jantjes: een kabinet met
jrachtige meerderheid
eel volmacht-stemmen
Meneer van het radio-
1 tijdsein. Draagt u toevallig
- 'n Seiko Quartz horloge?
Winst voor grote drie
Hun vader heeft
zojuist een spaar
rekening geopend.
^)A moet in komende jaren duidelijk karakter tonen
Verder regeren,
zegt Van Thijn
(NI
Seiko Quartz.
Eens zullen alle horlo3es zo nauwkeurig zijn.
beieuwe regelingen niet voldoende bekend
Asperen als
eerste: na
elf minuten
eerst mn
QoudlfadnSe
K opeten..!
Fraaie speelboot
nieuwe Amro spaan
)ERDAG 26 MEI 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet3
int een onzer verslaggevers
1 aanjHAAG „Het CDA moet in de komende regeringsperiode meer zijn eigen karakter tonen".
?d Sas de eerste reactie van mr. W. Aantjes op de verkiezingsuitslag. Bij alwezigheid van de
lijk lijsttrekker, leverde mr Aantjes als nummer twee op de lijst het commentaar.
belangrijkste conclusie
it de kiezers hebben gekozen
tn „gematigd vooruitstrevend
dat?* Over de eventuele komende
s niêpgscombinatie met de PvdA
hete hij op, dat hier een zeker
den.jto zit, omdat de winst van de
ij ziif is gekomen van de kleine
:erug partijen,
criiri
maafliar grote winst, aldus mr. Aan-
Dond^at de PvdA voor de keus bij
sonfnende kabinetsformatie rede-
e votiZijn de winst tegenover het
den te buiten. Desgevraagd gaf
IsdaAntjes toe. dat een regerings-
n de Patie van CDA met de als
lij votief voor regeren met de
tempmogelijk is. „Dat een alterna-
jS( jS altijd goed voor de
fratie", voegde hij er aan toe.
oenk t
voor het deelnemen
regering is, dat het CDA-
duidelijk herkenbaar is in
ij zoi£erinesprogram. Verder noem-
Aantjes het belangrijk, dat de
om(jde regering kan steunen op
oude;
lend i
oedei
een krachtige parlementaire meer
derheid. Bij de formatie
onderhandelingen moet het volle ac
cent op de programma's vallen.
Korte formatie
Over de formatie wilde mr. Aantjes
verder niets zeggen. Hij wilde dit
aan de lijsttrekker overlaten.
Ed van Thijn, de fractieleider van de
PvdA in de Tweede Kamer, ver
klaarde, dat de kiezer de voorwaar
den van de PvdA heeft ingewilligd.
De partij kan en moet nu verder
regeren.
Het regeringsalternatief (CDA en
WD), waarover mr. Aantjes nog
even sprak zou volgens Ed van
Tfiijn niet steunen op een werkbare
meerderheid. „Gezien het karakter
van het CDA," merkte hij op, „heb.
je voor een regeringscombinatie met
het CDA toch wel een meerderheid
van 85 zetels nodig." Gezien de ver
kiezingsuitslag, geloofde Ed van
Thijn (ook mr. Aantjes en D'66-
fractieleider Terlouw lieten zich in
deze geest uit), dat de kabinetsfor
matie niet lang hoeft te duren. Hij
maakte hierbij wel de opmerking,
dat na de val van het kabinet het
klimaat tussen PvdA en CDA er niet
beter op is geworden.
Aantjes, tweede op de CDA-lijst
achter Van Agt, zei nog dat „de
kiezers afstand van alle extremen
hebben genomen. Het volk is voor
stander van een gematigd progres
sief beleid", zo oordeelde Aantjes.
Voortzetten
De voorzitter van het CNV, de heer
J. Lanser concludeerde uit de ver
kiezingsuitslag, dat het Nederlandse
volk zich zeer goed heeft kunnen
vinden in het gevoerde beleid. „Het
(ADVERTENTIE)
:rk
oven'
Sic
■broei
Seiko heren-horloges vanaf f 150.-
Seiko Quartz heren-horloges al vanaf f 350,-
R.l
Rc
deelnemen aan het kabinet," zei de
heer Lanser, „heeft de partijen geen
windeieren gelegd." Volgens hem
moet daarom het beleid worden
voortgezet."
Opmerkelijk was, dat mr. Ch van
Veen, vooreitter van het VNO, de
heer Lanser op dit punt niet tegen
sprak. Wel wilde hij wat meer nuan
ces aanbrengen.
De heer Van Veen vond het belang
rijk, dat het CDA geen bijwagen
meer zal zijn van de PvdA. Met mr.
Aantjes was mr Van Veen het eens,
dat het CDA in de komende rege
ringsperiode meer zijn karakter
moet gaan tonen. Er zijn nu immers
nog al wat CDA-stemmen naar de
WD gegaan. Het toekomstig beleid
moest volgens mr. Van Veen „gema
tigd progressief zijn."
-Terug van niets
„We zijn teruggekomen van prak
tisch niets." Dat was het verheugen
de commentaar van Jan Terlouw, de
fractieleider van D'66. „Op het
ogenblik zijn we de enige middelgro
te partij in Nederland."
Terlouws conclusie was, dat PvdA
en CDA een stabiele regering kun
nen vormen. Deze regering moet een
„redelijk vooruitstrevend en ver
standig beleid" voeren. Het is duide
lijk, dat de kiezer zich hiervoor heeft
uitgesproken. Met een goed stel con
structieve mensen moet een korte
kabinetsformatie mogelijk zijn.
De lijsttrekker van de PPR, Ria
Beckers die de PPR zag terugge
drukt naar de kleine partijen, toon
de zich wel teleurgesteld. „Maar we
zijn niet verslagen," zei ze. De PPR
had de grote teruggang niet ver
wacht. Evenals de lijsttrekker van
de verliezende DS'70, de heer W.
Drees jr., weet Ria Beckers de ne
derlaag aan de concentratie van de
stemmen o de drie grote partijen.
Dr. Verbrugh, de fractieleider van
het GPV, die zijn aanhang ongeveer
zag gehalveerd, noemde ook deze
oorzaak. Ook wees hij op de gijzelin
gen in Onnen en Bovensmilde. „We
beleven nu zo iets als een oor
logstoestand," aldus de verklaring
Van Verbrugh. „Dan hebben de
mensen meer de neiging te stemmen
op de regeringspartijen."
-ank-w
lin,
t bei
heel
*een onzer verslaggevers
[TERDAM Opvallend veel mensen hebben gisteren gebruik gemaakt van de mogelijkheid
lij volmacht te stemmen. H oewel gisteravond nog geen cijfers hierover beschikbaar waren,
pen er mededelingen met deze strekking uit verscheidene plaatsen.
k foekend zal zijn is het stemmen
"Imacht onlangs sterk vereen-
{d en bij de verkiezingen van
ïn kon deze eenvoudiger pro-
i voor het eerst toegepast wor-
le vereenvoudiging gold vooral
aensen die in hetzelfde stem-
t wonen: voor hen was een
verklaring onder aan de op-
ikaart voldoende. Vooral van
zeer eenvoudige procedure is
,.1 een veelvuldig gebruik ge-
PS vt Iets minder werd gebruik ge-
r van de wat ingewikkelder re-
.5 om iemand uit een ander
neus Istrict te machtigen, doch dit
toch meer dan bij vorige
sn. In dat geval moest
een bepaalde datum een
ormulier op het raadhuis
Ikt de voorlichting over de
mogelijkheden nog te-
iten te zijn. Dat kwam on-
tot uiting op het stembu-
op de luchthaven Schiphol
was. Veel mensen die op
waren en wilden stemmen
hltPkt weten welke formali-
cneifej hadden moeten vervullen
een anjer stembureau dan
—.li hun eigen district te stem-
tlf>e voorzitter van het stembu-
np te Éoest heel wat mensen die zich
d 0Vg^dden moeten afwijzen omdat
kant fulmd hadden op de secretarie
Gronf1 woonplaats een kiezerslegi-
,m. «aart aan te vragen.
"^^embureau op Schiphol trok
ïerderder niet zo erg veel belangs-
lo fChoewel er met &ote borden
,w ^Terwezen werd. Toen de stern
en r gisteravond geteld waren,
r*AT er ach^tien CD A-stemmers
A lit te zijn, twaalf die voor de
rte ter£0Zen' 38 VVD'ers, één PPR-
__gpr- twee cpn'ers en twaalf
1 |JV De stemmen werden bij de
lil H van de gemeente Haarlem-
ir, waarin Schiphol ligt,
Mevrouw Van Agt bracht giste
ren in Groesbeek twee stemmen
uit, ook die van haar man die
door de gijzelingen niet zelf naar
zijn woonplaats kon om te
stemmen.
Een van de eersten die gister
morgen op dit stembureau ver-<
scheen was het WD-Tweede Kamer
lid mr. G. C. Berkhouwer, die ont
vangen werd met een groot glas kar
nemelk. Het was de eerste maal dat
op de luchthaven een stembureau
ingericht was.
In het onder de ban van de gijzelin
gen liggende Bovensmilde in Drente
leek de opkomst gisteren niet door
de gebeurtenissen van de laatste
dagen beïnvloed. Ook daar waren
zoals uit de meeste andere plaatsen
ook gemeld was 's morgens al
meer kiezers opgekomen dan bij vo
rige malen het geval was. Dit werd
toegeschreven aan het verlangen
van veel bewoners om omstreeks
twee uur, het tijdstip dat het ultima
tum volgens de dreigementen zou
aflopen, thuis te zijn. De Zuldmo-
lukse bewoners van Bovensmilde
zijn, zoals we gisteren meldden, me
rendeels statenloos en hebben dus
geen stemrecht.
Voor het eerst konden reizigers op Schiphol gisteren hun stem uitbrengen.
ADVERTENTIEI
Laat uw voeten
van de buitenlucht
genieten!
Plein Alf. Echt lederen vederlichte
dames-sandaal, met doelmatig voetbed
en solide poro-zolen. In 4 kleuren
zwart-wil-blauw en beige.
Maten 36/42. Prijs 49,50
Wiegel
Een van de beide stembureaus in
Bovensmilde zou oorspronkelijk ge
vestigd worden in de openbare
school waar nu de kinderen gegij
zeld worden. Het bureau werd nu
verplaatst naar de christelijke
school die er dicht in de buurt ligt.
Via een mededeling die huis aan
huis verspreid werd, waren de kie
zers van deze verplaatsing op de
hoogte gebracht.
Voor de vele mensen die betrokken
waren bij de gijzelingen waren niet
zoveel maatregelen getroffen om
hen toch te kunnen laten stemmen.
„Veel militairen die ingezet zijn,
worden driemaal per dag afgelost,'
zodat stemmen voor hen niet onmo
gelijk was. Veel anderen werken vee
lal in beroepen waarin ze altijd kun
nen worden opgeroepen", merkte
een woordvoerder van Justitie giste
ren op en hij voegde eraan toe:
„Tenslotte laat minister Van Agt
ook zijn vrouw bij volmacht
stemmen".
W el waren er speciale maatregelen
genomen om de 850 manschappen
van de mobiele eenheden van de
rijkspolitie die ingezet waren in
Glimmen en Bovensmilde te kun
nen laten stemmen. Dinsdag waren
met speciale koeriers hun stembil
jetten gebracht en na onderteke
ning zijn die weer afgeleverd bij de
opgegeven gemachtigde.
Geen koffie
De opkomst was overal in het land
vrijwel onmiddellijk nadat de stem-
bureau's gistermorgen geopend wa
ren, zeer groot. „We hebben nauwe
lijks tijd een kopje koffie te drin
ken", zei een lid van een stembureau
in een van de grote steden. In ver
scheidene plaatsen deed men een
nieuwe ervaring op: men moet in de
rij staan voordat men het stemhokje
inkon.
WD-lelder Wiegel vond dat zijn par
tij met zes zetels winst het „rede
lijk" heeft gedaan, na ook al zes
zetels winst in 1972. De PvdA heeft
de kleine linkse partijen „opgege
ten", vond Wiegel. De verklaring
hiervoor zoekt de WD-lelder in „de
donderwolk van publiciteit" die de
PvdA kreeg van met name de
VARA.
Ook KVP-fractievoorzitter Andries-
sen constateerde „een duidelijke
hergroepering aan de linkerzijde".
Andriessen vraagt zich af in hoever
re Den Uyl nu nog wel erin kan
slagen een gematigd beleid te vt -
ren, nu hij zoveel nieuwe linkse
klanten erbij heeft gekregen. De
uitslag toont volgens Andriessen
dat „het Nederlandse volk een ge
matigde koers wenst". Joop (Den
Uyl) zal dat goed in de gaten moeten
houden". Een CDA-WD-regering is
volgens Andriessen „een politieke
mogelijkheid. Meer wil ik daar nu
niet over zeggen".
CPN
Marcus Bakker verklaarde de grote
terugval van 2ijn partij, de CPN, uit
de „resolute" afwijzing door de
PvdA van het CPN-aanbod om mee
te regeren. De mensen hebben zorg
en onzekerheid, door de werkloos
heid en ook door de gijzelingen.
Toen de PvdA samenwerking met
de CPN onmogelijk maakte, zijn de
mensen veiligheid gaan zoeken bij
Utrechtsestraat 123
Gelderlandplein 8
Amsterdam
tel. 020 - 23 37 01
hel huis der extra brede
zes-teens modellen
bij Zwartjes kunt u ook per
post besteller voor verzending
naar binnen- en buitenland!
DONDERDAG - KOOPAVOND
Den Uyl, aldus Bakker. Ook heeft de
„Amerikaanse" manier van cam
pagne voeren gunstiger gewerkt
voor de PvdA dan voor de CPN.
De Jong
Staatssecretairs De Jong van het
CDA vond het voor de hand liggen,
dat het CDA opnieuw kiest voor de
voortzetting van de samenwerking
met de PvdA. Een samenwerking
met de WD vond staatssecretaris
De Jong een mager alternatief. Ook
staatssecretaris Mertens toonde
zich tevreden en sprak zich uit voor
een voortzetting van de PvdA-
CDAcoalitie.
Eigen mensen
De voorzitter van het CDA, de heer
Piet Steenkamp, concludeerde, dat
het CDA zijn eigen mensen heeft
behouden. „De andere kleine chris
telijke partijen zijn bijna wegge
vaagd", merkte hij op. Steenkamp
dacht, dat de kabinetsformatie nog
wel moeilijkheden zou opleveren.
Getalsmatig is de combinatie tus
sen PvdA en CDA het sterkst.
„Maar," zei Steenkamp, „in Neder
land is wel eens vaker niet de groot
ste combinatie tot regeren ge
roepen."
Ook minister Duisenberp van finan
ciën (PvdA) toonde z.ch verheugd
over de sterke trek naar de grote
partijen De wens van de kiezer is,
aldus Duisenberg, dat het beleid
wordt voortgezet.
CHU-fractievoorzitter Kruisinga
voorspelde een niet makkelijke ka
binetsformatie en vreesde een insta
biele regeringsperiode. Gezien de
uitslag vreesde hij een radicalise-
,ring in de PvdA.
Vervolg van pag. 1
Ik hoop
dat de formatie van korte duur zal
zijn, maar het klimaat is na de val
van het kabinet niet verbeterd.' dat
zal de nodige ingetogenheid vragen,
aldus Van Thijn. Volgens hem zou
een combinatie van CDA-WD,
minstens over 85 zetels moeten be
schikken, gezien ook de verschillen
de vleugels binnen het CDA
Deze opvatting werd begrijpelijk te
gengesproken door de WD. Me
vrouw Van Someren-Downer, frac
tieleider in de senaat, meende dat de
krappe meerderheid toch nog vol
doende zou zijn. WD-leider Wiegel
liet zich daar niet over uit. Hij toon
de zich alleen tevreden met het re
sultaat dat zijn partij heeft behaald.
Minister-president Den Uyl toonde
zich gisteravond zeer verheugd over
de grote opkomst. 'Een pure winst
voor de democratie', zei hij.
Hoger bod?
De door de PvdA geëiste acht (PvdA)
tegen acht (CDA) plus den Uyl als pre
mier als minimum is met de verkiezings
uitslag natuurlijk helemaal geen punt
meer. De vraag is echter of de PvdA het
bod nog zal willen verhogen. Daar doelde
Aantjes uiteraard op toen hij doelde op
uitbuiting door de PvdA van de verkie
zingsuitslag. Minister Duisenberg (PvdA)
liet overigens zorgvuldig in het midden of
D'66 wel in een nieuwe regeringscombi
natie mee zal kunnen doen, gezien het
feit dat de partij in de verkiezingscam-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De eerste
verkiezingsuitslag rolde gister
avond al elf minuten na het
sluiten van de stembureaus
van de ANP-telex: in de 2592
inwoners tellende gemeente
Asperen in Zuid-Holland bleek
de opkomst zeer groot te zijn:
89.2 procent. Het CDA kwam
er op 33,7 procent, de PvdA op
26.4 procent, de WD kwam op
19.5 (vorige Kamerverkiezing
drr'.ien). De RPF behaalde
daar 1,4 procent.
Acht minuten né Asperen
volgde de Utrechtse gemeente
Renswoude (3082 inwoners).
Zij meldde een opkomst van
89.3 procent en winst voor alle
drie de grote partijen. De der-
ue uitslag kwam om zeven mi
nuten voor half acht: die van
het Limburgse Bemelen. Daar
was de opkomst nog groter: 98
procent. Ook daar winst voor
de „drie groten", met verder
als meest opvallende cijfer een
teruggang van de PPR van 8.1
procent in 1972 naar 1.7 pro
cent nu.
pagne zich van de PvdA heefi verwijderd
De Kleineren
De winst van de grote partijen is duidelijk
ten koste gegaan van de kleineren in de
politiek. Zetelverlies voor PPR (van 7
naar 3), CPN (van 7 van 2) DS70 (van 6
naar 1) Boerenpartij (van 3 naar 1) GPV
(van 2 naar 1) PSP (van 2 naar 1) en
RKPN (van een naar nul). Alleen het
SGP handhaafde zich goed. Mogelijk zal
ook het RPF als enige nieuwe partij in de
kamer komen met een zetel, maar dat
hangt nog af van de precieze berekening
van de restzetels.
Grootste verschuiving
Premier Den Uyl heeft de indruk,
dat de verkiezingen de grootste fun
damentele verschuiving teweeg heb
ben gebracht in dertig jaar. Op het
moment dat drs Den Uyl zijn com
mentaar gaf, was 70 procent van de
stemmen geteld. „Dat opent
perspectieven", aldus Den Uyl na
afloop van een beraad in het crisis
centrum in Den Haag. De mensen
zijn vaak intelligenter, dan in arro
gantie wel eens wordt gezegd, aldus
de premier.
ADVERTENTIE
het vers gebraden
lOminuten haantje van
Herman Kramer
„M«m, Bonzo cn de poos lijn wef von
uw nieuwe hoed
Goed nieuws voor nieuwe spaarders, want
als die tussen 9 mei en 10 juni bij de Amro Bank
een spaarrekening openen, kunnen ze een fraaie
duurzaam uitgevoerde speelboot aanschaffen voor
maar f 17,50.
Goed voor een fantastisch stuk vakantieplezier
voor de kinderen. En eigenlijk geen geld. Zeker als
u bedenkt dat tijdens deze periode elke nieuwe Amro
spaarder ook nog f7,50 spaarpremie krijgt bijgeschreven.
Overigens is deze premie één maand lang niet
opvraagbaar. De minimum inleg bedraagt f 15,-. Dus
snel aktie ondernemen. Want het zou kunnen zijn dat u
anders even op de boot moet wachten!
Nu bij elke Amro Bank.
