ïorter werken Hoogovens ten einde grondpolitieke weg met /etsontwerpen geplaveid Zekerheid van fabrieksgarantie meestal beperkt arantieregeling als wapen Horeca weet van prijzen ïeenten onnodig in paniek ït caansoord draagt gieterij over een Lovink Verschijningsverbod voor Libanese krant :o - „Belofte" waardevol, maar: Geld voordeligst in Vatikaanstad Mening over reclame >G 28 JUNI 1977 FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet P 11/RHS 13 a Sen onzer verslaggevers JELAKEN De neiging van een aantal gemeenten zwaardere eisen te stellen bij een 3tie op een hypothecaire lening is een schrikreactie op de sterke stijging van bestaande $ening heeft directeur A. Poot *4 Bouwfonds Nederlandse Ge- afcn in Hoevelaken. Die ge- ,Jn. 20 voegt hij hieraan toe, 3<de garantieregeling als wapen fjfen, maar een paar schadege- 2» mogen toch geen aanleiding a* paniek. „Ik vind het treurig, si de kleine man tussen wal en ^ireigt te raken," aldus de heer ?3 ïontatie t3n betoog in het bouwfonds- 4,,Indruk" blijkt, dat in nogal atsen mensen die een al be- huis willen kopen, met deze 4ng van de hypotheekgarantie ||}i geconfronteerd. Daarnaast 22100k gemeenten, die moeilijker e^bij garantie-aanvragen voor huizen; vooral als er sprake is £n zogenaamde ingroel-hypo- Het gevolg van deze ontwikkeling is dat een groeiend aantal mensen met lede ogen het vurig begeerde eigen huis aan hun neus voorbij zien gaan. En dit terwijl de rijksoverheid zich op velerlei fronten inspant de aan koop van een eigen huis zoveel mo gelijk te stimuleren. Een van de maatregelen daartoe was de afschaf fing van de 10 procent eigen geld. Klok terug garantielening te veel risico gaan lopen. Als een eigenhuizer zijn ver plichtingen niet kan nakomen, kan zijn woning door de kredietverstrek ker worden verkocht. De verkoop som zal in veel gevallen lager zijn dan het nog uitstaande hypotheek bedrag. In die gevallen passen de gemeenten het verschil bij, waarbij zij weer de helft van de schade bij het Rijk kunnen declareren. „Maar het aantal schadegevallen is te ver waarlozen. Die bedraagt nog niet één promille per jaar van het aantal ge meentelijke garanties". Door de beduchtere houding van tal van gemeenten, worden bepaalde groepen mensen nu tóch weer ge- Harde CÜferS dwongen een spaarkapltaaltje op ta- J fel te leggen. De harde praktijk is dan: geen eigen geld; geen eigen huls. „Daarmee wordt de klok een lelijk stuk teruggezet." aldus de Bouwfonds directeur. De gemeenten vinden dat zij met de Hij staaft zijn betoog met „harde" cijfers. Sinds op 1 juli 1975 de garan tieregeling ook op bestaande hulzen van toepassing werd tot eind april van dit Jaar, moest wegens het niet kunnen nakomen van de verplichtin gen 130 maal tot gedwongen verkoop Bouwfonds-directeur Poot: „schade is te verwaarlozen". worden overgegaan. In 63 gevallen moesten het Rijk en de gemeenten tekorten aanvullen. Dat kostte hen gezamenlijk ruim 700.000 gulden. Dat bedrag is inderdaad te verwaar lozen als het in verband wordt ge bracht met het kapitaal dat in 1975 en 1976 aan hypotheken op hulzen werd verstrekt Het CBS berekende dat in die periode voor oude en nieu we huizen te samen voor bijna 30 miljard aan hypotheken is uitgege ven. Die zeven ton vallen daarbij inderdaad in het niet. „Het kan toch nooit de bedoeling zijn dat een regeling die beoogt het elgen-woningbeztt te bevorderen, zo streng te hanteren dat er nooit iets kan misgaan. Want dan schiet Je je doel voorbij", aldus de heer Poot. ADEN De werktijdverkorting bij Hoogovens ls binnen- teneinde. Het bedrijf zal geen verlenging aanvragen van de ;|ge op 10 juli aflopende periode van korter werken. fcsll Of Hesluit is volgens Hoogovens «1 gebaseerd op het feit dat de ^hde maanden veel personeels- ifmet vakantie zullen zijn. De tuatie blijft onverminderd Of na de vakantieperiode op- werktijdverkorting noodzake- zijn, is afhankelijk van de .tie en de personeelssituatie it moment. De huidige werk- rkortlng van ca. 20 procent be- lijna 3.000 van de 24.000 werk- CAANSOORD zal haar giete- 'tiviteiten overdragen aan IJzer- j Lovink in Terborg. Dit, voor- ►end op een eventuele over run aan Vulcaansoord. Het jek tussen beide bedrijven vond onder auspiciën van de ËM. met ca. 300 medewerkers, iZich bereid verklaard tot over ig van het overgrote deel van ngeveer 90 mensen die werk- i zijn in of betrokken zijn bij de van Vulcaansoord. Aas zal een enkele moeten af vloeien", aldus een woordvoerder van Lovink. De twee produktle-eenheden zullen voorlopig naast elkaar blijven pro duceren, in welke periode een volle dige integratie zal worden voorbe reid. Een woordvoerder van de in surse ance van betaling verkerende Vul caansoord, waar in totaal 210 men sen werken, zei de overtuiging te hebben dat Vulcaansoord haar ove rige activiteiten (zoals verwarmings apparaten) zelf overeind kan hou den. „De bank heeft dit vertrouwen ook. Van vitaal belang hierbij is de bij de regering aangevraagde kre dietgarantie, waarover deze week een beslissing zal vallen." LANCOME, een Franse parfumerie- fabrikant heeft het kort geding te gen de ETOS-drogisterijen (onder del van Etos) verloren. Etos mag in advertenties de adviesprijzen van Lancome blijven vergelijken met de lagere Etos-prijzen. Volgens Lanco me was door dit „stunten" het be voorraden van andere bedrijven met Lancome-artikelen onmogelijk gemaakt. PIERSON, Heldring Plerson doet een bod op het Administratiekan toor van Amerikaanse fondsen. Pierson biedt 150 procent op de aan delen en stelt als voorwaarde dat tenminsten 85 procent wordt aange meld. AUDET rekent op een hogere winst dan in 1977. In de eerste vier maanden kwam de winst al uit bo ven de vergelijkbare periode in 1976. De omzet steeg met 12 procent. L'EUROPE: Door de gestegen kosten daalde het bedrijfsresultaat in 1976 tot 329.000 (was 356.000), maar de winst bleef onveranderd 80.000. Het dividend hieruit is on veranderd 8 procent. De bedrijfs- d ruk te in de eerste vier maanden van dit jaar geeft nog geen aanlei ding te veronderstellen, dat op een BEIROET (UPI) Het Franstalige Libanese blad Le Reveil mocht gis teren in Beiroet niet verschijnen. De krant had de volledige tekst afge drukt van een omstreden verklaring van rechtse Libanese leiders. Behal ve Le Reveil hadden alle andere Libanese kranten zich aan de richt lijnen van de censuur gehouden en een bewerkte lezing van de verkla ring gepubliceerd of een blanco plek gelaten waar de censuur had ge knipt. De verklaring was afgelegd door de rechtse Libanese leiders ver enigd in het Libanese front. Hierin wordt verklaard dat men voorne mens is elk streven af te wijzen dat aan de politieke toekomst van Liba non zou raken zolang in het land gewapende Palestijnen of vreemde troepen waaronder Syrische gele gerd zijn. De verklaring verwees klaarblijkelijk naar recente plei dooien voor nauwere banden met Syrië. >0 jr Henk Thomas STERDAM De grondpolitieke weg in Nederland is gepla- met halfafgemaakte en ingetrokken wetsontwerpen. Het de grondpolitiek, het eerste van de vier zogenaamde hervor- gsvoorstellen, waarover het kabinet-Den Uyl struikelde. ,5 azend is de reeks mislukkingen [8 le grondpolitiek van de grond te 'o, en niet, gezien de standpunten de belangrijkste politieke stro- 4 ten in dit land ten aanzien van eeuwenlang als vrijwel onaan- laar gold: de particuliere ei- ml bm. -8 r W 1 i«b lens van socialisten om de grond rticuliere in gemeenschaps in te brengen is ouder dan het ;me zelf. In 1840 schreef de Be (anarchistische) filosoof t7_ dhon het opstel „Eigendom is - tal". Deze stelling werd door en Engels in het Communlsti- 77 Manifest (1848) uitgewerkt tot pleidooi voor het terugbrengen ie de grond in gemeenschapshan- en het gebruiken van de grond- [voor het doen van staatsuitga- Dezp doelstelling is door de soci- nooit helemaal vergeten. tegengesteld standpunt nemen beralen in. Zij gaan uit van de si nPuliere eigendom van grond en 3w grondprijs, die wordt bepaald 1600 maatschappelijke iten van vraag en aanbod. 285 ««Benpositie tiristen-democraten nemen een npositie in met betrekking tot dom van grond. Maar ook hier ir verschillen tussen de katho- en gereformeerde opvattingen, anti-revolutionairen kunnen 2soterijpen op Abraham Kuyper, 1891 het absolute eigendomsi- fen misvatting van de Franse utie noemde en „ons beheer ts tót rentmeesterschap" be- Mjïelde (in tegenstelling tót het beschikkingsrecht), zo vallen sblieken terug op de Roomse en- |k Rerum Novarum (eveneens 191) en de encycliek Quadragesl- nno (1931). In beide encyclieken t de particuliere eigendom (ook l^opond) verdedigd als iets wat bij )rsoon hoort. De eigenaar heeft Ie plicht van de eigendom een nd en verantwoord gebruik te ^2 atholieke en protest an ts-chris- e visies zijn bijeengebracht in -£DA-brochure Grondeigendom jrondbeheer van 1975. Op pagina 7 staat: „In de christen-democrati sche visie dient de grond enerzijds te worden beschouwd als gemeen schapsgoed, omdat de samenleving er in fysieke zin op gegrondvest en van afhankelijk is, en anderzijds als een mede aan het individu gegeven goed, omdat ook die er in zijn be staan en ontplooiingsmogelijkheden van afhankellik is." Hoe moeilijk het is om met deze synthese van twee uitgangspunten te werken, illustreerde het kamerlid De Bekker (KVP, en de indiener van het amendement waarin de regering werd gevraagd bij grondonteigening een „negatieve ontwlkkelingsscha- de" te vergoeden; dit amendement leidde uiteindelijk tot de val van het kabinet-Den Uyl), in het grondpoll tleke kamerdebat van 3 maart J.l. In een artikel in VU-Magazlne van 5 mei wordt hij letterlijk geciteerd: „Eigendom ik heb het al eens eerder gezegd draagt bij tot per soonlijkheidsvorming. Het vraagt echter ook verantwoordelijkheid van de mens tot de gemeenschap en tot zijn Schepper in wiens belang en opdracht hij naar onze visie en le vensbeschouwing rentmeester en beheerder van de grond ls. Dat wil geenszins zeggen, meneer de voor zitter. dat pachten van grond min der zou zijn dan eigenaar ervan". Waarde De verschillende visies op de (grond) eigendom leiden tot evenveel visies op de waarde van dat eigendom. Socialisten en christen-democraten hebben gemeen hun afkeer voor spe culatie. Beiden willen de waardestij ging van de grond niet aan de toe vallige eigenaar laten toevallen. In de waardebepaling bij grondontei gening echter scheiden hun wegen. Socialisten willen als eerste stap naar socialisatie van de grondeigen dom uitgaan van de gebruikswaarde bij onteigening. Dat wil zeggen: de prijs, die grond, gezien het bestaan de gebruik, op het moment van de onteigening heeft. In genoemde CDA-brochure wordt een groot aan tal bezwaren tegen de gebruiks waarde opgesomd (rechtsongelijk heid, rechtsonzekerheid, onbillijk heid, ondoelmatigheid). Gepleit wordt voor een systeem van vrije keuze tussen (agrarische) ge- De grondpolitiek zal, als drs. J. M. den Uyl in zijn formatiepo ging slaagt, in zijn tweede kabi net geregeld kunnen worden. Gisteren zijn de fractieleiders van PvdA, CDA en D'66 de on derhandelingen begonnen over de grondpolitieke voorstellen van dc formateur. Deze voorstellen reiken verder dan de vorig jaar door Van Agt ingediende wetsontwerpen: bij onteigening van grond een ver goeding van de gebruikswaarde en het voorkeursrecht voor ge meenten. Den Uyl voegt hier aan toe: een uitbreiding van de bevoegdheden van de Grond bank (teneinde de landbouw- grondprijzen te stabiliseren) en maatregelen tegen speculatie in oude huizen in te renoveren stadsgebieden. Op één essentieel punt lijkt Den Uyl de confessionelen tege moet te komen: in zijn voorstel len gaat hij uit van de gebruiks waarde, gecorrigeerd op de zo genaamde „negatieve ontwik- kelingsschade". Daarvoor in de plaats neemt hij echter een ne gental door het CDA verlangde „correcties voor onbillijkhe den" bij onteigening terug. Omdat de grondpolitiek, na een nadrukkelijke afwezigheid in de verkiezingsstrijd, de komende tijd terug zal keren in de politie ke arena, publiceren we een aantal artikelen, waarin ver schillende aspecten worden belicht. bruikswaarde en exploltatiewaarde (globaal: de waarde die de grond krijgt bij uitvoering van een bestem mingsplan). Als door de vergoeding van de exploltatiewaarde de eige naar een te grote winst realiseert, dan moet „afroming van de oneven redige baat plaats vinden", aldus de brochure (pagina 20.). Na de formatie van het kabinet-Den Uyl kwam toch de „gebruikswaar de" in de regeringsverklaring. De confessionele ministers, die hun handtekeningen moesten plaatsen onder de wetsvoorstellen, hebben zich inderdaad gehouden aan de ge bruikswaarde. Het is dan ook niet gebruikswaarde geweest, waarover het kabinet gevallen is, maar de eveneens in de regeringsverklaring opgenomen correcties voor onbil lijkheden en met name de nagatieve ontwikkellngsschade (de waarde vermindering. die, in het zicht van een onteigening, optreedt door het nalaten van investeringen), waarop het kabinet-Den Uyl schipbreuk leed. De uitvinder van de term „ne gatieve ontwikkelingsschade is prof. mr. P. de Haan, de geestelijke vader van de eerder vermelde CDA-bro- chure over grondpolitiek. Voorstanders Met de val van het kabinet-Den Uyl was de zoveelste mislukte poging te komen tot een grondpolitiek een feit. De voorstanders van samenwer king tussen CDA en PvdA beleefden die 22e maart een zwarte dag. te meer omdat later de grondpolitieke discussie in het Catshuis werd ver geleken met „een komische opera" (De Haan), „een ongelooflijk bizar theater" (mr. Van den Hoff, medeop steller van het rapport over de grondpolitiek van de Wiardi Beek man Stichting), terwijl de kabinets crisis werd gezien als „een be- drijfsongeluk" (Van Agt). De libe raal gezinden waren de lachende derde partij. De handel in grond bleef overgelaten aan de krachten van vraag en aanbod op de vrije markt Over de vraag wat dit betekent voor de grondprijzen gaat het volgende artikel. Garantie is een woord met een magische klank. Iedereen die een nieuwe televisie, een nieuwe wasautomaat of een ander gebruiksgoed koopt, weet dat er een kans bestaat dat het hem geleverde exemplaar een gebrek vertoont, ook al ziet het er aan de buitenkant geheel gaaf uit. Wanneer de fabrikant nu garandeert, dat er geen gebreken aan het toestel zullen kleven, geeft dat een heerlijk gevoel van veiligheid. Zo'n garantie houdt natuurlijk niet in, dat het nu onmogelijk geacht moet worden dat het toestel een gebrek zou hebben; die kans ls nog even groot. Garantie betekent: als het toestel een gebrek heeft, zal de garantiegever eventuele nare gevolgen die daaruit voor de koper voortvloeien, opvangen. Zelfs al hij er geen schuld aan heeft dat het toestel een gebrek heeft; zelfs als hij dat ook niet kon voorzien. Dat ls een zeer veelomvattende belofte. En Juist omdat hij zo veelomvattend ls, moet de koper erop verdacht zijn dat de garantiegever bijna altijd bepaalde grenzen stelt aan de omvang van die belofte. Die beperkingen kunnen gelegen zijn in de tijd, in de aard van de gebreken waarvoor de garantie geldt, maar ook en vooral in de strikte opsomming van de gevolgen die de garantiegever voor zijn rekening wil nemen. Wie een televisietoestel koopt kan in het bijbehorende garantiebewijs bijvoorbeeld het volgende lezen: „De fabrikant garandeert dat het apparaat met grote zorg en van deugdelijk materiaal is vervaardigd. Op de beeldbuis wordt twaalf maanden, op andere buizen en halfgeleiders wordt zes maanden garantie gegeven. Op kunststof onderdelen wordt geen garantie gegeven. Indien zich binnen voormelde termijn een materiaal- of fabricagefout voordoet, zal het betreffende onderdeel door de fabrikant kosteloos worden vervangen of hersteld. Voor iets meer of iets anders, is de fabrikant niet aansprakelijk." De eerste regel bevat de grote belofte. De volgende regels perken dat weer in. Een gebrek dat na de genoemde termijn aan het licht treedt, valt niet meer onder de garantie. Als het paneel met de bedieningsknoppen van plastic vervaardigd ls. vallen gebreken aan dat onderdeel niet onder de garantie, en de fabrikant zegt alleen maar toe uw toestel weer functionerend te maken. De schade die uiteen gebrek voortvloeit kan echter veel groter zijn. Stel eens dat de beeldbuis ontploft is en daardoor een binnenbrandje is ontstaan, waarbij stoffering en meubilering verloren zijn gegaan. De fabrikant zegt uitdrukkelijk daarvoor géén vergoeding te zullen geven. Gedurende de tijd dat het toestel gerepareerd wordt, zal de koper het toestel moeten missen, hetgeen ook schade kan betekenen. (Stel dat het geen televisie betreft, maar een auto die voor de beroepsuitoefening nodig ls.) Ook die schade zal de fabrikant niet vergoeden. Waardevol Toch is de fabrieksgarantie zeer waardevol voor de koper. Zonder die garantie zou het voor de koper veel moeilijker zijn aanspraken tegen de fabrikant te doen gelden. Immers: meestal zijn de goederen gekocht bij een detaillist enisdc fabrikant dus niet aansprakelijk voor het koopcontract, om de eenvoudige reden dat hij de verkoper niet is. De mogelijkheden om een fabrikant buiten contract aan te spreken voor gebreken in zijn produkten. zijn in ons recht nog niet duidelijk vastgelegd en bieden slechts onzekere kansen De fabrieksgarantie biedt wel zekerheid. Daaraan kan de koper rechtstreeks aanspraken tegen de fabrikant ontlenen Het is echter wel zaak het garantiebewijs zorgvuldig te lezen, om te weten te komen welke aanspraken er nu precies uit voortvloeien. De vraag in hoeverre het mogelijk is de fabrikant die geen garantiebewijs heeft afgegeven, aan te spreken, wil ik in een volgend artikel behandelen. Een andere keer wil ik ook nog eens de kwestie bespreken, of de koper de verkoper (bijvoorbeeld de winkelier waar hij het artikel heeft gekocht) kan aanspreken, als het geleverde gebreken vertoont Ik wil nu volstaan met hierbij aan te tekenen, dat dit in hoge mate afhankelijk is van de vraag, of bij het aangaan van de overeenkomst tussen koper en verkoper bepaalde voorwaarden zijn overeengekomen en wat die voorwaarden inhouden. Zij kunnen de voorwaarden opgesteld door de Consumentenbond hebben aanvaard, maar ook voorwaarden die afkomstig zijn van een winkeliersvereniging. Op de verhouding tot de fabrikant hebben deze voorwaarden in elk geval geen directe invloed J. M. BERGER-BOS Mevrouw mr J. M. Berger-Bos is docent aan dc Rijksuniversiteit van Utrecht; faculteit Rechtsgeleerdheid. Zowel bij koffie, alcoholische dranken als bij uitsmijters, heeft de horeca haar prijzen sinds zij onder het prijsbeleid van minister Lubbers uit ls te sterk verhoogd. Tot deze conclusie is Konsumenten Kontakt gekomen na een, wat wordt genoemd, klein onderzoekje. Dat de horeca van prijzen weet, waarbij de uitgaansprijzen veel sneller zijn gestegen dan de grondstofprijzen. komt met name tot uitdrukking in de prijs van een kopje koffie. Een kleine greep uit het artikel in „Koopkracht", de maandelijkse uitgave van Konsumenten Kontakt. Het blijkt dat bepaald? horecabedrijven de koffieprijsverhoging zelfs vijf keer aan de consument doorberekenen. In wegrestaurants, die twee Jaar geleden door „Koopkracht" op hun maaltijden werden onderzocht, blijkt een kopje koffie opeens vijftig proceht duurder geworden te zijn. In dit verband worden met name genoemd Even heb ik getwijfeld of ik met het volgende bericht uit Koopkracht naar de Kerkredactie zou snellen. Maar al gauw was ik er zeker van, dat het in deze consumentenrubriek beter past Het blijkt dat mensen die met vakantie in Italië zijn, voor geld wisselen het best terecht kunnen in Vatikaanstad het stadje van de Paus In Rome. De wisselkoersen blijken daar het voordeligst te zijn. Wie zijn brieven of briefkaarten snel op de plaats van bestemming wil hebben, moet ze eveneens ln het Valkaan posten. Brieven echter, die meteen Vatikaanse postzegel in de stad Rome worden gepost, bezorgen de ontvanger zonder mankeren strafport Hotel-Restaurant Friesland, Motel Arnhem en Postlljon-Motel-Bunnlk, die twee jaar geleden nog een gulden voor een bakje koffie vroegen en tegenwoordig 1,50. Bodega-Restaurant Old Dutch In Rotterdam blijkt na twee Jaar zelfs drie kwartjes meer te vragen voor hetzelfde kopje koffie Het pilsje of een jonge borrel ls buitenshuls bijna een luxe geworden De prijs van een glaasje bier is thans gemiddeld 1,26, hetgeen bijna negentien procent meer ls dan een jaar of twee geleden. In de horeca ls, zo wordt nog opgemerkt, de prijs van bier twee keer zo sterk gestegen als in de winkel. (Een winstmarge van 200 procent op tapplls is lang niet zeldzaam.) Voor een jonge borrel moet tegenwoordig gemiddeld 1,25 op de toog worden gelegd; bijna 25 procent meer dan twee Jaar geleden. Daarmee betaalt de consument buitenshuls een drie keer grotere prijsverhoging voor Jonge jenever dan bij de slijter. Wat de „kleine" horeca zoals automatieken en snackshops betreft, heeft Konsumenten Kontakt een soortgelijke ontwikkeling gesignaleerd, met name bij patat. In de groothandel zijn de aard appelprijzen sinds juni vorig jaar met vijftig procent gedaald, maar een zakje patat is sinds vorig Jaar zomer ruim acht procent duurder geworden. Voor een zakje friet moet al snel 1.05 worden neergeteld Op grond van dit onderzoek komt Konsumenten Kontakt tot de slotsom, dat de horeca weer terug moet in het prijsbeleid Albert Abspoel (acteur): Reclame is voor mij als een oude komediant. Charmant, ijdel, ondeugend, oneerlijk, onbetrouwbaar, vol humor, melancholiek, egoïstisch, maar onuitroeibaar (Bijeengebracht door FHV/BBDO).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 13