Protestantenbond in neergaande lijn Gereformeerde jeugd wil eigen synode Ds. Spilt: Dominees geen stemadviezen Te veel politiek en te weinig bijbel bij wereldraad en vaticaan Somber rapport van werkgroep Crisis ,,P" moet weg Functie Kerkvervolging in Ethiopië Oordeel van scheidende opperrabbijn Fink: UIT DE KERKBLADEN Feministen en de bijbel VANDAAG Voorbijganger Ds. W. L. Mulder overleden MAANDAG 20 JUNI 1977 KERK Trouw/Kwartet Van een onzer verslaggevers UTRECHT De afdelingen van de Nederlandse protestantenbond (NPB) lelden over het algemeen een Introvert bestaan. Zij zijn traditioneel Ingesteld en laten zich weinig aan het bultengebeuren gelegen liggen. Te verwachten ls, dat de NPB als open geloofsgemeenschap steeds verder aan kracht zal inboeten en op langere termijn wellicht zelfs in net geheel geen functie meer zal hebben. Aldus een sombere conclusie van de werkgroep „Onderzoek Oroel" van de NPB. De Nederlandse protestan tenbond verkeert al twee jaar in een crisis. Sinds het hoofdbestuur in 1975 en bloc aftrad, wordt de vereni ging geleld door een ..crisis-manage ment", dat vorig jaar een werkgroep opdracht gaf, te onderzoeken of de NPB nog toekomst heeft. Het ledental ls al geruime tijd in dalende lijn en bedraagt nu ruim tienduizend. Daarvan is een groot aantal niet-actief. Het rapport van de werkgToep is nog niet gepubliceerd. Wel ls een sterk verkorte weergave ervan verschenen door Onno de Haan, lid van de werk groep en projectsecretaris van de NPB. De werkgroep schrijft de neergang toe aan het ontbreken van duidelij ke, gemeenacnappelljke én heden daagse doelstellingen. De werkgroep vindt, dat het formuleren van nieu we doelstellingen in de huidige situa tie in eerste instantie taak is van de plaatselijke afdelingen en niet van de NPB als geheel. Gezien de ervaringen, die de werk groep had in zes afdelingen, die als proeftuinen fungeerden, verwacht de werkgroep, dat vele afdelingen moeite zullen hebben met het formu leren van doelstellingen. Daarom ligt verdere afbraak in het verschiet Van het crisis-management of van een nieuw hoofdbestuur zal niet een zodanig Ingrijpen mogen worden verwacht, dat daarmee het tij voor de NPB gekeerd wordt. Vrijzinnig heid vraagt om ontwikkelingen van uit de leden. De werkgroep hoopt, dat in de bezin ning de naam van de Nederlandse protestantenbond ter discussie zal komen, waarbij het „protestanten" zal verdwijnen en de letter b niet langer meer zal staan voor het wat statische woord „bond", maar voor bet dynamische woord „beweging". Aan het onderzoek was ook een pro fessioneel marketlng-onderzoek ver bonden. Daarbij stond de vraag cen traal of uitgaande van de marketing gedachte en gebruik makend van de marketing-modelien, gekomen zou kunnen worden tot een op de NPB afgestemde strategie van ontwikke ling. Ook hier bleek het gebrek aan doelstelling op landelijk en op plaat selijk niveau het grote probleem. Merkwaardig is, dat de NPB-leden zelf een heel ander beeld van hun gemeenschap hebben. In het laatste stadium van het onderzoek konden zij namelijk meedoen door te reage ren op veertien stellingen, die gepu bliceerd waren in het NPB-orgaan Ruimte. Daar kwam uit, dat twee derde deel het er niet mee eens ls, dat de NPB thans weinig meer te bieden heeft in de samenleving „bij gebrek aan een typisch eigen evangelische inspi ratie". En circa zeventig procent vindt, dat de NPB een belangrijke functie heeft ten aanzien van het toenemende aantal buiten- en randkerkelijken. LEUSDEN Een groep gereformeerde Jongehen in Zuid-Holland heeft het Initiatief genomen tot oprichting van een „JongerensynodeDeze gaat parallel aan de generale synode van de gerefoimeerde kerken de zaken, die daar aan de orde zijn, bespreken. Het idee werd geboren nadat pogingen om vanuit Zuld-Holland-Zuld ook een Jongere af te doen vaardigen, schipbreuk hadden geleden. Door publica ties hierover in Trouw kwamen enkele Jongeren met elkaar in contact, die thans het idee van de Jongerensynode hebben gelanceerd. Inmiddels hebben zij een gesprek gehad met het moderamen van de generale synode Dat stelde zich positief op tegenover het idee. Er zal nog verder gepraat worden over de vraag, hoe deze werkgroep van Jongeren ter begeleiding van de synode daar een Inbreng zal kunnen hebben. Vanuit de initiatiefgroep worden nu contacten gelegd met de provinciale kerkelijke commissies voor Jeugd- en Jongerenwerk teneinde te komen tot een zo breed mogelijk draagvlak voor de Jongerensynode. Van een onzer verslaggevers DEN HAAG In een open brief heeft ds. G. Spilt, praeses van de hervormde synode, uit gesproken, dat hij het betreurt, dat enkele kerkelijke functio narissen en kerkelijke hoogle raren per advertentie een stem advies hebben gegeven. Ds. 8pllt, die uitdrukkelijk zijn per soonlijke visie geeft, meent, dat de kerk met dergelijke stemadviezen niet gediend is. Dat geldt ai voor gemeente-predikanten, maar nog meer voor predikanten, die een pro vinciale of landelijke funcUe heb ben. Dezen gaan veel meer schuil achter hun funcUe dan de gemeente predikanten. Daardoor kunnen hun advlezeiveen zwaarder accent krijgen en Juist daardoor bij politiek anders georiën teerde gemeenteleden een sterkere weerstand oproepen. Daarom, zo meent ds. 8pllt, zouden zij er wijs aan doen zich van een publiek stem advies te onthouden Dat betekent natuurlijk niet, dat zij geen klem- zouden kunnen bekennen in per soonlijke en groepsontmoetingen. Openhartig Ds. 8pilt schrijft, dat in de dagen van de advertenties uitvoerig en open hartig over deze zaak ls gesproken In het moderamen van de synode. Er ADDIS ABEBA (EPD) Volgens berichten, die In Westduitse zen dingskringen zijn ontvangen, rich ten de zuiveringsacties ln Ethiopië zich ln toenemende mate ook tegen de kerken. Kerkgebouwen worden door boerencoöperaties of door ba sisgroepen ln de steden ln beslag genomen. Geestelijken worden gear resteerd. Scholieren die kerk en ge loof niet af willen zweren, worden afgeranseld. Leraars die ln scholen van kerk of zending de lessen met gebed willen beginnen, worden door „schoolmillties" de school uitge jaagd. Zendelingen worden verhoord en als „CIA-agenten" bestempeld. Officieel is er godsdienstvrijheid. De christelijke kerken en de islam wor den toegelaten, zolang zij niet tegen de revolutie zijn. In de praktijk maakt echter de plaatselijke studen tenraad, boerenmilitle of politieke officier uit, wie voor en wie tegen de revolutie ls. De belangrijkste protestantse kerk ls de Mekane-Jezus-kerk, die door lutherse zending uit Zweden en Duitsland ontstaan is. Opperrabbijn M. Fink. Het is er dan toch van gekomen. Opperrabbijn Menachem Fink van de Nederlands Israëlieti- sche Gemeente te Den Haag neemt afscheid omdat hij binnenkort naar Londen vertrekt. Hij heeft daar een beroep aangenomen van de belangrijke St. John's Wood Synagogue, een van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste Joodse Gemeente buiten Israël. Opperrabbijn Fink ziet het dan ook als een „rabbinale promotie." Maar hij is met deze promotie weinig Ingenomen. Hij zou liever ln Neder land zijn gebleven, waar hem de in te stellen post van Opperrabbijn voor Nederland ln het vooruitzicht was gesteld. Maar alleen de titel al zette kwaad bloed bij de nog weini ge in Nederland werkzame rab bijnen. Het bestuur van het Nederlands Israëlietisch Kerkgenootschap kon de heer Fink geen „acceptabel werkklimaat" garanderen, nadat het met de andere rabbijnen over leg had gepleegd. De heer Fink koos de enige nog openstaande mo gelijkheid en accepteerde een post buiten Nederland. Een beslissing betreurd door hem zelf en door zijn bestuur. „Met pijn" Hij zegt dan ook oprecht „ik ver trek hier met pijn in het hart, want in Nederland heb ik gouden blad zijden in het boek van mijn leven geschreven". Die gouden bladzijden zijn vooral gevuld met representatieve taken. Naast het normale rabbinale werk in de zin van pastorale arbeid en geestelijke leiding vindt de heer Fink dat een rabbijn ln de huidige tijd bij politici en journalisten het Jodendom heeft te verklaren. Hij ziet goodwill kweken voor het Jo dendom en voor Israël als een le vensbehoefte voor de Joodse ge meenschap ln dit land. De vriend schap van het Nederlandse volk met het joodse volk acht hij heel sterk. Over tal van politici, die met de mond hun steun aan Israël belij den, maar ln werkelijkheid dit land de morele steun aan Israël onthou den, is hij minder te spreken. Dat is hij zeer zeker evenmin over de we reldraad van kerken en het vati caan. Tegen oecumene Nog dezer dagen heeft het Opper rabbinaat van Nederland ln zlin jaarverslag zijn fiolen van toorn over belde kerkelijke instanties uit gesproken. „In verschillende verga deringen", zo heet het, „kwam het punt van de missie en de oecumene ter sprake. Evenals het Opperrab binaat van Israël zijn ook wij van mening, dat wij de oecumene prin cipieel van de hand moeten wijzen en zeker daar waar de oecumene tot doel heeft ook de Jood dichter bij het christendom te brengen." Het Opperrabbinaat voor Neder land zegt dan dat het in enige ge sprekken met vooraanstaande christelijke leiders „onze kritiek en onze teleurstelling over de houding van de Kerk ten opzichte van Israël en het Jodendom in het algemeen, onomwonden naar voren heeft ge bracht." zelf tonen de bijbel serieus te ne men. In die bijbel staat, dat het volk Israël het land Israël zal bewo nen. In hun eigen belang al zouden deze kerkelijke organen pro-Israël moeten zijn. Palestijnen Uitvloeisel De scheldende opperrabbijn Fink. die doorgaans als enige deze con tacten onderhoudt, zegt dat je, als Je werkelijk in de bijbel gelooft, gedwongen bent Israël te steunen. „Israël is een uitvloeisel van de joodse geschiedenis. Oprichting en voortbestaan zijn niet verstande lijk te verklaren. Ook daarom moet men zich inzetten om het belang van Israël naar voren te brengen. Niet alleen politiek". Hij verwijt de wereldraad van ker ken en het vaticaan, dat zij juist te veel politiek en te weinig bijbelse boodschap in hun opvattingen doen. „Als deze kerkelijke instan ties willen, dat de massa ln de bij bel gelooft, dan moeten wij eerst De heer Fink benadrukt, dat de wereld het Joodse volk volgt en het zijn fouten zwaarder aanrekent dan aan andere volken. Maar dat brengt niet noodzakelijk mee. dat Israël een andere houding jegens de Palestijnse vluchtelingen moet aannemen. „Wij zullen voor de Pa lestijnen alles doen als ze ons in leven laten en vrede met ons sluiten." Hij haalt daarbij een Talmoedische uitspraak aan, die aangeeft dat men niet meer erbarmen met zijn vijanden moet hebben dan met zichzelf. „Wie zegt", zo vraagt de Talmoed, „dat het bloed van je naaste roder is dan van jezelf?" Niet enigen Opperrabbijn Fink wijst er daarbij op, dat de Palestijnen niet de eni gen op aarde zijn die in een bedroe vende omstandigheid verkeren. „Er is ook een noodtoestand in Pakistan." Dat neemt niet weg, dat hij meent dat de regering van Israël te weinig het Joodse karakter uit draagt. „Israël zou in zijn héle ge drag moeten bewijzen Tenach (de wet. red.) waardig te zijn. Wij zijn geworden een volk onder de vol ken. Dat horen wij niet te zijn. President Carter haalt het Oude Testament aan in zijn toespraken. De Israëlische regering kan dat dan zeker. Wij zijn nauwer met Tenach verbonden dan de president van de Verenigde Staten", meent de schei dende opperrabbijn Menachem Fink. I AMSTERDAM: Postbus 859 Wibautstraat 131 Tel. 020-913456 Telex 13006 ROTTERDAM/DORDRECHT: Postbus 948 Westbiaak 9. Rotterdam Tel. 010-115588 OEN HAAG/LEIDEN: Postbus 101 Parkstraat 22. Oen Haag Tel. 070-469445 ZWOLLE/GRONINGEN: Postbus 3 Melkmarkt 56. Zwolle Tel. 05200-17030 Ds. O. Spilt was veel begrip voor de pastorale overwegingen voor onthouding. De gene, die de „gave der onthouding" miste (ds. 8pllt bedoelt secretaris generaal dr. Van den Heuvel, die een stemadvies voor de PvdA heeft uit gebracht). toonde begrip voor de overwegingen, maar was toch van mening, dat het moet kunnen lijden in de kerk, dat naast de gemeente predikanten ook provinciale en lan delijke functionarissen zich publie kelijk partijpolitiek uitspreken, zon der vermelding van functie, als leden der kerk die openlijk verklaren tot welk stemgedrag hun belijden van Christus' heerschappij leidt Juist ook om het verschillende stemge drag ook in de kerk bespreekbaar te houden. Ds. Spilt ziet de gesignaleerde adver tenties niet als een „scheldbrief, ook ai roept de situatie het beeld op van een huls. dat onderling verdeeld zou zijn. Als we elkaar ln de kerk aanspreken op het feit, dat de Heili ge Schrift de bron der prediking en de enige regel des geloof® is, zullen de partij-politieke verschillen het ge sprek niet doen afbreken, maar juist alle aanleiding daartoe blijven ge ven, meent hij. Oosterse orthodoxie, 9-16 juli op Kerk en Wereld te Driebergen (tel. 03438-2241), m m v. het byzantijns instituut te Nijmegen en het aposto laat voor de oosterse kerken te Boxtel. Zes vrouwelijke theologen geven hun visie op de bijbel ln het juni- nummer van Schrift, het tweemaan delijks tijdschrift van de Katholieke Bijbelstichting. Zo schrijft Cathari- na J. M. Halkes: Onze eerste taak vanuit de feminis tische theologie is bescheiden maar wezenlijk: het zicht krijgen op een aantal vragen die dringen om ophel dering. En dan gaat het mij om drie lagen van vragen: a. Een hernieuw de beleving en bestudering door vrouwen van vrouwenfiguren in de bijbel; hoe zijn ze opgevat en waar genomen; door wie en waartoe? Zien we hen nu anders; krijgen ze een andere kleur, meer reliëf? b. Bestu dering van de bijbelse taal in al haar facetten, naar haar structuur, gram maticaal geslacht, woord- en beeld gebruik. Zal de Schrift dan minder massief-mannelijk blijken te zijn? c. Welke cultuur- en cultus-elementen vanuit de omringende gebieden heb ben tóch hun sporen ln Israël, ln zijn geschriften, achtergelaten, hoewel Israël één groot protest daartegen was. Wat hebben moederreligies aan elementen Ingebracht die eindelijk onbevangen op hun waarde beke ken moeten worden? Blijkt, na dit alles, dat de Schrift menselijker, tweezijdiger ls en dus óók vrouwen van nu bevrijding aanzegt? Of blijft de Schrift een uiterst mannelijk boek en moeten we dit dan ook maar rustig constateren En hoe gaan we daar dan als vrouwelijke gelovigen, predikanten, pastores, theologen mee om? Johanna C. Oostra-van Moosel po neert (nog steeds ln Schrift): De ontwikkeling van de bijbel, als nu nog eenzijdig mannenboek tot mensenboek kan ik niet meeden ken. In de eerste plaats omdat ik niet geloof dat de mannelijke theo logen en gelovigen de bijbel, die zij verheven hebben tot dè Openbaring van God. zullen willen relativeren tot wat deze ls: de verwoording van de geloofsinzichten van de man als halve mens. Ik geloof niet. dat de man als de halve mens die hij nu werkzaamheden kunnen wel eens een tekort aan slaap veroorzaken. Maar we kunnen ook een slaar van onze arbeid worden ten koste van de dienst des Heeren op de zondag. Is er nog voorbereiding voor de dag des Heeren? Die bestaat ook niet daarin, dat we ons verpozen tot mid dernacht of nog later bij t.v. of radio of andere plaatsen waar we niet thuis horen! „Gij zult geen andere goden voor Mijn Aangezicht heb ben!" Ooden? Afgoden! Twee middelen tegen slapen ln de kerk: Op tijd naar bed gaan en als u geen maaglijder bent: een kop koffie ne men voordat u naar de kerk gaat. Het is voor een voorganger ontzet tend Irriterend slapende mensen voor zich te zien. Slaap (2) Naomi, Orpa en Ruth. Illustratie in Schrift (ontleend aan ..bijbel zwart/wit"). veelal nog is, ln staat ls de misvor ming van Gods waarheid door zijn halfmenselijkheid in zijn werkelijke diepte en omvang te herkennen en vervolgens te erkennen èn te corri geren. De bijbel zou er tè wezenlijk door veranderen, er zou minstens een „Openbaring van de vrouw" aan toegevoegd moeten worden. Hier mee wil ik niet zeggen, dat er geen kritische bezinning op de bijbel als mannenboek door vrouwelijke gelo vigen moet plaatsvinden. Ik voorzie echter een heel andere ontwikke ling. De bijbel, zoals deze nu voor ons ligt, ls ln werkelijkheid slechts één van twee sporen. De bijbel, als document van hoofdzakelijk de mannelijke geloofsbezlnnlng Gods Woord zal uiteindelijk moe ten samengaan en zich Integreren met het tweede spoor van de vrou welijke geloofservaring Gods Geest tot heel-menselljk beleven van het geloof, tot leven uit het geloof. Slaap (1) Onze kerkbode van de hervormde classis Bommel: Zouden we dan in slaap vallen als God ln Zijn Wet en later in de predi king tot ons spreekt? Zeker, drukke DE BEZETENE Het volgende verhaalgaat over de t bezetene van Gerasa. Gerekend m# de kleine omvang van zijn „evangelie" wijdt Markus uitvoerig aandacht aan de beschrijving van Ji de situatie van de bezeten man. 't Komt erop neer dat hij een hopela geval is. Niemand weet raad met hem. Een menselijk wrak. Vaak fns heeft men hem trachten te binden, Jtii blijkbaar omdat hij een gevaar voo^vc de anderen werd. Maar zijn kracht kre ging alles te boven. Hij scheurde ml zich los uit touwen, ketenen en h boeien. Hij was dag en nachtin de jje graven en in de bergen. Hij sloeg »d zichzelf met stenen. Blijkbaar worcfycE dat alles van deze man verteld. Eent v uitzichtsloos leven. Je kunt je ©u afvragen wat dit is. Is dit nu leven ojoc dood? Over welke grens heen speellna zich dit mensenleven af? Er staat ,js ook dat Jezus min of meer over de grens gaat. Maar duidelijk moet volgens Markus zijn dat mensen hier aan een grens.staan. Eengren van hun vermogen. Er is geen therapie voor deze man.Zo leidt Jhi Markus dit verhaal in. Daar gaat 't j g over in het evangelie van Jezus. Ik vj denk dat dit een heel duidelijke nd bedoeling is. In het evangelie gaat mi het over leven zonder hoop» zonder jde uitzicht. Een vastgelopen leven. Vol h vitaliteit en kracht, maar zonder gft enige richting, zonder oriëntatie, ^hi Een schip zonder roer, een auto m waarvan de berijder onwel l) geworden is. Dat is de ernst van hetT( evangelie. Het is geen boodschap die hier op aarde ook de moeite L waard is om aan te horen. Zo van: je kunt er je winst mee doen. Of: baatl i het niet dan schaadt het niet. Een \f christelijke opvoeding is nooit weg. Y Er klinkt iets anders in dit verhaal door. 't Zat ook al in het vorige. Er p j vaart een verwoestende storm doorr J ons leven. We moeten ons niets wijsf" maken. Als er nletsgebeurt is 't gt hopeloos. Jezus verschijnt daar waar geen hoop meer is en mensen "a aan 't eind zijn. Maar daar is Hij daij ook. Prof. dr C. Trimp ln De Reformatie (vrijgemaakt-gereformeerd): Juist aan de orthodoxe prediking mag niet ontbreken de frisheid en de verrassing. In de kerk wordt het oude nieuws verkondigd. Maar van wege de aard van ddt nieuws zal het altijd weer nieuw moeten zijn voor de gemeente en steeds verwonde ring en dankbaarheid moeten oproe pen. Want de gedachten en werken van Oods liefde zijn onuitputtelijk. Verrast een preek zelden of nooit en wordt de gemeente niet nieuwsgie rig gemaakt en voelt de gemeente niet tijdens de preek de spanning van het grote gevecht tegen de machten van de boosheid dan groeit er een korst van gewenning, die ons ongevoelig maakt voor de mooiste woorden van de Bijbel. De kerk is bezig te verroesten en op de cadans van vele orthodoxe klanken valt zij langzaam maar zeker ln een diepe kerkslaap. Ondanks alle grote woordert en lange preken gebeurt er tn zo'n kerk ln feite niets meer. De historie bewijst het immers: er is een kille, steenharde orthodoxie. Het ontbreekt haar nooit aan woorden, maar wel aan kracht Bij zo'n ortho doxie kan de kerk evenmin leven als bij de schijnbaar frisse ketterij met haar creatief en modieus taalge bruik. Beroepingswerk B NED. HERV. KERK jt, Beroepen te Hei- en Boeicop (toez A. J de Kieviet, kand. te IJsselsteiL te Zegveld: C. v. d. Oorschot, kanr1 te Capelle a.d. IJssel; te SchoonriGÜ woerd: L. Kruimer. kand. te Katwifct t aan Zee. ite Bedankt voor Oud-Beijerland. Jongerden te Harderwijk; voor Dof drecht: C. den Boer te Wageningereï voor Strijen: J. D. van Roest Ederveen. ch Beroepbaar: kand. R. Schelling, Pil Heinstraat 15, Hilversum (verb.bei GEREF. KERKEN Benoemd tot leraar godsdienst aajjQ het protestants lyceum te Ein^tie hoven. A. C. Bronswijk, pred. vofy de verstrooide Nederlanders in Zwij c seriand, die deze benoeming heel tr aanvaard. g t di CHR. GEREF. KERKEN |op Bedankt voor Rotterdam-Charley e H. U. Westerterp te Spijkenisse. i GEREF. GEMEENTEN Beroepbaar: kand. R. Kattenberi p Burgemeester Aalberslaan 7, Krit^ jj pen aan den IJssel; kand, C Vog^|r laar, Hertogenstraat 10, Mijdrechtiusj ribt NIJKERK - Op 89-jarige leeftijdk in Nijkerk overleden ds. W. L. Mij der. Van 1916 tot zijn emeritaat] 1953 stond hij achtereenvolgens j Amemuiden, Gouderak, Garden Benthuizen, Enter, Voorthuizei Huizen, Hoevelaken, Veenendafj Rijssen, Maartensdijk en Hout* terwijl hij daarna nog bijstand I het pastoraat verleende in Hout* Voorthuizen en Zwartebroek. Dr. W. E. Verdonk fa De heer W. E. Verdonk, verbond aan de theologische faculteit van rijksuniversiteit te Leiden, is di bij prof. dr. H. J. Heering geproi»"" veerd tot doctor in de godgeleeiin, held op een proefschrift over de tekenis van Sade's antropolo voor de etiek. Dr. Verdonk gaf z or dissertatie de titel: „Peut être". I *v« boek ls uitgegeven door EdltiolP v Rodopi te Amsterdan (Keize gracht 302-304). De prijs is 34 guldf— (aantal pagina's: 254). Dr. C. J. Wethmar Bij Editions Rodopi te Amsterdl (Keizersgracht 302-304) kwam proefschrift uit, waarop de Zuidal kaanse theoloog C. J. Wethmar a de Vrije Universiteit te Amsten bij prof. dr. G. C. Berkouwer j doctor in de godgeleerdheid prol veerde. De titel van de dissert luidt: ..Dogma en verstaanshori (295 pag.. prijs 38 gulden) Dr. W^ mar is inmiddels teruggekeerd r zijn land, waar hij in Durban docj is bij de theologische opleiding tl Indiërs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 2