Wat voor een samenleving willen we eigenlijk?
Het heimwee van een doopsgezinde
Uit brieven van lezers
PREDIKANT(E)
4
Gesprek tussen kerken en multinationale ondernemingen
Praten over
een ,vrij hard'
rapport van
Nairobi
VANDAAG
Zetel oecumenische
patriarch in gevaar
Voorbijganger^
Bram van der Lel
DONDERDAG 23 JUNI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
In de geschiedenis van de oecumeni
sche beweging is de discussie over
de structuur en de grondslagen van
de economische en maatschappelij
ke orde een telkens terugkerend
punt. Tijdens de assemblee van Nai*
robi kreeg een deel van deze discus-
sie een spits over de rol en de plaats
van multi- (of trans-)nationale on
dernemingen (in Engels: Transnati
onal Corporations: TNC's).
Deze discussie is opgekomen in het
debat over de ontwikkelingsproble
matiek, dat wil zeggen dat met name
de kerken en de christenen uit de
derde wereld hun, veelal kritische,
vragen aan de wereldraad en daar
mee aan alle aangesloten kerken
hebben voorgelegd. Het desbetref
fende rapport van Nairobi is in vrij
harde taai geschreven en het is geen
wonder dat deze tekst de nodige
racties heeft opgeroepen, met name
bij die christenen die zelf in TNC's
werken. Kerken in de (Westerse)
landen waar de hoofdkantoren van
de TNC's zijn gevestigd, hebben zich
nog nauwelijks met deze problema
tiek bezig gehouden, behalve voor
zover de TNC's in Zuidelijk Afrika
werken.
De vraag aan de wereldraad bete
kent in eerste instantie een vraag
aan het centrale comité'.(dat in de
zitting van zomer 1976 de staf op
dracht gaf verder te werken aan het
onderwerp) en in tweede instantie
het consulteren van diverse bij het
onderwerp betrokken mensen. Dit
consulteren gebeurde in twee etap- Dr. H. M. de Lange
pes. Ln januari 1977 kwam in Cartig-
ny een kleine groep mensen bijeen
die het vraagstuk verder (dan het
Nairobi-rapport) in kaart moest
brengen; van 13 tot 18 juni kwam in
Genève een tweede groep bijeen, die
de opdracht had de grondslagen en
de doelstellingen van een program-
me te formuleren. Over deze laatste
bijeenkomst gaat nevenstaand arti
kel van de Nederlandse deelnemer)
dr. H. M. de Lange.
Gezien de oorsprong van de discus
sie is het begrijpelijk dat de derde
wereld sterk vertegenwoordigd was.
Enkele namen van diegenen die in
ons land reeds enige bekendheid
hebben of zullen krijgen: professor
Samuel Parmar (India), professor
Anwar Barkat (Pakistan), Tissa Ba-
lasuriya (Shri Lanka; hij zal in het
najaar de consultatie over zending in
Nederland bijwonen), professor
Shamuyarira (Tanzania). Behalve
professor Smolik (Tsjechoslowa-
kije) waren er geen vertegenwoordi
gers van de Oosteuropese kerken.
De TNC's waren vertegenwoordigd
via representanten van Philips (dr.
Ramaer), Unilever (de heer van Om
men), Nestlé, Shell en enkele ban
ken. Verder waren vertegenwoordi
gers van kerkelijke actie-centra
(Verenigde Staten, Canada en Enge
land) en vertegenwoordigers van
vakbewegingen aanwezig. De verga
deringen werden geleid door Aaron
Tolen (Cameroen), voorzitter van de
Commissie voor de Deelname van de
Kerken in het ontwikkelingsproces.
Korte duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, brieven kunnen worden
gestuurd naar Secretans Hoofdredactie Trouw/Kwartet. Postbus 859. Amsterdam. Bij
pubiikatie wordt de naam van de schrijver vermeld
Kolen
In Trouw van 18 Juni las ik dat de
Gelderlandse elektriciteitsmaat
schappij moet stoppen met het sto
ken van kolen. Hoewel het stoken
met aardgas en olie 2.5 miljoen gul
den per maand meer kost, mag het
stoken met kolen voorlopig niet
doorgaan, omdat hiervoor niet tijdig
vergunning werd aangevraagd! In
september zal hiertoe waarschijn
lijk, wel vergunning worden ver
leend Men vraagt zich af. gebeurt
zoiets werkelijk nog in Nederland en
wel in een tijdperk, waarop dage
lijks op alle mogelijke manieren be
zuiniging dient te worden betracht?
Grijpt de regering hier niet ln? Mag
deze belachelijke houding van deze
raad van commissarissen Inderdaad
ongeveer 3 maal 2.5 miljoen kosten?
behalve dan natuurlijk de plekjes,
waar men met moeders en kinderen
en armenvol spullen heen gaat om
„een beetje warmte in het lijf een
beetje kleur op het vel en een beetje
frisse lucht" te krijgen.
door dr. H. M. de Lange
Het is gemakkelijker te vertel
len toie er in Genève deelna
men aan de beraadslagingen
over een programma van de
wereldraad van kerken inzake
multinationale ondernemingen
dan het wat van de bijeen
komst te omschrijven. Dat
hang samen met twee punten.
Ten eerste. Zowel door de bewoor
dingen van het Nalrobi-rapport als
mede door de Inhoud van het Cartlg-
ny-rapport voelden de vertegen
woordigers van de TNC's zich nogal
aangevallen. Het resultaat daarvan
was een vrij sterk verdedigende hou
ding. Het was niet onbegrijpelijk dat
de vertegenwoordigers van de TNC's
nogal heftig van zich afsloegen. Ze
wezen uiteraard op positieve kanten
van het optreden van de TNC's. Zij
zeggen; we bevorderen met name in
de derde wereld productie en werk
gelegenheid, maar de tegenstanders
vragen dan prompt: welke productie
en voor wie is die werkgelegenheid.
De klacht van de derde wereld is: de
armoede blijft en jullie produceren
alleen voor een bovenlaag van de
bevolking èn voor de export. Voor de
werkelijke behoeften van onze vol
ken (basic needs) hebben Jullie geen
belangstelling, wel voor onze grond
stoffen en ook voor de lage lonen in
onze landen.
Een dergelijke discussie (waaraan
we niet helemaal zijn ontkomen)
houdt de problematiek van de TNC's
te veel beperkt tot de derde wereld.
En ik vrees dat er meer aan de hand
is, waardoor de zaak (nog) ernstiger
wordt.
Samenballing
Schiedam
J. Groenenberg
Alkmaar
M. C. Sweers
Haat of liefde
Wie het artikel „Haat haalt haat"
van Henry C. Faas (17 Juni) leest,
wordt overmand door een gevoel
van machteloosheid. De schrijver
heeft een vaag idee dat praten mis
schien zal helpen. Mijns inziens
helpt praten alleen als er Inderdaad
echt naar elkaar geluisterd wordt.
De angst is onder meer een voort
vloeisel uit het feit dat men zich, alle
welvaart en spijt, in de steek gelaten
voelt (men voelt een vage angst
maar weet vaak niet waarvoor). Om
te voorkomen dat deze angst door
anderen ontdekt wordt, slaat deze
om in haat Deze gevoelens worden
extreem bij mogelijke ontdekking
van die angst en zijn oorzaken door
anderen. De enige kracht om deze
cirkelgang te doorbreken, schuilt ln
het beantwoorden van haat met
christelijke liefde. Alleen door ge
loof in Jezus Christus vindt men de
kracht en de liefde om de haat te
overwinnen. Dit is de enige weg uit
de Impasse van haat en moedeloos
heid.
Amsterdam mej. J. C. de Zeeuw
Gebrek aan visie
Ondanks alle reeds lang bekende
argumenten tegen het toestaan van
snelheden tot 130 km/hr is de KNAC
nog steeds niet overtuigd van de
onhoudbaarheid van dit streven.
Inderdaad kennen enkele Europese
landen nog een maximumsnelheid
van 130.
Een land waar het automobilisme
gerijpt is. zoals de Verenigde Staten,
is Europa vóór met een maximum
van 55 miJL (- 95 km/hr.). Uit eigen
ervaring weet ik dat het een verade
ming is om op het goede wegennet
van dit ..land van de auto" aan het
verkeer deel te nemen.
Het is mij dan ook een raadsel dat de
KNAC nog naar 130 terug wil. daar
bij de welbekende consequenties
aanvaardend, als daar zijn: meer ver
keersdoden en -gewonden, een 25 k
50 percent verhoogd benzine/oliever-
bruik (als iedereen 130 ging rijden
zelfs 70 procent), meer slijtage, dus
meer verbruik van kostbare grond
stoffen, een grotere „stress" op de
verkeersdeelnemers, een grotere be
lasting van het politiekorps om die
130 km/hr Inderdaad te kunnen
handhaven, een aanzienlijk toegeno
men risico voor mensen die langs de
hoofdwegen moeten patrouilleren.
Ik noem het een treurig gebrek aan
visie!
Amstelveen ir. W. Dijkshoorn
Blij dat ik rij (2)
Ik moet het opnemen voor een groep
mensen die het moeilijk heeft in Ne
derland; die groep is heus niet te
verwaarlozen: vier miljoen. Het is de
groep BLIJ DAT IK RIJ.
Niet dat het een verdrukte of arme
groep Is: ze brengt zo n zes miljard
per Jaar op, aan verkeersbelastingen.
En, volgens het principe „voor wat
hoort wat" moet daar wat tegenover
staan. Als Je blij bent dat Je rijdt, zal
je wegen willen zien, anders kun Je
niet rijden.
Dat is de moeilijkheid van die groep,
dat er niet genoeg wegen zijn in
Nederland. Nu zijn die wegen na
tuurlijk geen doel. maar middel.
Middel om de plekken te bereiken,
waar men van zijn moeilijkheden
kan afkomen.
Zou de groep niet nog meer belasting
willen betalen, opdat de andere
■groep „Blij dat Ik kan laten rijden"
(Nederlandse vereniging van Wegen
bouwers) die de plaatsing van de
advertentie mede mogelijk maakte,
heel overig Nederland (en dat is niet
zo veel meer!) kan gaan asfalteren.
Molukkers (13)
Achteraf zal er nog wel gemakkelijk
gesproken worden over andere en
betere mogelijkheden waarmee de
regering het gijzelingsdrama zou
hebben kunnen beëindigen. Achter
af bedenk ik dat het een geweldige
indruk zou hebben gemaakt als een
paar honderd Molukse vrouwen het
gevaar getrotseerd hadden en ln ge
sloten formatie naar de school waren
opgerukt om de kinderen eruit te
halen en aan de ouders terug te
bezorgen.
Achteraf zou ik hetzelfde kunnen
zeggen als Molukse mannen en vrou
wen op dezelfde wijze de treinkaping
hadden beëindigd. Achteraf bedenk
ik dat men de kapers en de opgeëiste
gevangenen in de gelegenheid had.
kunnen stellen in het kamp te wach
ten op een buitenlands vliegtuig om
hen tegen ruime vergoeding als bal
lingen naar een hun bekende be
stemming te voeren.
Achteraf is in dit geval te laat; wel
achteraf maar niet te laat bedenk Ik
ook dat deze suggesties misschien
(maar hopelijk nooit) nog eens te pas
kunnen komen.
Ten tweede. Steeds meer krijgt men
de indruk dat TNC's (in de termino
logie van Boerwinkel) niet alleen het
einde markeren van een tijdperk,
maar tegelijk een nieuw begin zijn.
Dat bemoeilijkt in niet geringe mate
de discussie. TNC's zijn een samen
balling van economische macht en
van economisch kunnen. Ze hebben
in niet geringe mate bijgedragen tot
het verdwijnen van de armoede in de
Westerse wereld. Dit recept wil men
nu toepassen in de derde wereld,
waar armoede troef is. Maar in deze
krachtsinspanning wordt tegelijk
duidelijk, dat het op deze wijze niet
meer gaat. In dit opzicht zijn TNC's
„symbolen" van een periode die we
gaan afsluiten. Het Is de periode
waarin ten koste van natuur en men
sen, produktie van goederen het
voornaamste doel van de samenle
ving werd. In deze natuur-, grond
stoffen-, energie- en mensenverslin-
dende produktie zijn we op grenzen
gestoten. Op het toppunt van ons
technologisch en economisch kun
nen moeten we halthouden en waar
schijnlijk stappen terug doen. Een
tijdvak wordt afgesloten, maar voor
de TNC's is dit uiterst moeilijk te
accepteren. Men heeft weinig oog
voor de signalen die wijzen op een
ernstige crisis. Men denkt te veel te
kunnen doorgaan op de oude voet.
Dat bleek ook ln onze besprekingen
te Genève. Het nieuwe begin zie ik
bij de TNC's in het overschrijden en
relativeren van nationale grenzen.
De voornaamste politieke proble
men van de mensheid kunnen alleen
worden opgelost door een internatio
nale aanpak. Ik denk dat we hier van
de ervaring van TNC's kunnen leren,
zij het dat het merendeel van de
leiders van TNC's nog te weinig ge
wend zijn aan de gedachte om bij de
uitoefening van economische macht
verantwoording af te leggen aan de
mensen, wier welzijn daarvan
afhangt.
In beide woorden einde en begin
wordt ook duidelijk dat we een
vrij radicale heroriëntatie nodig heb
ben op economisch, sociaal en poli
tiek terrein. Op het eerste gebied
zullen we meer gaan decentraliseren,
op het tweede terrein meer gaan
centraliseren. Om dit vorm te geven
zal nog heel wat denlcwerk moeten
worden verricht, waartoe de bijeen
komst in Genève dan ook een voor
stel aannam.
Slotopmerkingen
(1) Wat mij opviel ln de discussiebij
dragen van vertegenwoordigers van
TNC's was, dat men zich nauwelijks
bewust is van de werkelijk revolutio
naire veranderingen die door toe
doen van TNC's tot stand komen in
de derde wereld. Zodra evenwel
voorstellen worden gedaan aan de
hand van bijv. de criteria van sociale
rechtvaardigheid en van verminde
ring van lijden, komt de zonde en de
onvolkomenheid van de mens ten
tonele. Is dit niet een voorbeeld van
het meten met twee maten?
(2) In het verlengde van dit punt is
het mij in alle discussies weer opge
vallen dat de vertegenwoordigers
van TNC's iets te veel de neiging
hebben kritiek te bagatelliseren en
bij elke kritische opmerking een wat
stereotype antwoord te geven in de
trant van: dit is een uitzondering en
een uitwas.
(3) Daarnaast moet evenwel worden
gewaakt voor de gedachte dat alle
kwaad in de wereld voortkomt uit
het handelen van TNC's. Dit is een
versimpeling van problemen, waar
tegen vertegenwoordigers van TNC's
zich terecht verzetten.
(4) De TNC's zouden hun politieke en
morele positie versterken als ze niet
alleen uitwassen wilden erkennen,
maar als ze hun stem zouden verhef
fen tegen wat ze dan uitwassen noe
men. Het zal niemand in de loop van
de jaren zijn ontgaan, dat bijv. in de
strijd voor de rechten van de mens
vertegenwoordigers van TNC's nooit
erg vooraan liepen. Waarom eigen
lijk niet?
(5) De vergadering besloot het Cen
trale Comité te adviseren een pro
gramma met betrekking tot de
TNC's op te zetten. Een van de meest
centrale punten voor studie en actie
is de activiteit met betrekking tot de
vraag: wat voor een samenleving wil
len we eigenlijk? Als we praten over
ontwikkeling en groei, welke ontwik
keling en welke groei willen we dan?
In laatste Instantie vraagt dit een
zich buigen over de grondslagen van
onze (wereld)samenleving. Het pro
gramma met betrekking tot de
TNC's, wordt dan meer dan alleen
maar dit programma. Het lijkt me
onvermijdelijk, maar ook zinvol. Als
er kritiek op de TNC's wordt uitgeoe
fend, dat is dit tegelijkertijd kritiek
op de bestaande grondslagen van
onze samenleving en dus op onszelf.
Durven we dit in voldoende mate
aan in de kerken, die in zo menig
opzicht sterk vervlochten zijn met
de samenleving? De oproep tot ver
nieuwing geldt ook hier.
ADVERTENTIE
Hengelo
Joh. Luimes
Afgrijzen
Met afgrijzen las lk ln uw krant, dat
te Vaals, iemand zonder rijbewijs in
een onverzekerde auto. wegens roe
keloosheid de macht over zijn stuur
verloor en tengevolge daarvan twee
kinderen doodde. Leek zijnde op ju
ridisch gebied, vraag ik me af of het
niet mogelijk is, dat aan een derge
lijk individu, naast de gewone straf,
het eventueel bezit van een rijbewijs
voor het gehele leven moet worden
ontzegd. Me dunkt, dat een zeer
groot percentage van het Neder
landse volk het met dit oordeel eens
zou zijn.
Middelburg B. C. Los
Wegens het vertrek van de gereformeerde predikant wil de kerk
van
Geldrop
in kontakt komen met een
In Geldrop is een federatieve samenwerking tussen de Herv.
Gem. en de Ger. Kerk. Naast de gereformeerde is er ook een
hervormde predikant.
De struktuur van de gemeente wordt o.a. gevormd door;
federatieraad, kwartierraden, pastorale medewerkers, groeps-
huisbezoek, werkgroepen e.d.
We zien in de te beroepen predikant(e) iemand die met
name:
met de gevormde struktuur als uitgangspunt wil werken aan
de verdere opbouw van de gemeente om deze dienstbaar te
doen zijn aan de samenleving
een programmatische aanpak van het katechetisch onder
wijs voorstaat
ruime aandacht wil geven aan de jeugd
deel zal nemen aan het pastorale werk en dit begeleidt,
zowel in persoonlijk pastoraat als in groepsverband
in de eredienst wil werken met een liturgische jaarorde, in
samenwerking met de kantor en de scholen.
Graag geven we nadere inlichtingen.
U kunt zich met uw reakties, tot 3 weken na verschijnen, wenden tot de
voorzitter van de beroepingskommissie de heer F. Valster, Eversveld 7,
Geldrop. tel. nr. 040-862827.
Het Kommunistisch Manifest, 9-
15 juli vormingscenteum Kortehem-
men (tel. 05126-1313). De opzet is het
manifest in zijn geheel te bestude
ren o.l.v. ds. Sj. Bijleveld.
Varende trainingskampen van
„Opwekking" (Ben Hoekendijk) voor
15-25-jarigen, 4-9 en 11-16 juli. Inl. en
opg. tel. 03418-2641.
Navigatorsweekend voor echtpa
ren, 8-10 juli te Oudieusden. Inl. en
opg. tel. 03438-7092.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 946
Westttaak 9 Rotterdam
Tel. 010-115588
OEN HAAG/LEIOEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. ZwoMe
Tel. 05200-17030
Toen de Vrije Universiteit te
Amsterdam 75 jaar bestond,
dat was in 1955, ben ik ten
gerieve van een herdenkingsar
tikel met een paar oude men
sen wezen praten, die de begin
periode hadden meegemaakt.
Zij behoorden nog tot degenen
die, naar het (fraaie) woord van
Abraham Kuyper. de stichter
van de VU, „van den ploeg en
van den meeltrog kwamen
loopen om de penningen saèm
te brengen voor een te stichten
universiteit." Eén van hen, een
hoogbejaarde Zeeuw, zei me,
dat hij soms erg terug verlang
de naar de tijd, waarin de Vrije
Universiteit een onaanzienlij
ke, door liberalen geminachte
instelling was. Al die groei en al
die andere zegeningen waren
natuurlijk wel mooi, en je
moest er ook voor danken,
maar je had eigenlijk niks meer
om voor te vechten, om voor óp
te komen.
Aan deze gereformeerde broeder
moest ik denken bij de lectuur van
een in „Doopsgezinde bijdrage"
(nieuwe reeks nr. 2) opgenomen op
stel van C. van Duin onder de titel:
„De doperse gemeente een poli
tiek relevante zaak". Hierin proefde
ik het helmwee van een doppsgezin-
de naar de begintijd, naar de zestien
de eeuw (de doopsgezinden kunnen
een paar eeuwen verder terug verlan
gen dan de kuyperiaanse gerefor
meerden). toen een dopers mens nog
duidelijk kon (laten) merken wat het
betekent, dopers te zijn. Ik citeer.
„Is dienstweigeren in het kader van
de wet gewetensbezwaren militaire
dienst hetzelfde als de weigering wa
pens te dragen in de zestiende eeuw?
Is het gebruikmaken van de moge
lijkheid als Doopsgezinde te vol
staan met een belofte hetzelfde als
het weigeren van de loyaliteitseed
door de Dopers van toen? Is het niet-
praktizeren van de kinderdoop nu.
nu godsdienstige zaken privé-aange-
legenheden zijn geworden, hetzelfde
als het afwijzen van de kinderdoop
toen, toen kerkelijke en theologische
beslissingen in het hoogspannings
veld van de politiek lagen?" De
schrijver geeft zelf het antwoord:
dingen die de Dopers toen op
het schavot brachten, staan hun so
ciale integratie nu niet in de weg."
De heer Van Duin betoogt dat de
dopers de gemeente als voorschot op
het rijk Gods stelden tegenover de
bestaande orde en zich in hun zen
dingsdrang niet stoorden aan de be
staande machtsgebieden, „daarmee
het internationaal karakter van de
door A. J. Klei
gemeente betuigend." Maar vandaag
wordt „de geëiste conformiteit door
ons opgebracht." Er is ook „lippen
dienst aan het geweldloosheidside-
aal. Naar Martin Luther King wor
den straten genoemd, hij krijgt een
eredoctoraat, maar je merkt het niet
aan de stemming over de oorlogsbe
groting. Onderscheiden wij ons op
deze punten van onze landgenoten?"
vraagt Van Duin. En: „Hoe hervin
den we de koers van de Dopers, hoe
worden we echt hun erfgenamen?"
Van de voorbeelden die de auteur als
antwoord op deze laatste vraag
geeft, neem ik dat aangaande de
kwestie van het Midden-Oosten. C.
van Duin:J4u Israël onder druk van
het Europees-christelijke antisemi
tisme zijn toevlucht heeft gezocht in
de staatvorming, kan een nationalis
tisch Christen daar weinig tegen in
brengen. Hij geniet immers zelf de
beschutting van eigen volk en staat
en prefereert die boven het leven
onder de open hemel ln een wereld
wijde broederschap. Maar het is dui
delijk dat door de stichting van de
staat Israël niet alleen een probleem
is opgelost, maar dat er ook een is
geschapen, namelijk dat van de ont-
rechting van de Palestijnse natie.
Een oplossing die aan beide natlona-
lismen recht doet lijkt onmogelijk,
zolang belde naties noodgedwongen
vasthouden aan een eigen staat.
Want wie in de wereld brengt ze op
het idee dat er een ander menselijk
samenleven, ook van verschillende
groepen, naties enz. mogelijk is dan
in de gebruikelijke staatskaders? De
Oecumene en de (doopsgezinde, red.)
Broederschap staan hier niet voor de
keuze tussen het ene of het andere
nationalisme te steunen. Deze pro
blematiek daagt ons uit met het in
ternationaal, wereldwijd, universeel,
anti-staats en anti-nationalistisch
karakter van de geloofsgemeen
schap ernst te maken Zoals we door
onze heersende-kerk-ideologie het
probleem geschapen hebben, zouden
we zo niet door ons duidelijk van dit
verleden te bekeren kunnen begin
nen met zijn oplossing? Aan ons,
doopsgezinden, zou het zijn om hier
in voorop te gaan. Zoveel verplich
ting legt, meen lk, ons verleden ons
op. Pas als er een christelijke ge
meente is in de vorm van een echte
wereldwijde broederschap, voor wel
ke de nationalismen inderdaad afge
daan hebben, wordt aan de volken
het perspectief geopend op een
vreedzaam samenleven zonder de
noodzaak van antithetische staat
vorming."
Ik citeer dit niet zozeer om de zoveel
ste discussie over Israël aan te wak
keren als wel om de aandacht te
vestigen op twee afleveringen (nieu
we reeks nr. 2 en nr. 3) van de
„Doopsgezinde bijdragen", welke ter
aankondiging voor me liggen. Ook
kan het citaat duidelijk maken dat
VERGELIJKING n
Hoezeer er een gezichtsverenging B
kan optreden wanneer men met ziF1
eenmaal ingenomen stellingen in 11
het nauw raakt kon men in de dag<ri
na de gebeurtenissen in
Bovensmilde opmerken. Eén van 6^
radio-sprekers, het zal wel in een
uitzending van een van onze kleinr
politieke partijen geweest zijn.
vergeleek de kaping en bezetting ije
Bovensmilde met andere
on-parlementaire acties, zoals j-j
stakingen, bezettingen van w
fabrieken en het kraken van f
(langdurig leegstaande) panden. Ur
ben van mening dat er wel even op
gewezen mag worden hoe ver dit
soort vergelijkingen bezijden de r
werkelijkheid zijn. De motivatie
hiervan is klaar als de dag. In 1
Bovensmilde ging het om kinderer)
en volwassenen die vastgehouden
en bedreigd werden. Velen van heif
zagen bij na drie weken van hun P
leven ln ellendige omstandighedeir'
verdwijnen. Naar mijn mening is df11
niet te vergelijken met het bezettei
van fabrieken en lege huizen, noch0'
met het bezorgen van overlast op E0
wegen en in het water. Dat zijn
allemaal zaken die we samen P
nemen. Mensen zien geen weg mee?1
om hun ongenoegen kwijt te rakea^
het de instanties aan te zeggen en
doen dat. Mensen hebben geen el
onderdak en verschaffen zich dat
dan in leegstand. Wie zulke dingen!
gaat vergelijken met kapingen en <j
bezetting van een school met
honderd kinderen heeft een vuiltje
in z'n oog en niet zo'n kleintje ook. i i
Hij moet revalideren, voordat we ep
weer naar hem luisteren.
ATHENE (EPD) In orthodoxe
kringen in Griekenland maakt men
zich zorgen over de toekomst van
het oecumenisch patriarchaat van
Konstantlnopel (Istanboel). Aanlei
ding zijn de demonstraties in Istan
boel voor de ambtswoning van de
patriarch, in de weken voor de Turk
se verkiezingen.
Bij een van deze betogingen, op 24
mei, droegen studenten en moslim
geestelijken spandoeken mee met
de opschriften „Weg met het pa
triarchaat" en „Sluit het nest van
verraad aan Turkije".
Sinds de vijfde eeuw hebben in Kon
stantlnopel „het tweede Rome"
onafgebroken patriarchen gezeteld.
De oecumenische patriarch van
Konstantinopel wordt door alle or
thodoxe kerken erkend als de ere-
primaat van de orthodoxie. Ook na
de verdrijving van bijna alle Grie
ken uit het tegenwoordige Turkije
in 1922 vonden de Turken het goed,
dat het oecumenisch patriarchaat
gezeteld bleef ln de Phanar, een van
de oudste wijken van Istanboel.
Sinds de crisis om Cyprus is de
situatie van de patriarch, die ook
het hoofd van de kleine grieks-or-
thodoxe minderheid in Turkije is,
erg onzeker geworden.
Beroepingswerk -
NED. HERV. KERK
Beroepen te Garderen. J. Catsbu
te Katwijk aan Zee; te Veenenda
E. M. Bakker te Nieuwerkerk a
IJsseL
Aangenomen naar Zeist: J. Jongf"
den te Harderwijk; de benoemii
tot geestelijk verzorger bij de stic
ting herv. diakonale gezondheid
zorg te Sommelsdijk: W. van HerpI
te Hagestein.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Bedankt voor Nijverdal: J. Bos I
Nijmegen; voor Amsterdam Z.W.: I
Mulders te Den Haag-O.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn, Den Ha
C, Groningen, Oostkapelle, Nieuw-,
ter Aa, Hoogvliet: R. Kattenbel0
kand. te Krimpen a.d. IJssel;
Benthuizen, Poortvliet, Kruining*"
Mijdrecht, Haamstede, Oud-Beiju.
land, Bodegraven, Beekbergen, M
lissant: C. Vogelaar, kand. te M
drecht.
Selwyn Spray
Dr. Selwyn Spray, een zendelii
arts van de Verenigde Kerk y
Christus (United Church of Chri
uit La Grande in de Amerikaar
staat Oregon, is in Londen aangel
men. Hij is uit Rhodesië uitgewez
na een verblijf in de gevangen
omdat hij guerrillastrijders zou h(
ben geholpen. Spray vertelde I
dens zijn gevangenschap „redelij
te zijn behandeld „omdat ik bla
was. Ik mocht op een plank slap
en kreeg regelmatig voedsel, f"
zwarten moesten op de stenen groi
slapen en werden in grote getal!
bij elkaar in hokken gepropt, ten*
ik een cel alleen had. De zwart
werden ook herhaaldelijk gemi j
teld. Marteling is gewoon routine
Rhodesië," aldus dr. Spray. Spit
zou later naar de Verenigde Stat»
vliegen om te praten met Ame
kaanse functionarissen. Daarna zi
hij naar Zwitserland vliegen, wa
zijn vrouw sinds enkele maanden
hem wacht.
ADVERTENTIEI
de inhoud van deze door de Doops
gezinde Historische Kring verzorgde
reeks publikaties niet bekeken is
met wat meer en minder boeiende
geschiedkundige verhandelingen.
Deze staan er overigens wel ln en ik
werd nogal gepakt door het relaas (in
nr. 2) over de doopsgezinde zende
ling Pieter Jansz, die in de vorige
eeuw in conflict kwam met de over
heid in „ons" Indië. Vanwege een
traktaatje, waarin hij de Javanen
krachtig opwekte zich te bekeren
voordat het te laat zou zijn. Het
brave Nederlandse gouvernement
was namelijk meer gesteld op rusti
ge Javanen dan op bekeerde Java
nen In nr. 3 zag ik een bijdrage
over de theologie van Frits Kuiper
en een artikel over de architectuur
van doopsgezinde kerken.
De Doopsgezinde Historische Kring
(waarvan het vignet bij deze aankon
diging valt te zien) is gevestigd te
Amsterdam (Singel 454), telt bijna
zeshonderd leden en abonnees van
de „Doopsgezinde bijdragen" en
vraagt vijfentwintig gulden voor een
aflevering. maar voor dat bedrag
heeft de afnemer dan ook lets van de
omvang van een stevig (geïllus
treerd) boek.
Deze week in Hervormd Nederland
Jacht op koloniale mythen, op An
bon was meer aan de hand dan mi
in Nederland dacht.
Democratie in Spanje bijna veilig.
Bezinningsperiode kernenergie re
dingsboei voor synode.
Geweld verhindert do revolutie.
Het lichaam is meer dan een instn
ment dat je altijd bij je hebt.
'Ik abonneer mij op HN vraag eé
proefnummer
Naam:
Straat:
Plaats:
Tel. nr.:
Ab. prijs 31,— per halfjaar
Zonder postzegel verzenden a4w'
Antwoordnummer 1776 Den Haag
Bellen kan ook: 070 - 512111
HN ia ook ln de losse verkoop v#
krljgbaer TRt
