Domein Bokrijk
nog onbekend
Onkruid
l
Mooie kleren voor een schijntje
UW PROBLEEM 00K HET ONZE
Toeristische
trekpleister in België
naast de deur
Deel Lombokschat
overgedragen aan g
Indonesië
MAANDAG 4 JULI 1977
VARIA
Trouw/Kwartet
F=
sAI
door Barend Mensen
OENK Nederlanders die al eens in het Domein Bokrijk zijn
geweest, mogen hun vinger opsteken. Dit „bijzonderste centrum
voor cultuur, toerisme en ontspanning in de provincie Limburg",
zoals de Belgen het met gepaste trots noemen, is hier vrij
onbekend. Toch ligt het naast de Hollandse deur. Gaat men van
Eindhoven af zestig kilometer pal zuid, dan „geraakt" men
plotseling in een 550 hectare groot natuurgebied. Een aanzienlijk
deel daarvan is met zorg en met respect voor de oorspronkelijke
staat ontsloten voor ontspanning zonder meer en voor cultureel-
educatieve recreatie.
Het tussen Hasselt en Oenk liggende
Domein Bokrijk ls zo Immens groot
dat het vele duizenden mensen tege
lijk kan opnemen 2onder dat het een
schuifelende pantoffelparade wordt.
Maar het eigenlijke ontspannings
oord het Koningin Astridpark
met sport- en speelvelden, een park
met een doolhof, een uniek rosarium
en het centrale gebouw Dennenhof is
dan ook alleen al 25 hectare groot.
Met de rijkelijk van speeltuig voor
ziene speeltuin ls men ook niet kin
derachtig geweest: die heeft een op
pervlakte van vijf hectare.
Boelender dan deze concentratie
zijn echter het Vlaamse Openlucht
museum vlak bij een ander domi
nerend en voor de restauratieve op
vang van de bezoekers ingericht ge
bouw. een jachtslot het Arbore
tum en het Natuurwetenschappelijk
museum. Voor het openluchtmu
seum ls niet te bewaren van afzon
derlijke gebouwen uitgangspunt
maar het geven van een beeld van
vroegere nederzettingen.
Men heeft er met elders afgebroken
en hier gerestaureerde boerderijen,
woningen, molens, een herberg en
zelfs kerkjes (een uit de elfde eeuw)
reconstructies gemaakt van een
Kempens en een Middenlimburgs
dorp en een West- en een Oost
vlaams gehucht. Men ls ook bezig
een oude stadskern op te bouwen
met onder meer hulzen uit Antwer
pen. De opbouw van de museumdor
pen tot eenheden die als het ware zo
weer zouden kunnen functioneren
gaat gestaag voort
Levtnde herinnering
Dit Vlaamse openluchtmuseum is
nu al erg aantrekkelijk. Het zal ech
ter voortdurend aan betekenis win
nen als „levende" herinnering aan de
vroegere Zuidnederlandse woon- en
leefcultuur. Van onmiskenbare bete
kenis ls ook het Arboretum met een
collectie van 5000 geïdentificeerde
en bij naam genoemde bomen, strui
ken en planten. Het Natuurweten
schappelijk museum bevat onder,
meer een volkslaboratorium waarin
geïnteresseerden biologische proe
ven kunnen volgen of desgewenst
zelf kunnen uitvoeren.
Van het Domein Bokrijk hebben we
dan nog niet genoemd het uitge
strekte vijvergebled, waarin de hen-
gelllefhebber naar hartelust kan me
diteren. het ook al weer fors uitgeval
len wandelpark, de hertenkamp, het
hoenderpark, het streekmuseum
met diploma's en de welriekende
kruidentuin met een onnoemelijk
aantal soorten. Er zijn je bent
tenslotte in België niet minder
dan vijf op grote toeloop berekende
eet- en drlnkgelegenheden met een
afdalend aanbod van rijke diner tot
aan de befaamde zak frieten met
'nen kop derop.
Autotreintje
Bokrijk leer je zelfs niet bij benade
ring kennen uit een beknopte be
schrijving als deze. Je moet er zelf
heen om bijvoorbeeld doormiddel
van een rondrit met een autotreintje
een Indruk van de omvang te krij
gen. De reis ls dit Jaar erg gemakke
lijk dankzij het feit dat de Neder
landse Spoorwegen dit „bijzonderste
centrum" hebben opgenomen in de
collectie „NS-dagtochten". die blij
kens de cijfers steeds populairder
worden. Onze aandacht werd dan
ook door de N8 op het hier onbeken
de (maar wel door een miljoen men
sen per jaar bezochte) Bokrijk geves
tigd.
Vorig jaar boden de NS een program
ma van 87 dagtochten met reis en
attracties gekoppeld of alleen de at
tracties. Om en nabij de 595.500
mensen maakten er gebruik van.
Dat betekent In vier Jaar een toena
me van bijna 100.000.
De grote trekpleisters waren In 1976
het Ponypark 81agharen (51.500),
Madurodam en de Pier (48.590), de
Efteling (44.750) en Amsterdam met
Artis en de rondvaart (22.770). In het
algemeen bestond de grootste be
langstelling voor de recreatieparken:
221.616 deelnemers of 44.7 procent
De dierenparken kregen via de dag
tochten 70.386 bezoekers extra (14.3
procent) en de museumtochten trok
ken 76.602 (15.4 procent) mensen.
Aan boot- en bustochten namen
112.029 (22.6 procent) mensen deel.
Relsboekje
De NS begonnen in 1956 dit „klein-
toerisme" met zeven dagtochten Nu
ls er een relsboekje met 90 bestem
mingen. Het zijn er drie meer dan
vorig jaar. Er zijn er negen geschrapt
en er zijn twaalf nieuwe reisjes In het
programma opgenomen. Men kan nu
ook gaan vliegen (van het vliegveld
Teuge), man kan met .museumboe
mel tj es" mee (Apeldoorn, Tilburg en
Goes) en men kan zelfs op nachtsafa
ri. Deze attractie ls heel bijzonder:
van Hoogeveen uit (alleen ln de
nacht van vrijdag op zaterdag),
maakt men onder deskundige lei
ding een wandeling van 2uur door
een uitgestrekt bos om tenslotte de
zon te zien opgaan en het ontwaken
van dé natuur mee te maken.
Interieur van een hoeve in de reconstructie van een Middenlim
burgs dorp.
.1
door Mink van Rijsdijk
Toen ik deze week op een morgen ons goede dorp
uitreed, was men bezig met het maaien van de
wegbermen. Dat zal best nodig zijn, anders deed men
dat natuurlijk niet. Ik ben er echter in mijn
onkunde inzake landschappelijke toestanden geen
voorstandster van. Mollige bermen waar allerlei kleu
ren en geuren zich vermenigvuldigen zijn mij liever.
Ik houd van onkruid, het is de mensen vaak te slim en
te vlug af. Bovendien is er zoveel moois te vinden bij
die ongewenste plantengroei.
Het merkwaardigste vind ik altijd dat de aanwas van
al die niet in tel zijnde soorten onkruid ieder jaar zo
verschillend is. Het lijkt wel alsof er ver buiten ons
gezichtsveld een bureau bestaat, waar geheimzinnige
onkruiddeskundigen bedisselen wat er in een bepaald
zomerseizoen wel en niet mag bloeien. Hoe ze de
verspreiding der zaden regelen, weet ik niet. Vermoe
delijk worden er vogels en suizende luwe briesjes
ingehuurd die daarvoor zorgen.
Op dat onkruidbureau heerst dezelfde rage als in de
confectie-industrie. Iedere zomer moet duidelijk een
nieuwe kleur de toon aangeven. Iets ouds van vorige
seizoenen dat zichzelf en de uitroeiingsdrift van de
mensen overleefde, wordt nog wel getolereerd, maar
helemaal passen in het modebeeld doet het niet meer.
Nog vreemder vind ik het oncontroleerbare systeem
dat achter de plannen van de verspreiding der zaden
zit. Waarom groeide vorig jaar in de berm tegenover
ons huis een oerwoud van fluitekruid en in onze tuin
een menigte van louter madelieven? Hoe fantastisch
precies wordt dat proces van zaaien uitgedacht en
verricht.
Onze velden zijn dit jaar onzoomd met dartel oranje
van duizenden klaprozen. De modekleur van het
tuinonkruid is veel stemmiger. Het wit en groen van
de herderstasjes was kennelijk bescheiden bedoeld,
hoewel je door de overdreven hoeveelheid tenslotte
toch sterretjes gaat zien. Maar ja, hoe onkruidlievend
een mens ook is, je rozenperk moet natuurlijk een
schoon en bijgehouden aanblik leveren. Inconsequent
vond ik dat wel van mezelf. De afgemaaide klaprozen^
in de bermen heb ik betreurd, maar ondertussen bleef
ik fanaat bezig in mijn strijd tegen de herderstasjes op
eigen terrein. En kijk, om het mij nog moeilijker te
maken bloeiden een paar dagen geleden tussen tijm
en zeepkruid schril en brutaal vloekend tegen ieder
kleurgevoel in een paar verdwaalde klaprozen. Ik wasf]
geheel paraat de pol uit te rukken, maar liet het na,
door vreemde machten gedreven. Nu geniet ik heime
lijk van de malle combinatie der kleuren. yj
tn
Belachelijk, zullen bezitters van onberispelijke tuinen^
zeggen. Wat moet ik met zo'n verhaal, vraagt mis-ee
schien de stadsmens zich verongelijkt af.
de
he
Als het niet zo was dat mijn goede grootvader mijjjei
eens leerde dat alleen vrijzinnige dominees overve
bloemetjes en vogels preekten, dan zou ik heel mooi
en moralistisch eindigen. Want er is over onkruid inE*
overdrachtelijke zin verleidelijk veel stichtelijks te
berde te brengen. Slechts de overweging dat ik|x>i
vrijzinnig noch dominee ben, doet mij zwijgen. jwi
V£
De klaproospol in mijn tuin zit vol knoppen, die
straks tot bloei komen. Ik wil hem daarbij, niet
belemmeren.
IS
Dat wordt verwarrend in het kleurenschema van het ns
perk, maar ook ontroerend door het onverwachte en
onbedoelde. ct
g(
i hl
Dat wilde ik gewoon maar even kwijt en die preek v<
over nimmer aflatend onkruid en de dagelijkse strijd w
daartegen kunt u veel beter zelf maken; zelfs zonder ZC
een spoor van vrijzinnigheid, kunt u er alle kanten
mee uit.
(L
door Annemarie Lücker^
Oud kerkje in het Vlaams Openluchtmuseum in Bokrijk
De meeste warenhuizen en winkels
zijn gesloten in Amsterdam op
maandagochtend. Toch hoeft
niemand met de handen in het haar
te zitten, mocht een dagje
Amsterdam toevallig op een
maandag vallen. Daar zijn altijd de
markten, zoals de dagmarkt van de
AlbertCuyp, het Waterloopleln én
de lappen- en textielmarkt op de
Noordermarkt en de Westerstraat,
die Juist uitsluitend op maandag van
tien tot twaalf gehouden wordt. Het
is wel zaak vroeg aanwezig te zijn,
want speciaal de Noordermarkt is
een tweedehands klerenmarkt waar
de beste koopjes vroeg weg zijn.
Al jaren voordat de tweedehands
klerenhandel op gang kwam, was de
Noordermarkt volop voorzien van
rare hoeden, schoenen, werkkleding,
ondergoed, bontjassen en
ouderwetse handwerken, die voor
enkele dubbeltjes van eigenaar
verwisselden. De prijzen zijn fors
gestegen, maar desondanks kan men
voor een paar tientjes uitstekend
slagen met kledingstukken die,
eenmaal vermaakt of geverfd, niet
onderdoen voor de nieuwste
exclusieve mode van dit moment. De
confectierokken en jurken, voorzien
van kant, stroken en linten die ons
vanuit etalages en tijdschriften
overspoelen, liggen in him meest
oorspronkelijke vorm, namelijk als
lingerie, in de kraampjes van de
Noordermarkt.
Voor een paar gulden heb je een
ouderwetse stroken rok waarvan de
kanten strook aan de zoom met een
handsiersteek is afgewerkt. Oude
onderjurken die vroeger als zeer
degelijk beschouwd werden, van
ragdunne batist met stiksels en
plooitjes aan het lijfje en een kantje
aan de vierkante halsuitsnijding,
dienen na een grote schrob- en
wasbeurt als het liefste zonnejurkje
dat iemand zich kan voorstellen.
Mochten bepaalde hardnekkige
vlekken niet verdwijnen, dan zijn
een tinnetje verf en een grote emaille
pan dé oplossing om er een ander
kleurtje aan te geven. De grote, bijna
knielange overhemden meteen
ruimteplooitje middenvoor dienden
oorspronkelijk vaak als nachthemd
in een oudemannentehuis, maar ze
doen het nu uitstekend met een
ceintuur op een broek of op een hele
wijde rok.
Wie van handwerken houdt vindt
talloos veel gehaakte spreien en
gordijnen, beelderige wit kanten
slopen, geborduurde theekleden en
handgekloste anti-maccassars voor
een luttel bedrag, waaruit, weliswaar
met veel geduld en fantasie, de
mooiste patchwork dekens te
voorschijn komen.
Kortom, de Noordermarkt is een n
bezoek waard, al was het alleen maai
om te kijken en een vleugje Jordaan Rl
op te snuiven.
O)
LEIDEN Van de zogenaamdv
Lombokschat gaat een deel teru,
naar Indonesië. De kostbaarhede e
zijn gisterenmiddag door de dire n
teur van het Rijksmuseum voor vq 1
kenkunde IN Leiden, prof. dr. PI 01
Pott aan de Indonesische ambassi S
dèur overgedragen.
De teruggave van deze museuns'
stukken is het resultaat van bespri k
kingen die in het kader van heP'
cultureel akkoord tussen Nederlanj®'
en Indonesië zijn gevoerd met ee!"j
delegatie van Indonesische deskuile
digen. Het gaat hier om de schattei1
van de sultan van Lombok die aa
het einde van de vorige eeuw na d"
verovering van dit gebied door d^
Nederlanders zijn meegenomen, j1
Een klein deel van deze schatter)**
voornamelijk handschriften en gouhl
den en zilveren voorwerpen, is vfcS;
'het toenmalige Batavia in Amstefd'
dam en Leiden terecht gekomen, to
t€
VRAGEN uitsluitend in envelop sturen nssr postbus 507, Voorburg
Per vrsag een gulden in postzegels het liefst In waarden van 55 en
45 ets bijvoegen, en beallst niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
Vraag: Wordt de film: Knock on any
door (Klop maar op een deur) naar
het gelijknamige boek van Wlllard
Motley (Ned. Ultg. door de ZH Uitge
verij BV Baarn) nog in ons land
vertoond?
Antwoord: Deze film werd in 1957 in
de Nederlandsche bioscopen ge
draaid. Toen de roulatie afgelopen
was, werd de film gekocht door Co
lumbia te Amsterdam en door deze
firma verhuurd. Tenslotte is de vol
komen afgedraaide film uit de
markt genomen en vernietigd, Jam
mer voor u, maar het boek zal nog
wel ergens te vinden zijn.
Vraag: Hoe heet die voordrachts
kunstenaar. die het gouden huwe
lijksfeest van medelezers tot een zo
waardig en onvergetelijk festijn
heeft gemaakt. In uw rubriek heeft u
de naam nooit genoemd.
Antwoord: Ja dat is eigenlijk erg
jammer: Zijn naam is zeker niet
onbekend en voor de NCRV trad hij
verschillende malen op: Tob de Bor
des. Oxerweg 12a 't Joppe, Post
Gorssel. tel 05759-1791.
Vraag: Welke planeten zijn er dit
jaar te zien. En bij of in welke sterre-
beelden? Ge meest opvallende was
natuurlijk Venus, maar verder kon
niemand mij wijzer maken. Ook in
de bibliotheek kon ik niets vinden.
Antoowrd: Maar u nam niet onze
oude trouwe Enhuizer almanak ter
hand Daarin zijn uitvoerige gege
vens te vinden over de goed zichtba
re planeten met uitgebreide lijsten
van uren en dagen Naar aanleiding
van uw vraag nam ik de altijd in
onze werkkamer aanwezige 382de
jaargang van die merkwaardige
werkje eens door. met veel genoegen
en stijgende verbazing over zoveel
Informatie in zo'n klein, goedkoop
boekje.
Vraag: Wij hebben een munt-zilver
met aan de ene kant 2 koppen en de
jaartallen 1810-1910 met de maan er
om heen Friedrich Wilhelm III, Wil
helm II Universltöt, Berlin. Op de
andere kant de Duitsche adelaar
met de woorden Deutsches Reich
1910 Drei Mark. Wat is dit voor een
munt?
Antwoord: Deze munt is inderdaad
ln het voormalige Duitse Keizerrijk
in omloop geweest. De waarde kan
uiteenlopen van 50 - tot 100.-.
Ons advies: zoek contact met een
munthandelaar of grote bank voor
juiste waardebepaling.
Vraag: Onlangs kochten we een an
tiek koperen lampje (een zg. snot
neus). We wilden het laten branden
maar het reservoir gaat lekken. Is
het mogelijk dat het soldeer aange
tast wordt door de olie? Als dat zo is,
welke brandstof kan men dan ge
bruiken?
Antwoord: Het is niet waarschijnlijk
dat het soldeer werd aangetast eer
der het soldeervet, dat men hiervoor
gebruikt heeft. Het moet mogelijk
zijn, ais de bodem vakkundig gere
pareerd ls, hierin de ouderwetse pa
tent en raapolie te branden. Er is
ook een mogelijkheid op een onder
laag van water patentolie te gieten
en de pit op een drijvertje op die olie
te laten drijven. Wel zorgen dat de
oüelaag niet te dun wordt en regel
matig bijvullen. Pas op met de ge
parfumeerde lampolie: Het lijkt op
limonade, maar de kinderen die er
van snoepen worden lelijk ziek! Pa
tentolie kan men o.a. in reformwin
kels kopen.
Vraag: Wij hebben een geschilderd
portret, gedateerd 1930 en gesig
neerd A. Bogaerts. Weet u iets meer
over deze schilder?
Antwoord: De schilder Aloysius An-
tonlus Maria Bogaerts (1873-1957)
werkte op het atelier van zijn vader
H.B., waar men zich toelegde op het
copiëren van schilderijen, maar na
de dood van zijn vader werkte A. als
zelfstandig schilder. Het atelier, de
„Pelnture H. Bogaert" stond als zeer
vakkundig bekend. Wij troffen geen
schilderijen van deze schilders in
musea aan. Laat uw exemplaar eens
in een museum zien en doe het niet
voor een klein prijsje van de hand.
Vraag: Er werd laatst ln een artikel
ln Trouw geschreven over een win
kel in Amsterdam, waar gebatikte
stoffen en kleding worden verkocht.
Ik zocht het adres aan de Willem-'
sparkweg, maar werd alleen maar
nat van de regen. Wie schreef het
stukje en waar is de winkel?
Antwoord: Annemarie Lücker
schreef het artikeltje met veel aardi
ge tips en het adres van de zaak is
Indonesia Baru, Overtoom 449a,
A'dam.
Vraag: Ik heb een schattig klein ver
chroomd elektrisch keteltje en dat
stond per ongeluk naast mijn Car-'
menset. Het crème hoesje van plas
tic, met pennen stond tegen het ke
teltje, toen ik thee zette. Het ketel
tje zit nu vol crème plastic troep,
maar het ls gelukkig niet stuk. Hoe
krijg ik die rommel er weer af?
Troostwoord: Enige tijd geleden
maakte Ik zelf een dergelijke ramp
mee, toen ik de restanten van een
plastic koffiefilter van de ver
chroomde warmhouder van een
nieuw koffieapparaat moest verwij
deren. Wij zullen maar tot elkaar
zeggen, dat deze narigheid u en mij
geen tweede keer overkomen zal en
dat men al smedende smid wordt.
Met een scherp mes, voorzichtig
voor de vingers en voor het keteltje,
zo veel mogelijk er af halen en dan
met een watje met aceton de restan
ten proberen te verwijderen. Overi
gens voorzichtig zijn met aceton.
Dat is gemeen spul. Als iemand er
varing heeft met dit soort dingen,
houden we ons aanbevolen. Wat de
krullen in uw haar betreft: voorlopig
maar papillotten draaien, met reep
jes van de natgeweende zakdoek.
Vraag: Nu er steeds meer geageerd
wordt tegen het gebruik van spuit
bussen, met cosmetische en andere
inhoud, zoek ik tevergeefs naar ver
stuivers met kleine pompjes. Zijn
die er dan niet?
Antwoord: Nu en dan zien wij een
juffrouw, die zich bij de STER op
staat te frissen met een deodorant
pompverstuivertje. Vroeger achter
volgden we weerstrevende broertjes
en neefjes met een eau de Cologne
apparaat, knijpend in een rubber
balletje. Het werkte prachtig en de
straf hiervoor was zwaar en de tra
nen bitter. Wat vroeger gebruikelijk
was, kan nu evengoed. Er maar over
door blijven drammen bij de kapper
of verkoper van schoonheidsartike
len. Of nu en dan eens bij de fabriek
er over bellen. Als u nu zo'n verstui
vertje koopt (ze zijn met een beetje
zoeken te vinden!) wel even kijken
of de dop er "ook af kan als het flesje
leeg is. U heeft niets aan een beeldig
flaconnetje van een soort kristal, als
de even fraaie dop van Nepgoud er
zo aan gekoppeld werd, dat er brok
ken komen, als u hier zelf aan wurmt
of, nóg erger, overlevert aan de hulp
vaardige handen van zoon of echt
vriend.
Vraag: Hoe kan een amateur een
kleed van ongesponnen schapewol
zelf scheren? Waarmee moet dat
dan gebeuren? Moet ik daarvoor
naar een zaak, omdat het te moeilijk
is of weet u een adres?
Antwoord: Bij een ijzerzaak koopt u
een tapijtschaar. Dat is een schaar
met een naar boven terugwijkende
punt, zodat men geen haren uit de
wol knipt. U legt het kleed over een
grote tafel of ronde stok (een ouder
wetse klopstok of drooglat is eigen
lijk wel heel geschikt, maar een
vlaggestok is ook te gebruiken).
Langzaam schuift u het kleed over
de ronde rand van die tafel of over
die stokken en u knipt. Mijn zegs
vrouwe, die middelpunt is van een
spin- en weefcentrum, zegt, dat het
helemaal niet moeilijk is en dat u er,
in elk geval behoedzamermee om
springen zal, dan iemand die het
kleed niet zelf knoopte. U moet het
zelf afmaken, zegt zij, want ook dit
hoort bij het knopen.
Vraag: Wat houdt de Simeonsthera-
pie in? Ons werd verteld dat er hul
sartsen zijn die hier niets voor voe
len en dan moet men zelf een arts
zoeken die deze injecties wil geven
tegen vetzucht.
Antwoord: Met uw vraag heb ik me
gericht tot een expert op het gebied
van voeding en dieet. Zij vertelde
me het volgende: Deze therapie is
gebaseerd op twee belangrijke on
derdelen: een behandeling met hor
mooninjecties en een dieet van ni$>
meer dan 500 calorieën. Bij dit ze£(
onvolwaardige dieet is een ze^<
strenge geregelde controle van c|,
bloedsamenstelling noodzakelijke
zi
VI
Voor een normale huisarts met ee^
drukke algemene praktijk is ee^j
dergelijke behandeling nauwelijli
uit te voeren. Hoe het lichaam rea
geert op de toevoeging van hormf"
nen, moet men dan nog maar a
wachten, want over hormonen P
nog niet alles bekend. De raad v^i
onze expert is deze: een gedipW
meerde diëtist, een man of vroute
van gedegen opleiding, kan op zinift
ger manier, op advies van de hiP'
sarts een patiënt begeleiden. Het zD
wat langzamer gaan, maar een dilii
tist weet van voldoende vervafli
gingsmiddelen af en vermagerd
met 500 gram per week, is nog all
26 kilo per jaar. Een paar grote spi
gels in huis helpen daarbij,
hoeft z'n mond niet eens te lal
dichtnaaien, zoals die patatman
Limburg. Dat is wel erg cru.
Jachtslot „Het Kasteel", een der gebouwen in het centrum
