Energie beslissend
voor Noord-Zuid-top
Roemenië heeft nog veel in te halen
OPEC: eigen vraag
naar olie stijgende
Jadin bereid tot
overleg met Likoed
Italiaanse Radicalen
referendum over het
willen
concordaat
Na brief van Menachem Begin
Rijke landen willen nieuwe gespreksclub
Fidel Castro
beschuldigt CIA
Partij: genoeg handtekeningen binnen
Proces-Staatsgreep Italië begonnen
Ontwikkelen temidden van de ontwikkelde landen
WOENSDAG 1 JUNI 1977
BUITENLAND
T rouw/Kwartet7
QUITO (Reuter) Omstreeks
1990 kan de wereld voor een ener
giecrisis staan die veel ernstiger is
dan die van de jaren zeventig,
schrijft de Organisatie van olie-
exporterende landen OPEC in
haar maandelijkse bulletin. Dat
zou het gevolg zijn van een voort
durende snelle groei van de we
reldvraag naar olie, met name ook
van omvangrijke industrialisatie
plannen die in de OPEC-landen
zelf in uitvoering zijn.
De sterke nadruk op deze laatste
factor is opvallend in de op
zichzelf niet nieuwe waarschu
wing. De komende tien jaar, aldus
het bulletin, zullen de OPEC-
landen zelf grote energieverbrui
kers worden en dienovereen
komstig minder olie voor export
beschikbaar hebben, aldus het
bulletin. Wanneer de ontwikke
ling net zo snel gaat als de afgelo
pen zes jaar, zullen Saoedi-
Arabië, Iran, Venezuela, Nigeria
en Indonesië tegen het eind van
de jaren tachtig elk een miljoen
vaten olie per dag gebruiken. Het
zelfde zou het geval kunnen zijn
met Irak en Algerije. De totale
export van de OPEC-landen be
draagt nu ongeveer 29 miljoen
vaten per dag.
Het bulletin noemt als enige
doeltreffende oplossing hoge
energieprijzen, die tegelijk de
ontwikkeling van alternatieve en
ergiebronnen zouden stimuleren
en de vraag naar olie naar meer
hanteerbare niveaus terugbren
gen. Het OPEC-bulletln wijst er
op dat voor de in het algemeen
snel groeiende transportsector er
nog geen vervangingsmiddelen in
zicht zijn voor op aardolie geba
seerde brandstoffen als benzine,
kerosine, dieselolie en stookolie.
Tegelijkertijd stijgt het olie-
verbruik in de petrochemische en
kunstmetsindustrle sneller dan in
enige andere sector.
TEL AVTV (Reuter. UPI) De Democratische Beweging voor
Verandering heeft gisteravond besloten de besprekingen met het
Likoed-blok over de vorming van een nieuwe regering in Israël te
hervatten. Dit besluit werd genomend nadat de leider van de
Likoed, Menachem Begin, de Democratische Beweging (DMC)
had laten weten dat de bezetting van de post van minister van
buitenlandse zaken nog volledig open is.
door Nico Kussendrager
PARIJS Het energievraagstuk lijkt beslissend te gaan worden voor het Noord-Zuid-gesprek
hier in Parijs, dat volgens programma vannacht zou moeten worden afgesloten.
De conferentie is daarmee weer te
rug op haar uitgangspunt. Na de
„oliecrisis" begon het Noord-Zuid-
overleg op Frans voorstel het ge
sprek vooral over energie. De rijke
landen wilden verzekerd zijn van een
gestage en geregelde aanvoer van
olie tegen redelijke prijzen. Best,
vonde de derde wereld, maar daar
moet dan wel wat tegenover staan en
dat vinden de olie- en ontwikkelings
landen nog steeds. De conferentie-
voorzitter van hun kant. de Venezo
laan Perez Guerrero wees daar gis
teravond desgevraagd nog eens met
nadruk op. „Er is een verband tussen
de verschillende gespreksonderwer
pen van de conferentie."
De Westerse industrielanden willen
nu een nieuwe club waarin kan wor
den gepraat over energie en het vei
lig stellen van de brandstofvoorzie
ning in de komende jaren. De 19 in
Parijs aanwezige derde landen ver
zetten zich daar fel tegen, zolang de
eerste, rijke landen niet met toezeg
gingen over de brug komen. Die zul
len dan moeten liggen op het punt
van evenwichtiger prijzen van
grondstoffen, meer ontwikkelings
hulp en met name een regeling voor
de niet meer te torsen schulden van
de derde wereld.
Conferentievoorzitter Mac Eachen
hij is door de rijke landen aange
wezen zei gisteravond desge
vraagd dat samen met die energie
de schulden op het ogenblik het
grootste struikelblok voor de confe
rentie vormen. De rijke landen wil
len op zijn best een regeling van
land tot land maar niet een algehele
schuldenverlichting voor de derde
wereld. Er is een aanbod van 2,5
miljard gulden lastentegemoetko-
ming volgens de VS te geven van
land tot land (bilateraal), volgens de
EEG via internationale instellingen
als de Internationale Ontwikkelings
Associatie (IDA), een dochter van de
Wereldbank.
Beneden verwachting
Beneden onze verwachtingen, zo
vatte de voorzitter van de conferen
tie van de kant van de derde wereld,
Perez Guerrero, de verklaringen sa
men die de vertegenwoordigers van
de rijke landen op de eerste dag van
de slotzitting hadden afgelegd. De
belangrijkste sprekers waren toen
de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance en zijn
Britse ambtsgenoot en tevens voor
zitter van de Europese Ge
meenschap op het ogenblik, David
Owen.
Perez Guerrero zei dat er Is gespro
ken over een nieuw economisch sys
teem en nam aan dat dat te maken
heeft met een nieuwe economische
orde (meer in het voordeel van de
ontwikkelingslanden). Die „nieuwe
economische orde" is een politiek
zeer geladen eis die de derde wereld
met zoveel woorden ingewilligd wil
zien. Ook vond Perez Guerrero dat
het gesprek tussen Noord en Zuid
niet in Parijs is begonnen en daar
ook niet zal eindigen. Of hij daar nu
mee bedoelde dat mogelijk de confe
rentie hier in welke vorm dan ook
moet worden voortgezet of dat er in
het algemeen altijd wordt gepraat
tussen arme en rijke landen werd
niet duidelijk.
Hn een toelichting voor de pers
kwam de Venezolaan er gisteravond
nog even op terug. Het Parijse ge
sprek moet nu tot een einde komen
en als het even kan een „natuurlijk"
en niet een „gewelddadig" einde
krijgen. Binnen onder andere de
Verenigde Naties kan dan al het
overleg in het algemeen tussen
Noord en Zuid worden voortgezet,
maar in Parijs moet het noordelijke,
welvarende deel van de aardbol dui
delijk tekenen van goede wil laten
zien, zo liet Perez Guerrero blijken.
Geen antwoord
Met zijn opmerkingen over het nieu
we economische systeem en verder
praten had de Venezolaan zijn vrien
delijke woorden wel gezegd, want
Perez stelde ook vast dat de aange
kondigde maatregelen ten gunste
van de ontwikkelingslanden niet be
antwoordden aan de ernstige pro
blemen waarmee de Derde Wereld
kampt. Losse gebaren, waarvan de
meeste niet duidelijk zijn en be
doeld voor problemen op korte ter
mijn, zo vervolgde de co-vooreitter
van de Noord-Zuid-conferentie. Er
zijn geen vergaande voorstellen ge
daan voor de bescherming van de
koopkracht van ontwikkelingslan
den en de toegang van de produkten
uit de Derde Wereld tot de westerse
markten. Ook hebben de vertegen
woordigers van de rijke landen het
gehad over de bescherming van pri-
vé-investeringen in ontwikkelings
landen (fabrieken, enz.) maar niet
over een gedragscode voor de multi
nationale ondernemingen, vond Pe
rez Guerrero.
De Amerikaanse Vance heeft wat
gezegd, ging de Venezolaan verder,
over vergroting van de ontwikke
lingshulp maar daar zouden wij
graag meer over horen. Bedragen of
percentages heeft Washington niet
genoemd, in tegenstelling overigens
tot Japan dat nu een verdubbeling
van de steun binnen twee jaar heeft
aangekondigd. De altijd erg terug
houdende Japanners moeten zo
langzamerhand wel omdat het land
van de rijzende zon en het grote
economische wonder helemaal af
hankelijk is van de invoer van ener
gie en grondstoffen.
Infrastructuur
Begin vorige maand, stelde de co-
voorzitter van de Noord-Zuid confe
rentie vast, zijn wij met een verlang
lijst gekomen en daarvan Is alleen
op het punt van de infrastructuur
vooruitgang geboekt. Dat is inder
daad een van de weinige punten
waarin volledige overeenstemming
bestaat, zei staatssecretaris
Brinkhorst (buitenlandse zaken) gis
teravond.
MADRID (Reuter, UPI) In Spanje
vindt een stille oorlog plaats tussen
de plakkers van verschillende partij
en en de plaatselijke stadsreiniging
die de posters weer verwijdert van
plaatsen waar ze niet behoren te han
gen. Er zijn meer plakkers dan reini
gers zodat de strijd die tot 15 juni
gevoerd wordt, waarschijnlijk wel
door de enthousiaste partijgangers
gewonnen zal worden.
De voorzitter van het Spaanse schijn-
parlement, de Cortes, heeft gisteren
zijn ontslag aangeboden aan koning
Juan Carlos. Een aardig gebaar van
Torcuato Fernandez Miranda, die
daarmee de weg wil vrijmaken voor
de benoeming van een nieuwe voor
zitter zodra de nieuwe Cortes is sa
mengesteld na de komende verkiezin
gen. De koning van Spanje vroeg zijn
vroegere leermeester, die hij in de
cember 1975 voor vijf jaar benoemde,
vriendelijk om in ieder geval aan te
blijven tot 15 juni.
De Spaanse kerk heeft inmiddels een
stemadvies gegeven: stemmen op een
linkse partij kan niet want marxisme
is atheïsme.
PARIJS (DPA) - President Fidel
Castro van Cuba heeft In een vraag
gesprek met „l'Humanlté", het blad
van de Franse communistische par
tij, de Amerikaanse Inlichtingen
dienst (CIA) verweten bij de bestrij
ding van het bewind op Cuba ook
bacteriologische wapens gebruikt te
hebben.
Dat de CIA de bacteriologische oor
log tegen het vee, tegen andere eco
nomische sectoren en zelfs tegen het
volk van Cuba niet op grotere schaal
heeft gevoerd, aldus Fidel Castro,
komt alleen door de nabije ligging
van de V.S. en de angst zelf het
slachtoffer van zijn methoden te
worden. Volgens Castro had de CIA
ook plannen laten ontwerpen voor
de vernietiging van de suikerrietpro-
duktie op Cuba door bacteriën en
chemische middelen.
Daarmee kwam Begin tegemoet aan
de els van de DMC dat de Likoed
zich schriftelijk moest verbinden
haar in de formatiebesprekingen
niet voor voldongen feiten te plaat
sen. De onverwachte en zeer omstre
den aanwijzing van Mosje Dajan (lid
van de Arbeiderspartij) als minister
van buitenlandse zaken en vice-
premier was eerder voor de Demo-
cratischê Beweging voor Verande
ring aanleiding de formatiebespre
kingen met de Likoed af te breken.
In zijn brief, waarin hij Dajans be
noeming weer op losse schroeven zet,
roept Begin de leider van de DMC,
Jigal Jadin, op de onderhandelingen
te hervatten. Ezer Weizman, een
kansrijke Likoedkandidaat voor de
post van minister van defensie, zei
gisteren dat de jongste verklaring
van de Likoed de Democratische Be
weging zal moeten overtuigen weer
aan de onderhandelingstafel plaats
te nemen. Hij zei te hopen dat de
Likoed, die na de zware nederlaag
van de Arbeiderspartij de grootste
partij van Israël werd, binnenkort de
macht In Israël in handen zal kun
nen nemen, met of zonder medewer
king van de DMC. Dat laatste noem
de Weizman echter erg moeilijk.
De steun van de Democratische Be
weging lijkt noodzakelijk voor de
vorming van een stabiele regering in
Israël. Likoed geeft er bovendien de
voorkeur aan met de DMC te gaan
samenwerken dan afhankelijk te
zijn van een aantal kleine religieuze
partijen. De Agoedat-Israël, die over
vier zetels beschikt, wil wel meedoen
aan een regering maar op voorwaar
de dat de regels voor de sabbats-
heiliging verscherpt worden, alsme
de een striktere naleving van de reli
gieuze wetgeving op het gebied van
huwelijk en scheiding, geboorte en
begraven. De aanwezigheid van de
DMC zou bovendien de harde lijn
van de Likoed ln het buitenlands
beleid kunnen matigen. De Likoed
heeft zonder de DMC maar net een
meerderheid in het Israëlische parle
ment* Met de Democratische Bewe
ging kan een Ukoedregering reke
nen op 76 van de 120 stemmen, wat
een redelijk comfortabele positie
mag heten.
Verenigde Staten
De huidige Israëlische minister van
buitenlandse zaken Jigal Allon heeft
de Amerikaanse ambassadeur in Is
raël gisteren bij zich ontboden om
hem de zorg van de Israëlische rege
ring over te brengen over de Jongste
verklaringen van de Amerikaanse
president Carter met betrekking tot
de Israëlische concessies bij een re
geling van het conflict met de Ara
bische landen. „Onze bezorgdheid is
toegenomen na recente verklaringen
waarin nieuwe elementen werden
geïntroduceerd die de taaie Ara
bische standpunten alleen maar
kunnen verharden", aldus een
woordvoerder van het Israëlische
ministerie van buitenlandse zaken.
Allon reageerde op de recente op
merkingen van Carter over een
thuisland voor de Palestljnen, com
pensatie aan de Palestijnse vluchte
lingen en terugtrekking van Israël
naar de grenzen van voor de oorlog
van 1967. Ambassadeur Lewis zei Al
lon dat de Verenigde Staten
vasthouden aan de resoluties van de
Veiligheidsraad over het Midden-
Oosten, waarin wordt opgeroepen
tot terugtrekking van Israël uit de
bezette gebieden.
In de door Israël bezette heuvels van
Golan Is gistermorgen een
opslagplaats van munitie in brand
geraakt. Volgens militaire kringen
waren de explosies tot op 60 kilome
ter in de omtrek te horen.
ROME (UPI) De Radicale partij in Italië heeft verklaard, dat
zij ruim voldoende handtekeningen heeft vercameld voor peti
ties voor acht referenda over de afschaffing van Italiës Concor
daat met het Vaticaan en enige „autoritaire, fascistische en
clericale wetten"
De partij heeft in de afgelopen 60
dagen met tafels op de hoeken van
straten meer handtekeningen verza
meld dan de 500.000 die nodig zijn,
maar zij wil er vóór het verstrijken
van de officiële termijn op 15 juni
nog een 200.000 bij hebben, daar zij
vreest dat er bij strikte controle veel
ongeldig kunnen worden verklaard.
Als een minimum van 500.000 wordt
goed bevonden, zal president Gio
vanni Leone volgens de wet ver
plicht zijn de volksraadplegingen uit
te schrijven voor een nader te bepa-
l°n datum in het voorjaar van 1978.
Dit zouden dan de eerste referenda
zijn in Italië nadat via deze weg in
1947 de monarchie werd afgeschaft
en het Italiaanse volk zich in 1974
voor de eerste echtscheidingswet in
het land uitsprak, tegen het verzet
van de kant van het Vaticaan in.
Door middel van de referenda die de
Radicale partij nu gehouden wil zien
wil zij onder meer komen tot afschaf
fing van het uit 1929 daterende Con
cordaat tussen de fascistische dicta
tor Mussolini en het Vaticaan en van
een wet uit 1974, waaronder politieke
partijen financieel worden gesteund
met overheidsgelden.
Militair recht
Per jaar krijgen zij in totaal omgere
kend ongeveer 125 miljoen gulden
verdeeld naar het aantal stemmen
dat zij hebben gekregen. De kleine
Radicale partij, die vier zetels heeft
in de 630 tellende Kamer van Afge-
vaardigden, heeft op principiële
gronden geweigerd haar deel van het
geld te gebruiken, zelfs niet voor dc
financiering van de campagne voor
een referendum om de wet al te
schaffen.
In het Concordaat met het Vaticaan
wordt het rooms-katholicisme als
staatsreligie van Italië erkend en
kreeg de kerk nog andere concessies
in ruil voor een politiek van neutrali
teit.
De radicalen willen verder opheffing
van militaire tribunalen en beperkte
toepassing van het militaire straf
recht in vredestijd. Ook willen zij
afschaffing van een aantal bepalin
gen betreffende het beheer van in
richtingen voor geesteszieken en ver
scheidene recente en uit de fascis
tische periode stammende wettelij
ke bepalingen ter handhaving van
de openbare orde. Hierin wordt on
dermeer gesteld dat het een misdrijf
ls minachting te tonen voor de natie,
de overheid en de vlag.
In Rome is deze week het proces begonnen tegen een grote groep Italianen
onder wie vier generaals, die ervan worden verdacht een aandeel te hebben
gehad in de mislukte staatsgreep van december 1970. De leider van de coup was
prins Valero Borghese, die enkele jaren geleden is overleden. Het procei zal
vele maanden gaan duren. Er is een kleine kans dat duidelijkheid zal worden
verschaft over de rol van de veiligheidsdienst van Italië bij deze mislukte
staatsgreep. Op de foto wacht een aantal verdachten op de behandeling van
hun aandeel. De man op de brancard is de voormalige leider van de boswachten
Bcrti, die de bezetting van radio- en tv-stations zou hebben uitgevoerd, als dit
plan niet voortijdig was afgelast.
door J. den Boef
Hoewel Roemenië lid is van de Comecon (het economische samenwerkingsverband van de
Oosteuropese landen) en een grootscheeps industrialisatieprogram afwerkt, wil het zich voorlopig
nog als een ontwikkelingsland beschouwd zien. Dat lijkt tegenstrijdig, maar neemt men de positie
van dit land in aanmerking, dan is er wel wat voor het standpunt van Boekarest te zeggen. Want
ook voor Roemenië geldt dat zonder economische onafhankelijkheid de nationale soevereiniteit
een zeer betrekkelijke kan zijn.
Overigens houdt men er in Roeme
nië niet van om telkens herinnerd te
worden aan het feit dat de Sowjet-
Unie aanvankelijk geprobeerd heeft
te voorkomen, dat Roemenië zich
van agrarisch land tot een industrië
le staat zou ontwikkelen. Dit neemt
niet weg dat wanneer de opzet zou
zijn geslaagd, Roemenië volkomen
afhankelijk zou zijn geworden van
de geïndustrialiseerde landen van de
Comecon, de Sowjet-Unie voorop.
De Roemeense leiders zeggen dat
hun land steeds een eigen beleid
heeft gevoerd, gericht op een opti
male benutting van de eigen moge
lijkheden om de bevolking een goed
bestaan te kunnen verzekeren. Van
daar ook dat het een gedurfd Indus
trialisatieprogram heeft, voor het
welslagen waarvan Roemenië voor
een belangrijk deel is aangewezen op
exportmogelijkheden naar landen in
de gehele wereld.
Deze industrialisatiepolitiek wordt
niet in de eerste plaats nagestreefd
om een eenzijdige gerichtheid op de
landen van de Comecon te vermij
den. De afzetmogelijkheden op de
markt van de Oosteuropese landen
zijn beüerkt mede omdat de goe
deren die Roemenië produceert ook
in die landen worden gefabriceerd.
Bovendien dringt het noodzakelijke
streven naar verhoging van de le
vensstandaard van de bevolking in
haar geheel de Roemeense plannen
makers om elke mogelijkheid aan te
grijpen die de export van industriële
produkten kan vergroten.
West-Europa
Wat zijn exportpolitiek betreft, richt
Roemenië zich in belangrijke mate
op de ontwikkelingslanden. Ook
streeft het naar naiuwere banden met
de Europese Gemeenschap, maar
het is bijzonder moeilijk om op deze
markt een positie te verwerven, die
volgens de deskundigen in Boeka
rest aan Roemenië als land in ont
wikkeling zou toekomen. Zij ver
wachten nog heel wat van uitbrei
dingsmogelijkheden van de handel
met West-Europa. En van Neder
land, waarmee ook op het terrein
van de Europese veiligheidspolitiek
nauwe contacten bestaan, heeft men
de indruk dat het bereid is om in de
Gemeenschap begrip te vragen voor
de speciale positie van Roemenië.
Het land moest na de Tweede We
reldoorlog als onderontwikkeld agra
risch gebied van de grond af begin
nen. Daarom gaapt er thans nog een
kloof tussen Roemenië en de econo
misch ontwikkelde landen van de
wereld, zijn partners in de Comecon
inbegrepen. Het nationale inkomen
per hoofd van de bevolking is in
Roemenië op het ogenblik een stuk
kleiner dan dat van de ontwikkelde
landen. In 1973 was nog 42 procent
van de bevolking in de landbouw
werkzaam, terwijl dat in de ontwik
kelde landen al tot 10 procent was
teruggelopen.
Enkele Jaren geleden was de Indus
triële produktie per hoofd van de
bevolking in Roemenië slechts 37,4
procent van die in Tsjechoslowakije.
Grondstoffen en landbouwproduk-
ten maakten nog meer dan de helft
van de totale Roemeense export uit.
De opbrengst per hectare van tarwe
en mais bleef nog belangrijk achter
bij die van landen als de DDR, Tsje
choslowakije en Hongarije. Om al
deze redenen beschouwt Roemenië
zich voorlopig nog als een ontwikke
lingsland. dat nog verschillende vijf
jarenplannen zal moeten afwerken,
voordat de kloof kan worden over
brugd, die het thans nog van de
ontwikkelde landen scheidt.
Belangrijke rol
Van de 129 staten waarmee Roeme
nië diplomatieke betrekkingen on
derhoudt, zijn er 90 ontwikkelings
landen. Het bijzondere karakter van
de relaties met de ontwikkelingslan
den blijkt uit het feit dat Roemenië
technische hulp verleent en specia
listen uitleent die moeten helpen bij
de opbouw van een moderne indus
trie. Meer dan 10.000 jonge mensen
uit die landen worden in Roemenië
voor nieuwe gespecialiseerde taken
opgeleid.
De rol van Roemenië als ontwikke
lingsland temidden van ontwikkel
de landen heeft er vorig jaar toe
geleid dat het land met algemene
stemmen werd toegelaten als lid van
de „Groep van 77", waarin de ont
wikkelingslanden zich hebben geor
ganiseerd. Ook werd het op de Vijf
de conferentie van staatshoofden en
regeringsleiders van de „niet-
gebonden landen" (die in augustus
in Colombo op Sri Lanka werd ge
houden) uitgenodigd om deel te ne
men aan de activiteiten van deze
landen, zulks op een permanente
basis.
Wat Europa betreft zegt men in Boe
karest dat de ontwikkelingslanden
in dit werelddeel volledige toegang
behoren te krijgen tot moderne
technologieën en de resultaten van
de „technologische en wetenschap
pelijke revolutie". De Europese lan
den zouden gemeenschappelijk
moeten besluiten om hun bijdrage
aan het opheffen van onderontwik
keling te verhogen en om te streven
naar de vestiging van een „nieuwe
economische en politieke orde". In
Boekarest zou men het van grote
betekenis achten als dit probleem
opgelost zou kunnen worden op de
conferentie van Belgrado (een ver
volg op de Europese veiligheidscon
ferentie die twee jaar geleden in
Helsinki werd afgesloten), waarvan
deze maand de voorbereidende be
sprekingen beginnen.
Export
Intussen zitten de Roemenen ln el-
gen land niet stil. Dank zij de aan
wezigheid van belangrijke olievoor
raden (waarvan de omvang een goed
bewaard geheim ls) beschikken zij
over een ook voor de export van
groot belang zijnde petrochemische
industrie, die meer dan 100 produk
ten levert. Om de eigen voorraden
niet sneller te hoeven verbruiken
dan verantwoord wordt geacht, im
porteert Roemenië ongeveer een
derde deel van de aardolie, die het
jaarlijks nodig heeft, voornamelijk
uit het Midden-Oosten. Circa 20 pro
cent van de produktie wordt naar 40
landen geëxporteerd.
Van belang is ook de bouw van
boorinstallaties, die in Roemenië
een traditie van 70 jaar kent.
Complete installaties, die tot op een
diepte van 10.000 meter kunnen bo
ren, vinden hun weg over de gehele
wereld. Hiermee is 60 procent van de
totale produktie gemoeid. Men is nu
ook met de bouw van installaties
voor boringen ter zee begonnen. Het
eerste platform ls al ln bedrijf in de
Zwarte Zee. De installaties zijn voor
100 procent Roemeens. Om de
scherpe concurrentie de baas te
kunnen blijven is een onderzoek
instituut gevormd, waaraan 500 spe
cialisten verbonden zijn.
Een ander produkt dat in alle delen
van de wereld goede aftrek vindt, is
de tractor. Per jaar worden 60.000
tractors gefabriceerd, zowel voor
agrarische als voor Industriële doel
einden. Meer dan 70 procent van de
produktie wordt geëxporteerd, tot
nu toe naar meer dan 80 landen. De
grootste Roemeense tractorfabriek
staat in Brasow ln het
berglandschap ten noorden van
Boekarest, dat bekend is als een
toeristische trekpleister. In de fa
briek, die een oppervlakte van onge
veer 135 ha beslaat, werken 20.000
mensen.
Handel met Nederland
In Boekarest ls men optimistisch
over de mogelijkheden om de han
del met Nederland uit te breiden.
Volgens Roemeense statistieken
nam het handelsverkeer vorig Jaar
in vergelijking met 1975 met 20 pro
cent toe. Bij het bezoek dat minister
Lubbers in Januari aan Roemenië
bracht is een akkoord bereikt over
samenwerking op lange termijn. Er
werd een gemengde commissie ge
vormd, die in september in Den
Haag bijeenkomt.
Uitbreiding van de Roemeense im
port uit Nederland ls alleen moge
lijk als tegen concurrerende prijzen
kan worden geleverd. Voor het over
ige is men ln Boekarest vooral geïn
teresseerd in het verkrijgen van kre
dieten, van export-financiering, van
het verlaging van export-belasting
en van liberalisatie van de handel,
die nu nog tot te weinig produkten is
beperkt of kwantitatief wordt be
grensd. Nederland heeft nog geer
toezeggingen gedaan, maar ln Bo
karest geeft men de moed niet c
