Adolfo Suarez leidde Spanje naar de democratie
Miami kiest voor
discriminatie
van homofielen
1 Strijdkrachten in
staat van paraatheid
Gememebest-conferentie
in kalme sfeer begonnen
nsSowjet-Unie valt fel
juit tegen Jimmy Carter
DecoSol
"3 Geweld bij Spaanse verkiezingen
ar
Fachmi bezoekt
Sowjet-Unie
Plaats van Idi Amin bleef leeg
Soetendorp vraagt aandacht voor
Russische joden
Arrestaties
in Zuid-Afrika
Gebruikte studieboeken
gooi je niet weg
en nieuwe kosten een nap geld.
5 Premier is verslaafd aan de macht
H bONDERDAG 9 JUNI 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
140SKOU (UPI, Reuter) De Sowjet-Unie heelt tot nu toe de felste aanval op de Amerikaanse
president Carter gelanceerd. In twee door het officiële Russische persbureau Tass gepubliceerde
jommentaren wordt gesteld dat men Carter nu als een bondgenoot van de „vijanden van de
lontspanning" beschouwt. Bovendien beschuldigt men hem van pogingen de in 1975 gesloten
koorden van Helsinki te ondermijnen.
door Tass gepubliceerde com-
ientaren houden verband met de
trslagen van de regering in Was-
igton aan het Amerikaanse Con-
ïs over de implicaties van de ak
koorden van Helsinki. Carter wordt
po'van „grove verdraaiingen" in het
e nj rapport beschuldigd.
uraWaarnemers menen dat de Tass
b commentaren tot een verdere ver-
iniU slechtering van de betrekkingen tus-
p H sen de Sowjet-Unie en de Verenigde
n «Staten zouden kunnen leiden. De
7betrekkingen hebben al geleden on-
p 4 (ADVERTENTIE)
rolgordijnen.
Ook van buiten
attraktief.
Bi) doe-het-zelf raken.
woninginrichting en warenhui
der het feit dat er geen vorderingen
op het gebied van een nieuw Salt-
akkoord tot nu toe zijn gemaakt.
Met de gisteren gepubliceerde com
mentaren is men tot nu het dichtst
gekomen bij een oorlog van woor
den met de Verenigde Staten. In
felle bewoordingen uiten de com
mentaren zich over het Amerikaan
se regeringsrapport dat deze week
aan het Congres werd aangeboden.
In dit rapport worden de Oosteuro-
pese landen gekritiseerd voor het
feit dat zij tot nu niets gedaan heb
ben om de humanitaire bepalingen
van de Helsinki-akkoorden na te le
ven. Volgens Tass is dit volledig
onjuist. Meningsverschillen over
uitleg van de akkoorden van Helsin
ki zouden volgens Tass niet bestaan
„als het Witte Huis zich serieus zou
laten leiden door de doelstelling van
de verwezenlijking van alle bepalin
gen van het slotakkoord in plaats
van opzettelijk te pogen de akkoor
den van Helsinki te onderrrtijnen."
In het tweede Tass commentaar
wordt Carter van het „openlijk aan
moedigen en gaande houden" van
wat wordt genoemd „een door de
burgelijke pers op touw gezette
kwaadaardige publiciteitscampag
ne" over schending van de mensen
rechten in de Sowjet-Unie. „Een der
gelijke houding kan alleen worden
gezien als een nieuwe poging van
inmenging in de binnenlandse aan
gelegenheden van de Sowjet-Unie."
Deze campagne zal volgens Tass
niet tot een meningsverandering in
de communistische wereld leiden
maar zou een „averechts effect op
de Amerikaanse-Russische betrek
kingen kunnen hebben en zou de
ontspanning als zodanig kunnen
aantasten."
In beide commentaren komt op
nieuw naar voren wat in het verle
den tegen de beschuldiging over
schendingen van de mensenrechten
in de Sowjet-Unie al naar voren is
gebracht, namelijk dat de dissiden
ten in Oost-Europa Amerikaanse of
westerse agenten zijn. Politieke
waarnemers zien de twee Tass com
mentaren als een teken van Russi
sche bezorgdheid over de perspec
tieven van de conferentie van Bel
grado die volgende week begint en
die moet kijken in hoeverre de ak
koorden van Helsinki warden nage
leefd.
Van één onzer redacteuren
Bij de wet geregelde discrimi
natie van homofielen is goed en
moet blijven. Dat is de mening
van een zeer ruime meerder
heid bij een referendum in de
Amerikaanse staat Florida.
De volksstemming in Dade County
(het gebied waar de stad Miami in
ligt) van deze week ging eigenlijk
over een kwestie die al uit de weg
geruimd leek. Begin dit jaar nam het
parlement van Florida een wettelij
ke bepaling aan waarin iedere discri
minatie van homofielen bij het ver
strekken van woningen of banen
werd verboden. Daarmee vervielen
alle overjarige bepalingen tegen ho
mofielen die in Florida nog beston
den. Maar tegen dit verbod op discri
minatie ontstond daarna een ware
volksbeweging. De belangrijkste
aanstichter van deze beweging is de
37-jarige Anita Bryant, die ooit haar
lichamelijke kwaliteiten gebruikte
om bekendheid (en geld) te verwer
ven (ze was schoonheidskoningin),
maar die nu al jarenlang strijd voert
tegen het morele verval van de Vere
nigde Staten. Zij heeft een sterke
band met Florida; voor de televisie
prijst zij het drinken van sinaasap
pelsap uit deze staat. Voor haar actie
tegen het discriminatie-verbod richt
te zij een comité op onder de naam
„Redt onze kinderen".
Godslasterlijk
De beweging sloeg aan en trok in
het hele land veel publiciteit. Anita
Bryant en haar aanhang hielden bij
na hysterische pleidooien tegen de
homofiele medemens. Homo's wer
den afgeschilderd als een gevaar
voor de christelijke natie, handlan
Eén van de mensen die zich hadden ingezet voor gelijkberechtiging van
homofielen in Miami wordt hier getroost na het bekend worden van de uitslag
van het referendum.
ger van de anti-Christ en een bedrei
ging voor gezonde Amerikaanse
schoolkinderen. Door hun nadrukke
lijk beroep op de bijbel kregen de
Bryant-mensen de steun van de bap-
tistenkerk (erg invloedrijk in het
zuiden van de VS) en veel rooms-
katholieke geestelijken. Dat bracht
kritische geesten er toe een sticker te
verspreiden met het opschrift;
„Doodt een homo voor Christus".
Met deze actie slaagde Bryant er in
het bestuur van Miami en omstre
ken te dwingen het verbod op discri
minatie aan een referendum te on
derwerpen. Dow de grote aandacht
voor deze zaak kreeg deze volks
stemming al min of meer het karak
ter van een groots opgezette opinie
peiling waarbij zou kunnen worden
vastgesteld of homofielen in de Ver
enigde Staten nu wel of niet worden
geaccepteerd als volwaardige bur
gers. In het hele land ontstonden
acties voor gelijkberechtiging van
homo's. Dat leidde op veel plaatsen
prompt weer tot tegenmaatregelen
van aanhangers van Bryant
Advertentie
Ook Nederland droeg een steentje
bij aan de openbare discussie: In het
dagblad Miami Herald verscheen
vorige week zaterdag een grote ad
vertentie van enkele tientallen Ne
derlandse politici en geestelijken
waarin de bevolking van Florida
werd opgeroepen tegen discrimina
tie te stemmen. „WIJ in het land van
Anne Frank weten waartoe vooroor
delen en discriminatie kunnen lei
den," zo begon de advertentie-tekst
Het heeft niet zoveel geholpen: bij
de telling van de stemmen bleek
gisteren dat een grote meerderheid
van de bevolking (ongeveer zeventig
procent) wil dat het discriminatie
verbod weer wordt ingetrokken. Alle
oude regelingen die homofielen be
nadelen zullen daarom in Miami
weer van kracht kunnen worden.
Homoseksuelen in de hele Verenig
de Staten reageerden gisteren zeer
teleurgesteld op de uitslag van het
referendum in Florida. Anita Bryant
heeft aangekondigd dat zij haar
kruistocht tegen homofilie nu in an
dere Amerikaanse plaatsen wil
voortzetten. In verschillende grote
steden bestaan verordeningen tegen
discriminatie van homofielen. Naar
schatting zijn er ongeveer twintig
procent homoseksuele mannen en
vrouwen in de Verenigde Staten.
MADRID (UPI, Reuter) De Spaanse regering heeft gisteren
alle verloven van de strijdkrachten en de politie ingetrokken als
eerste fase van een operatie die bedoeld is om vrije en ordelijke
verkiezingen op 15 juni te waarborgen.
De bijna half miljoen militairen, pa
ramilitair personeel van de guar dia
civil en politiemannen zullen op de
avond voor de eerste verkiezingen in
Spanje in 41 jaar volledig paraat
zijn. Regeringskringen zeiden dat de
operatie voornamelijk gericht is te
gen mogelijke extremistische rellen-
schoppers.
.lok in de afgelopen nacht zijn uit
verschillende delen van Spanje inci
denten gemeld. In Sevilla werd een
MOSKOU (UPI, Reuter) De Egyp
tische minister van buitenlandse za
ken Ismail Fachmi is gisteren voor
besprekingen met zijn Russische
ambtgenoot in Moskou aangeko
men. Het is de eerste keer in meer
dan twee jaar dat Fachmi een be
zoek aan Moskou brengt. Pogingen
in het verleden, onder meer tijdens
een ontmoeting in Sofia eerder dit
jaar tussen Fachmi en de Russische
minister van buitenlandse zaken,
om de meningsverschillen tussen de
beide landen op te lossen, leverden
weinig resultaat op. Fachmi, die tot
zaterdag in Moskou blijft, zal waar
schijnlijk ook partijleider Brezjnjew
ontmoeten. Tijdens de besprekin
gen zullen naast de Egyptisch-Rus-
sische betrekkingen ook de situatie
in het Midden Oosten en de kansen
op een hervatting van de Geneefse
vredesconferentie ter sprake
komen.
plaatselijk hoofdkantoor van een
Maoïstische beweging aangevallen.
In Santiago de Compostela in het
noordwesten werden twee brand
bommen gegooid naar het gebouw
van een gerechtelijke instantie waar
bij een kleine brand ontstond.
In een voorstad van Barcelona dron
gen enkele personen een gebouw
binnen dat in gereedheid werd ge
bracht voor de verkiezingen. Daar
werden stemhokjes in brand ge
stoken.
Zowel uiterst linkse als rechtse groe
peringen verzetten zich tegen de ver
kiezingen. In Baskenland, waar gis
teren een nieuwe „pro-amnestie-
week" is afgekondigd is het eerste
dagblad in de Baskische taal in 40
jaar tijd verschenen, genaamd „De
Roep".
De militaire tak van de Baskische
afscheidingsbeweging ETA heeft gis
teren de verantwoordelijkheid op
geëist voor alle aanslagen die in de
laatste tijd in de vier Baskische pro
vincies zijn gepleegd. Dit werd ge
daan in een boodschap die werd toe
gezonden aan het in Bilbao verschij
nende dagblad „La Gaceta del
Norte".
In de mededeling die bijzonderhe
den verstrekte over de verschillende
aanslagen, werd voorts „de huidige
regering veroordeeld die geen enkel
serieus plan heeft voor een algehele
amnestie".
Tenslotte werd gezegd dat „de ver
schillende takken van de ETA hun
actie zullen verscherpen tot algehele
amnestie is bereikt."
LONDEN (UPI, Reuter) Met veel mooie woorden over vrijheid en gerechtigheid
is gisteren in Londen de grote conferentie van Gemenebest-landen begonnen. Het
overleg, waaraan ruim dertig regeringen deelnemen, kan acht dagen duren.
DEN HAAG De Sowjet-Unie is
belangrijke onderdelen van de slot
akte van de verklaring van Helsinki
niet nagekomen. Dat heeft rabbijn
Soetendorp gisteren gfesteld in een
gesprek met staatssecretaris Kooij-
mans van buitenlandse zaken in
Den Haag. De rabbijn sprak daarin
namens het Solidaritedtscomité met
de Joden in de Sowje t-Unie.
Hij heeft de staatssecretaris docu
menten overhandigd, waaruit vol
gens hem blijkt, dat niet meer uit
reisvisa zijn verstrekt aan Joden, die
de Sowjet-Unie uit willen. Culturele
en religieuze rechten zijn er niet, en
het leven van Joden, die hebben
gevraagd om een uitreisvisum wordt
volgens rabbijn Soetendorp nog
steeds moeilijk gemaakt.
Grote afwezige op deze eerste confe
rentie-dag was de Oegandese presi
dent Idi Amin. De plaats met het
bordje Oeganda, recht tegenover
voorzitter James Callaghan, de pre
mier van Engeland, bleef leeg. Amin
kwam ook nauwelijks voor in de
redevoeringen die gisteren werden
afgestoken. Alleen de premier van
Papoea-Nieuw-Guinea, één van de
jongste leden van de Gemenebest,
refereerde even aan de wanorde in
Oeganda en riep de Afrikaanse sta
ten op daar iets aan te doen. Maar
voorzitter Callaghan en de Zambi-
aanse president Kenneth Kaoenda
zwegen beiden over Amin en Oegan
da. Vooral van Kaoenda, die eerder
deze week nog flink uitpakte tegen
Amin, was dat opvallend.
Rhodesië
Waar Callaghan en Kaoenda wel veel
aandacht voor vroegen was de toe
stand in zuidelijk Afrika. Geen van
beiden had een goed woord over voor
JOHANNESBURG (AP) - Een lei
der van de Nationalistische Conven
tie van Zwarten in Zuid-Afrika is
deze week gearresteerd. Dit is giste
ren door zijn organisatie bekend ge
maakt. De gearresteerde is Mapapa
George Wauchope. Hij was regio
naal voorzitter van de Conventie.
Hij had er net 297 dagen eenzame
opsluiting opzitten.
de blanke minderheidsregiems in
Rhodesië en Zuid-Afrika. Callaghan
merkte op dat de door de kortzich
tigheid en onwil van de blanken in
die beide landen de kans op een
vreedzame machtswisseling steeds
kleiner wordt. Maar hij zei dat Enge
land bleef hopen op een oplossing
door onderhandelingen.
President Kaoenda van Zambia
hield over hetzelfde onderwerp een
vrij gematigde toespraak. Hij stelde
vast dat Rhodesië (Zimbabwe in zijn
woordgebruik) nog niet vrij is en dat
het de plicht is van de Gemebest-
landen om daar verandering in te
brengen. Hij roemde de „edele prin
cipes" van de Gemenebest. Als be
wijs daarvan noemde hij het feit dat
Zuid-Afrika uit de organisatie was
gestoten wegens de apartheidspoli
tiek. Lof had Kaoenda ook voor ko
ningin Elisabeth die dezer dagen
haar regeringsjubileum viert. Hij
prees haar voor de wijsheid waarmee
zij de aftakeling van het Britse we
reldrijk had geleid. „Als de vorst de
grote, wereldwijde en historische
krachten van verandering had te
gengewerkt, dan zou het rijk een
gewelddadige dood zijn gestorven en
zou deze gemenebest van staten
nooit zijn geboren," aldus Kaoenda.
(ADVERTENTIE)
Daarom nog vóór de vakantie naar de
Slegte, die van je koopt wat nog bruikbaar is
(niet ouder dan zo'n 3 jaar) en je verkoopt
wat je hebben moet (voor zover
voorradig), 't Scheelt aanzienlijk (P
in tijd en geld.
De Slegte is een goeie voor studieboeken.
Boekhandel J. de Slegte B.V.,Nieuwendijk 200, Amsterdam. Tel.: 020-23 2S 40,
Coolsingel 83, Rotterdam, Tel.: 010-13 83 05. Spuistraat 9. Den Haag, Tel.: 070-63 97 12
Utrecht, Arnhem, Eindhoven, Enschede, Groningen, Leiden, Haarlem, Antwerpen. Gent.
72ti door Herman Amelink
•dai Toen Adolfo Suarez elf maanden geleden van koning Juan Carlos de opdracht kreeg een nieuwe
stal regering te vormen dacht iedereen dat de koning daarmee een grote politieke blunder beging. De
algelopen elf maanden hebben deze vrees niet bewaarheid. Integendeel, Adolfo Suarez heeft met
'"j zijn beleid alle politieke koffiedik-kijkers voor aap gezet
Elf maanden geleden waren de ver
wachtingen hooggespannen toen ko
ning Juan Carlos premier Ar as Na
varro de wildernis instuurde en raad
plegingen begon voor de benoeming
van een premier die het tempo van
de politieke veranderingen eens wat
zou moeten opvoeren. Verschillende
namen van notoire hervormingsge-
zinden deden de ronde. Groot was de
teleurstelling toen Adolfo Suarez. de
derde op het voordrachtslijstje van
de Spaanse Kroonraad, door Juan
Carlos benoemd werd. Adolfo Suarez
was in de regering van Arias Navarro
minister voor de Beweging (Movi-
miento) geweest, de enige ten tijde
van Franco toegelaten „partij". Op
jeugdige leeftijd was Suarez al tot de
Beweging toegetreden en leidde hij
het politiek bureau van de Movi-
miento in zijn provincie van her
komst, Avilla. Door zijn bescherm
heer, de falangist Herrero Tejedor.
wiens privé-secretaris hij was, werd
Adolfo naar de top van de beweging
doorgeschoven. Een minder belo
vend begin voor een op hervormin
gen gericht beleid was vorig jaar juli
nauwelijks denkbaar.
Stap voor stap
De politiek van de man die was afge-
«chüderd als opportunist, baantjes
jager en willig werktuig van rechts,
pakte echter geheel anders uit. Een
Onze redacteur buitenland
Herman Amelink bevindt
zich op het ogenblik In
Spanje voor een aantal arti
kelen over de komende ver
kiezingen. Het eerste een
portret van premier Suarez
treft u hierbij aan.
week na zijn optreden haalde hij een
wetsvoorstel door het grotendeels
onder Franco benoemde parlement,
de Cortes, waarbij het verbod op
politieke partijen werd opgeheven.
Vanaf dat moment begeleidde hij
Spanje stap voor stap op de weg
naar de democratie. Hij diende een
voorstel in ter hervorming van het
Franquistische stelsel, dat hij op 18
november van het vorig jaar de oude
garde in de Cortes door de keel wist
te wringen. De Cortes zou in het
vervolg gaan bestaan uit twee ka
mers, een eerste kamer gekozen door
de regio's en provincies en een twee
de kamer samengesteld op basis van
evenredige vertegenwoordiging. Op
15 december legde Suarez de voor
stellen bij referendum voor aan het
Spaanse volk en kreeg hij er een
massale goedkeuring voor.
Ook in de daarop volgende maanden
liet de premier zich niet overhaasten.
Als kenner van de gevoelens van de
aanhangers van voormalige dictator,
generaal Franco, en goed op de hoog
te met de politieke emoties en gevoe
ligheden binnen het let?er, realiseer
de Suarez zich dat één l ersnelling te
hoog in het tempo van de hervor
ming desastreuze gevolgen zou heb
ben. Begin dit jaar begon de premier
besprekingen met de leiders van de
verschillende oppositiepartijen, met
uitzondering van de communisten.
Heel geleidelijk voltrok Eich de feite
lijke legalisatie van de communisti
sche partij (PCE). Even zat de ille
gaal in Spanje verblijv€nde leider
van de PCE, Santiago Carrillo. in het
gevang, maar hij werd op instigatie
van de regering weldra vrij gelaten.
De communistische partij kreeg en
kele maanden de tijd om haar demo
cratische gezindheid asin de Span
jaarden te tonen, wat vorige maand
uitliep op juridische erkenning door
de overheid.
Amnestie
Met de vrijlating va* de politieke
gevangenen volgde Suiïirez een soort
gelijke koers. Enkele malen werd een
gedeeltelijke, maar steeds verder
gaande amnestie voor politieke ge
vangenen afgekondigd. De oude
Franco-aanhang en het leger konden
ken fakkel van de democratie blij
ven vasthouden.
helemaal
stellen.
niet kandidaat mag
Populariteit
Adolfo Suarez: wantrouwen
op deze manier langzamerhand aan
de nieuwe tijd wennen. Het ziet er
naar uit dat alle politieke gevange
nen voor 15 juni, de dag van de
eerste algemene verkiezingen sinds
veertig jaar, hun cel verlaten zullen
hebben. Een aantal van hen heeft
zich weliswaar als erkend politiek
vluchteling in het buitenland moe
ten vestigen, maar wat verhindert de
nieuw gekozen Cortes na 15 Juni een
wet aan te nemen die het hen moge
lijk maakt naar hun vaderland terug
te keren?
Premier Suarez is zich ervan bewust
dat met de verkiezing van een demo
cratisch parlement het democra
tisch ontwikkelingsproces nog niet
rond is. Er zullen een aantal poli
tieke veranderingen moeten komen
om een goed functioneren van de
verse democratie mogelijk te ma
ken. Zo zal er bijvoorbeeld" een dui
delijke regeling voor het zelfbestuur
van de verschillende regio's moeten
komen. Ook zullen er structuren
moeten worden ontwikkeld voor een
goede opzet van het sociaal-econo
misch beleid. Suarez is niet van plan
de begeleiding van deze processen
aan anderen over te laten. Ook na 15
juni wil hij de door hem aangesto-
Na de legalisatie van de communis
tische partij kondigde Suarez dan
ook het al lang verwachte besluit
aan dat hij zal meedoen aan de
verkiezingen. De populariteit die hij
zich in het jaar dat hij nu aan de
regering is verworven heeft en de
uiterst goede verstandhouing met
de koning vormen een behoorlijke
basis voor het te verwachten ver
kiezingssucces van de premier.
De kandidatuur van de premier lijkt
vooral te zijn ingegeven om het in de
8paanse historie niet zo sterke poli
tieke midden wat body te geven.
Volgens opiniepeilingen mag de
Unie van het Democratisch Cen
trum (UDC) waarin de Volkspartij,
de liberalen, de sociaal-democraten
en een christen-democratische groe
pering samenwerken en waarvan
Suarez lijsttrekker is geworden, re
kenen op ongeveer de helft van de
stemmen. Daarmee hoopt Suarez te
voorkomen dat de wagen die nu zo
goed op weg is naar de bergtop van
de democratie, alsnog achteruit
zakt.
Ergernis over de kandidatuur van
Suarez bestaat er vooral bij de par
tijen die het meest concurrentie van
zijn kandidatuur vrezen. De socialis
tische leider Felipe Gonzales ver
klaarde dat Spanje geen politieke
Heiland nodig heeft. Het gebruik
van democratie en vrijheid is de
enige ware redding, zo betoogde hij.
De rechtse Volksalllantle van Fraga
probeerde aan te tonen dat de pre
mier zich volgens 4e wet eigenlijk
Geen campagne
Suarez is er zich van bewust dat hij
met zijn kandidatuur het gevaar
loopt politieke emoties op te roepen
die zich tegen hem zouden kunnen
keren en ook tegen de regering als
overheid. Om dat te voorkomen
heeft hij aangekondigd zelf niet ac
tief een campagne te voeren. Verder
beloofde hij geen gebruik te maken
van de middelen die een regering
ten dienste staan om flink aan de
weg te timmeren.
Suarez laat zijn zaken binnen de
UDC waarnemen door Calvo Sotelo,
de onlangs afgetreden minister van
openbare werken, die erin geslaagd
is een aantal medestanders van de
premier hoog op de kandidatenlijst
te krijgen ten koste van de In de
UDC samenwerkende partijen. Een
echte campagne heeft Suarez echter
nauwelijks nodig. Door wat hij doet
in het binnenland en door zijn bui
tenlandse reizen komt de premier al
zo vaak in het nieuws dat zijn naam
aan geen enkele Spanjaard onbe
kend kan blijven.
Adolfo Suarez, die met zijn 44 jaar
de Jongste premier van Europa is,
zal zich na 15 juni niet alleen op het
vertrouwen van de koning kunnen
beroepen, maar ook op een vertrou
wen in een democratisch gekozen
parlement Op 13 Juni zal de premier
zich 's avonds via de televisie tot het
Spaanse volk richten om duidelijk
te maken dat hij dat vertrouwen
waard is. De premier is niet alleen
verslaafd aan tabak en „koftie-ver-
keerd", maar lijkt evenzeer verslin
gerd te zijn aan zijn baan en de
macht die hij in zijn baan heeft'
