Nabokov overleden m tussen twee werelden Na zoete romantiek harde werkelijkheid door Ton Hydra De kleine lord Terug naar de natuur Speciaal vandaag Radio vandaag Kareltje Knetter en de toverbubbel Alternatieve geneeswijzen FERD'NAND n|r' Sr ÏT.:: Even puzzelen n 1 1 1 k 1 T DINSDAG 5 JULI 1977 RADIO EN TELEVISIE Trouw/Kwartet TV-COMMENTAAR Het droombeeld van miljoenen romantische moeders verschijnt vanmiddag op het scherm. Volgens dat beeld zijn miljoenen eerstgeborenen in hun kleutertijd uitgedost: halflange blonde lokken en pony boven een fluwelen wambuisje met kanten kraag en geplooide manchetjes. Nu weet iedereen, wie lk bedoel, immers, „De Kleine Lord" Is albljna een eeuw bron van Inspiratie voor trotse moeders. En vlak de grootmama's ook niet uit. Al weten zij, dat hun kinderen en kleinkinderen nog altijd met enige wrevel kunnen terugdenken aan de tijd. waarin zij met das maskeradepakje voor joker liepen, zij zullen aan de buis zitten en opnieuw geroerd worden. Die groter-gegroeide knullen waarschijnlijk eveneens, al was het alleen maar om te zien, hoe het toch komt, dat „Little Lord Fauntleroy", met het zoetelijke verhaal van Francis Burnett-Hodgson uit 1836, nog steeds tedere snaren aan het trillen krijgt Ook het jonge gmt zal kijken en genieten om zich daarna voor te nemen, in geen enkel opzicht te lijken op die brave Cedric Errol, De Kleine Lord. Met het tegenovergestelde van goedhartigheid en romantiek v confronteert de AVRO ons vanavond. Televizier Magazine zal vrijwel geheel gewijd zijn aan het lot van mensen die op grond van politieke en religieuze overtuigingen in de Sowjet-Unle worden vervolgd. Afgaande op hetgeen Cees van Drommelen mij gistermiddag heeft verteld, kunnen wij een bijzondere documentaire tegemoet zien. Er zitten opnamen in, die onder uiterst gevaarvolle omstandigheden zijn gemaakt door amateur-filmers en dito fotografen. Zij werkten met het uit het Westen binnengesmokkeld materiaal, dat uiteraard ook langs illegale weg Rusland moest verlaten. Film- en fotobeelden uit kampen worden aangevuld met getuigenissen van ex-gevangenen. Onderhen bevindt zich een man die als lid van de KOB, de Russische geheime dienst, bewaker is geweest. Ik moet aannemen, dat door mijn gericht zijn op de televisie, heel wat vla de radio uitgezonden artistieke prestaties aan mijn aandacht ontsnappen. Gelukkig is dat niet het geval met een werkstuk van de Nederlandse schrijfster Toos Staalman. Zij verwierf al twee keer de Visser Neerlandiaprljs voor hoorspelen, te weten Remise en De Sleutel. Van het laatstgenoemde spel heb ik gistermiddag de realisering beluisterd, die vanavond door de KRO op Hilversum n in de rubriek „Theater" wordt uitgezonden. Hoewel lk eer visueel dan auditief ben ingesteld, ls het luisteruur omgevlogen. De Sleutel lijkt Toos Staalman met een sterke bewogenheid en een ingewijd zijn in het leven van blinden te hebben geschreven. Door Van een onzer verslaggevers HAMBURG De in Rusland geboren schrijver Vladimir Nabo kov is zaterdag in zijn woning in Montreux op 78-jarige leeftijd overleden, zo heeft gisteren de uitgeverij Rowohlt bekend gemaakt. Vladimir Nabokov werd op 23 april 1899 In St. Petersburg (nu Lenin grad) geboren als zoon van rijke ou ders. Het gezin vluchtte ln 1919 voor de Russische revolutie naar het bui tenland en ging naar Berlijn. Daar werd zijn vader op een politieke bij eenkomst doodgeschoten. Nabokov studeerde in Cambridge Frans en entomologie. Hij woonde tot 1937 in Van onze radio en tv redactie Als vakantie-extraatje voor de jeugd zendt de Avro vanmiddag en morgenmiddag de tweedelige televi siebewerking van het boek „Little- Lord Fauntleroy" uit De kleine lord Fauntleroy is een schepping van de Amerikaanse schrijfster Frances Hodgeson Burnett en wordt ge speeld door Olenn Anderson (doto) die ln deze film welhaast het toon beeld ls van de brave, nette Jongen die uiteindelijk zijn goedheid be loond ziet. Een verouderd thema we liswaar, maar dramatisch interes sant genoeg om de jeugd twee mid dagen voor de buis te houden (dins dag 14.07 uur en woensdag 15.50 uur Nederland 1). Berlijn, daarna tot 1940 ln Parijs. In dat Jaar ging hij naar de Verenigde Staten, waar hij les gaf ln Russische literatuur en zich met de insecten- kunde bezig hield. Sinds dat Jaar schreef hij ln het Engels. Zijn be kendste werk ls Lolita, een roman over een verhouding tussen een man van middelbare leeftijd en een meis je van twaalf Jaar. Ome letterkundige medewerker T. van Deel, die in onze krant van morgen uitvoerig op de betekenis van Nabokov zal ingaan, tekent bij het overlijden van Nabokov het vol gende aan: Een belangrijk thema in Nabokov's werk ls de herinnering. Zijn autobio grafie was dan ook getiteld „Geheu gen spreek". Voor Nabokov was de bron zijn jeugd ln Rusland, een jeugd waaruit hij na de revolutie verdreven werd en die hij zich toen opnieuw kon indenken en die hij artistiek gestalte kon geven. Zijn eerste roman, „Masjenka" uit 1926, is al op te vatten als een hommage aan de herinnering. De herinnerde geliefde is werkelijker dan de echt bestaande. Deze realiteit van de ver beelding is het gehele oeuvre door Nabokov's meest imposante troef geweest. Hij heeft voortdurend de kunst boven het leven gesteld, de eeuwigheid boven de tijd, uit een vol besef van vergankelijkheid. Zijn werk ls een esthetische revolte tegen de tijd en in dat opzicht is Nabokov wel te vergelijken met zulk een auteur als Proust. Hij ls een late romanticus die zich een god waant van zijn eigen romanwereld. Legio zijn de vertellerselgenaardigheden in zijn werk, die erop wijzen hoezeer hij zelf de touwen van zijn verbeel dingswereld ln handen hield. Hij was een technisch volmaakt regis seur van de wereld in woorden. En hij duldde geen benadering die niet uitsluitend artistiek gericht was. Het ls dat dédain voor de werkelijk heid waardoor Nabokov zich nogal wat vijanden heeft gemaakt. HIJ was alleen met kunst geëngageerd. Ook de vlinders waar hij tot op hoge leeftijd op Joeg, waren Vbor hem getuigenissen van een Schoonheid die hij in zijn boeken najoeg. haar werk voor de Blindenbibliotheek in Hilversum moet zij een diep Inzicht hebben gekregen in de geestesgesteldheid van de nieLziende mens en in de situatie zoals die door hen wordt waargenomen. De intrige ln De Sleutel ls zonder meer een vondst, met boelende effecten, waardoor ziende luisteraars de ogen wordt geopend voor de wereld van de blinde. Ontstemd door de meewarige benadering van zijn werk, ontvoert een blinde dichter zijn criticus naar een volslagen geblindeerd huls. De verwikkelingen pakken anders uit dan beiden levende op de tast hadden kunnen vermoeden. Ik ga er niets van verklappen. U moet de (zoekgeraakte) sleutel zelf maar vinden. Broes Hartman als de blinde en Tom van Beek ln de rol van geterfde Journalist, houden u behoorlijk in spanning. Van onze radio en tv redactie Wat het is om een tijdje te leven in een onherbergzaam gebied, verstoken van alle comfort, is vanavond te zien in het pro gramma Terug naar de na tuur" 21.50 uur, Nederland 1). De Engelse filmer John Perci- val bedacht het plan om samen met vijf mensen in een uithoek van het Exraoormoeras een paar weekjes te leven zonder cv, auto en radio. Het zestal was slechts voorzien van een mes, een kluwen touw, een pan, wat meel, een doos lucifers en de kleren die ze aanhadden. Op de foto twee studenten die zich in het gezelschap bevonden. EO-dag De Evangelische Om roep houdt op 1 oktober een con gresdag in het Utrechtse Jaarbeurs- centrum over „8chepping of Evolu tie". Tegenover drie Nederlandse verdedigers van de evolutietheorie zullen drie Amerikaanse aanhan gers van de letterlijke interpretatie van het bijbelverhaal uit Genesis staan. De dag wordt geleid door dr. W. J. Ouweneel, de auteur van het alternatieve boekenweekgeschenk, dat ook pleitte voor de letterlijke interpretatie van Genesis 1. Vliegende edelstenen is een Duitse film over een expeditie naar het Andesgebergte ter be studering van de kolibrie. Ned. 1/19.04 Onder de titel Carte Blanche mogen redacteuren van Aktua naar eigen inzichten een pro gramma samenstellen en pre senteren. Ed van Kan opent de rij met een belichting van de gezondheidszorg en alternatie ve geneeswijzen. Ned. 1/20.45 Televizier Magazine vertoont een bijzondere film over politie ke en religieuze andersdenken den in de Sowjet-Unie. De do cumentaire bevat clandestiene opnames van amateurfilmers en fotografen en wordt aangevuld met getuigenissen van ex-ge vangenen. Ned> 2/21.15 Stichtingen van Duitse poli tieke partijen werken in Spanje mee aan het democratiserings proces. Friedrich Manger en Paul Mautner maakten daar over een documentaire. Duitsl. 1/23.55 Het Utrechts Symfonie-Or kest speelt werken van Erik Satie. Hilv. 2/20.15 Tom van Beek, Broes Hart man, Frans Kokshoorn en Bert v. d. Linden vertolken de rollen in De Sleutel van Toos Staalman. „nv. m,.30 HILVERSUM I (91 b m FM-kanalen) AVRO 7.00 Nieuws 7 02 (S) AVRO klok. Lichte irmuek (7.30 Nieuws 7.41-7.55 Radi ojournaal) 8 30 Nieuws 8 36 Gymnastiek voor de huisvrouw. 8.45 De Groenteman. 8 50 Morgenwijding. 9.00 (S) Gevarieerd, klassieke en moderne muziek. NOS: 9.30 Spiegel van Belgie 10 00 AVRO Radio La- waaipapegaai 10 10 Arbeidsvitaminen, po pulair vertoekplatenprogramma (10.30 Nieuws 10 33-10.35 Radiojournaal). 11.30 (S) Rondom twaalf, een uur allerlei. 12.26 Me dedelingen voor land- en tuinbouw. 12 30 Nieuws. 12 41 Radio journaal. 12.55 Knip perlicht Verkeersmagazine. 13 25 Beur splein 5 13 30 'n Middagje AVRO. muziek, informatie en service. (1SJ0 Nieuws. 17.00 De heilige strozak, strip OVERHEIDS VOORLICHTING: 17 20 Gesprek. 1730 Nieuws. AVRO: 17.32 Radio Journaal 17.45 (S) Met muziek op stap. 18.19 (S) Lichte muziek (gr.pl.). 18.30 Nieuws. 18.41 Per Sal do, zakelijke bespiegelingen ZEVENDE DAGSADVENTISTEN: 19 00 De verloren mens. NOS: 19.15 (S) Accoord, kroniek van amateuristisch* muziekbeoefening. AVRO: 20 00 (S) Kapel van de Koninklijke Land macht 20.27 (S) Roemeense muziek. 21.35 (S) Ptm Jacobs' plalenscala 22 30 Nieuws. 22.40 Radiojournaal. 22.55 (S) Serenade in blue. 23-55-34.00 Nieuws. HILVERSUM [IIMaai FM-kanalen) 7 00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnastiek. 7.20 Het ed. 7.25 Badincne: klassieke muziek. 7.45 Overweging. 8.00 Nieuws. 8.11 Echo. actualiteiten cn commentaren. 3.30 Aubade, klassieke muziek. 9.30 Scheep spraat 9J5 Waterstanden. 9.40 interval 10 30 Muziek die met oud wordt, verzoekpla- tenprogramma. (11.00 Nieuwst 11-30 Ouder worden wa allemaal: gesprekken met oude ren. 12.00 Zomer 77. OVERHEIDSVOOR LICHTING: 12.49 Uitzending voor de land bouw. 13.00 Nieuws. 13.11 Echo magazine. 13.20 Pianomuziek. 13.40 Een mens als jij: gesprekken. 14.00 Uit het operette- en Musi- caialbum. 16.03 Muzikaal spreekuur. NOS: 17.00 Het zal mijn tijd wel duren: program ma over millieu en grondstofaangelegenhe den. 17.20 (S) Eurolight. 17.40 Informatie uit de regio. 17.55 Mededelingen. 18.00 Nieuws. KRO: 18.11 Echo. 18.30 (S) Metropole Or kest 19 00 (S) Bel Canto op de zomeravond. 19.30 Soms heeft 't licht een andere kleur; mensen en hun dierbare momenten. 20.00 Nieuws. 20.05 Overweging. 20.15 (S) Utrechts Symfonie Orkest moderne mu ziek. 21.30 Theater De Sleutel. 22.30 Am sterdams Kernenseronle: kamermuziek. NOS: 23.00 (S) Met het oog op morgen met om 23.05 Actualiteitenoverzicht Radio-Tv. 23.10 De krant van morgen. 23.20 Den Haag Vandaag. 23.52 Even ontspannen voor het slapen gaanyoga. 23.55-24.00 Nieuws. i ii»Oeno«eboom.lMidefp«ogramm# TV vandaag NCOCRLANOI 14 00 AVRO Caspar and ihetnentfygriosf. 18.56 Journaal 10-04 TROS De* IMS P*CPer 20.45 Carte Blanche 21.35 NOS Journaal 21.50 Terng near de natuur, documentaire 22 40 NOS Journaal NEOERLANO 0 14.30 NOS Tour de France 10.55 Journaal 19 0S AVRO AVRO's Toppop presenteert de Nabonale Hrtparado 20.00 NOS: Journaal 20-25 AVRO: Gibbsvffle, tv-serte 21.15 Televizier Magazine 21-55 Colombo, detective-scne. 23.05 NOS: Journaal. ASTERIX IN HISPANIA Van onze radio en tv-redactle Medewerkers van de Tros-actuali- teitenrubriek Aktua krijgen gedu rende het zomerseizoen gelegenheid om leder voor zich een programma naar eigen keuze samen te stellen onder het motto „Carte Blanche". Vanavond opent Ed van Kan de reeks met een documentaire over alternatieve geneeswijzen als acu punctuur, chlropractie, handopleg ging en kruidenleer. Volgens Van Kan gaat het om zeven miljoen con sulten per jaar, dus even zoveel ma len een overtreding van de wet op de geneeskunde, die nog steeds exclu sief in handen is van op universitai re Instellingen afgestudeerde artsen. Het programma heet „Anders beter worden" en wordt uitgezonden om 20.45 uur op Nederland 1. HILVERSUM UI (445 m en FM-kanalen) VARA: 7.02 (S) Gesodemeurders. 9.02 (S) Pep op drie. NOS: 10.03-10.06 (S) Voorbe schouwing Tour de France). VARA: 11.03 (S) Lp-Top-30 en Tip LP. 12.03 (S) VARA's zoekplaatje. NOS: 14.03 (S) Tour de France. (18.03 De vacaturebank). VARA: 19.02 (S) Popreconstructie. 20.02 (S) Nashville. 21.02 (S) Popdonder. 23.02 (S) Wachten op mid dernacht 0.02 (S) Nacht drie-draai. 2.02 (S) Peter Holland. 3.02 (S) Peter HoUand. 5.02- 7.00 (S) Tnick, programma voor vrachtwa genchauffeurs. HILVERSUM IV (FM-kanalen) TROS: 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Capriccio. 9.00 Nieuws. 9.02 Aktua-kiankbeeld. 9.30 (S) Van heinde en verre. 10.00 (S) Opus tien tot twaalf. 12,00 (S) Intermezzo. 13.00 (S) De meest verkochte „klassieke tien". 13.30 (S) Koren en korpsen. 14.00 Nieuws. 14.02 (S) Om het boek. 14.30 (S) Guitaristen. 15.00-17.00 (S) Belcanto- rium. 67: .Anne zuster mompelde Odopol Istietof. „Zal nog grote schrik voor haar zijn als zij straks wakker wordt en dikke bult op kop- pie heeft. Zij wel een cadeautje voor de schrikkie verdient. Ikke zal haar alles geef wat in de koffer zit." De schelm opende dus de grote koffer van Frederik G. Hobbezak en goot de inhoud ervan in een bijna onder broken stroom op het voeteneind van het bed uit. Jammer genoeg waren dat allemaal artikelen, waar een zuster niet veel aan heeft, want wat moet een vrouw nu beginnen met scheerwater, een elektrisch ap paraat, mannenslofjes, overhemden en wat er nog meer in zo'n koffer pleegt te zitten. Maar daar kon Opopol niet langer over nadenken. „Ikke heb gedaan wat ik kon," mompelde hij. „Ikke stop nu kleine Kareltje ln de koffert en ikke neem hem mee. Mee naar het grote Barre- berië De schurkachtige minis ter van sportzaken en volkscommis saris van lichamelijke opvoeding en hygiëne kon zijn geluk bijna niet op. Daar was hij er toch werkelijk in geslaagd de grootste sportman ter wereld in zijn macht te krijgen. En hij was nog zo jong! Misschien der tien, Veertien jaar! „Die kan nog minstens zestien jaar mee en dan zijn 111e wereldrecords in handen van Barreberië, mijn grote land!" mompelde Opopol. „Wat we daarna met hem doen, is onbelangrijk. Mis schien naar mijnen van Ysberië. Daar blijft-ie nuttig voor de proi tie van kolen en lood. Ja. ja, ventje brengt voor Barreberië zijn geld wel jjpEn met deze onheilspellende woorden glipte Opopol door een zijuitgang van het hospitaal naar buiten. v 3R i em Yr - r<D-i - 26 - Wat meneer Craddock zou zeggen over het legaliseren van de band tussen Hazel en Ikey was niet belangrijk. De voltrekking van een huwelijk in de kerk was een ritueel dat nauwe lijks ouder was dan sommige eiken in het dal. Zij veronderstelde dat het gemompel van een paar woordën door de dominee en het tekenen van een paar stukken voor sommige mensen iets betekende. Haar zei dit niets. Haar voorouders hadden hier al rondgedoold lang voor de eerste kerk werd gebouwd. ZIJ nam haar manden weer op en liep de weg langs de rivier af als een koningin die haar gaven ging brengen aan goden die veel ouder waren dan de Jood die zij Jezus noemden. VI Het nieuws, dat de pleegzoon van Paul Craddock ging trouwen met de als niet helemaal goed wijs be schouwde spruit van de oude Potter en de zigeunerin Meg, veroorzaakte een ongekende sensatie ln het dal. Een week lang was dit hèt onder werp van gesprek, belangrijker zelfs dan de oorlog. Maar toen kwam het bericht, dat de eerste man uit het dal was gesneuveld en daardoor werd Hazels huwelijk naar de ach tergrond verdrongen. Alleen in het grote Huls merkte men er nog iets van, want Ikey's mededeling had geleid tot een geweldige familieru zie. Weken lang werd er aan tafel nauwelijks gesproken; de altijd zo kalme Claire kreeg driftbuien en de hele houding van Paul was even verslagen, als in de weken nadat zijn eerste vrouw Grace Lovell er van door was gegaan. Paul voelde zich inderdaad net zo ongelukkig als in die weken. In de afgelopen maanden had hij al ge noeg moeten verwerken om er niet ook nog ruzies met Claire bij te hebben. In vier maanden was alles wat hij ln twaalf Jaar had opge bouwd door de oorlog in elkaar ge stort De mannen vertrokken de een na de ander uit het dal; een veel te groot deel van de veestapel was ge vorderd en het enorme tentenkamp had het leven nog verder verstoord. Voortdurend kwamen de vrouwen, wier mannen weg waren bij hem om hulp en met hun moeilijkheden. Misschien had Paul het aangekund, als hij net zo enthousiast over de oorlog had kunnen worden als de meeste mensen. Maar dat kon hij eenvoudig niet Hij was veel te ver draagzaam. Hij had de Duitsers (met uitzondering van de professor en zijn zoon) altijd beschouwd als „De Boekerij, Baarn" schreeuwlelijken, aangevuurd door hun opgeblazen keizer, maar hij kon niet Ineens geloven, zoals de mees ten het kennelijk wel deden, dat alle Duitsers sadistische monsters wa ren, die er alleen maar op uit waren vrouwen ln de veroverde gebieden te verkrachten en dat zij maniakale moordenaars van kinderen waren. Ook was hij er niet van overtuigd, dat Engeland zich niet afzijdig had kunnen houden. En toen was Ikey gekomen; in zijn hart had Paul gehoopt bij hem steun voor zijn opvattingen te vin den, maar in plaats daarvan deelde Ikey hem een paar uur na zijn terug komst mee, dat hij een kind had verwekt bij een niet helemaal goed wijs meisje en dat hij dit openlijk wilde laten blijken door met haar te trouwen. Dat was een enorme slag geweest, maar nog veel erger had Paul geleden onder Claires hysteri sche pogingen om het huwelijk te voorkomen en onder het feit, dat zij hem, toen haar dat niet was gelukt, de verantwoordelijkheid voor de gang van zaken in de schoenen had willen schuiven. Hl zelf had direct ingezien, dat Ikey persoonlijk zou moeten beslissen en al voelde hij zich gekwetst door de houding van de jonge man, hij kon zich de ridder lijkheid die eraan ten grondslag lag wel begrijpen. Hij had zich afge vraagd, hoe hij Ikey zijn wil zou kunnen opleggen. De jonge man was drieëntwintig en financieel was hij onafhankelijk van Paul, al gaf die hem nog altijd een kleine toelage. Ikey zelf had nadrukkelijk verzocht, dat Paul zijn naam uit zijn testa ment zou schrappen; grijnzend had hij er aan toegevoegd, dat dit nood zakelijk was om bij Claire in de gratie te blijven. Toch had Paul be zwaren geopperd; hij had er op ge wezen, dat alle meisjes Potter nogal vlot waren met mannen. Zelfs al zou dit bij Hazel niet het geval zijn, dan nog vroeg hij zich af, of zij de juiste vrouw was voor een Brits officier. Ikey's antwoord had hem verbaasd, maar toch ook wel een beetje over tuigd. Hij zei, dat hij de enige was, die omgang had gehad met het meisje en dat hij van plan was zo gauw als dat maar enigszins kon, ontslag te nemen uit dienst en te gaan boeren in het dal. Hij was het niet eens met de algemene opvat ting, dat Hazel niet helemaal goed wijs was en Paul zou dit met hem eens zijn, als hij maar eens een uur lang met haar had gepraat. Wordt vervolgd 2 3 4 S 6 Horizontaal worden invullen die be tekenen: 1. klinker, 2 voorzetsel, 3. Europeaan, 4. bloedluis, 5. dichter, 6. volmaakt. Bij juiste oplossing vormen de be ginletters, de naam van een rijst- mesje. Oplossing vorige puzzel Hor.: 1. hamer, 5. mol, 7. Amor, 8. kam, 10. res, 11. lap. 12. te, 13. Mr, 14. aar, 15. koe, 16. els, 17. mars. 18. nest, 20. rans, 21. iet, 22. tiro, 24. kr, 25. tree, 26. ra, 27. noot. 28. Gea, 29. mals, 30. meer. Vert.: 1. harmonika, 2. Amer, 3. mos, 4. er, 5. map, 6. om, 8. kar, 9. mees, 11. las, 12. tors. 14. alt, 15. kano, 16. Est 17. mare, 19. eer, 20. riet, 22. tros, 23. paar, 25. tol, 26. ree, 27. na, 28. ge.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 4