(legering wil opheffing
Holukse ordediensten
y
'Departement
Zuidmolukse
zaken gewenst'
DenUyl geeft hobbels toe
Contact met Zuidmolukkers is hersteld
Cafita Koff iecreamer
komt van
Koninklijke Buisman
(een grootscheeps onderzoek naar wapenbezit
eerst m'n
ff oud Ifaantje
opeten..!
H^Rennies
^moet je altijd
je hebben.
Let
©2È2©
Voorstellen dr. Tan nu bekend:
Vluchtpoging in Scheveningen
Basisschool
Bovensmilde
blijft gemengd
Opbouwend ges.prek in Krimpen aan den IJssel
WDERDA.G 23 JUNI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
onze Haagse redactie
HAAG De regering
maatregelen genomen
in 1 een eind te maken aan het
aggichten van politietaken in
Zuidmolukse woonwijken
ln ^>r de eigen ordediensten. De
3 lediensten moeten worden
geheven, de gewone politie
lg yet haar intrede weer doen in
Zuidmolukse wijken. De
rkte van de politie in de be
kken gemeenten zal hiertoe
j jjden opgevoerd.
°pregering vindt voorts dat onder-
e |cen naar illegale wapens niet, zo-
e wel gebeurd is, achterwege mo-
blijven uit vrees de relaties met
,reiZuidmolukkers te verstoren. Een
fenDtscheeps onderzoek naar wa-
her£ direct na de beëindiging van de
elingen in De Punt en Bovens-
deifle durfde men, gezien de grote
kroningen in Molukse wijken ech-
,tte.niet aan. De regering wijst er
3Chrigens op dat dit soort wapenon-
jp toeken alleen mogelijk is indien
redelijke aanwijzingen zijn voor
jaal wapenbezit. Een en ander
neeft in het rapport over de gijzelin
gen dat de regering gisteren bekend
en/t gemaakt. De Tweede Kamer
er vandaag over debatteren.
genen uniformen
plaatsvinden. De regering ziet geen
bezwaren tegen het optreden van
Zuidmolukse ordecommissarissen
en suppoosten bij vergaderingen en
manifestaties, mits die geen kle
dingsstukken of onderscheidingen
dragen die direct verband houden
met het streven naar de onafhanke
lijke republiek Zuid-Molukken. Van
het dragen van wapens, laat staan
het gebruiken daarvan, kan in het VerloOD
geheel geen sprake zijn, aldus het F
rapport.
heden ter voorkoming van acties te
vergroten. Dat betreft met name de
nieuwe wapenwet, die betere contro
le op illegaal bezit mogelijk maakt
en verder uitbreiding van de straf
baarheid van samenspanning tot
misdrijven, gericht op gijzeling van
personen, waarop nu gestudeerd
wordt.
enen IJ
regeii
gering vindt ten aanzien van de
Itjeediensten dat het afgelopen moet
ok.' niet geüniformeerd vertoon in
ne epsverband en ook met het optre-
i in burger als lijfwacht van Zuid-
^tukse leiders. Para-militaire oefe-
^^en door Zuidmolukkers in
ipsverband mogen ook niet m^r
*T
Uit het verslag blijkt dat de Zuidmo
lukse leiders, ondanks herhaalde
aandrang van regeringszijde gewei
gerd hebben de kapers in het open
baar op te roepen hun acties te
beëindigen. Een open overleg en een
vertrouwensbasis tussen de Neder
landse overheid en die Zuidmolukse
leiders wordt in het verslag een ba
sis-voorwaarde genoemd om even
tuele nieuwe acties tè kunnen voor
komen.
Inlichtingendienst
De regering weerspreekt de kritiek
op de verschillende inlichtingen
diensten. Het inwinnen van inlich
tingen ten aanzien van de Zuidmo
lukse acties, „is geschied en ge
schiedt met de grootste krachtsin
spanning en alle middelen die toe
laatbaar zijn", aldus het verslag.
Desondanks zal de regering „met
zorg nagaan welke verbeteringen
nog zouden zijn aan te brengen" in
die inlichtingenorganisaties, te we
ten de Binnenlandse Veiligheids
dienst, de Centrale Recherche Infor
matiedienst en het Landelijk Bij
standsteam Terreurbestrijding.
De regering kondigt voorts een nieu
we wetgeving aan om de mogelijk-
ADVERTENTIE
eu» heivers gebraden
nbJO minuten haantje van
ei; Herman Kramer
ing^
DEN HAAG (ANP) „Thans zijn
wij ernstig geschokt door de wijze
waarop geweld ten aanzien van de
zes Zuidmolukkers in De Punt werd
toegepast, gezien de staat waarin
hun lijken zich bevonden bij de
overdracht aan hun ouders en overi-
y ge familieleden." Dit heeft de Badan
S Persatuan gisteravond bericht in
een telegram aan de voorzitter en de
leden van de Tweede Kamer.
„Voorop gesteld zij dat wij het be
sluit van de Nederlandse regering
tot geweldstoepassing in De Punt en
Bovensmilde moeten respecteren,
daargelaten de twijfels die ook wij
hebben over de uiterste noodzaak
daarvan op dat moment. Gesteld zij
voorts dat ook wij destijds diep ge
schokt werden door het leed en an
dere gevoelens dat Zuidmolukkers
door toepassing van geweld, zoals is
geschied, hebben teweeggebracht,"
zo zegt het hoofdbestuur van de
Molukse beweging.
3eijh-
i, N
M
(ADVERTENTIE)
delii
k v
Chri
<aar
ngel
ïwea
iger
iu h«
de I
delij
bla
slap
el. f
igro
etall
ten*
wart
jemi
tine
Spc
Stat
Ame
na z
wa
dcn>
Maagzuur overvalt je. Komt
onverwachts. Goed als je dan
een paar Renrties bij je hebt.
Brandend maagzuur? -Vi
°Dmk op de^mafs? Rennies helpen direkL
ADVERTENTIE
(Voor Koffie met een grote K)
jp An
an rr*
veilig,
jie re
Dit tsCafiia KofliecTcamer
iInder ccn nieuw etiket
Maar verder ah vanouds
Is ie hu velen op tafel
it
ieprc/rn urn /n romig-
heid en makkcluke nplus-
Ibaarheid I jl niet ie verReten
Kafca's kleurkrathi
k 'iceft ieder kupte ccn
al «arme imi /under dc kuflic
lag koelen
>p ve
'ieen wonder dus dal
jfita als de ideale partner
voor ccn ven. kopie koltie
wordt Re/jen
I ruuwenv wie had er
anders verwacht van een
pracht lid van dc Huisman-
lamilic
VavtWMHl thuis op
koffie-sct-Rchicd /jm gentel
men meer van /iinc kuflii'
Het verslag geeft het bekende beeld
van het verloop van de gijzelingen.
De eisen kwamen pas laat die 23ste
mei in het bezit van het beleidscen
trum, omdat een vrijgelaten passa
gier die de eisen op papier had mee
gekregen, dat papier verloren had.
De regering weigerde een vrije af
tocht voor de kapers per vliegtuig
met medeneming van wapens, gijze
laars en gevangen zittende Zuidmo
lukkers. De uiterste toezegging die
de regering uiteindelijk na de vrijla
ting van de schoolkinderen doet is
de vrije aftocht voor de gijzelaars
met de gevangenzittende Zuidmo
lukkers bij wier acties geen slachtof
fers waren gevallen. De andere ge
vangen Zuidmolukkers zouden dus
niet mee mogen. Dit echter op voor
waarde dat de bestemming van de
vliegtocht bekend is. Mededelingen
daarover bleven uit, de gijzeling
ging steeds langer duren en dat leid
de ertoe dat op 30 mei de kapers
werd duidelijk gemaakt dat de rege
ring niet meer bereid was vrije af
tocht te overwegen.
Het optreden van de Zuidmolukse
contactpersonen mevr. Soumokil en
dr. Tan sindsdien bracht de impasse
niet tot een oplossing. De kapers
hielden vast aan hun eisen, de rege
ring vond dat het recht, na zo'n
lange gijzeling nu zijn loop moest
hebben. Op 9 juni, na het tweede
gesprek met de contactpersonen ga
ven de kapers de volgende bood
schap aan de regering door: „Wij
zullen niet van ons standpunt afwij
ken. De iafwijken. De eisen willen
wij ingewilligd zien worden, we heb
ben slechts twee dingen voor ogen,
of vertrek naar het buitenland of de
dood. Wij zullen niet alleen sterven,
doch ook zullen alle treinreizigers
ons volgen, mocht de Nederlandse
regering onze eisen niet inwilligen.
Denk niet dat het een spelletje is.
Wat is nou belangrijk, een vliegtuig
of het leven van de treinreizigers".
Toen ook op 10 juni de situatie niet
veranderde besloot de regering tot
ingrijpen. Details over tactiek en
methodiek van de aanval zijn niet
vermeld om te vermijden dat de
verslagen „door kwaadwilligen wor
den gebruikt om daaruit voor hun
plannen lering te trekken."
Geld voor gijzelaars
De regering heeft nog geen beslis
sing genomen over een voorstel om
de gijzelaars een financiële tege
moetkoming te geven als erkenning
van het doorstane leed. Deskundi
gen die betrokken zijn bij de nazorg
menen dat dit gebaar een goede
invloed op de gijzelaars kan hebben.
Zij zijn overigens redelijk tevreden
over de toestand van de gijzelaars,
alhoewel problemen op wat langere
termijn niet worden uitgesloten.
De regering zal zich ook beraden
over een voorstel van de na de vori
ge gijzelingen in Amsterdam en Wij
ster gevormde Nederlands-Zuidmo-
lukse overlegcommissie om op veel
breder terrein het gesprek tussen
Zuidmolukkers en Nederlanders te
beginnen. Zolals over het gebruik
van geweld als politiek middel, an
dere, wel geoorloofde politieke mid
delen, de opvoeding en onderwijs
van de tweede generatie Zuidmoluk
kers in ons land, de dialoog tussen
Zuidmolukkers hier en in Indonesië
en de problemen van de zogenaam
de „vierde wereld", waarmee be
doeld worden minderheidsgroepe
ringen die het slachtoffer worden
van de dekolonisatie zijn geworden.
De regering weerspreekt nog eens in
het verslag dat de Ronde-Tafel Con
ferentie over de onafhankelijkheid
van Indonesië, juridische basis geeft
voor het onafhankelijkheidsstreven
van de Zuid Molukken. De Zuid Mo-
1 ukken hadden hoogstens een meer
zelfstandige deelstaat kunnen wor
den binnen het Indonesische staats
bestel, en dat zou op een geheel
andere manier tot stand gebracht
hebben moeten worden dan de onaf
hankelijkheidsverklaring zonder
meer van de Zuid Molukken.
Drie gedetineerden uit de strafge
vangenis in Scheveningen hebben
gisteren een poging gedaan om te
ontsnappen. Rond elf uur zag het
drietal kans om van de luchtplaats
weg te komen. Een vluchtpoging
werd echter snel ontdekt en een
wacht loste een waarschuwings
schot De drie waren hierdoor ge
dwongen uit te wijken naar een
vleugel van de gevangenis waar de
buitenmuur niet meer bereikbaar
was. Een van de gedetineerde gaf
zich daarna over. De andere namen
plaats op de koepel van de vleugel.
Na veel gepraat kwamen ook zij uit
eigen beweging naar beneden.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In het week
blad Accent van deze week
staan de tot dusver geheime
Zuidmolukse voorstellen, die
contactpersoon dr. Hassan Tan
op woensdag 8 juni aan minis
ter Van Agt voorlegde. Een op
vallend punt in dit plan, opge
steld in Zuidmolukse kring, is
de wens een „Departement
Zuidmolukse Zaken" in te
stellen.
Dit departement, dat naar het voor
beeld van de commissie-Köbben
voor de helft uit Nederlanders en
voor de andere helft uit Zuidmoluk
kers had moeten bestaan, zou onaf
hankelijk van het ministerie van
CRM hebben moeten functioneren.
Een andere wens was geen veroorde
ling voor de kapers en vermindering
van straf voor de reeds veroor
deelden.
Toen het plan-Tan geen genade kon
vinden in de ogen van minister Van
Agt, aldus het weekblad Accent,
kwam dr. Tan ertoe op de avond voor
de stormloop op de trein bij De Punt
zijn noodkreet te slaken. Dr. Tan
sprak over een „halsstarrige houding
aan beide zijden" en zei: „Een escala
tie in De Punt kan tot een burgeroor
log tussen blank en bruin in Neder
land leiden."
Begrip
Het 22 punten tellende plan omvatte
onder meer. geen ordeverstoringen J
meer door Zuidmolukkers. maar an
derzijds begrip van Nederlandse zij
de voor het RMS-ideaal; erkenning
van in het verleden gemaakte fou
ten: aangepaste strafmaatregelen
voor de gijzelhouders, geen veroor
deling van deze gijzelhouders. terwijl
kwijtschelding van straf of vrij
spraak voor de Nederlandse regering
het zwaarst moest wegen in plaats
van gevangenisstraf voor de gijzel
houders een „positief opvoedings
gesticht. een soort uitsluitend voor
Zuidmolukse gestraften bestemd op
vangcentrum"; het beschikbaar stel
len van zendtijd op radio en/of tv ten
behoeve van de Zuidmolukse ge-
meenschap. waarbij de Nederlandse J
regering eventueel voorinzage van
de tekst had kunnen krijgen. Voorts I
een regelmatige bespreking tussen
de Nederlandse regering, de Zuidmo-
lukse leiders en Zuidmolukse jeugd- j
kader ter uitwisseling van gegevens
om misverstanden te voorkomen en
wantrouwen weg te nemen, inscha
keling van Nederlanders, die mee
hielpen het plan op te stellen, name
lijk de „Groep plaatsvervanging ge-
gijzelden op basis van geweldloos-
heid" en tenslotte geen gezichtsver-
lies voor Nederlanders zowel ais
Zuidmolukkers.
Vervolg van pagina 1
PvdA-fractievoorzitter Van Thijn re
ageerde gisteravond ingenomen op
het feit, dat Den Uyl de procedure
van de kabinetsformatie begint met
de vier hervormingsvoorstellen. Van
Thijn noemde die procedure bij uit
stek geschikt om een nieuwe ver
trouwensbasis te scheppen tussen
PvdA, CDA en D'66.
'Hobbels'
Terlouw, de fractievoorzitter van
D'66, liet weten, het ook juist te
vinden, dat Den Uyl zijn formatie
begint met „het conflict dat heeft
geleid tot de val van het kabinet, de
grondpolitiek en de drie andere voor
stellen waarover in het nu demissio
naire kabinet veel te doen is ge
weest."
Wat de feitelijke programonderhan
delingen tussen het CDA en PvdA
betreft, wordt in Den Haag verwacht
dat de grondpolitiek en enkele pun
ten uit de vermogensaanwasdeling
moeilijke onderhandelingszaken zul
len worden. Formateur Den Uyl gaf
dat gisteren ook toe, terwijl in CDA-
kring eveneens werd gesteld, dat de
herziening van de onteigeningswet
en de VAD „hobbels" in de program-
bespreking zullen vormen. De inves
teringsregeling en de Wet op de on
dernemingsraden zullen naar het
Zich laat aanzien, weinig echte pro
blemen tussen de twee grote blok
ken opleveren.
Het CNV wil graag, net als Den Uyl,
streven naar overeenstemming tus
sen kabinet, werkgevers en vakbe
weging over een economisch beleid
voor de komende jaren. Maar het
CNV vindt het wel vreemd, dat Den
Uyl dat overleg pas wil houden, na
dat het nieuwe kabinet er is en het
beleid dus al is uitgestippeld. Het
CNV wil daarom het driehoeksover
leg nog tijdens de kabinetsformatie.
Inzake de vermogensaanwasdeling
blijft het CNV bij de eis. dat zeggen
schapsrechten van aandelen, in be
zit bij het landelijke VAD-fonds.
moeten worden overgedragen aan
de werknemers van het bedrijf waar
uit het aandeel afkomstig is. Net als
Den Uyl vindt ook het CNV dat
uiteindelijk de helft van de overwin
sten voor VAD moeten worden be
stemd. 'Dat niveau moet, na de rij
kelijk lage start met vijftien procent
„binnen afzienbare tijd" worden be
reikt, vindt het CNV.
Medezeggenschap
Over de medezeggenschap zegt het
Van onze onderwijsredactie
SMILDE Zowel Nederlandse als
Zuidmolukse kinderen zullen de
openbare lagere school in Boven
smilde blijven bevolken. Dit heeft
minister Van Kemenade (onderwijs)
dinsdagavond meegedeeld aan de
ouders in die gemeente.
De bewindsman vindt dat ieder kind
in principe leerling moet kunnen
zijn van de openbare school. De wet
schrijft dat bovendien voor. Dit be
tekent dat de school in Bovensmilde
een gemengde bevolking zal
houden.
Zowel de lagere school als de kleu
terschool zullen er leerkrachten bij
krijgen om de problemen die de ge
mengde schoolbevolking met zich
meebrengt, het hoofd te kunnen bie
den. Dit betekent dat de lagere
school van vijfeneenhalf naar acht
leerkrachten gaat en de kleuter
school er een halve leerkracht bij
krijgt en op drie komt.
De school krijgt bovendien extra
geld om zo snel mogelijk noodloka-
len te kunnen bouwen. De oude
school is door de inval namelijk on
bruikbaar geworden. Op den duur
moet de school een nieuw gebouw
krijgen.
Van Kemenade zegde tenslotte nog
toe dat de schooladviesdienst in As
sen een extra medewerker mag aan
trekken. Deze functionaris zal zich
onder meer gaan bezighouden met
het onderwijs aan deze betrokken
scholen.
De bewindsman toonde er zich dins
dag. na afloop van het gesprek, ver
heugd over dat zijn voornemens in
brede kring steun hebben gevonden.
Ook het feit dat de school een ge
mengde bevolking houdt kreeg veel
steun.
Het gesprek tussen de minister en
de betrokkenen in Bovensmilde is
op zo korte termijn gehouden, om
dat er nog voor de zomervakantie
duidelijkheid moest komen over het
onderwijs in Bovensmilde. Bij het
begin van de gijzelingen was Van
Kemenade ook al in Bovensmilde
geweest Toen heeft hij beloofd zo
snel mogelijk terug te komen om de
toekomst van de school te be
spreken.
CNV dat zo spoedig mogelijk de
Sociaal-Economische Raad ge-
vraagd moet worden, te adviseren
over de rechtstreekse verkiezing van
een deel van de commissarissen bij
bedrijven door het personeel. De de
finitieve wettelijke regeling hiervoor
moet echter niet, zoals van werkge
verskant onlangs is geopperd, wor
den aangegrepen om de nieuwe Wet
op de ondernemingsraden met méér
bevoegdheden voor die raden, uit te
■stellen.
Het CNV is het helemaal eens met
Den Uyls voorstellen inzake de in-
vesteringsrekening. Een vermogens-
winst-belasting kan. aldus het CNV.
een belangrijk middel worden om de
buitensporige prijsstijging van on
roerend goed tegen te gaan
Andere organisaties van onderne
mers en vakbeweging hebben giste
ren nog niet gereageerd op Den Uyls
voorstellen voor de kabinetsfor
matie.
AMSTERDAM (ANP) - Het PEN-
centrum Nederland en de vereniging
van letterkundigen hebben in een
brief aan de Zuidafrikaanse minis
ter van justitie met klem geprotes
teerd tegen de behandeling van de
Zuidafrikaanse dichter Breyten
Breytenbach. De Zuidafrikaan zit al
sinds 1975 in de gevangenis.
ADVERTENTIE
„Afgesproken? Niet zoenen als ik een
doelpunt maak
Van een onzer verslaggevers
KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Na de moeilijkheden van vorige week is de
situatie in de Zuidmolukse wijk van Krimpen aan den IJssel opgeklaard.
Gemeentelijk voorlichtingsambtenaar A. J. Aalders meent, dat men nu zonder
direct gevaar voor spanningen verder kan werken aan de relaties tussen Zuid
molukkers en Nederlanders.
ZOO GENIET MEN MEER VAN ZIJNE KOFFIJ
Burgemeester F. A. Bulder,
alle Krimpense wethouders,
gemeentesecretaris P. de
Rijk, de chef van de plaatse
lijke politie en de heer Aal
ders hebben voor een uitvoe
rig gesprek negen voorman
nen van de Zuidmolukse ge
meenschap ontvangen, onder
wie wijkraadsvooreitter J. F.
Tatipikalawan, dé heer D.
Pasalbessy en plaatselijk
voorzitter D. J. Hiariej van de
stichting Umam.
Het initiatief tot dit gesprek
ging zowel uit van de Krim-
pense gemeentelijke over
heid als van de Zuidmolukse
gemeenschap. Het gemeente
bestuur zag het gesprek voor
al als algemeen oriënterend.
Concrete zaken zouden later
aan de orde komen.
„Geen waarde"
Vooral de oudere Zuidmoluk
kers, de leden van de Zuid
molukse kerkeraad, hebben
op een gesprek met de Krim-
pense bestuurders en de poli
tie aangedrongen, al waren er
ook heel wat Zuidmolukkers.
die voor dit gesprek geen en
kele reden zagen, omdat wtj-
kraadvoorzitter Tatipikala
wan vorige week had gecon
stateerd dat de Krimpe nse
overheid eerder gemaakte af
spraken had geschonden en
nu te maken afspraken im
mers geen waarde zouden
Beloften
Ondanks deze grieven en het
van te voren als „algemeen
oriënterend" zien van het ge
sprek konden goede beslis
singen worden genomen, zo
meende de heer Aalders;
„Van Zuidmolukse zijde zij
ner gedachten geformuleerd
die aansloten bij de ideeën,
welke wijzelf hadden. Wij
konden nu beloven, dat de
surveillance van de politie
voortaan gebeurt met de nor
male wagens, dus perso
nenauto's.
Voor een proefperiode, die
tot en met zondag 3 Juli
duurt, wordt die surveillance
uitsluitend uitgevoerd langs
de weg, welke de Zuidmoluk
se wijk aan de noordzijde be
grenst. Aan de west- en zuid
zijde wordt de wijk begrensd
door hoofdverkeerswegen.
Bovendien wordt die politie-
surveillance beperkt tot het
allernoodzakelijkste Verder
hebben wij de Zuidmolukse
gemeenschap uitgenodigd
voor een tweede gesprek, te
houden op vrijdag 1 juli. Ik
hoop dat dan dezelfde men
sen zullen komen en ik heb
stellig de Indruk dat de Zuid
molukse voormannen de si
tuatie helemaal onder con
trole hebben."
Goede buren
De Zuidmolukse wijk in
Krimpen aan den IJssel is
niet helemaal een gesloten
gemeenschap. „Aan de bui
tenranden". zo vertelt de
heer Aalders, „wonen enige
Nederlandse gezinnen. Voor
zover mij bekend ln goede
harmonie met hun Zuidmo
lukse buren. Tijdens de moei
lijkheden van vorige week
hebben deze mensen, alweer
voor zover mij bekend, geen
last gehad van hun woonsitu
atie. ook niet tijdens het op
treden van de politie."
