ödgorny uit bwjet-top Frankrijk lamgelegd Verkiezingscampagne in Spanje begonnen Podgorny: stap voor stap naar de top M-Afrika veegt Young mantel uit Kans op herziening van Belgisch bestel groter ftdig aftreden als Hdent verwacht Grootste staking sinds 1964 Hertzog als partijleider afgetreden Arabische prins bij Carter G 25 MEI 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet Ie •IAJ gie v oor j it erf schi wbi ht4 jken Uit het politbureau, het tot orgaan van de Sowjet- biet gegeven. Uit niets is °ldat Podgomy vrijwillig is r bew. Meestal vermelden de ve persberichten dat een af- arbejaats vindt vanwege de leef- b gezondheidstoestand van ckene. Ook wel wordt er bij dat het aftreden op eigen plaats vindt. Dat is echter niet gebeurd, stas Dfet bekend gemaakt of Pod- den p grotendeels representatie- oedi^e van president van de en 3nie zal neerleggen. Het is tot h ondenkbaar dat iemand sen. t blijft die geen lid van het %u meer is, zo menen poli- "trubmemers. De president van Z°it-Unie wordt benoemd door 'r °Ptsie Sowjet, het nationale omi^t van de Sowjet-Unie. De oskojende vergadering van de lk in' Sowjet vindt plaats op 16 vergadering zou het be- ntstf^uien vallen dat Podgorny waapresidentschap neerlegt, and, l >sko<COn teer(de plenaire zitting van het °P^ comité van de communis- Dartij werd ook het aftreden da2, gemaakt van Konstantin 4*w' secretaris van het "ott< comité. Katoesjew werd on- moernd tot Sowjet-vertegen- 4aarer bij de Comecon, de Oos- °°Pfee tegenhanger van de Euro- gemeenschap. Het stond voor :nt waarnemers al enige tijd t de 48-jarige Katoesjew zijn rgn het centrale comité zou afstaan. Hij wordt opge- loor Konstantin Roesakow, ormalig ambassadeur van de •Unie in Mongolië, een stro- m Breznjew. Zijl K<j n toU (AP. Reuter, UPI) „Kameraad Podgomy het centrale comité van de partij bevrijd van hten van het lidmaatschap van het Politbureau tt centrale comité van de Sowjet-Unie". Deze I eling die het einde lijkt te markeren van de .tiefp van de president van de Sowjet-Unie, werd iet n gedaan door radio Moskou. 'ijk e 'Chtsh voor het vertrek van de De 74-jarige Nikolai Podgorny was een van de drie leden van de trojka die in 1964 de leiding van de Sowjet- Unie overnam van partijleider Niki- ta Chroesjtsjov. De beide andere leden van het driemanschap zijn partijleider Leonid Brezjnew (70) en premier Kosigin (73). Het besluit dat Podgorny uit het politbureau zou gaan werd gisteren genomen tijdens de vergadering van het centrale co mité van de communistische partij dat 250 leden telt. Dit comité maakt uit wie er lid zijn van het politbu reau. Tot gisteren telde dit mach tigste orgaan van de partij vijftien leden. De laatste tijd was wel steeds duidelijker geworden dat partijlei der Leonid Brezjnew zowel in het politbureau als in het centrale comi té de dienst uitmaakte. Grondwet De afgang van Podgomy kwam gis teren geheel onverwacht. Het centrale comité was bijeen om zich te beraden over een herziening van de grondwet. Partijleider Brezjnew betoogde dat het dringend noodza kelijk was een nieuwe constitutie op te stellen ter vervanging van de ou de die dateert uit 1938, toen Stalin aan het bewind was. Sedert die tijd hebben er grote veranderingen plaats gevonden aldus Brezjnew. „Onze staat heeft zich sedert 1938 ontwikkeld van de dictatuur van het proletariaat naar een staat van het hele volk. De kapitalistische omsin geling bestaat niet meer. Socialisme is een wereldsysteem geworden en er is een machtige socialistische ge meenschap in de wereld gevormd. De positie van het wereldkapitalis- me is ernstig verzwakt. Al deze ver anderingen maken een ingrijpende verandering in de grondwet van de Sowjet-Unie noodzakelijk," aldus Brezjnew. Afgelopen vrijdag verrichtte president Podgomy in tegenwoordigheid van de twee andere leden van de trojka nog een officiële daad door de ondertekening van een economisch samenwerkings verdrag met Finland. Van links naar rechts Podgomy, Koelakov (ten dele zichtbaar), Kosigin, Brezjnew en Soeslov. PARIJS (Reuter, UPI, AFP) De algemene staking van 24 uur van de Franse vakbonden heeft het land gisteren voor het overgrote deel lamgelegd. Aan de staking, de uitgebreidste sinds de studentenoproeren van 1964, hebben volgens de vakbeweging acht tot tien miljoen werknemers deelgenomen. De belangrijkste tekenen van de sta king waren het wegvallen van de elektriciteit, het stilleggen van het openbaar vervoer, het gesloten zijn van scholen, banken en fabrieken en het niet verschijnen van kranten. De luchtvaartmaatschappijen in Frank rijk moesten het binnenlandse ver keer met de helft beperken maar het overgrote deel van de vluchten naar buiten kon normaal worden uitge voerd. In de gezondheidszorg werd weinig gestaakt; de vrees dat slechts in urgente gevallen operaties zouden worden uitgevoerd werd niet be waarheid. Slechts vijf tot tien pro cent van het medisch personeel kwam niet op zijn werk. ^"jster wil 'grijze' gebieden mi* ersii' eeni rk in| JjjpTAD (Reuter, UPI, AFP) De Zuidafrikaanse autoritei- o.a fbben de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Andrew Young er van beschuldigd tijdens zijn bezoek aan ifrika gemaakte afspraken te hebben geschonden. iafrikaanse minister van bin- Ise zaken Mulder zei dat de l in Pretoria de zaak hoogst opneemt maar hij maakte Bojidelijk welke consequenties n» VIid daaraan denkt te verbin- Mulder had Young zich afspraak moeten onthouden elinffe uitspraken „die controver- deztn of hartstochten kunnen op- ren j». waarnemers menen dat de itijd|k aanse bezwaren zich rich- uurJen de contacten die Young oppositieleiders en tegen heime ontmoeting met twee tenleiders uit Soweto. Ook iung de Zuidafrikaanse zwar- igespoord tot een campagne 'eldloos verzet. Iafrikaanse radio leverde ook op het Amerikaanse beleid suidelijk Afrika. Volgens de itator van de staatsomroep e^3e Amerikaanse politiek tot J Zuidafrikanen te ontmoedi- ,leidt dit beleid tot conflicten i vroeg of laat tot Zuidafrikaanse minister van sport en onderwijs, Piet Koornhoof mede delingen gedaan over een toe komstig politiek stelsel in zijn land waarbij zwarten zouden mogen wo nen in blanke gebieden. Zuid- Afrika, aldus de minister, is op weg naar een politiek stelsel waarin de verschillende rassen tenslotte in staat worden gesteld deel te nemen aan het centrale proces van de be sluitvorming. Het nieuwe systeem zou te vergelijken zijn met dat van Zwitserland, dat een federale staat is die door kantons wordt gevormd,, aldus de minister die erop aandrong dat er „grijze" gebieden moeten ko men in het witte deel van Zuid- Afrika. Ofschoon minister Koomhof zich zeer voorzichtig uitdrukte wordt zijn toespraak hier toch gezien als zeer belangrijk. Zuid Afrika heeft thans behoefte aan een „cultureel pluralisme", aan een „gelijk naast elkaar voortbestaan in een land waar betrekkingen bestaan die die nen tot onderlinge steun", en dit alles „in een land van mensen van verschillende huidskleur, cultuur, talen en geloven". Cultureel pluralisme, aldus Koomhof, biedt Zuid-Afrika meer beleidskansen alsmede een „politie ke wendbaarheid" maar het bete kent tevens een „belangrijk afstand- nemen van het parlementaire stelsel van Westminster". Een commissie van het kabinet geleid door minister van defensie Pieter Botha is al bezig voor dat parlementaire stelsel een alternatief te zoeken. Koomhof maakte duidelijk dat er geen sprake van is dat Zuid-Afrika zijn beleid van „afzonderlijke thuis landen" die eens onafhankelijk moeten worden, wil laten varen. Een van die thuislanden, Transkei, werd in 1976 onafhankelijk. Een tweede volgt in december. Ongeveer 150.000 vakbondsleden hielden gisteren tegen de middag een betoging in Parijs, die met name gericht was tegen de sociaal- economische politiek van de rege ring-Barre. Onder het roepen van leuzen als „we wensen geen bezuini gingen" vroegen zij onmiddellijke maatregelen om de werkloosheid te rug te dringen. Deze werkloosheid treft ruim een miljoen mensen, dat is 4,8 procent van de beroepsbevol king. De demonstranten werden ge leid door Georges Seguy, voorzitter van de grootste vakbond van Frank rijk, de communistisch georiënteer de CGT en Edmond Maire, de leider van de links-radicale CFDT. Achter hen liepen de leider van de Franse communisten Georges Marchais en de voormalige socialistische kandi daat voor het burgemeesterschap van Parijs Georges Sarre. Het was voor het eerst in meer dan tien jaar dat alle Franse vakbonden gezamenlijk optraden. Met name de gematigde Force Ouvrière van André Bergeron, die zijn aanhang vooral heeft onder „de witte boor den", liet het tot nu toe vaak afwe ten. De staking van gisteren was zorgvuldig in schema gezet. Men was er op uit zo weinig mogelijk chaos te scheppen en de gewone mensen zo min mogelijk te treffen. Zo kon het dan ook gebeuren dat de elektriciteit pas werd verminderd op een tijdstip dat de meeste huisvrou wen het allernodigste werk achter de rug hadden en werd dit deel van de actie opgeheven vlak voor de tijd van het avondeten. Niet overal was de staking even dui delijk te voelen. Zo bestond de in druk dat in de hoofdstad Parijs en in het noorden van het land minder mensen aan de stakingsacties deel namen dan was verwacht. Dit gold ook voor het staalgebied in Lotha ringen. Volgens waarnemers heeft ongeveer de helft van de Franse werknemers aan de stakingen deel genomen. De grootste deelname werd geschat onder onderwijzend personeel en onder mijnwerkers. Open brief enk afspraken in de Soedanese hoofdstad <cm afgelegde verklaring "~^oung ontkend dat hij afspra- id gemaakt met de Zuidafri- autoriteiten. „Ik weet niet Kuid-Afrika doorgaat voor een )irersieel onderwerp. Ik dacht Uitspraken, die ik heb gedaan 1 belang waren van de toekomst lid-Afrika. Ze waren bedoeld ^*in vreedzame veranderingen rj moedigen en om het zowel als blanke Zuidafrikanen mo te maken samen te leven. Dat let omstreden moeten zijn," Voung. nietfmier van Zuid-Afrika John r is gisteren in zijn land terug- tl na een verblijf van een week 5 ve ipa, waar hij onder meer heeft estei^en met de Amerikaanse vice- „00ent Walter Mondale en de pre- in van Ivoorkust Houphouet Over de besprekingen met h .lie zei Vorster dat niemand had verwacbt dat de njf^an ervan zou overtuigen dat res eid de beste oplossing is voor frika. Maar hij, Vorster, had ej j >odschap „duidelijk doorgege- ^Waarnemers zijn over het alge- tbetlvan menln8 dat Vorster zijn j aan Europa een succes vindt melijk door zijn ontmoeting in louphouet Boigny. Hij zou j j ee de indruk kunnen wekken d geïsoleerd te staan als men djt nken en een zekere weerklank d«^den biJ verscheidenen Afri- 'ord^Planden-dle gevoelig zijn voor ir fceurtenissen in Angola en eeefr.uren na de terugkeer van pre- 6^Vorster uit Europa heeft de Sovjet-volkslied krijgt weer tekst MOSKOU (DNA) Het Sov- jet-volkslied dat sinds de ont luistering van Stalin op het twintigste partijcongres van 1956 geen tekst heeft, krijgt weer woorden. Hiertoe heeft de voltallige vergadering van het centrale comité van de commu nistische partij der Sovjet-. Uniegisteren besloten. De nieuwe tekst en een „muzi kale bewerking" van de in het oorlogsjaar 1944 ingevoerde en door A. Alexandrow gecompo neerde melodie, moeten nog door het presidium van de op perste Sowjet goedgekeurd worden. De tekst van het volkslied werd indertijd weggelaten omdat hij lof op Stalin bevatte. Het huidige besluit van het centrale comité houdt ongetwij feld verband met de viering van de zestigste verjaardag van de Oktoberrevolutie die op 7 no vember met grote luister ge vierd wordt. De vakbond CGT heeft gisteren in een open brief president Valéry Gis- card d'Estaing gewaarschuwd dat ze hun bezuinigingspolitiek moeten stopzetten. „We zullen doorgaan met staken als de redelijkheid het niet wint van onverantwoordelijke koppigheid," aldus de CGT. Het is de vraag of de regering door, deze staking haar bezuinigingspolitiek zal wijzigen. In een vraaggesprek voor de radio heeft CGT-leider Se guy gisteren gezegd „dat de hele werkende bevolking van Frankrijk zich tegen de kapitalisten heeft ge keerd." Hij stelde dat de president een grote fout begaat als hij de acties als van voorbijgaande aard beschouwt. Seguy heeft gisteren nog premier Barre en de president van het Franse werkgeversverbond, schrif telijk onderhandelingsvoorstellen aangeboden, „die zij reeds sinds ja ren van de hand hebben gewezen." Van het antwoord op deze voorstel len zou de verdere gang van zaken afhangen, zo zei Seguy op een persconferentie. In welingelichte kringen wordt het niet uitgesloten, dat de Franse rege ring concessies zou kunnen doen, hoewel van de zijde van het bureau van de premier verluidde, dat men daar de 24ste mei als „vuurwerk zonder toekomst" beschouwt. PRETORIA (Reuter) Albert Hert zog treedt af als leider van de Her- stigte Nasionale Partij. Dit is giste ren meegedeeld door het hoofdkan toor van deze uiterst rechtse partij die de Zuidafrikaanse regering van premier Vorster er herhaaldelijk van heeft beschuldigd te slap op te tre den tegen de zwarte bevolking. Op het congres van de partij dat aan staande zaterdag wordt gehouden, zal de opvolger van de 77-jarige Hertzog worden gekomen. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM Nikolai Podgomy, die in 1965 Anastas Mikojan opvolgde als president van de Sowjet-Unie, heeft zijn carrière gemaakt in de communistische partij van de Oekraïne. Nikolai werd in 1903 geboren in een arbeidersgezin. Op zijn vijf tiende werkte hij al in een fabriek. Reeds voor zijn twintigste was hij de voorzitter van de afdeling van de communistische jeugdorgani satie in zijn geboortedorp Kar- lowka, nadat hij actief had deel genomen aan de communistische revolutie. Tussen beide wereldoorlogen was Podgomy werkzaam in de voe dingsindustrie. Na de inval van Duitsland in 1941 kwam hij aan het hoofd te staan van een Mos kous instituut voor voeding. In 1944 keerde hij terug naar de Oe kraïne om de leiding op zich te nemen van de strijd tegen de hon gersnood die daar was veroor zaakt door de terugtrekkende Duitse militairen die alles achter zich vernietigden. In die tijd werkte hij nauw samen met Niki- ta Chroestsjew, de latere nationa le partijleider, die toen nog aan het hoofd stond van de commu nistische partij van de Oekraïne. Na Stalin Podgomy begon pas echt carrière te maken na de dood van Stalin. In februari 1956 werd hij gekozen tot lid van het centrale comité van de Russische communis tische partij en in 1957 volgde hij Kiritsjenko op als eerste secreta ris van de communistische partij van de Oekraïne. Op 18 juni 1958 werd hij kandidaat-lid van het presidium van het centrale comi té van de Russische communis tische partij en op 5 mei 1960 gewoon lid. Zijn werkzaamheden breidden zich steeds meer uit. Zo ging hij in 1959 met partij theoreticus Soes- low naar Marseille. In 1960 reisde hij met Chroestsjew naar Boeka rest om het partijcongres van de Roemeense communistische par tij bij te wonen. In januari 1963 was hij aanwezig bij het overleg tussen Chroestsjew en de Poolse partijleider Gomoelka in Warschau en nam hij deel aan het partijcongres van de Oostduitse communistische partij. In decem ber van dat jaar stond hij aan het hoofd van een Russische delega tie die een bezoek bracht aan Cuba. Ondanks de mislukking van de oogst in de Oekraïne in 1960 werd Podgomy op het 22ste partij congres van de Russische com munistische partij in oktober 1961 herkozen als lid van het centrale comité. Twee jaar later werd hij gekozen tot secretaris van dit comité. Ontspanning Podgomy was nauw betrokken bij de gebeurtenissen van 1963 en 1964 die aan de ene kant leidden tot een ontspanning tussen Oost en West maar aan de andere kant tot een verscherping van de ver houding met China. Nog kort voor de val van Nikita Chroestsjew in 1964 hield Podgorny een rede waarin hij de opstelling van Chi na scherp veroordeelde en waarin hij toen tevens melding maakte van een conferentie ter voorberei ding van een discussie tussen alle communistische partijen, in Mos kou te houden. Na de machtsovername in okto ber 1964 door Brezjnew en Kosi gin heeft Podgorny zich steeds een trouw aanhanger van deze beide heren betoond. Binnen deze trojka fungeerde hij als derde man die een groot deel van de representatieve taken waarnam. In 1965 werd hij voorzitter van de opperste Sowjet, het parlement van de gezamenlijke deelstaten van de Sowjet-Unie en als zodanig trad hij op als president van zijn land. Hij bracht bezoeken aan Oostenrijk, Italië, Marokko, Alge rije, Turkije en Finland. Onlangs maakte hij nog een reis door een aantal landen in zuidelijk Afrika. Gisteren was nog niet precies be kend wat de reden is van het afscheid van Podgomy uit het po litbureau, het machtigste li chaam van het staatsbestel van de Sowjet-Unie. Meestal wordt meegedeeld in dergelijke gevallen dat de hoge leeftijd of de slechte gezondheid van de betrokkene een langere vervulling van de functie niet meer mogelijk maakt. De hoge leeftijd kan echter moei lijk als reden worden aangevoerd omdat de twee machtigste man nen in het politbureau, Kosigin en Breznjew even oud zijn als Podgomy. Ook de gezondheids toestand van Podgomy levert nauwelijks een argument. De pre sident maakte op zijn recente reis door Afrika een bijzonder vitale indruk, wat van Kosigin en Breznjew de afgelopen maanden moeilijk gezegd kon worden. MADRID (Reuter, UPI) De eerste dag van de gisteren officieel begonnen verkiezingscampagne in Spanje is niet geheel zonder incidenten verlopen. Een communistische studente werd in haar been geschoten en verschillende communistische plakkers wer den lastig gevallen. Gisternacht om twaalf uur begon het officiële gedeelte van de verkie zingscampagne waaraan meer dan 150 partijen meedoen. Ze brengen meer dan 4500 kandidaten in de ring. Duizenden jongeren gingen gisteren na twaalven op pad om affiches van de partij van hun keuze aan te plak ken. Van de ongeveer 5000 commu nistische plakkers die in het land actief waren verklaarden verscheide nen door rechtse tegenstanders te zijn lastig gevallen. Communisten Felipe Gonzalez, de leider van de Spaanse socialistische partij PSOE, presenteerde het programma van zijn partij. Hij wees erop dat dit programma aanzienlijk verschilt van dat van de communistische partij van Santiago Carrillo. Deze opmer king leek te zijn ingegeven door de recente verklaring van Carrillo dat er geen verschil bestaat tussen het socialisme en het communisme in Spanje. De propaganda voor de partijen van het democratisch centrum ging gis teren ook van start. Overal versche nen aanplakbiljetten met het portret van premier Adolfo Suarez met het onderschrift: de veilige weg naar de democratie. Volgens een in de liberale krant El Pais verschenen opiniepeiling heeft zestig procent van de Spanjaarden al besloten op wie ze zullen stem men. Volgens de opiniepeiling kan het democratisch centrum van pre mier Suarez rekenen op twintig pro cent. De twee socialistische partijen PSOE en PSP op respectievelijk 13,4 en 3,9 procent, de communisten op 5,8 procent en de Volksalliantie, het rechtse bondgenootschap onder leiding van Fraga Iribame op 5,7 procent. Verdrag President Ramalho Eanes van Por tugal heeft gisteren in Madrid de grondslag gelegd voor een nieuwe militaire samenwerking op het Ibe risch continent. Eanes voerde over leg over een herziening van het sterk verouderde pact tussen Spanje en Portugal dat dateert van voor de Tweede Wereldoorlog. Dit verdrag, Iberisch pact genaamd, is een verdrag van vriendschap en wederzijdse non-agressie, voorna melijk opgesteld om Spanje en Por tugal buiten een oorlog te houden. Het pact voorziet niet met zoveel woorden in militaire hulp wanneer een opstand tegen het gevestigde gezag plaats heeft, maar wel in we derzijdse consultatie wanneer een der partijen van mening zou zijn dat de veiligheid van het Iberisch schiereiland wordt bedreigd. De Amerikaanse president Jimmy Carter ontving gisteren een van de machtigste mannen van Saoedl-Arabië, kroonprins Fahd. Bij aankomst op het Witte Huis hield de prins een pleidooi voor een Palestijns nationaal tehuis. De prins zei erg hoopvol te zijn met betrekking tot het succes van de besprekingen met de Amerikaanse president, gezien diens recente uitspra ken. We moeten de kans voor een oplossing van de situatie in het Midden- Oosten grijpen nu die er is, zo zei Fahd tegen Carter. BRUSSEL (Reuter, UPI, ANP) Er is een goede kans dat de nieuw te vormen Belgische re gering de hervorming van het staatsbestel rond zal krijgen. Dat is gisteren gebleken toen kabi netsformateur en demissionair pre mier Leo Tindemans het overleg af sloot tussen vier mogelijke rege ringspartijen, de christen democraten, de socialisten, de Vlaamse nationalisten en het Brus selse front. Tindemans is van me ning dat hij nog voor het einde van deze week een nieuwe regering kan vormen. De onderhandelingen hebben zeven tien dagen geduurd en vonden vrij wel afgesloten van het politieke ge beuren plaats in het Egmontpaleis. De delegaties, die aan de besprekln- gen hebben deelgenomen zijn het eens geworden over een sociaal- economisch programma, maar wat nog belangrijker is, over de zogehe ten communautaire vraagstukken, dat wil zeggen de staatshervorming. Dit akkoord voorziet onder meer in de oprichting van drie .raden', voor Vlaanderen, Wallonië en Brussel elk één, die onder de nationale regering en het parlement opererend een ei gen uitvoerend orgaan zullen krij gen. Na een grondwetswijziging is voorts voorzien in een .senaat der gewesten', die de huidige Belgische senaat moet gaan vervangen. Tinde mans wil de staatshervorming in tweeën uitvoeren, een overgangsfase en een definitieve fase, die gekop peld is aan de wijziging van de grondwet. Een van de knelpunten in alle ge sprekken over de taalproblematiek is altijd geweest wat er met de hoofd stad Brussel diende te gebeuren. Het is Vlaanderen steeds een doorn in het oog geweest dat de Franse in vloed steeds groter werd. Het nu bereikte akkoord bevat de afspraak dat de grenzen van Brussel niet zul len veranderen en dat betekent dat er geen gemeenten aan Brussel zul len worden toegevoegd. Daarmee wordt dan de Franstalige uitstraling van de stad begrensd. Het akkoord dat gisternacht werd bereikt is ook voor Tindemans zelf als een verrassing gekomen. Maan dagavond nog verklaarde hij weinig hoop te hebben en zei hij de onder handelaars nog tot middernacht de tijd te geven. Gistermorgen vertelde de formateur verheugd dat er ,een eerbaar akkoord' was bereikt. Het zal een ommekeer brengen in het politieke leven van ons land, aldus Tindemans. Als de partijen de ko mende dagen hun goedkeuring ge ven aan het onderhandelingsresul taat zal een CVP-BSP-Volksunie- FDF-regering kunnen worden ge vormd, die 173 zetels heeft in het 212 leden tellende Belgische parlement.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7