Alibi van Menten door
Duitse getuige ontkracht
Meer ernst gevraagd van het bedrijfsleven
„Vrijheid Belangenvereniging
Minderjarigen in het geding"
HouRia
op
de been!
PPR,Ujst4
Economie en biologie
gericht op actualiteit
Verdachte zou in juni 1941 in Lemberg zijn geweest
(abinet laat
^«bruine cafés'
mgemoeid
Eindexamens HAVO en VWO
Papierfabriek
stopt productie
gevaarlijke stof
Zitting tegen zeven leden was niet openbaar
Opus Popus in Eindhoven (2 en slot)
ipDAG 14 MEI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
9
De 64-jarige Westduitser Hans
fsler, die gisteren tegen Pieter
nten getuigde, op weg naar de
l' htszaal.
nn onze Haagse redactie
'EN HAAG De oude door-
sans kleine „bruine" cafés zullen
do« un deuren voorlopig nog niet
Sti Deven te sluiten. Veel van deze
1 lies voldoen niet geheel aan de
ken die de drank- en horecawet
uittelt op het gebied van oppervlak-
t. of inrichting. Volgens de be-
i.50|aande bepalingen zouden die
daarom per 1 juari volgend
moeten sluiten. Het kabinet
ift dat echter niet willen doen,
.at veel van die cafés een be-
ijke sociale functie vervul-
Het kabinet is gisteren ak-
1 gegaan met een nieuw
ntwerp dat het voortbe-
van die bruine cafés zo vpel
lijk moet waarborgen. „We
foben de gezelligheid in deze
lor zichzelf gerechtvaardigde ei-
n op het punt van de inrichting
wr laten gaan", zei Den üyl.
door Leo Kleyn
AMSTERDAM De 64-jarige
Westduitser Hans Geisler heeft
gisteren verklaard dat Pieter
Menten kort na de Duitse aan
val op de Sowjet-Unie in juni
1941 in Lemberg (het tegen
woordige Lwow) verbleef, als
gast van het Einsetzkomman-
do dat onder leiding stond van
generaal dr. Eberhard Schön-
garth. Daarmee ontkrachtte
hij het alibi van Menten, die
beweert dat hij op 7 juli 1941,
toen hij betrokken zou zijn ge
weest bij een massa-executie in
Podhorodce, een 150 kilometer
van Lemberg verwijderd dorp,
niet in die streek was.
Geisler, die zich te elfder ure via
diplomatieke weg als getuige gemeld
had. maakte als SS-Scharführer, een
onderofficiersrang, deel uit van het
betrokken Einsatzkommando. Met
dat commando naar Lemberg ge
stuurd. zou hij bij het midcfageten
meermalen naast Menten aan tafel
hebben gezeten. Naar zijn zeggen
was Menten, die hij nooit in uniform
had gezien, belast met bijzondere
opdrachten.
Hij vertelde de bijzondere straf
kamer van de Amsterdamse
rechtbank ook dat hij een keer met
Menten was meegereden naar diens
landgoed in Sopot, dat in handen
van de Russen was gevallen. Aan dat
uitstapje werd ook deelgenomen
door een ingenieur en een tolk. Hij
zei niet de indruk te hebben gehad
dat Menten, zoals de officier van
justitie het uitdrukte, „onder toe
zicht stond, laat staan bewaking".
Menten beweert dat hij gedwongen
was diensten voor de Duitsers te
verrichten.
'Erg enthousiast'
Geisler was geen getuige geweest
van de executies die het commando
verrichtte, omdat hij daaraan naar
zijn zeggen niet wilde deelnemen.
Menten zou zich over de executies
„erg enthousiast" hebben uitgelaten.
Ook zou hij de mening hebben ver
kondigd dat een lid van het com
mando dat volgens geruchten een
hoogleraar in diens huis had doodge
schoten, het ridderkruis moest
krijgen.
Uit een familie-album had Geisler
twee in die tijd gemaakte vergeelde
foto's meegenomen. Een daarop in
burgerkleding met gleufhoed afge
beelde man, op een van de foto's
temidden van Geisler en andere
Duitse militairen, zou Menten voor
stellen. Menten liet weten zichzelf
niet op deze foto's te herkennen.
Volgens Menten moet de verklaring
van Geisler, die hij overigens een
„eerlijke getuige" noemde, op een
misverstand berusten. Menten, die
liet weten Geisler niet te kennen,
terwijl deze de verdachte wel zei te
herkennen, beweerde veel later in
Lemberg te zijn geweest dan de ge
wezen SS-er verklaarde. Ook kon hij
zich niet voorstellen zich enthousi
ast over executies te hebben uitgela
ten, of het moest ironisch zijn
Gistermorgen werden twee leden
van de Poolse justitie als getuigen
gehoord. Beiden zijn verbonden aan
de Poolse commissie die nazi
misdaden opspoort, onder leiding
van professor Pilichowsky. Als le
den van die commissie hebben zij
onder anderen in Warschau de vroe
gere chauffeur van Menten als getui
ge gehoord.
door Henri Kruithof
EDE— Gisteren hebben de eindexamenkandidaten in het
VWO en HAVO een duidelijk nadeel ondervonden van het
systeem van keuzevakken. De leerlingen die gisteren econo
Tnie en biologie-examen moesten doen en geen wiskunde en
scheikunde in hun examenpakket hadden, konden het
nadeel hiervan duidelijk merken.
erd
iiscl
KV
nen
-isterenmorgen werd op beide
chooltypen economie geëxami
ïeerd. Met name bij het VWO
wam hieraan nogal wat wiskun
le te pas. In één van de sommen
noest bijvoorbeeld gedifferenti
erd worden, hetgeen een ty-
he wiskundige handeling is.
leerlingen die dit vak niet in
examenpakket hadden, kwa
ten hier veelal niet uit.
Ook bij het biologieexamen, dat
Ie VWO en HAVO leerlingen gis
terenmiddag moesten maken
werd ditzelfde nadeel duidelijk
ondervonden, alleen dan wat be
treft het vak scheikunde. Veel
vragen in deze examens waren
namelijk nogal chemisch gericht,
out hetgeen voor de leerlingen die
scheikunde ook in hun examen
pakket hadden niet zo'n pro
bleem was. Hun collega's die dit
tiet hadden, vonden het echter
knap moeilijk.
In het algemeen vonden de HA
VO-mensen het examen econo
mie vrij pittig. Eén van de leerlin
Ken: „Het was moeilijk, of eigen
lijk te gemakkelijk. Het waren
vragen die je eigenlijk niet ver
wachtte. Het was niet zo zeer
leerstof, maar nogal actueel ge
richt."
50
pelprijzen en niet In de koffieprij
zen. Gisteren morgen was in de
krant te lezen wat minister Lub
bers (economische zaken) hiero
ver heeft gezegd tijdens een ver
kiezingsbijeenkomst: „bij de aar
dappelprijsstijgingen was bekend
dat deze van zeer tijdelijke, aard
zou zijn, terwijl dat van de stij
ging van de koffieprijzen niet ge
zegd kan worden.
Leervragen
Die actualiteit was inderdaad he
vig aanwezig, zowel bij HAVO als
bij VWO. Zo ging bij het HAVO
Wn vraag over de stijging van de
aardappel- en koffieprijzen. Eén
van de antwoorden op dit
vraagstuk hadden de leerlingen
gisterenmorgen, dus vlak voor het
examen, uit de krant kunnen le-
ïen Gevraagd werd namelijk
waarom de regering wel heeft in-
Kegrepen in de stijgende aardap-
Het biologie-examen viel op beide
schooltypen wel mee. Met name
bij het HAVO waren veel leerlin
gen al drie kwartier d één uur voor
tijd klaar. Bij het VWO waren er
veel echte leervragen te be
antwoorden. „Het botte leerwerk
kwam heel erg naar voren", aldus
één van de leerlingen van het
Marnix-college in Ede.
De leraar biologie van deze school
was het met die leerling eens.
„Veel vragen waren erg gericht op
de fysiologie en te weinig op de
anatomie. Ik vond het examen
daarom een beetje eenzijdig." De
HAVO-biologiedocent was erg ge
lukkig met zijn examen. „Er wa
ren vragen bij die beneden het
niveau zaten, maar ook die daar
boven zaten. Daardoor krijg je
een goede schifting tussen de goe
de en minder goede leerlingen."
Beiden hadden bezwaar tegen
een tekening die in beide exa
mens voorkwam. Het ging hier
om een vraag over chromosomen.
De tekening die daarbij gegeven
werd, was erg onduidelijk. Dat
gebeurt volgens deze leraren bij
na elk jaar. Daar zijn vaak moei
lijkheden over.
Operatiegroep
Naar de twee Polen, rechter Jan
Mikulski (46) en officier van justitie
Wazlaw Szulc (64), verklaarden,
heeft de chauffeur bij die gelegen
heid een aantal belastende uitspra
ken van zijn gewezen patroon geci--
teerd. Menten zou zijn chauffeur tij
dens een uren durende autorit heb
ben toevertrouwd met een operatie-
groep van de SS naar Podhorodce te
zijn gegaan en leden van die groep
opdracht te hebben gegeven zijn
vroegere administrateur Novickyj
en diens vrouw en zwager dood Ce
schieten. Ook zou hij toen gezegd
hebben dat hij de familie Pistyner
had laten „vernietigen".
Volgens de chauffeur had Menten
tijdens die autorit gezegd korte met
ten met zijn vijanden te maken.
Over de zuster van de chauffeur, een
juriste die zich kennelijk niet tot de
vriendenkring van Menten mocht
rekenen, zou hij hebben opgemerkt:
„Als die hier was, zou ze al gauw in
de rivier drijven". Menten zou hier
aan hebben toegevoegd: „Al mijn
vijanden handel ik op adequate ma
nier af".
Op verzoek van de officier van justi
tie, mr. A. F. J. C. Habermehl, ver
klaarde zijn Poolse collega dat de
chauffeur te ziek was om in Neder
land als getuige gehoord te worden.
Volgens mr. Habermehl heeft ook de
Poolse officier alle medewerking
verleend aan pogingen de chauffeur
ook in Nederland te doen horen. Het
in zijn woning afgenomen getuigen
verhoor is bijgewoond door de justi
tiële delegatie die onlangs naar Po
len en de Sowjet-Unie is gereisd.
Kankerverwekkend
UTRECHT De Koninklijke Ne
derlandse papierfabriek heeft een
productieproces beëindigd waarbij
de kankerverwekkende stof
bischloormethyl-ether (BCME) ont
staat. De zaak was donderdag in de
ondernemingsraad aan de orde ge
steld door een vertegenwoordiger
van de Industriebond NW. Volgens
een woordvoerder van de bond zal
de KNP een definitieve beslissing
nemen over het al of niet weer door
gaan met deze productie nadat een
chemisch deskundige van de bond
een andere toelichting heeft gege
ven op de eigenschappen van
BCME.
De stof ontstaat in een mengsel van
formaline en zoutzuur dat wordt ge
bruikt voor de productie van
„natsterk" papier. Eerder deze week
kwam de zaak aan het rollen bij
Hens-Papier in Eerbeek. De directie
daar zegde alleen nader onderzoek
toe, en een beslissing binnen zes
maanden. De industriebond heeft
zijn kaderleden in het hele land ge
vraagd, op mogelijke blootstelling
aan BCME In hun bedrijven attent
te zijn. Volgens een woordvoerder
van de bond werd het omstreden
mengsel bij de KNP in Maastricht
op een bijzonder primitieve manier
gemaakt: met de hand roerend in
open tonnen op het dak van het
bedrijf.
Menten en zijn verdediger lieten we
ten geen cent voor deze getuigenver
klaring te geven. Zij hielden de
rechtbank voor dat de Poolse com
missie die nazi misdrijven opspoort,
een „vervalsingscentrale" is. bedre
ven in het opstellen van onjuiste
getuigenverklaringen. Ter onder
steuning van die bewering verwees
de raadsman, mr. L. van Heijningen,
onder meer naar een boek van de
journalist Martin van Amerongen
over Wiesenthal. Rechter Mikulski
reageerde daarop afgemeten met de
opmerking dat het hem niet bekend
is dat de commissie zich op verval
singen toelegt.
Groeten
Menten legde deze opmerking naast
zich neer en brieste dat het „hoofd
van de Poolse illegaliteit" hem had
laten weten dat het bureau van Pili
chowsky „zuiver uit misdadigers en
documentenvervalsers" bestaat. Hij
zou, zei hij, van de Poolse rechter
wel eens willen weten waarom er
geen Russische oorlogsmisdadigers
vervolgd worden. Daarop aanslui
tend verzocht hij de tolk de rechter
te vragen de groeten over te brengen
aan de vroegere president van Po
len, Gomulka, die indertijd nog
boekhouder bij hem is geweest.
Rechter Mikulski kreeg van de pre
sident van de rechtbank, mr. J. A.
Schröeder, het verzoek na te gaan of
Menten in de jaren dertig een Pools
persoonsbewijs bezat en of een bui
tenlander die toen de Poolse natio
naliteit kreeg, daarmee automatisch
andere nationaliteiten verloor. Deze
kwestie is van belang in verband
met de vraag of Menten nog Neder
lands staatsburger was, toen hij de
hem ten laste gelegde oor
logsmisdrijven pleegde. De nationa
liteit van Menten, die beweert tij
dens de oorlog geen Nederlander te
zijn geweest, is weer bepalend voor
de vraag of hij in Nederland veroor
deeld kan worden. Deze kwestie
speelde ook een rol bij de berechting
van de oud-SS-er Hans L. Ook de
verdediger van Menten heeft de
vraag of de Amsterdamse rechtbank
tot oordelen bevoegd is, aan de orde
gesteld.
Een zuster van twee eerder als getui
gen gehoorde Poolse vrouwen, Sabi-
na Jaworska, vertelde de rechtbank
gisteren evenals haar zusters gezien
te hebben dat Menten in de tuin van
zijn gewezen zakenrelatie Izak Pis
tyner in Podhorodce op 7 juli 1941
heeft geschoten op zijn vroegere ad
ministrateur Novickyj. Bij haar
eerste getuigenverhoor in Warschau
had ze gezegd niet gezien te hebben
dat Menten schoot. Bij een tweede
verhoor in Warschau liet ze weten
zich op dit punt vergist te hebben.
Gisteren bleef ze daarbij.
Tijdens het verhoor van deze getui
ge. zei haar oudste zuster, Karolina
Tuzimek, dat haar nog iets te bin
nen was geschoten. Na de massa
executie in Podhorodce, waarbij
Menten onder anderen de zwager
(AOVERTENTlEi
van Novickyj zou hebben doodge
schoten, had de broer van Menten
zich vervoegd bij de weduwe van die
zwager, die met vier kleine kinderen
was achtergebleven. De broer van
Menten zou gezegd hebben: „Wat
heeft hij gedaan? Is hij gek gewor
den? Waarom heeft hij ze doodge
schoten?" Ook zou hij de weduwe
geld hebben willen geven, maar zij
had dat geweigerd.
Sabina Jaworska zei er niet aan te
twijfelen dat de in uniform gestoken
man die geschoten had, Pieter Men
ten was, ook al had hij „zo'n ver
schrikkelijke pet" op. Ze vertelde
dat Oekraiense vrouwen haar nog
gevraagd hadden bloemen te pluk
ken „om Menten te verwelkomen",
zoals ze hadden gezegd. Menten
vocht de juistheid van de getuigen
verklaring van Sabina Jaworska fel
aan. „Zij liegt het hardst van alle
maal", liet hij de rechtbank weten.
Literatuur
's Middags voer hij opnieuw uit te
gen de manier waarop de „Poolse
staatspolitie" getuigenverklaringen
opmaakt. Hij spoorde zijn
raadsman aan de rechtbank te voor
zien van literatuur over de werkwij
ze van de Poolse politie en Justitie.
Hij sprak van „waanzin" en „ver
dichtsels" en van „geruchten" die
afkomstig zijn uiteen „dolgedraaide
geruchtenmachine". Menten zei dit
ln verband met een door de presi
dent voorgelezen getuigenverkla
ring van een Jonge Pool die op het
kantoor van Menten had gewerkt.
Ook deze verklaring was zeer belas
tend voor Menten.
Aan het eind van de zitting liet
Menten weten dat hij en zijn verde
diger graag met de justitiële delega
tie zouden meegaan naar Urycz. Hij
verzocht de president voor een vrij
geleide te zorgen. Op de vraag van
de president aan de officier of Men
ten de delegatie zou kunnen verge
zellen, antwoordde deze dat eerst
maar het verhoor van de maandag
te verschijnen getuigen moet wor
den afgewacht. Menten motiveerde
zijn verzoek met het argument dat
Het proces tegen Pieter Menten
wordt bijgewoond door zijn vrouw Me
ts (links) en dc in Parijs wonende
dochter van zijn broer Dirk.
inwoners van Urycz in zijn aanwe
zigheid geen belastende verklarin
gen over hem zouden kunnen en
willen afleggen.
De officier van Justitie deelde mee
dat zich opnieuw te elfder ure een
getuige bij hem heeft gemeld. Een in
Israël wonende man, die al op eigen
kosten naar Nederland is gekomen,
heeft laten weten dat hij inlichtin
gen kan geven over de massa
executie in Urycz, waarbij zijn moe
der en grootvader zouden zijn omge
komen. De gang van zaken bij deze
executie, waarbij Menten eveneens
betrokken zou zijn geweest, komt
volgende week aan de orde. De Is
raëlische getuige zal woensdag door
de rechtbank gehoord worden.
Normaal steken te nooit e
poot uit!
Luister vandaag naar Ria in de
"Rooie Haan".
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De weigering
van een vertegenwoordiging
van de Belangenvereniging
Minderjarigen (BM) een verga
derruimte van het ministerie
van justitie te verlaten is howel
strafbaar, niet strafwaardig te
achten. Dit verklaarde gisteren
oud-staatssecretaris van justi
tie Glastra van Loon voor het
Haags gerechtshof.
Voor dit hof stonden in hoger
beroep die leden en bestuursle
den van de BM terecht, nadat
zij eerder vorig Jaar door de
Haagse rechtbank wegens lo
kaalvredebreuk waren veroor
deeld tot honderd gulden boete
of drie dagen hechtenis. Inzet
bij deze hele kwestie is de wei
gering van staatssecretaris
Zeevalking van justitie de BM
als vakbond toe te laten tot de
22 rijksinrichtingen om daar de
collectieve belangen van de be
woners te behartigen. Hierover
wordt al ruim anderhalf jaar
overleg gevoerd tussen justitie
en de BM.
Dit leidde ertoe dat op 31
maart vorig Jaar zeven BM'ers
weigerden de ministerkamer te
verlaten nadat de staatssecre
taris gezegd had geen enkele
concessie te willen doen. Zij
moesten door de politie naar
buiten worden gedragen en
werden later vervolgd en ver
oordeeld wegens lokaalvrede
breuk. Drie van hen zijn daar
tegen in hoger beroep gegaan.
Motie
Eerder was tijdens de behandeling
van de begroting Justitie in februari
1975 in de Kamer een motie aange
nomen ondersteund door zowel
links als rechts waarin gesteld
werd dat organisaties zoals bijvoor
beeld de BM ondergehinderd con
tact moeten kunnen leggen met al
len die ln inrichtingen van de kinder
bescherming verblijven. Procureur-
generaal mr. E. Bos zei in zijn requi
sitoir te betwijfelen of de BM wel een
echte vakbond is zoals secretaris
Ruud Vreeman van het NW Jonge
rencontact eerder had betoogd. Hij
noemde verder het motief van de
materiële wederrechtelijkheid (er
kende burgerlijke ongehoorzaam
heid) waarop de drie BM'ers zich
beriepen.
Mr. Bos eiste een bevestiging van
het vonnis van de rechtbank. Na
mens de BM'ers pleitten de advoca
ten mr. W. Wladimiroff en mr. G.
Sprong voor vrijspraak, aangezien
alle redelijke middelen van overleg
gebruikt waren en de BM'ers niets
anders overbleef dan het plegen van
een zij het zeer zachte vorm van
burgelijke ongehoorzaamheid zon
der het plegen van verzet of vernie
lingen als uiterste redmiddel. De ad
vocaten overhandigden de presi
dent mr. S. H. Seperda een bundel
met verklaringen van getuigen
deskundigen onder wie de hooglera
ren Hoefnagels, Glastra van Loon en
dr. G. Mik die eensluidend tot de
conclusie waren gekomen dat deze
zaak niet strafwaardig moet worden
geacht. Op 27 mei zal het hof uit
spraak doen.
Protest
De zitting die met politie
activiteiten gepaard ging. mocht
niet worden bijgewoond door de zes
tig BM'ers die voor het begin van de
zitting buiten het Paleis van justitie
protesteerden tegen de gang van
zaken. Na afloop ging het in een
demonstratieve optocht naar het
ministerie van justitie, waar aan
staatssecretaris Zeevalking de pro
cesmap, de map met getuigenver
klaringen en een lijst met betuigin
gen van solidariteit van ondermeer
WDM, en NW Jongerencontact en
de KWJ werd overhandigd. Namens
de BM verklaarde Huig de Groot,
dat hij hoopte dat de staatssecreta
ris nabestudering van de stukken
zal ophouden met het beknotten
van de vakbondsvrijheid van de
BM.
In zijn antwoord bestreed Zeeval
king op nogal geëmotioneerde wijze
dat er sprake zou zijn van beknot
ting. Hij hoopte dat er ln een rustige
sfeer opnieuw contact mogelijk zou
zijn en dat verdere incidenten ach
terwege zouden blijven. In een nogal
gespannen stemming zei Huig de
Groot dat dat van de houding van
de staatssecretaris afhing en hij
maakte ln niet mis te vertstane
woorden duidelijk dat zoals de situ
atie nu is er van verder overleg geen
sprake zou zijn, waarop de BM'ers
abrupt het ministerie verlieten.
Op een persconferentie na afloop
verklaarde de Jurist Manuel Kneep-
kens, die als ex voorzitter van de
Coornhertliga het proces had bijge
woond dat hij het een schandalige
gang van zaken vond dat de zitting
niet voor de BM'ers openbaar was.
Hij noemde dat een ernstig prece
dent omdat hiermee aan een be
langrijke rechtsregel niet was vol
daan. Het centraal overleg van de
BM liet dan ook een krachtig pro
test horen. Huig de Groot zei nog
dat de BM'ers zullen doorgaan tot
de Hoge Raad mocht ook het hof
hen veroordelen. HIJ gaat om een
principiële zaak, namelijk de vrij
held van vakbondswerk.
Simpkins
„Hij denkt, dat
we het nog lek
ker vonden
ook
door ds P. C. Meijer
Een aandeelhoudersvergadering la
Philips demonstreert overduidelijk
dat de aandeelhouder niet slechts
bij Philips onmondig is geworden.
De consequentie is, dat op het beleid
van ondernemingen eigenlijk alleen
invloed uitgeoefend wordt door fac
toren van technologie, economie en
eventueel vakbeweging en politiek.
Gezien dat laatste is het te eenvou
dig om te stellen, dat dus de macht
in onze samenleving ln handen is
van technische en economisch be
kwame directeuren en commissaris
sen. Ook deze mensen moeten reke
nen met de factoren van politiek
maatschappelijke aard.
Terecht noemt het jaarverslag van
Philips de inbreng van de onderne
ming ..vanuit hun eigen specifieke
kennis" onontbeerlijk in de verhou-
gings vraag maatschappij-
onderneming. Alleen, als men bij
Philips die eigen inbreng zinvol
vindt, waarom staat dan aan het
eind van diezelfde alinea „WIJ staan
echter afwijzend tegenover struc
tuurveranderingen die de beslis
singsvrijheid van ondernemingen zo
danig aantasten dat hun slagvaar
digheid wordt beperkt?"
Wat is dat nu precies, die slagvaar
digheid. Een begrip dat op alle mo
gelijke momenten van stal kan wor
den gehaald als het de onderneming
uitkomt? Dat betekent overigens
wel dat Je Je gesprekspartners eigen
lijk niet serieus neemt. Maar dat
gebeurt in een dergelijk Opus Popus
van de onderneming met niemand.
Niet alleen die zogenaamde aandeel
houders of de politici, maar ook niet
de mensen die er werken. Mensen die
zich ook ln die onderneming sopts
zeer intensief afvragen of ze wel moe
ten maken wat ze nu eigenlijk ma
ken en of alle energie daaraan be
steed eigenlijk niet anders en beter
zou moeten worden besteed. Van die
vraag, die de directie toch bekend
kan zijn, vind Je niets terug ln het
Jaarverslag, hoewel er bijvoorbeeld
onder het hoofd „wetenschappelijk
onderzoek" zeker ruimte voor zou
zijn.
En als Van Riemsdijk onder applaus
zijn vrouw bedankt voor de steun,
die zij voor hem is geweest, zou het
dan serieus in te denken zijn dat alle
werknemers ln het bedrijf ook hun
dierbaarste persoonlijke betrekkin
gen zouden kunnen betrekken in de
dankbaarheid voor het werk dat ze
hebben mogen doen. Toch doet de
laatste zin van het jaarverslag een
beroep op de inzet en toewijding van
allen.
Zo moet Je constateren dat de
opstellers van het Jaarverslag zich
zelf niet serieus nemen en slechts
economie en technologie ernstig ge
nomen moetem worden. Een ontstel
lende simplificatie, waar ook onder
nemers niet aan zullen willen. En in
het algemeen christenen niet. Want
een dergelijk Opus Popus neemt het
Opus Dei, het werk van God, niet
serieus, de aarde die Hij schiep en de
schepselen die er op mogen leven, ln
het bijzonder de mens. Vanuit de
Bijbel merk Je, hoe Intens ernstig
God die mens en die wereld neemt.
Hij heeft er al het mogelijke en zelfs
het menselijk onmogelijke voor over
om dat Opus Dei geen speelbal te
laten worden van het menselijk
tekort.
Als God dan zo omgaat met het werk
van Zijn handen, dan zullen mensen
zich dat ter harte moeten nemen. En
als ondernemingen zich dan nog zo
opstellen, zoals uitkwam ln de jaar
vergadering van Eindhoven, dan
mag er nog zoveel goeds over bedrij
ven in het algemeen of Philips in het
bijzonder te zeggen zijn en dat is
er zeker ook dan mag er ook
gezegd worden dat het echt niet al
leen bij Philips zo toegaat, maar dan
zal er tenslotte toch gezegd moeten
worden dat dit bijbels gezien, ontoe
laatbaar is. Het hoeft dan echt niet
zo. Dan zullen ondernemingen wel
moeten beginnen met anderen en
zichzelf met hun eigen Inbreng se
rieuzer te nemen. Die mogelijkheden
zijn er echt wel. Misschien een aardl
ge uitdaging voor de nieuwe voorzit
ter van de Raad van Beheer bij
Philips.
(Ds Meijer is industriepredikant in
algemene dienst van de gereformeer
de kerken. Het eerste artikel stond
gisteren in de krant. Helaas is daarin
één zin uitgevallen, waarin Kamer
voorzitter Vondeling werd geïntrodu
ceerd. Het was Vondeling, die de vra
gen stelde over de hoge inkomens en
„een oppositie" bij het bedrijf be
pleitte).
