlijk niets met de Bijbel begin
nen". aldus Prof. Kuitert in deze
boekbeoordeling. Wie echter de Hei
lige Schrift onbevooroordeeld leest,
ontkomt niet aan de indruk, dat de
eerste mensen hoogbegaafd, zelf hy
perintelligent, geweest moeten zijn.
Hoe kan het ook anders, voortge
bracht uit de handen van zijn
Maker!
Jammer dat vele theologen geen
kennis willen nemen van de tiental
len natuurwetenschappelijke wer
ken. die uitgaan van de scheppings
gedachte. Ik kan u verzekeren, dat
dit ongetwijfeld de bijbelweten
schap ten goede zou komen. Boven
dien zal het ons bewaren voor de
onschriftuurlijke Idee, dat wij de
Bijbel wel eens zullen verklaren of
uitleggen.
Vlaaitfingea J. C. v. Veelen
In het (hervormde) Gereformeerd
Weekblad beantwoordt de Veenen-
daalse dominee A Vroegindewelj de
brief van een moeder, die zich be
zorgd afvraagt hoe haar kinderen,
die dit Jaar niet meer met hun ou
ders, maar alleen op vakantie gaan,
zich ln den vreemde zullen gedra
gen. Uit de opmerkingen van ds.
Vroegindewelj het volgende:
„Jong en oud willen we er op wijzen
dat we ook ln de vakantletijd gebon
den zijn aan de wetten en de inzet
tingen des Heeren en dat ons leven
ln geestelijk opzicht niet anders
mag zijn dan ln de tijd dat we wer
ken moeten en thuis zijn. Natuurlijk
mogen we ons ontspannen, daar ls
de vakantletijd voor En het drukke
en gehaaste en Jachtige leven van
deze tijd doet ons Inderdaad deze
rust meer nodig hebben dan vroe
ger Maar overigens dienen we reke
ning te houden met de Heere en Zijn
Woord. En dat is niet dat we ln de
vakantletijd ln het buitenland naar
de kerk gaan. Er ls immers nog veel
meer En de zondag ls een afgezon
derde dag, maar eigenlijk moeten
alle andere dagen ook zondagen
zijn, waarop we rusten van de zonde
We hopen dan ook van harte dat
niemand onder onze lezers, de Jon
geren en de ouderen niet zich hoe
ven te schamen over de wijze waar
op ze de vakantletijd van het Jaar
1977 hebben doorgebracht Dat nie
mand ook vakantie gaat nemen van
de dienst des Heeren. Want ln en
bulten de vakantie blijft dit toch de'
enige troost dat we de Heere mogen
toebehoren en dat we weten dat HIJ
voor ons zorgen zal voor tijd en
eeuwigheid Wanneer we ln het bui
tenland komen en de geweldige ber
gen zien. kunnen we wel eens zo diep
onder de indruk komen van de Hee
re en Zijn werk ln de schepping, dat
we uit moeten roepen: O Heere. hoe
groot hoe heerlijk is Uw Naam op de
ganse aarde! Wanneer we de groot
heid Oods zien en de kleinheid van
de mens. wanneer we de Schepper
zien tegenover Wie wij nog veel min
der zijn dan een druppel aan de
emmer en dan een stofje aan de
weegschaal, dan zullen we ook vra
gen: Heere. wat wilt OU dat ik doen
zal! Ook vele van onze lezers zullen
Over op-vakantie-gaan gesproken en daarover wordt in deze
rubriek door ds. A. Vroegindeweij gesproken), deze plaat van de
Utrechtse tekenende theologant Bert Kuipers brengt een alles
zins ordentelijke wijze van vakantie-houden in beeld.
met vakantie gaan. We hopen van
harte dat ze weer veilig en wel thuis
mogen komen en dat de Heere hun
uitgang en hun ingang raag bewa
ren. En daarbij hopen we dat ze een
ontdekkende en waarschuwende
prediking mogen beluisteren die
hen uitdrijft naar het Lam Oods.
Wiens bloed reinigt van alle zonde.
Wat is het groot en heerlijk om te
ervaren dat de Heere aan ons denkt
in onze nood en ons onderwijst en
leert in de weg die we te gaan heb
ben. ook in de vakantletijd." Aldus
ds. Vroegindewelj.
Onze Vader
In het (r.k.) Tijdschrijft voor liturgie
schrijft Ambroos Verheul o.s.b. een
artikel onder de veelzeggende kop:
„De slakkegang naar een gemeen
schappelijk Onze Vader" Hij heeft
het over de na twaalf Jaar Interker
kelijk overleg tot stand gekomen
gemeenschappelijke tekst van het
Onze Vader, die verleden jaar gepu
bliceerd ls. en hij besluit zijn bijdra
ge met zes opmerkingen:
1. Voor de zoveelste maal is Vlaan
deren buiten het beraad gehouden.
2. Ook de liturgische commissies
zijn in de laatste fase niet meer bij
het beraad betrokken geweest
3. WU beschikken nog steeds niet
over een uniform Onze Vader voor
(liturgische) diensten waar Neder
landse en Vlaamse katholieken sa
menkomen. Langs het Informatie
bulletin van de Nederlandse Kerk
provincie van 13 mei j.l. vernamen
wij dat dit oecumenisch Onze Vader
wordt opgenomen in het aanhangsel
van het nieuwe Nederlandse altaar
missaal, dat op 11 mei door de Ne
derlandse Bisschoppenconferentie
is goedgekeurd en aan Rome ter
confirmatie is voorgelegd. Mijn
vraag hierbij: het altaarmissaal ls
toch voor de eucharistieviering?
Zijn in Nederland oecumenische eu
charistische diensten toegelaten?
4. Het zgn. „oecumenische" Onze
Vader ls. op een paar hoofdletters
na, letterlijk hetzelfde als het Onze
Vader dat Grossouw in 1963 in de
Volkskrant publiceerde. Met de be
merkingen. die in de loop van deze
13 jaren door de commissies ad hoe
en door de Belgische en Nederland
se bisschoppen gemaakt zijn, is
geen enkele rekening gehouden.
5. Wij moeten dus wel besluiten: „De
nu aanbevolen tekst ls de vrucht
van „een minimum van studie en
een maximum aan procedurekwes
ties".
6. Toch blijven wij hopen, dat er
eens, zoals in het Duitse, Engelse en
Franse taalgebied, een uniform offl-
IN T QEDRANQ
We volgen haar verder, die vtouvf J
met haar twaalfjarige kwaal. Ze
weet wat ze gaat doen. Ze heefta
plan. Dat plan houdt rekening nu.
haar toestand. Ze kan niet voor er* -
man van Nazareth gaan staan, iet;
Iemand zoals zij is niet acceptatxop
Een ziekte die op een ernstige wij^t
onrein maakt. Met zoiets kan Je
voor een ander verschijnen. Maat
heeft haar plan gemaakt. Ze heefr
met zichzelf afgesproken. De enio£e
mogelijkheid. Ik moet Hem van iar
achteren aanraken. Al is het maadig
de zoom van zijn kleed. Hij moet i
geen last van hebben.
ht<
cieel Onze Vader komt voor Neder
land en Vlaanderen, voor alle chris
telijke kerken ln ons taalgebied.
Wat er de laatste Jaren op dit vlak
gebeurd is, ls meer dan bescha
mend.
Minder bidden
In het (gereformeerde) Gereformeerd
Weekblad schrijft prof. dr. J. Plomp:
„Bij ons thuis werd driemaal 's
daags „aan tafel" „gelezen" en gebe
den. Over dat „lezen" van de Bijbel,
zoals alle lezers van dit blad natuur
lijk ineens begrepen hebben nu
alleen dit: wij hebben er een machti
ge hoeveelheid bijbelkennis aan
overgehouden. Déóraan en aan de
christelijke lagere school.
Maar ik wilde het nu vooral hebben
over het bidden, het bidden nu.
Maar eerst weer iets persoonlijks uit
het verleden. Niemand hoeft bang te
zijn voor tè persoonlijke ontboeze
mingen, want even algemeen (mis
schien iets minder) als wat ik zoéven
„onthulde" hetgeen dus eigenlijk
helemaal geen onthulling was is
het volgende.
Toen wij trouwden, namen wij de
gewoonte van thuis, van beide thui-
zen, over. Ook wij baden (èn dank
ten) dus driemaal per dag aan tafel
en bovendien nog bij het opstaan en
het naar bed gaan. Dat hebben wij
tientallen jaren volgehouden,
slechts omstandigheden van buiten
verstoorden de regelmaat. Die regel
maat kreeg ook wel te lijden van de
ongeregelde schooltijden van de di
verse kinderen, maar het „systeem"
bleef toch onaangetast. Vele jaren.
Wij hebben het pas een paar jaar
geleden veranderd, op een wijze die
ik niet in bijzonderheden zal schet
sen. Een indicatie: een van tijd tot
tijd bij ons logerend familielid
maakte na elke maaltijd de gebrui
kelijke rituele gebaren om, als het
stil bleef, op te merken, o Ja, Jullie
dAnken niet meer. Hetgeen wij dan
steevast weerspraken. Wij hèdden al
gedankt, gebeden èn gedankt, zei
den wij dan.
Ik meen te mogen zeggen: de door
ons aangebrachte wijziging was wèl-
overwogen. Wij hadden een vervlak
kend tevéél geconstateerd en wilden
daar iets aan doen. Meer niet. Soms,
misschien moet ik zeggen: vaak
gaat het anders. Dan wordt het vier-
of zes- of achtmaal bidden per dag
gereduceerd tot nul. Ik kan geen
harten lezen. Maar in een aantal
gevallen zal daar. vrees ik, wel een
stuk secularisatie, afvalligheid of
iets van die aard achter zitten." Tot
zover prof. Plomp
't Mooiste is als Hij er niets van
merkt. Hij is machtig genoeg. Dat®
had ze wel begrepen uit de verhak rr
die haar ter ore waren gekomen. I
dan komt Markus weer met z'n
„terstond." En terstond droogde ,j'
bron van haar bloed op. Ze merkt'
dat ze genegen is. Terstond! Zo mf*
het bij Markus. De Heer is
oppermachtig tegenover kwalen #®r,
ziekten. Hij is de Heer van het 'Ie
Koninkrijk. En „terstond" merktia'
Jezus ook, dat er kracht van Heman
uitgegaan is. Hij stelt een
ogenschijnlijk dwaze vraag: Wie
heeft m'n kleren aangeraakt? Noif11
dat moet je nodig vragen in zo'n
gedrang! Dat vinden de discipeler
tenminste ook. Maar de vrouw kofln
bevend naar voren. Er is geen jes
andere weg. Ze moet voor de dag »kJ
komen. En dan valt ze voor Hem h
neer. En het hele verhaal komt er* 1
De volle waarheid. Een harde, i ii
donkere waarheid. Van die dokteiee
en de armoede en de onreinheid. 1,
Jezus is meer dan de Heer. Of: zo iro;
Hij juist de Heer. Dat is zijn tnj
„heerlijkheid" dat Hij haar prijst.rg
Haar geloof heeft haar uiteindelijl
geholpen. Er is geen magie bij Jezifti
Je kunt Hem niet zomaar van 1
achteren aanraken. Oog in oog, drfS
is zijn bedoeling. En: met woordei#ei
Woorden van vrede. Zo eindigt hef
Oa heen in vrede, 't Lijkt wel een
kerkdienst, want dat zegt de 1
dominee ook. Zo zou een kerkdienf c
ook moeten zijn. Oa heen ln vrede!«li
Na h£t oog ln oog met deze van Goj
gezonden man. Na de
woordenwisseling, het gesprek. R
„alle waarheid" en woorden van
behoud. (Markus 5)
Psalmen, deel II, door dr N.A.
Uchelen. Uitgave Callenbach te
kerk. 313 blz., 65,- (bij intekenin
de gehele serie De Prediking van
Oude Testament 58,50;.
Verklaring van de psalmen 41-8<
nauwe aansluiting aan het vo:
deel. Acht bladzijden per psaln
niet veel. Theologen moeten c
verklaring dan ook vooral zien
leerboek. De schrijver verw
voortdurend naar andere literatvPi
naar grammatica en woordenl
ken. In kort bestek geeft hij
Een voorbeeld: bij de duif in Ps^
68:14, die al veel uitleggers vl
raadsels geplaatst heeft, denkt
aan „de rijkdom van de bult gescir
derd met het beeld van een n
edelmetalen bekleden trofee in"
vorm van een duif". Hij wijst 1
gevonden duivebeeldjes, met brc
en goud bekleed, die als wijn]
schenk dienden voor heidense te1
pels en ook op duiven, die als on
ment functioneerden van militir
standaarden. !r
l
Bij zijn exegese geeft hij de trad£
ruim plaats, b.v. psalm 45: „Psrf1
45 is zonder twijfel een profaan bi*
loftslied, maar het is niet duide!€
op welke historische gebeurteH
deze psalm betrekking heeft
Dankzij het ontbreken van dit a
woord en aan de hand van een s|l
gestief woordgebruik hebben syr
goge en kerk de psalm anders lef
lezen. Met een bijbelse vrijmoed1
heid, die voor beide typerend ia, k'
dit koninklijke lied niet anders
in verband worden gebracht met
messias."
enta;
ve^j
RALEIGH Het weekblad „Bil
cal Recorder" van de zuidelijke b»
tisten ln de Amerikaanse stt
North Carolina wil opheldering o\
de financiën van Billy Graham. I
kele weken geleden gaf de evani
list in het dagblad „The Charlol
Observer" toe dat hij ln zeven j|
tijd een kapitaal van 23 miljoen <J
lar heeft vergaard. „De geestellj
bediening en de wereldwijde invld
van Billy Graham Is beschadii
door deze onthullingen, aldus I
blad.
Redacteur Marse Grant van „Bi
cal Recorder" schrijft: „Velen 1
ons hebben deel aan de pijn want
hebben Billy lang gesteund en h
verdedigd toen anderen minder
grip hadden voor zijn uitspraken
handelingen." Hij zegt dat men z
des te dieper geschokt voelt w
neer een vriend een fout heeft
gaan. Het zou helpen, zo meent
schrijver, als de baptisten-evan
list op een nationale persconferei
opheldering zou geven: .Zolang1
niet is gebeurd zijn verdedigei
uitspraken van zijn bondgeno
ontoereikend."
