Crisiscentrum noemt brief van Molukse jongerengroepen infaam Itouwrino kwijt? 'Gijzelende Molukkers niet isoleren' Zwarte vakbonden in Zuid-Afrika groeien Eisenpakket voorlopig geen gespreksonderwerp meer Dezevader heeft zojuist een spaarrekening geopend. 'Regering moet eerst ingaan op politieke eisen van kapers' ILO bijeen in Genève: Haringvloot uitgevaren Dierenverzorger gedood Drees jr. wil uit de Kamer Fraaie speelboot voor nieuwe Amro spaarders. Royal Nederland Predikant die aanbiedt gegijzelden af te lossen: Door overleg en geduld geweld te vermijden Zij eruit en ik erin Rustoord open voor moeders Positieve reactie voor vervangers van gijzelaars WOENSDAG 1 JUNI 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet 3 ADVERTENTIE Van onze verslaggevers ASSEN/DEN HAAG Twee Zuidmolukse jongerengroepen hebben gisteren in een brief aan de regering laten weten een gewelddadige afloop te vrezen van de gijzelingen in Bovensmilde en bij Onnen, wanneer niet op de eisen van de kapers wordt ingegaan. De Zuidmolukse Jongeren zeggen verontwaardigd te zijn over het feit dat het beleid van de regering er alleen op gericht is beide gijzelingszaken op te lossen. De regering beseft niet, aldus de jongeren, dat het om een politieke zaak gaat. Het crisiscentrum in het ministerie van justitie te Den Haag vindt de brief „infaam". Een woordvoerder van het crisiscentrum zei gisteravond laat: „Een brief met uitlatingen als: „Wij hebben zestig mensenlevens te bieden", behoeft geen verder commen taar." Beide groeperingen (de Vrije Zuid molukse Jongeren uit Bovensmilde en Assen en het bevrijdingsfront RMS uit Eist, Hatert, Gennep, Heer en Tiel) schrijven dat het erop lijkt dat de regering de eisen van de ka pers niet serieus neemt en via een uitputtingsslag denkt „de zaken te kunnen regelen". Zij benadrukken in hun brief, die gisteren op een persconferentie in' het Zuidmolukse wijkcentrum Pattl- mura in Assen werd voorgelezen, dat is geëist dat alle politieke en econo mische betrekkingen met Indonesië moeten worden verbroken en vragen zich af of die politieke en econo mische betrekkingen boven het le ven van ongeveer zestig mensen gaan. De Vrije Zuidmolukse Jongeren en het bevrijdingsfront RMS kwamen gisteren met hun verklaring enkele uren nadat bekend was geworden dat vanuit de trein om bemiddelaars werd gevraagd, hetgeen tot dan toe door de kapers onvoorwaardelijk van de hand was gewezen. Beide groeperingen schrijven in de brief dat zij zich beschikbaar houden om, wanneer daarom vanuit de trein of de school wordt gevraagd, aan de onderhandelingen deel te nemen. Met nadruk wijzen zij er op niet te willen bemiddelen, maar uitsluitend te willen onderhandelen. Die onderhandelingen zouden snel op gang kunnen komen en tot een GENÈVE (DPA, Reuter) De zwarte vakbonden van Zuid- Afrika zijn in het afgelopen jaar aanzienlijk gegroeid, maar ze worden nog steeds niet erkend door de Zuidafrikaanse regering. Het apartheidsbeleid van de Zuidafrikaanse regering is er de oorzaak van dat de interne situatie in dat land steeds verder verslechtert. Dit staat in een rapport dat zal worden aangeboden aan de wereld- arbeidsconferentie, die vandaag in Genève begint Sedert 1964 wordt er elk jaar voor de International Ar beidsorganisatie (ILO) een rapport over de situatie in Zuid-Afrika ge maakt. De onrust die het afgelopen jaar in Zuid-Afrika heerste is een rechtstreeks gevolg van het apartheidsbeleid, aldus het rapport, dat verder wijst op de toenemende werkloosheid vooral onder zwarten, de groeiende kloof in salariëring tus sen blank en zwart, een steeds verder afnemen van arbeidsvrede en een herhaaldelijk ingrijpen van de poli tie bij stakingen. De Zuidafrikaanse regering treedt hard op tegen de zwarte vakbonden en ze maakt het de mensen die zich DEN HAAG De Nederlandse ha ringvloot is gisteren, een week of twee later dan gebruikelijk, uitgeva ren om te gaan vissen in de Noord zee. Uit Scheveningen en IJmuiden vertrokken in totaal 45 haringsche pen. Pas morgen kunnen de schepen hun netten uitgooien. Op grond van EG-bepalingen mogen de Nederlan ders, als enigen, in de maand juni 1500 ton haring in de Noordzee vangen. RHENEN De 62-jarige ongehuwde dierenverzorger A. P. van der Loos is gisteren in Ouwehands Dierenpark op de Grebbeberg gedood door een mannelijke elandantiloop. Het dier nam de heer Van der Loos op de horens toen het uit zijn nachtverblijf werd gelaten. bij deze bonden hebben aangesloten moeilijk. Het aantal leden van de zwarte vakbonden is het afgelopen jaar gestegen met 20.000 tot 40.000 naar een niveau van 80.000 100.000, aldus het rapport van het ILO- secretariaat. Voorts wordt gewezen op de talrijke slachtoffers van het apartheidsbeleid, onder wie de pro minente Afrikaanse vakbondsleider Lawrence Ndzanga, secretaris van de vakbond voor spoorweg- en haven arbeiders die op 9 januari van dit jaar in zijn cel omkwam twee dagen voordat hij voor de rechtbank zou verschijnen. Het zal van de loop van de drieweke lijkse zitting afhangen in hoeverre de Verenigde Staten het in novem ber uitgesproken dreigement om uit de ILO te treden, zullen uitvoeren. Het dreigement werd ingegeven door de toenemende politieke discussies binnen de ILO. Door dit dreigement staat het bestaan van de arbeidsor ganisatie op het spel aangezien de Verenigde Staten ongeveer een kwart van de totale begroting finan ciert. Namens de Zuidmolukse jongeren uit Bovensmilde, Assen en omgeving werd gistermiddag een open brief voorgelezen aan de Nederlandse re gering^ snelle afloop kunnen leiden, wan neer de Nederlandse regering een politieke stellingname ten opzichte van de republiek der Zuid-Molukken inneemt, wat deze dan ook moge zijn, aldus de Jongeren. Een van de jongeren die gisteren de brief in Assen bekend maakte was Noes Solisa uit Bovensmilde, wiens broer Bob betrokken was bij de over val op en de bezetting van het Indo nesische consulaat in december 1975 in Amsterdam en behoort tot de 21 Zuidmolukse gevangenen wier vrij lating wordt geëist. Op de vraag welke de bestemming is- waarheen de kapers met de 21 ge vangenen willen vertrekken en die volgens de vorige week bekend ge maakte eisen al vast zou staan, zei Solisa dat het tot de mogelijkheden behoort dat die bestemming in Libië, Jemen of Vietnam ligt. Overigens benadrukken de jongeren in de brief dat de Zuidmolukkers in de school en in de trein niet moeten worden gezien als „een stelletje extremistische rakkers", maar als „politiek zeer goed gemotiveerde mensen". De jongeren betreuren het dat de regering dat nog steeds schijnt te beseffen en vinden het evenzeer spijtig dat ook binnen de Zuidmolukse gemeenschap die me ning door sommigen wordt gedeeld. Het verschil in opvatting over de acties in Bovensmilde en bij De Punt binnen de Zuidmolukse ge meenschap (en ook onder de jonge ren) werd in het wijkcentrum in As sen geïllustreerd door een afschrift van een brief, die op het mededelin genbord bij de ingang was geprikt. Die bri^ is na de acties onder de Jongeren in de gemeenschap ver spreid. Er staat in de niet ondertekende brief onder meer dat „wij ons ver plicht voelen de wapens te hanteren omdat na een zevenentwintig jaar verblijf in Nederland, de Neder landse regering riiet naar ons heeft willen luisteren", en „veroordeel ons niet op de manier waarop de acties plaatsvinden maar probeer ons te begrijpen. Wij gaan naar het doel waar Jij en Ik naar streven: Ons volk bevrijden van de onderdrukking en corruptie, opdat wij als volk vrij kun nen leven". Bij het crisiscentrum in Den Haag zijn gisteren in de loop van de dag veel reacties op de brief binnengeko men, waaruit „bij het Nederlandse volk een diepe verontwaardiging blijkt over de brief", aldus de woordvoerder van het crisiscentrum. De autoriteiten hebben gistermid dag nog pogingen in het werk ge steld om de inhoud van de brief niet via radio en televisie te laten uitlek ken, omdat de tekst de kapers in de trein en de school opnieuw zou kun nen sterken. Zowel in de school als in de trein staan radio en televisie. „Toen was afgesproken dat er over eventuele uitzending zou worden overlegd, werd de letterlijke tekst al via de radio uitgezonden", aldus de woordvoerdér in Den Haag. Politieke motivatie Zaterdag legden woordvoerders van het Bevrijdingsfront RMS de vol gende verklaring af tegenover ver slaggevers van Trouw: „Wij stellen ons achter de eisen van onze kame raden in de trein en in de school. Nogmaals benadrukken wij de poli tieke motivatie, die onze Molukse kameraden gedreven heeft tot het uitvoeren van deze geweldadige ac ties. Nederland, dat onderdeel uit maakt van het westerse imperialis me, maakt zich schuldig aan de steeds toenemende onderdrukking van de Molukse, Meranesische, Oosttimorese en Indonesische be volking. Wij stellen dan ook dat de Nederlandse overheid volledige ver antwoording draagt voor de gevol gen die deze acties met zich mee brengen." De afgegeven verklaring is onderte kend door de groeperingen de Vrije Zuidmolukse jongeren en het Be vrijdingsfront RMS. Het gaat hier waarschynlijk om een en dezelfde j ongerengroepering. Goed nieuws voor nieuwe spaarders, want als die tussen 9 mei en 10 juni bij de Amro Bank een spaarrekening openen, kunnen ze een fraaie duurzaam uitgevoerde speel boot aanschaffen voor maar f 17,50. Goed voor een fantastisch stuk vakantieplezier voor de kinderen. En eigenlijk geen geld. Zeker als u bedenkt dat tijdens deze periode elke nieuwe Amro spaarder ook nog f 7,50 spaar- premie krijgt bijgeschreven. Overigens is deze premie één maand lang niet opvraagbaar. De minimum-inleg bedraagt f 15,-. Dus snel aktie ondernemen. Want het zou kunnen zijn dat uanders even op de boot moet wachten! Nu bij elke Amro Bank. AUVtHltNTIb Geluk bij een ongeluk dat Royal Nederland een polis heeft voor al uw kostbaarheden. verzekering maatschappij nv Van onze Haagse redactie DEN HAAG Al sinds het begin van het pinksterweek- einde wordt er tussen de over vallers in de trein en de school in Drente en de autoriteiten niet meer gesproken over het eisenpakket dat de Zuidmoluk se overvallers begin vorige week bekend maakten. Er wordt noch over de totaliteit van het eisenpakket, noch over de details gesproken, zei men gisteren in het crisiscentrum in het ministerie van justitie te Den Haag. De Zuidmolukse overvallers eisten in een zeer gedetailleerde brief onder meer de vrijlating van 21 Zuidmo lukse gevangenen en een vliegtuig op Schiphol om hen naar een onbe kende bestemming te brengen. Tot en met vorige week vrijdag is er steeds vrij uitvoerig contact tussen overvallers en autoriteiten geweest over het eisenpakket. Van onderhan delingen was daarbij geen sprake. „Onderhandelen gebeurt alleen als er gelijkwaardige partners zijn", al dus een woordvoerder in het Haagse crisiscentrum. Bij dat contact over de gestelde eisen zijn door de overvallers steeds op onderdelen concessies gedaan, zonder dat deze door de min of meer vrijblijvende en soms ook geëmotio neerde aard van de contacten hard gemaakt werden. Een van de conces sies was vrijdagochtend onder meer dat de gegijzelden niet mee zouden behoeven te gaan in het vliegtuig naar het buitenland. De mededeling van justitie dat er niet meer over het Zuidmolukse ei senpakket gesproken wordt vormt een vervolg op de bekendmaking van afgelopen maandagmiddag dat de overvallers er niet langer op zou den staan gegijzelden mee te nemen naar het buitenland. Het was toen niet de bedoeling dat die mededeling naar buiten zou ko men, reden waarom minister Van Agt diezelfde avond een verklaring uitgaf waarin stond dat vorige week door de kapers weliswaar een vage toezegging in die richting was ge daan, maar dat niet vaststond hoe zwaar die toezegging moest worden gewogen. In een poging de gang van zaken rond de eisen iets duidelijker te maken werd gistermorgen beslo ten mee te delen dat er helemaal niet meer over de eisen wordt gepraat. Justitie benadrukt daarbij overi gens dat dit niet betekent dat de eisen volledig van de baan zijn. ze kunnen op enig moment weer onder werp van gesprek worden, aldus een woordvoerder. In het crisiscentrum blijven de drie belangrijkste voor waarden van de autoriteiten in dat geval keihard overeind: geen gegij zelden mee naar het buitenland, geen wapens mee in een vliegtuig en de bestemming moet bekend zijn. In het crisiscentrum in Den Haag vergaderden de meest betrokken ministers gistermiddag lang over de vraag van de kapers om bemidde laars De ministers Den Uyl en Van Agt verlieten in de loop van de mid dag om beurten dat beraad om een bezoek te brengen aan paleis Huis ten Bosch om de Koningin te advi seren over de kabinetsformatie. Mi nister Van Agt was gistermorgen ook enkele uren in de Tweede Ka mer om de vergadering van de CDA-fractie voor te zitten. door Jan Sloothaak GLIMMEN „Communicatie is een grondrecht. Dat geldt ook voor de Zuidmolukkers die nu mensen gegijzeld houden." Dit zegt ds R. Kuijlenburg, hervormd predikant in het Gelderse Wychen, in de buurt van Nijmegen. Hij is één van de groep mensen die zich heeft aangeboden om de gegijzelden af te lossen. Dit aanbod is tot nu toe door het beleidsteam afgewezen. Als ds Kuijlenburg over com- ming van de kapers. Een klei- oplossing mogelijk is. Dan i; Van onze parle- mentsredactie DEN HAAG Dr Drees jr, die al jarenlang de voorman van DS'70 is, denkt er sterk over de po litiek te verlaten. Hij overweegt zeer ernstig om die persoonlijke con sequentie te trekken uit het feit dat DS'70 bij de verkiezingen van vorige week abrupt van zes op één Kamer zetel teruggeworpen werd. Drees vindt dat een nieuwe man of vrouw na de duidelijke uitspraak van de kiezers DS'70 moet gaan lei den. Hij denkt daarbij aan nummer twee op de kieslijst, voormalig Twee de Kamerlid Mevr. Van Veenendaal, of aan de secretaris van DS'70, Ruud Nijhof. Drees wil na gesprekken met zijn partijgenoten binnen enkele weken tot een beslissing komen. Omdat hij in afwachting van het beraad binnen zijn partij nog geen definitieve be-, slissing heeft willen nemen zal Drees op 8 juni, wanneer de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd wordt, nog wel gewoon zijn benoeming aanvaarden. municatie als grondrecht spreekt, doet hij dat onder meer tegen de achtergrond van wat er in Duitsland is gebeurd rond de Baader- Meinhof groep. De leden van deze groep zijn volstrekt van elkaar en van de maatschap pij geïsoleerd. „Ons volk moet niet die kant op. Niet nu, maar ook niet in de toe komst", aldus de predikant. Hij ls er tegen dat de verbin ding tussen de trein bij On nen en de school te Bo vensmilde niet wordt gerepa reerd. De Molukse overval lers kunnen daardoor geen onderling overleg meer ple gen. „Wij denken dat isolatie angst, daardoor wan hoopsdaden, en dus geweld oproept. Isolatie moet wel onlustgevoelens oproepen". Van de ongeveer tachtig mensen die na het smeden van een vredescomplot in de Jeruzalemkerk te Zwolle (af gelopen zaterdag) achter de oproep zijn gaan staan, zal er een zestal paraat blijven. Beurtelings staan ze met een bord met opschrift op strate gische punten. De anderen blijven bereikbaar om alsnog gegijzeld te worden. De reacties van het publiek zijn uiteenlopend. Verreweg de meesten komen de posten de leden van de groep vertel len dat ze veel liever mee zouden doen aan een bestor- ner aantal mensen stelt zich wel op achter de groep, die een geweldloze oplossing voorstaat. In totaal drie men sen uit de omgeving van de gekaapte trein hebben zich ook bereid verklaard om be schikbaar te zijn voor het vervangen van gegijzelden. Er zijn ook veel mensen die de groep voor gek verslijten. Ds Kuijlenburg heeft daar begrip voor. „Maar het is wel verdrietig dat je voor een va ge idealist wordt uitgemaakt, als je het evangelie tot uit gangspunt wilt nemen", zucht hij. De groep denkt dat met over leg en geduld een geweldloze het echter wel noodzaak dat de gegijzelden niet te lang in hun benarde positie zitten en dat ze worden afgelost. Nog eeh andere reden om zich als vervanger aan te bie den is een zeker schuldgevoel over het koloniale verleden van Nederland, waarvan de huidige moeilijkheden een gevolg zijn. Om die reden wil de groep ook in de toekomst in contact treden met de Zuidmolukse gemeenschap. Een poging hiertoe is al ge daan. Enkele Zuidmolukse kopstukken houden de deur voor de toekomst wel open, maar willen zich op dit mo ment afzijdig houden. Het toekomstige gesprek zal vooral over de politieke ach tergrond moeten gaan. „Waar we als groep nog niet over hebben gesproken, maar wat ik persoonlijk wel graag zou zien, is dat we dan met de regering ook praten over on ze verhouding met de Indo nesische regering. Daarbij zal dan het gehele vraagstuk mee moeten spelen: het poli tieke onrecht dat de Zuidmo lukkers is aangedaan maar ook het vasthouden van dui zenden politieke gevangenen in Indonesië. Dat is één complex", aldus ds. Kuijlen burg. Een derde reden om met de actie door te gaan is het to nen van solidariteit met de gegijzelden. Gezin De predikant uit Wijchen heeft eerst overleg gepleegd in zijn gezin. „Eerst was mijn jongste zoontje van elf er te gen dat ik me aanbood om me te laten gijzelen. Hij had daar zelf echter geen vrede mee en vond het later wel goed. Zijn broers en zijn zusje en mijn vrouw staan er ook achter. Als één van hen tegen was had ik het niet gedaan, nu wel. Wel is in het gezin afgesproken dat er slechts één van hen zou meedoen. Een achttienjarige zoon van de predikant wilde zich ook wel beschikbaar stellen. Verschillende mensen van de groep komen voort uit kerke lijke en niet-kerkelijke vre desbewegingen. Er is een op roep uitgegaan naar alle Van een onzer verslaggevers BOVENSMILDE Vorige week toen hij hoorde dat een groot aantal Groningse taxi chauffeurs naar Bovensmilde ging om de plaats van de toen nog gegijzelde kinderen in te nemen, was hij op de trein naar Assen gestapt. Een onge veer vijftigjarige timmerman uit Breda die „de kinderen kwam redden". Hij had 25 gul den van zijn vrouw gekregen. Zij stond volkomen achter hem. Een enkele reis Breda Assen kostte 23 gulden, dus hield hij twee gulden over om een broodje te kopen. Dat was meer dan genoeg. Hij had im mers aan een enkele reis vol doende. Na ongeveer twee da gen en een nacht rondhangen bij de school in Bovensmilde stapte hij doodvermoeid en diep teleurgesteld bij ons in de auto om mee te rijden naar Assen en later naar Amsterdam. De marechaussee had hem bij de dranghekken al tegenge houden. „Het is eigenlijk heel eenvoudig, die kinderen eruit en ik erin. Dan is de zaak toch opgelost. Ik heb het aan de marechaussee uitgelegd, maar die lachten maar wat. Ik heb zelf drie kinderen, het had hen ook kunnen overkomen". En hij laat uitgebreid een se rie foto's zien. „Toen met die watersnood in Zeeland, in '56 was dat geloof ik, ben ik er ook heengegaan, om mensen te redden. Dat doe ik, waar men sen in nood zijn ga ik er heen om ze te redden. De mare chaussee begrijpt er niets van. Waarom laten ze mij niet door. Ik heb die ouders hier gezien, hoe erg ze eraan toe zijn. Het is toch eenvoudig, ik erin en die kinderen eruit. Wat er daarna moet gebeuren zien we dan wel. Het belangrijkste is dat die kinderen vrij komen". De man sprak met een zeer zachte en nauwelijks ver staanbare stem en schudde mismoedig zijn hoofd over zo veel onbegrip. In Assen was op dat uur van de nacht zelfs geen zak patat meer te krij gen. Hij reed mee naar Amsterdam en viel prompt in slaap. christenen, voorstanders van geweldloze acties en ook de volksvertegenwoordigers. Van de laatsten heeft nie mand gereageerd. Tot de deelnemers behoren onder meer ds F. Bobeldijk te Zwol le, de heer J. P. Feddema, wetenschappelijk hoofdme dewerker van de VU in Amsterdam, voorzitter E. Huisman van de stichting ac tieve geweldloosheid te Zwol le, J. H. te Molder, deken van de rooms-katholieke kerk te Zwolle en W. Platvoet van het Centrum voor geweldloze weerbaarheid in Amsterdam. De actie is tot nu toe ge strand op de weigering van het beleidsteam. „Eén argu ment is de vrees dat er op ons geschoten zal worden, maar dat hadden we zelf ook al bedacht", aldus ds Kuijlen burg. En argument is ook dat de kapers het wel niet zullen willen. „Wij vinden echter dat de kapers dat dan zelf maar moeten zeggen. Dat hoeft het beleidsteam niet uit te maken". De groep vreest dat de rege ring een gewelddadige oplos sing als laatste redmiddel niet uitsluit. Bikkelharde mensen met bikkelharde mensen tegenover zich wor den nog bikkelharder. Het gewelddadige denken van de overvallers kan misschien echter een tikkeltje omgebo gen worden door een andere dan zo'n harde benadering", meent de predikant. „Wij denken dat een geweldloze oplossing kan door overleg en geduld en hiertoe schep je betere mogelijkheden als de gegijzelden worden afgelost. Van een onzer verslaggevers ZUIDLAREN Moeders van de in de school In Bovensmilde gegijzelde kinderen en van in de trein zittende kinderen kun nen dit hele verdere Jaar voor een rustperiode terecht in het rust- en herstellingsoord „De Berkenhof" in Zuidlaren. Het bestuur van deze instelling heeft besloten dit rustoord tij delijk en belangeloos open te stellen voor de opvang van moeders, die bij de gijzelings zaken betrokken zijn. Dit hele jaar zullen constant twee bed den beschikbaar zijn voor die moeders, die op medische indi catie een tijdje rust moeten nemen. Het bestuur van „De Berken hof" zal zich omtrent de moge lijke opname van moeuers, be trokken bij de gijzelingen, in verbinding stellen met het me disch team, dat belast is met de nazorg van de betrokkenen. Normaal is De Berkenhof be doeld als rustoord voor vrou wen die na een operatie of ern stige ziekte een tijdje op ver haal moeten komen. Van een onzer verslaggevers ASSEN De groep mensen die zich ter beschikking heeft gesteld om van plaats te verwisselen met de gegijzelden in de trein en de school zegt gistermorgen een positieve re actie te hebben gekregen van het beleidscentrum. Na een gesprek met Justltievoor- lichtster mevrouw Toos Faber kreeg men te horen, dat zodra dat „nuttig en nodig" wordt geacht, gebruik zal worden gemaakt van de diensten van de groep. Dat hoeft overigens niet perse uit wisseling tegen de gegijzelden te zijn, de groep heeft ook aangeboden koeriersdiensten te verrichten tus sen de treinkapers en de bezetters van de school, nu de telefoonverbin ding tussen hen is verbroken. Elf leden van de groep hebben zich bereid verklaard koerirsdlensten te vervullen, bijvoorbeeld door het overbrengen van boodschappen ln gesloten enveloppen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 3