lomertentoonstelling in
oneelmuseum
Elke maand weer die nota's,
premies, gas, licht, huur.
Wij helpen.
ABN Bank
Veiling topstukken
Concertgebouworkest
met acht concerten
Carolyn Carlson:
Nog geen wedergeboorte
Parijse Opera-danskunst
Monteverdi's 'Vesparae'
transparant vertolkt
Agenda
NDERDAG 9 JUNI 1977
Trouw/Kwartet pi 1 /rhsi 3
André Rutten
ISTERDAM De zomer-
•ntoonstelling van het Toneel-
tuseum heet „Zolder op zaal"
bestaat uit „theater-
ivironments", met dingen uit
t museum gemaakt door
detlain Teister, die behalve beel-
eijend kunstenaar ook dichter
ai (toneel)schrijver is.
Ij geeft een definitie van wat een
ïnvironment" is: je maakt in een
lepaalde ruimte met behulp van be-
taande dingen, die bij elkaar passen
juist niet, een soort schilderij waa-
?in je rond kunt wandelen en van
llles nader bekijken.
rat is er bijvoorbeeld in het eerste
ivironment. dat „de kamer van de
ode actrice" heet? Het meest opval-
nd is een onwaarschijnlijk grote,
at showachtige lijkkist (van zwart
arton, lijkt het), met daarop een
5 azen plaat. Op bijzonder veel wit-
'Lden kussentjes ligt een kaalhoof-
ge etalagepop in wit gewaad met
it zich o.a. een ouderwetse uitga
van Shakespeare, in rode band
t gouden opdruk. Aan de wanden
n stroken zwarte vitrages gedra
md en hangen er allerlei geschil-
»rde portretten, ouderwetse lampe-
ipjes, maar ook samengebonden
iteknipsels.
ireral staan er echte snuisterijtjes,
in het leven van een actrice,
irel thuis als op de planken,
ïen thuishoren. Aan het voeten-
nd van de kist staat, een tuil bloe
ien in de hand, een in zwart jacquet
estoken heer een etalagepop. Het
niet luguber, wel curieus, want er
angt iets van de verschaalde sfeer
an het schijnleven van een negen-
Een door leerlingen ontworpen
en gemaakte trekpop.
tiende-eeuwse diva, of misschien nog
eerder van een actrice, die diva had
willen worden zonder dat te halen,
maar er wel de bijkomstige snuiste
rijen voor verzameld heeft.
Poppen
In een zaaltje daarnaast is Shake-
speares „Macbeth" opgeroepen.
Vooraan op de vloer liggen een aan
tal verschillend gekostumeerde eta
lagepoppen de lijken die in het
stuk vallen met de suggestie van
een grote plas bloed („Maar wie had
gedacht dat die oude man zoveel
bloed in zich had", zegt lady Mac
beth, als de herinnering aan de
moord op de koning haar krankzin
nig heeft gemaakt.) Maar ln een
hoekje is ook een kamertje gebouwd,
waarin Macbeth in zwart colbert op
een tafeltje zit, achter hem de hek
sen staan ln confectiejurkjes; in een
stijl-stoeltje zit in middeleeuwse kle
dij lady Macbeth, achter haar staat
een gekostumeerde ridder. Dit he
le environment is een mengeling van
de vele stijlen, waarin Shakespeares
tragedies gespeeld zijn.
In „De bruid in de morgen" Hugo
Claus' eerste toneelstuk komt de
Vlaams-burgerlijke sfeer, die het
stuk ademt, tot uiting, vermengd
met de verschaalde illusies, die er in
gekoesterd worden. Dan is er ook
nog het „decor-atelier", een verzame
ling materialen, waaruit de illusies
opgebouwd worden die het decor
moet wekken. Een curieus geheel,
deze tentoonstelling: de gestolde
sfeer van het theater als de voorstel
ling voorbij is, spelers en publiek
verdwenen.
Kindertekeningen
Een verdieping hoger is er een bij
zonder kleurige tentoonstelling inge
richt; tekeningen en werkstukjes,
door leerlingen van de Gerrit van der
Veen scholengemeenschap in
Amsterdam onder leiding van hun
lerares Marijke Cosse gemaakt. Uit
gangspunt Is min of meer geweest de
harlekijn-trekpop, die het Toneel
museum een tijdlang beschikbaar
had. Daar zijn onnoemelijk veel vari
anten op gemaakt. Maar er zijn ook
heel veel miniatuurtoneeltjes, van
karton of dik tekenpapier gebouwd,
vindingrijk gekleurd, decor
ontwerpen, maskers, acteursportret
ten. De bijzonder grote hoeveelheid
creatief materiaal ls ook verrassend
opgesteld, zodat er aaneengesloten
kleurige wanden ontstaan, met ach
terin een hele berg bouwwerkjes. Me
teen als je de zaal binnenkomt een
zeer feestelijk gezicht. De environ
ments zijn tot 31 oktober te zien, de
tekeningen tot 3 oktober, dagelijks
van 10 (zondags 1) tot 5 uur.
Meer dan 130 nummers, eigenlijk
stuk voor stuk topwerken uit de
schilderkunst van de Nederlanden
van de 15e tot en met de 17e eeuw. Je
zou er een museum mee kunnen in
richten, maar het was de bedoeling
van dr. Wetzlar dat deze in bijna
veertig jaar vergaarde collectie na
zijn overlijden uiteen zou vallen zo
dat de kunstwerken via veilingen en
kunsthandel andere verzamelaars
weer vreugde zouden kunnen be
reiden.
't Is ondoenlijk zelfs maar een vage
indruk te geven. Zomaar een paar
namen dus, die iedereen wel zullen
aanspreken. David Teniers, Anthony
Mor (van het bekende portret van
Prins Willem van Oranje), Jan Steen,
Salomon van Ruysdael (schatting
van de opbrengst
hoekje van het Macbeth-environment:
hter Macbeth (in het zwart) de drie confectie-heksen een mengsel van stijlen.
lADVERTENTlEr
Hoewel de kwaliteit van die uitvoe
ring weinig te wensen liet bleek toch
het uiterst kleine uitvoeringsappa
raat in de grote Doelenzaal niet in
overeenstemming met het plaatsge
bonden karakter van Handels mu
ziek. Bij de uitvoering van het Gent
se ensemble in vereniging met Musi-
ca Antiqua uit Amsterdam, dinsdag
Met een ABN Salarisrekening wordt het
betalen een eenvoudige zaak. U laat er uw
inkomsten op storten en u kunt thuis
rustig uw betalingsopdrachten invullen.
Nóg gemakkelijker is het om regelmatig
terugkerende betalingen, zoals gas, huur
en licht, automatisch te laten verrichten.
Bovendien kunt u als ABN Salaris
rekeninghouder van Eurocheques gebruik
maken, en van nog talrijke andere diensten,
zoals lenen, sparen, verzekeren en vakanties.
Trouwens, als u onverhoopt eens een keer
'rood' komt te staan op uw ABN-rekening,
hoeft dat echt geen bezwaar te zijn.
Inderdaad, een klant van de ABN wordt
het zo gemakkelijk mogelijk gemaakt.
tl kunr mij helpen door informatie te sturen over de
voordelen van een rekening bij de ABN.
Dhr./Mevr./Mej.:
Straat:
Plaats:.
Tel.:
Heeft reeds een rekening bij de ABN: ja/neen.
Zo ja, bij ABN-kantoor:
ln ongefrankeerde envelop zenden aan.
Algemene Bank Nederland, Afd. O.D.50,
Antwoordnummer 1555, Amsterdam.
A3
door Hans W. Ledeboer
DEN HAAG „Le groupe de recherches théêtrales de l'Opera de
Paris", naar Franse gewoonte netjes afgekort tot GRTOP. is de
Franse danskunstbijdrage aan het Holland Festival: eerst in de
Koninklijke Schouwburg, daarna gisteravond en vrijdag in de
Amsterdamse Stadsschouwburg, zaterdagavond in Eindhoven
en zondag in Rotterdam. Die GRTOP toont nog lang geen
wedergeboorte van het glorierijke balletverleden van de Parijse
Opera, daarvoor wekt het gebodene al te gemengde gevoelens.
David Teniers de Jongere (1610.1690): De verzoeking van de Heilige Antonius.
Hier tracht de duivel, gekleed als een boer dat te doen door middel van een pijp
tabak
AMSTERDAM Vanavond wordt ln de Ronde Lutherse Kerk
aan het Kattegat te Amsterdam de onder kenners zeer befaamde
collectie van wijlen dr. Hans Wetzlar door Sotheby Mak van
Waay geveild.
Er werd van de groep nogal wat
verwacht: leidster Carolyn Carlson is
net als het merendeel van haar me
dewerkers Amerikaanse en haar
voornaamste achtergrond is
niemand minder dan Al win Nicho-
lais. ook in ons land bekend genoeg.
In de achtergrond van anderen vin
den we Merce Cunningham, Hark-
ness Baliet, Martha Graham, José
Limon, Anna Sokolow, London Con
temporary Dance Theatre, alweer
Alwin Nicholals, en andere klinken
de namen. Carolyn Carlson ver
schijnt met haar GRTOP In het Hol
land Festival met een drieluik, geti
teld „This, That and the Other". Die
naam is Amerikaans, er worden En
gelse dialoogwoorden in gebruikt en
daarmee houdt de Amerikaanse ach
tergrond vrijwel op.
Goede opening
De Parijzenaar Igor Wakheviteh
zorgde voor heel interessante mu
ziek. De opening van de dans trekt
de aandacht: torste-siingerbeweging,
waaruit zich andere bewegingen ont
wikkelen, welke weer worden beant
woord door tegen-acties. Abstract,
later groeiend naar een soort surrea
lisme, waarin de dansers eerder figu
ren dan mensen worden. In de loop
van dit drieluik aardige dingen zoals
een uit alle verhoudingen getrokken
surrealistische theevisite, een persi
flage op de „folk- and square dance"
een boeiend trio op een obsederend
trom-ritme. Maar vooral veel lood
zware, uiterst trage beweging met
moeizame gebaren en heel weinig
dans, heel lange passages die hele
maal niet boelen, wonderlijk gekron-
kel dat niets zegt, zoals wij zo vaak
hebben gezien van ons land bezoe
kende Parijse groepjes die hun veel
te hoge pretenties niet hebben kun
nen waar maken. Enerzijds bewon
deren wij de moed van deze Ameri
kanen, die in het dorre Parijse dans
kunstklimaat iets anders, iets door-
brekends, willen maken. Anderzijds
vrezen wij, dat dit klimaat dusdanig
beklemmend is, dat het zo n door
braak vooralsnog niet toelaat. Waar
van ook Carolyn Carlson met haar
GRTOP een duidelijk slachtoffer is.
250.000—300.000), Willem van de
Velde, Gabriel Metsu, Rubens, Jan
van Goyen, Joos de Momper, Jacob
Jordaens, Barent Avercamp, Paulus
Potter, Anthony van Dyck, Albert
Cuyp, Jan van Scorel, Isaak van Os-
tade, Barend van Orley (schatting
van 350.000—380.000), Aert van der
Neer, Willem Claesz. Heda. Jacob
Ruisdael 400.000—450.000),
Quinten Messys
150.000—200.000) en tenslotte een
Jan Brueghel de Oude waarvan de
taxatie tussen de 400.000 en
500.000 lag.
Er zullen voor deze gelegenheid
uiteraard kopers uit de hele wereld
aanwezig zijn. De verwachting is dat
er voor ongeveer 17 miljoen onder
de hamer zal doorgaan.
door W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM Drie jaar geleden leverde het Gents Collegium
Vocale in het Rotterdams aandeel van het Holland Festival
onder leiding van Philippe Herreweghe een bijdrage met een
uitvoering van Handels The Messiah, waarbij met inachtneming
van de musicologische adviezen van Ton Koopman gestreefd
werd naar een weergave van de zg. authentieke vorm met als
uitgangspunt de autograaf, die op belangrijke punten afweek
van andere, vóór de dood van de componist verschenen versies.
eveneens in de grote Doelen, gege
ven, van Monteverdi's Vesperae Om
nium Sanctuorum, lagen de zaken
anders.
Claudlo Monteverdi (1567-1643), de
grote componist uit de stad Cremo
na, eens een belangrijk centrum van
vioolbouwers, bekleedde vanaf 1613
het ambt van kapelmeester aan de
San Marco te Venetië. Hoewel hij
meestal tot de grote figuren van de
renaissance wordt gerekend, ver
toont zijn oeuvre toch een tweezijdig
karakter, omdat hij, als kind van zijn
tijd, ook de nieuwe opkomende stijl,
de barok, nadrukkelijk was toege
daan. Door de overwegend homofo-
ne constructie en de basso-continuo
praktijk in Vesperae Omnium Sanc
tuorum komt die grote belangstel
ling voor de homofonie wel duidelijk
tot uitdrukking.
Het uitvoeringsapparaat bestond
deze avond uit het ca. twintig leden
tellend vocaal ensemble, een zestal
vocale solisten en een klein orkest
waarvan de samenklank sterk af
week van het ons vertrouwde symfo
nieorkest. Het kleine orkest bestond
uit oude instrumenten: violen, ge
streken door gebogen strijkstokken
(de oorspronkelijke vorm), een con
trabas-gamba (zes snaren), en guita-
rone, renaissance blokfluiten en
trombones. Men moet even wennen
aan de samenklank van zulk een
vocaal en instrumentaal geheel.
Maar al spoedig komt men onder de
bekoring van deze zang en dit spel,
dat zich praktisch zonder vibrato s
voltrekt De verschillende delen van
het in eerste uitvoering gebrachte
werk werden voorafgegaan door Gre
goriaanse strofen, ten gehore ge
bracht door vijf leden van het koor,
dat meermalen gesplitst in twee
vierstemmige koren dan wel vijf
stemmige optrad.
Hoewel de uitvoering dus in de grote
Doelen plaatsvond, sloot het karak
ter van deze muziek, in tegenstelling
tot Handels The Messiah', een grote
bezetting uit. De klank van het ge
heel was doordringend, transparant
en zeer welluidend. De zes vocale
solisten, achter op het podium opge
steld, waren de sopranen Dleuwke
Aalbers, Mieke van der Sluis, de
counter-tenor René Jacobs, de teno
ren Marius van Altena en Michiel ten
Houte de Lange en de bariton Max
van Egmond Ton Koopman be
speelde het „kisf'-orgel en nam een
enkele maal de directie van Philippe
Herreweghe over.
Bij beiden kon eigenlijk meer ge
sproken worden van takteren dan
van dirigeren. Tijdens de verande
ringen in de opstellingen bracht Ton
Koopman kleine tussenspelen ten
gehore (waarschijnlijk stijlvolle Im
provisaties). De uitvoering getuigde
van een bijzonder zorgvuldige voor-
breiding.
De Franse dansgroep GRTOP
Het gaat om een reeks van acht
concerten waarvan het eerste een
opera-uitvoering ls en wel: Houdini"
van Peter Schat. Voor het eerst sinds
zeven jaar werkt het
Concertgebouworkest weer samen
met de Nederlandse Opera in deze
„Houdini". Men hoopt toch ln de
toekomst op veelvuldiger herhaling
van dit contact. Behalve deze opera
van Nederlandse huize komt de Ne
derlandse muziek er volgend seizoen
bij het Concertgebouworkest niet
slecht af. Men heeft aangaande de
programmering ook advies ingewon
nen van Reinbert de Leeuw.
Voor ingewijden is er een zwakke,
nogal slingerende lijn in te ontdek
ken rondom het thema Nieuwe
AMSTERDAM Midden in het Holland Festival kwam het
Concertgebouworkest met de openbaarmaking van zijn plannen
voor het aanstaande seizoen, voorzover dat althans de serie
hedendaagse muziek betreft. De rest was grotendeels al eerder
bekend gemaakt.
Weense School en omgeving. Van
Schönberg staan werken als „Ver-
kl&rte Nacht" en „Serenade" op een
programma dat Pierre Boulez hier
met zijn „Ensemble Inter Contempo
rain" komt uitvoeren Een gebeurte
nis waarvan men hoopt dat die het
contact met Boulez als dirigent weer
zal kunnen herstellen Hij schijnt
graag bereid naar Amsterdam te ko
men, maar ondanks vlotte toezeggin
gen komt het er maar niet van.
Een „moeilijk" concert wordt dat op
11 december, waar Hans Zender het
Concertgebouworkest leidt in o.a,
„Dialoge" van Bern Alois Zimmer-
mann. Een zeer gecompliceerd stuk
dat tot beter begrip na de pauze
wordt herhaald, en dat in „stilistisch
perspectief" wordt gezet door vooraf
te spelen werken die de Invloedsfeer
van Zimmermann vertegenwoordi
gen: „l'Ascension van Olivier Messi-
aan en „Variazloni per orchestra"
van Kees van Baaren. Verder komen
in de peogramma's waarvan de helft
door andere orkesten dan het Con
certgebouworkest worden uitge
voerd. werken voor van pioniers als
Edgard Varèse, John Cage, Charles
Ives, en de Nederlandse componist
Matthijs Vermeulen, wiens Tweede
en Vijfde 8ymfonie zullen worden
uitgevoerd.
Voor de andere concerten in het ko
mende seizoen heeft het Concertge
bouworkest hernieuwd contact ge
kregen met dirigent Carlo Mano Gi-
ullni die hier Jarenlang niet werd
gehoord, met Leonard Bernstein en
met Nlkolaus Hernoncourt die be
halve de Matthaeus Passie van Bach
ook een aantal concerten met wer
ken van Bach. Rameau en Mozart zal
dirigeren.
Wat de buitenlandse acUviteiten be
treft: ln mei 1978 gaat het orkest dne
weken naar Amerika, voornamelijk
Washington en New York. voor een
Beethoven-tournee waarop alle sym
fonieën en alle pianoconcerten (met
Wladimlr Ashkenzay) zullen worden
gespeeld o.l.v. Bernard Haitink.
Donderdag 9 juni
AMSTERDAM: Stadsschouw
burg 20.15 uur: U Tabarro/Gian-
ni Schicchi
AMSTERDAM: Concertge
bouw 20.15 uur: Studio der frü-
hen Musik
AMSTERDAM: Mickery 20.30
uur: Vox Populi, Vox Dei.
DEN HAAG: Diligentia 20.15
uur: Een traan voor elke roos
ROTTERDAM: Schouwburg
20.15 uur: Het Nationale Ballet.
ROTTERDAM: De Doelen
20.15 uur: Rotterdam Folk '77.
APELDOORN: Grote Kerk
20.00 uur Collegium Vocale
Gent, Musica Antiqua Am
sterdam.
OLTERTERP: Gereformeerde
Kerk 20.00 uur: Nederlands Ka
merorkest.
