'ost-Duitsland leeft 'Helsinki' schijnbaar na
Europa kijkt begerig
naar kruis-raket
Helft Spanjaarden heeft
nog geen keus gemaakt
Z-Afrika voorbereid
op rellen rond Soweto
Peres wijst coalitie met Begin af
NAVO zet studie voort
longaarse leider bij de paus
Palestijnse
commando's slaags
Spanje in de roes van eerste verkiezingen in veertig jaar
J)wangadoptie' wordt niet ongedaan gemaakt
Twonderbaarlijke kruis-raket gelanceerd door een vliegtuig van de Amerikaanse marine.
één onzer redacteuren
NAVO-landen gaan door
urgét hun studie naar de vraag
org de Amerikaanse kruis-raket
5 Huise-missile) moet worden
issigevoegd aan de bewapening
'gaÏEuropa. Volgens het persbu-
au Reuter is daartoe besloten
een bijeenkomst van acht
jnisters van defensie in de
jnadese hoofdstad Ottawa.
s(lë acht ministers vertegen-
"a ordigen de leden van de zo-
rk ïaamde nucleaire plangroep
imr b de NAVO. Daartoe behoort
spfpmenteel ook Nederland,
tfar
'f~T. NAVO-ministers willen dat het
"Jderzoek naar de bruikbaarheid
PF de kruis-raket over een maand
Mrier klaar is. Een beslissing over
aanschaf van dit wapen zou dan
dit jaar kunnen worden
lomen.
Jver militair gezien is de door de
renigde Staten ontwikkelde kruis-
icet een juweeltje. Het zijn betrek-
ijk kleine en goedkope wapens
thans in vergelijking met de grote
Ir Jategische raketten) en bieden zeer
l Sel mogelijkheden. Ze kunnen wor-
o n gelanceerd vanaf de grond, van-
schepen en vanuit vliegtuigen. Ze
>g
kunnen gewone explosieven en
atoombommen vervoeren over een
grote afstand. Het grootste voordeel
is dat ze zeer laag kunnen vliegen en
daardoor bijzonder moeilijk op te
sporen en te bestrijden zijn. Door de
zeer verfijnde besturingstechniek
kan de kruisraket met grote nauw
keurigheid naar zijn doel worden ge
leid. In de bewapeningswedloop met
de Sowj et-Unie is deze raket momen
teel één van de sterkste troeven van
de Verenigde Staten.
Bezwaren
Door de grote wendbaarheid en doel
matigheid is de kruisraket erg bruik
baar bij een eventuele oorlog in Eu
ropa. Over de toepassingsmogelijk
heden in Europa is door de Verenig
de Staten een rapport opgesteld dat
aan de andere NAVO-landen is over
handigd.
Vanuit politiek oogpunt bestaan er
al ernstige bezwaren tegen verdere
ontwikkeling van de kruis-raket. Om
te beginnen is het ding al funest
gebleken voor de onderhandelingen
over beperking van bewapening tus
sen de Verenigde Staten en de Sow-
jet-Unie.
De Russen beschouwen de
kleine raket als een bedreiging van
het strategisch evenwicht tussen
beide grote mogendheden. Zij vin
den daarom dat de kruis-raket moet
worden opgenomen in een nieuw ak
koord over beperking van de strate
gische bewapening (een zogenaamd
SALT-akkoord). De Amerikanen
houden echter vol dat de kruis-raket
alleen maar voor tactische doelen
geschikt is. Zij proberen de invloed
van de kruis-raket op de strategische
krachtsverhoudingen tussen oost en
west zoveel mogelijk te kleineren.
Meer in het algemeen wordt ge
vreesd dat de kruis-raket een nieu
we stimulans zal worden voor de
bewapeningswedloop. Volgens het
Britse standaardwerk „Jane's Wea
pons Systems" werkt de Sowjet-
Unie al druk aan een soortgelijk
wapen. Verder zal er zonder twijfel
worden gezocht naar een wapen om
de kruis-raket te kunnen bestrijden.
Mocht de raket op grote schaal wor
den opgeslagen in Europa, dan zal
het Oostblok daar waarschijnlijk re
den in zien de conventionele bewa
pening te versterken. Op wat lange
re termijn kan de kruis-raket ook
binnen het bereik komen van aller
lei landen in de rest van de wereld.
Een land als Iran bijvoorbeeld, dat
er een zeer moderne luchtmacht op
na houdt, zal zeer waarschijnlijk
ook belangstelling hebben voor dit
wapentuig.
Vanwege deze bezwaren zal aan een
beslissing over de kruis-raket bin
nen de NAVO nog wel enige touw
trekkerij vooraf gaan. Op dit mo
ment is er echter een duidelijke
druk om de NAVO-bewapening uit
te breiden. Het idee dat het Oost
blok momenteel een overwicht zou
hebben vindt steeds meer ingang.
De kans dat de kruis-raket in het
arsenaal van de NAVO zal worden
opgenomen is daarom vrij groot.
fe Hongaarse partijleider Janos Ka- betrokken land en de karakteristieken
[(fear, die gisteren een driedaags bezoek
lagan Rome afsloot, heeft zich in posi-
zin uitgelaten over het Eurocom-
rennunisme. Kadar verklaarde dag com-
partijen die ijveren voor
wocialisme in een kapitalistische sa
menleving het recht en de plicht heb
ben een weg te zoeken die rekening
■ejoudt met de geschiedenis van het
m
van het volk. De Hongaarse partijlei
der was daarvoor als de eerste politi
cus uit Oost-Europa zonder staat
sambt ontvangen door paus Paulus de
zesde. De paus heeft daarbij gezegd
dat deze ontvangst het eindpunt was
van veertien jaar van spanningen tus
sen de heilige stoel en Hongarije.
JOHANNESBURG (Reuter AP) -
De Zuidafrikaanse politie zal de pa
trouilles in het zwarte woonoord So
weto bij Johannesburg opvoeren
met het oog op te verwachten onge
regeldheden ter gelegenheid van de
verjaardag van de grote rellen van
vorig Jaar 16 juni. Generaal David
Kriel, hoofd van de oproerpolitie zei
gisteren dat de politie „op alles voor
bereid is".
Vorig jaar braken in Soweto grote
rellen uit die leidden tot demonstra
ties tegen de regering van met name
de zwarten in heel Zuid-Arika. De
demonstraties werden door de Zuid
afrikaanse politie bloedig neergesla
gen en alleen al rond Johannesburg,
Pretoria en Kaapstad vonden meer.
dan 500 mensen de dood. Woensdag
gebruikte de politie traangas om een
groot aantal zwarte studenten en
Gitel Avrv (Reuter) De Israëli-
nifche arbeiderspartij heeft gisteren
aanbod van kabinetsformateur
ichem Begin om deel te nemen
een regering van nationale een
van de hand gewezen.
Partijvoorzitter Shimon Peres zei
'jren nadat hij met de Likoed-
'eiider Begin gesproken had, dat zijn
irtij het aanbod had afgewezen
inwege „zeer ernstige verschillen"
Issen beide partijen over de betrek-
ngen met de Verenigde Stater) en
fer eventuele onderhandelingen
lteet de Arabische wereld,
ijt,
voegde er aan toe dat beide
ijen wel hetzelfde dachten over
de vestiging van een Palestijnse
staat op de westelijke door Israël
bezette Jordaanoever. „Dat is onmo
gelijk", aldus Peres.
Het belangrijkste verschil tussen de
arbeiderspartij en Likoed is dat de
laatste onder geen enkel beding de
westelijke Jordaanoever wil ontrui
men en dat de laatste bereid is terri
toriale concessies te doen in ruil voor
erkende veilige grenzen. Onderhan
delaars van Likoed hebben gisteren
ook overleg gepleegd met de demo
cratische hervormingspartij, Dash,
van prof. Jigal Jadin, die uit de laat
ste verkiezingen sterk naar voren
gekomen is. Na het overleg werd
bekend gemaakt dat beide partijen
een commissie hebben gevormd om
tot een gemeenschappelijk stand
punt te komen over vragen betref
fende de buitenlandse politiek en
defensie. De commissie komt van
daag voor het eerst bijeen.
Gevraagd naar de kans dat zijn par
tij zich zal aansluiten bij een coali
tieregering onder leiding van Likoed
antwoordde Jadin: „Zolang wij er
mee instemmen verder te praten be
staat er een kans".
Begin heeft onlangs Jadin tegen zich
in het harnas gejaagd door oud-mi-
nister van defensie Mosje Dajan voor
te stellen als de nieuwe minster van
buitenlandse zaken.
scholieren in Soweto te verspreiden.
De studenten probeerden toen al een
demonstratie te houden ter nage
dachtenis van de onlusten en de do
den van vorig jaar. Bij de ongere
geldheden werd een bus in brand
gestoken en twee andere bussen met
stenen bekogeld. De studenten zon
gen vrijheidsliederen en zwaaiden
met demonstratieborden. Alle bus
sen die dienst deden in het gebied
van Soweto werden buiten dienst
gesteld. Bij de rellen zouden geen
gewonden gevallen zijn. Ook werd er
geen melding gemaakt van arresta
ties.
BEIROET (Reuter, UPI) In de
Zuidlibanese havenstad Sidon zijn
gevechten uitgebroken tussen riva-
.liserende Palestijnse commando's
Leden van het op Syrië georënteer-
de Al Saika commando en leden van
het zogenaamde afwijzingsfront
(dat geen enkele regeling met Israël
wil en waarin het Volksfront van
George Habasj een grote rol speelt)
gingen elkaar gisteren te lijf met
raketten en automatische wapens.
De gevechten speelden zich vooral
af in de oude binnenstad van Sidon.
Gisteren werd gemeld dat eenheden
van Al Saika oprukten naar de stad
Tyrus en waarnemers menen dat
ook daar de gevechten spoedig zul
len losbreken.
Inmiddels heeft het Palestijnse
persbureau Wafa laten weten dat
Israëlische artillerie een aantal
Zuidlibanese dorpen, die in handen
zijn van linkse moslems, zwaar be
schoten heeft. Volgens Wafa zijn
daarbij veel gewonden gevallen.
door Herman Amelink
MADRID De bewoners van
Madrid moeten wel ziende
blind en horende doof zijn als
ze nu nog niet weten dat er
volgende week woensdag ver
kiezingen zijn. Affiches
schreeuwen het van de muren
en luidsprekerwagens doen
horen en zien je vergaan.
De muren van metrostations zijn
werkelijk behangen met grote en
kleine posters van politieke partij
en. Premier Suarez staat je met de
handen in de zakken of diep in Je
ogen te kijken. Felippe Gonzales,
de lijsttrekker van de Spaanse
socialistische arbeiderspartij
(PSOE) komt met een koffer in de
hand juist uit de trein. Zoals zijn
gezicht op de affiches staat, maakt
hij steeds een charmante indruk, zo
verzekerde mij iemand die dat kan
beoordelen. Kleinere, minder be
kende partijen kunnen niet vol
staan met het afdrukken van het
portret van hun leider. Hoe kleiner
ze zijn hoe meer informatie staat er
op de affiches van deze groepen.
Luidsprekerwagens
Door Jde straten van Madrid rijden
met grote regelmaat schetterende
luidsprekerwagens die, veelal on
verstaanbaar leuzen over de voor
het eerst sedert veertig jaar stem
gerechtigde menigte uitbraken. Uit
andere auto's komen hele wolken
strooibiljetten zodat er 's avonds
een complete politieke sneeuw op
straat ligt.
„Democratie" is de leuze die de
campagne van de meeste politieke
partijen beheerst. De Unie van het
Democratisch Centrum (UCD),
waarin sociaal-democraten, libera
len, Volkspartij en een christen de
mocratische groepering samenwer
ken met premier Suarez als
lijsttrekker gaat wel het verst.
„Het centrum is de democratie",
staat er met grote letters op haar
biljetten. Het biljet van de Socialis
tische Volkspartij (PSP) die onder
leiding van de hoogleraar in het
staatsrecht Enrique Tierno Gal-
van, stelt het minder scherp: onder
een lijst van namen op dit biljet
volstaat men met de mededeling
dat dit mensen zijn die op een
demöcratische manier willen rege
ren. De affiches van de Spaanse
Communistische Partij (PCE) roe
pen me toe dat de democratie voor
alle mensen is.
Honderdvijftig partijen
De partijen rechts van het centrum
zijn duidelijk minder verslingerd
aan de democratie. De Volksallian
tie (AP) een combinatie van partij
en die nog oog hebben voor de
„verworvenheden" van de dicta
tuur, legt er de nadruk op dat
„Spanje" het enige is dat van be
lang is. De reactionaire Franco-
aanhang verenigt in de Fuerza
Nueva (Nieuwe Kracht) van Blaz
Pinar houdt het op „God, Vader
land en Gerechtigheid".
Voor het eerst sinds 1936 gaan de
Spanjaarden weer beleven wat de
mocratie is. Ze zullen een keus kun
nen doen uit meer dan honderdvijf
tig partijen. Niet al deze partijen
doen in alle kiesdistricten mee. Zo
moet de Madrileen zijn keuze ma
ken uit zesentwintig groeperingen
die een appèl op hem doen. Dat is
echter nog een respectabel aantal
als je eenenveertig jaar lang geen
keus hebt gehad, en ook zonder
dat.
De opiniepeilingen maken duide
lijk dat de Spanjaarden de keus
maar moeilijk vinden. Achtenvijf
tig procent van hen zegt nog niet te
weten op wie ze hun stem zullen
uitbrengen. Voor een klein deel is
deze onwetendheid wellicht nog te
verklaren uit de angst die er ten
tijde van Franco bestond voor het
geven van een politiek oordeel. De
belangrijkste ooreaak is wel oner
varenheid met het democratisch
proces. Er is in de afgelopen veertig
jaar een generatie opgegroeid die
nog nooit de gang naar het open
stemhokje heeft gemaakt.
Volgens de laatste door het week
blad Cambio 16 gehouden opinie
peiling zegt zeven procent van de
kiezers niet naar de stembus te
zullen gaan. Veertien procent weet
nog niet of ze gaat stemmen.
De opiniepeilers zijn zo slim ge
weest aan de achtenvijftig procent
die nog geen keus gemaakt hebben
te vragen tot welke groepering ze
zich voelen aangetrokken. Op
grond van deze resultaten komen
ze tot het volgende resultaat:
rechts (Volksalliantie en Fuerza
Nueva) tien procent; centrum
(UCD, Christendemocraten en soci
aaldemocraten) dertig procent;
links (socialisten en communisten)
éénendertig procent.
Napraten in café
De overige kiezers, negenentwintig
procent, heeft zich nog geen poli
tiek oordeel gevormd. Tot hen be
hoort ook de eigenaar van een ca
feetje waar wij onlangs nog wat
napraatten na een bezoek aan een
politiek forum. Hij zei: „Meneer ik
werk honderd uur per week, ik heb
geen tijd om over politiek na te
denken."
Zijn houding is kenmerkend voor
veel Spanjaarden. Ze worden ge
confronteerd met sterk stijgende
prijzen die het leven duur maken.
De prijs van koffie, ook hier een
nationale volksdrank, is deze week
opnieuw sterk gestegen. Vooruitlo
pend op de stijging plunderden de
Spaanse vrouwen de winkels, zodat
je stad en land moet aflopen om
nog een pak koffie te bemachtigen.
Toch speelt de economische crisis
(galopperende inflatie en een te
kort op de betalingsbalans) maar
een marginale rol in de verkiezings
strijd. De campagnes van de mees
te partijen spitsen zich toe op de
vormgeving van de Spaanse demo
cratie. De Cortès die op 15 juni
wordt gekozen zal zich in de eerste
plaats bezig houden met de formu
lering van een nieuwe grondwet.
Daarin moeten tal van politieke
zaken geregeld worden, zoals de
verhouding van regering en parle
ment, de mate van autonomie (on
afhankelijkheid) van de regio's en
formulering van de juridische en
sociale grondrechten van de bur
gers. Het zal wel tot de volgende
verkiezingsstrijd duren voor dat de
regeling van de economische kwes-
De biljetten van de Unie van het Democratisch Centrum: ties het belangrijkste onderwerp
„Het centrum is de democratie" van de campagne wordt.
oor J. den Boef
Set de nadering van de conferentie in Belgrado, waar de
Liealeving van het slotakkoord van Helsinki 1975 over veiligheid,
menwerking en de mensenrechten in Europa aan de praktijk
oet worden getoetst, heeft ook Oost-Duitsland moeite gedaan
i in de landen van West-Europa een gunstiger stemming te
reken ten opzichte van wijze, waarop in de DDR met de
aiensenrechten wordt omgesprongen. Een aantal schrijnende
«tóatregelen, zoals de „dwangadoptie", wordt echter niet onge-
^an gemaakt.
igin vorige maand liet de Oostduit-
ambassadeur in Londen de Britse
lering weten dat zijn land alle
"Stduitse aanvragen voor huwelij-
i met Britse staatsburgers had
ewilligd. In Oost-Berlijn bleek,
nog tenminste drie andere West-
,l ropese landen soortgelijke mede-
"ingen van DDR-zijde hadden ge-
gen en dat in het algemeen was
Jleken. .dat de Oostduitse autori-
ïn bereid waren om problemen in
menselijke sfeer, die soms onop-
baar leken, te regelen. De in dit
'band genomen stappen onttrok-
r> zich om begrijpelijke redenen
b de publiciteit.
k kele maanden geleden werd nog
figenomen dat ongeveer 300 Oost-
tsers naar een Westeuropees land
v est-Duitsland niet meegerekend)
Ij den vertrekken. Het zou voorna-
bjk om mensen gaan die in het
welijk willen treden, maar ook om
personen die familie in de betrokken
Westeuropese landen hebben en zich
daarbij willen voegen, waartoe zij
het recht mensen te hebben op
grond van het ook door de DDR
getekende slotakkoord van Helsinki.
Het is niet bekend of ook in deze
laatste gevallen meer toeschietelijk
heid is betracht, mede omdat de
betrokken Westeuropese landen er
de voorkeur aan geven, regelingen
achter de schermen af te werken.
Tussenkomst
Tot voorkort deed men in de DDR
alles om de Oostduitse mannen en
vrouwen ervan te weerhouden om
door middel van een huwelijk aan
een uitreisvisum naar het Westen te
komen. Er komen nogal wat aanvra
gen voor zulke huwelijken voort uit
vakanties, die in andere Oosteurope-
se landen worden doorgebracht,
waar ook toeristen uit westelijke lan
den verblijven. Een meisje uit Wis-
mar ontmoette in Polen een Britse
student en gaf bij haar terugkeer in
de DDR te kennen dat zij met de
jongeman wilde trouwen. In twee
jaar tijd werden drie verzoeken zon
der meer van de hand gewezen. Zij
verloor haar baan als kindervereorg-
ster en mocht haar verloofde zelfs
niet voor enkele dagen laten overko
men. Ten einde raad diende zij vori
ge zomer een verzoek in om naar
Engeland te mogen emigreren. Aan
deze vraag werd pas negen maanden
later voldaan, nadat Briste politici
die de DDR bezochten voor haar
tussenbeide waren gekomen. Het
paar is nu gehuwd en woont in Enge
land.
Tussen de DDR en West-Duitsland
liggen de zaken veel moeilijker. Wel
iswaar mogen heel wat Oostduitsers
naar de Bondsrepubliek vertrekken
als zij daar familie hebben, maar de
belangstelling voor de zgn „familie
hereniging" is zo groot, dat men in de
DDR al geruimte tijd van alles in het
werk stelt om de emigratiestroom af
te dammen. De methoden, die men
in Oost-Berlijn aanwendt, hebben al
tot ernstige diplomatieke menings
verschillen met Bonn aanleiding ge
geven. Aangezien de regering van
West-Duitsland het niet tot een ver
dere verslechtering van de relaties
tussen de beide Duitse staten wil
laten komen, streeft zij er naar de
behandeling van het grote probleem
van de mensenrechten zo weinig mo
gelijk in het openbaar te doen ge
schieden. Deze op zichzelf begrijpe
lijke houding kan bij de betrokke
nen echter het gevoel doen postvat
ten, dat zij aan het lijntje worden
gehouden.
Afschrikken
Dit laatste is met name het geval bij
degenen die één of meer kinderen
moesten achterlaten, toen zij de
DDR mochten of moesten verlaten.
Zij hadden een beroep op de West-
duitse regering gedaan, nadat
smeekbeden aan de DDR-autoritei-
ten niets hadden uitgehaald en ook
opvolging van het „advies" om over
hun zaak te zwijgen, geen zin meer
had. In Bonn heeft men aanvanke
lijk veel moeite gedaan om de here
niging van kinderen en ouders te
bewerkstelligen. Het was echter te
vergeefs, omdat de DDR in haar
weigering volhardde blijkbaar om
ontevredenen onder de eigen bevol
king af te schrikken om ook naar het
Westen te gaan.
Er zijn ongeveer 30 gevallen van
„Zwangsadoption" (gedwongen
worden om kinderen ter adoptie af
te staan) bekend. De christen-demo
craten, die als oppositiepartij min
der omzichtig te werk hoeven te
gaan, hebben deze „gevallen" in on
derzoek, maar ook zij wachten nog
met publikaties. Alleen de in de do
cumentatie van de in Frankfort ge
vestigde „Gesellschaft für Men-
schenrechte" genoemde zaken en
het geval-Grübel zijn tot dusver in
de openbaarheid gebracht,
blijkbaar omdat zij als hopeloos
worden beschouwd. De Frankfortse
organisatie heeft alle officiële stuk
ken gepubliceerd, waaruit gevolg
trekkingen gemaakt kunnen
worden.
De vijf „gevallen" hebben betrek
king op Ota en Jeanette Grübel,
thans resp. 8 en 6 jaar oud, Jacqueli
ne Pohle, thans 8 jaar oud, Ina en
Jan Kupka, thans resp. 13 en 3 jaar,
Swetlana Schütze, thans 9 jaar oud
en Aristoteles Alexander Demitrius
Püschel, die thans 10 jaar oud is. De
adressên van de kinderen Grübel en
Püschel zijn niet bekend. Die van de
anderen kunnen opgevraagd wor
den bij het gemeentebestuur van
Leipzig (Jacqueline Pohle), dat van
Rostock (Jan Kupka) en de Jeug
draad van Stassfurt (8wetlana
Schütze). Alleen van Ina Kupka is
bekend dat zij verblijft in kinderte
huis Jenny Marx in Rerik.
Geen resultaat
Otto en Barbare Grübel probeerden
met hun kinderen Ota en Jeanette
via Tsjechoslowakije naar Oosten
rijk te vluchten. De vlucht mislukte
en het echtpaar Grübel verdween in
de gevangenis. In mei 1975 werden
ze uit de DDR gezet met achterla
ting van de kinderen nadat ze
door West-Duitsland waren „vrijge
kocht". Alle pogingen om de kinde
ren terug te krijgen, zijn op niets
uitgelopen.
Soortgelijke ervaringen heeft de
moeder van Jacqueline Pohle, die in
1973 vergeefs probeerde met haar
kind te vluchten. Zij belandde in een
gevangenis en haar kind verdween
in een kindertehuis. In Juli 1974
werd zij uit de DDR gezet met de
toezegging dat Jacqueline zich later
bij haar zou mogen voegen. Het kind
kwam niet, alle inspanningen van de
moeder ten spijt.
De moeder van Aristoteles Püschel
vluchtte in 1968 uit de DDR, nadat
haar toestemming geweigerd was
om met de vader van haar kind te
trouwen. Pogingen om ook Aristote
les naar WestrBerlijn te halen, mis
lukten. In 1969 werd hij bij de groot
ouders vandaan gehaald en naar een
kindertehuis gebracht en In 1972
werd bij gerechtelijk vonnis be
paald, dat het kind ter adoptie aan
de moeder zal worden onttrokken.
Aristoteles zou slnsdien bij pleegou
ders zijn ondergebracht.
Friedlinde Kupka bezocht ln 1961
haar in Rostock levende moeder en
kwam tot de ontdekking dat zij niet
naar West-Duitsland mocht terug
keren, waar zij sinds 1959 woonde.
ZIJ werd als „republiekvluchtellnge"
behandeld en toen in 1964 haar
dochter Ina werd geboren, werd zij
gedwongen de vader van het kind te
verlaten, omdat hij lid van de Volks
marine was. Pogingen om de DDR
te mogen verlaten liepen om niets
uit, totdat zij in 1975 werd uitgewe
zen, met achterlating van haar
dochter Ina en haar in 1974 geboren
zoon Jan. Vóór haar uitwijzing
bracht zij 10 maanden in de gevan
genis door.
Dieter Schütze was ln 1968 uit de
DDR gevlucht en probeerde later
ook zijn vrouw en drie kinderen over
de grens te brengen, hetgeen mis
lukte. De ouders verdwenen in de
gevangenis en de kinderen bleven
bij de grootouders. In 1971 werd het
echtpaar uit de DDR gezet met de
toezegging dat de kinderen hen zou
den volgen. Later bleek, dat dochter
Swetlana toen al aan een ander
echtpaar was toegezegd, dat haar
wilde adopteren. In 1974 werd Swet
lana bij gerechtelijk vonnis aan
haar ouders ontnomen. De twee ou
dere kinderen konden toen naar
West-Duitsland vertrekken.
Dit gebeurt ln een land waarvan de
grondwet zegt dat „huwelijk, gezin
en moederschap onder de bijzonde
re bescherming van de staat staan"
(artikel 38) en dat de „rechtsple
ging beschermt de vrijheid, het
leven ln vréde, de rechten en de
waardigheid van de mensen" (arti
kel 90). De werkelijkheid ls helaas
anders, ondanks het slotakkoord
van Helsinki dat de DDR zo gretig
heeft ondertekend, niet vanwege de
bepalingen over de rechten van de
mens, maar omdat het de laatste
hindernis naar Internationale erken
ning wegnam.
