Aantjes: CDA kiest voor
een bezielde democratie
Dries van Agt: 'Jandorie, mijn beste!'
Philips batterijen
die gaan lang mee
KIEZEN
EN
DELEN
jJ&aate»
'CDA is als sneeuw'
r LEKKER n
PHILIPS
Voor alles dat heel goed
spelen draaien bewegen verlichten moet..
Opschudding in
bejaardentehuis
na radiopraatje
Sterilisaties abortuskliniek niet verantwoord
Den Uyl: voor Terlouw: „stilteplekken" in Waddenzee
koffie moeten we Drieduizend jongeren op
Drutense manifestatie
meer over hebben
CDA wil niet op
huursubsidies
beknibbelen
Congres RPF in Utrecht
V erkiezingsagenda
PPR de boot in
samen verantwoordelijk voor
een dienende overheid
stem CD A1 van agt
100.000 tussen
de fietswielen
CDA-lijsttrekker onbedreigd het fenomeen van deze verkiezingscampagne
MAANDAG 9 MEI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Vervolg van pagina 1
De
Boer vees erop dat ook de uitspraak
van de eigen AR-Partijraad van vo
rig voorjaar over de voorkeurs
uitspraak niet zou toelaten dat er
een voorkeursuitspraak kwam zon
der wederkerigheid.
De Boer zei trouwens nadrukkelijk
geen structurele voorkeur te hebben
voor samenwerking met de socialis
ten. „Ik ben geen liberalenhater",zei
hij. Zijn voorkeur is vooral geba
seerd op het feit dat hij verwacht dat
het CDA-programma het best tot
zijn recht zal komen door samenwer
king met links „Ik haak naar een
CDA dat openlijk kan zeggen: wij
willen de komende vier jaar regeren
met WD of PvdA. omdat dan ons
eigen program het best tot zijn recht
komt. Zonder dat er bij zo'n uit
spraak vooraf ook maar een CDA-
kiezer wordt verontrust, omdat hij
zijn eigen mensen vertrouwt", aldus
De Boer
„Wij hebben een duidelijke voor
keur". sprak Aantjes, „dat is voor
een kabinet dat ons zoveel mogelijk
in staat stelt zoveel mogelijk van
onze eigen visie te verwezenlijken en
van ons eigen program uit te voeren.
Wie dat lood om oud ijzer noemt is.
zelfs voor de schroothandel niet ge
schikt". aldus Aantjes, die zei dat
het CDA na de verkiezingen als
grootste partij uit de bus moet ko
men. „Ik verlang niet naar de alleen-
zeggenschap". voegde hij eraan toe.
„Ik weet niet of onze benen sterk
genoeg zijn om die weelde te dragen
en of niet evenals bij de Westduise
CDU spoedig ons voornaamste doel
zou zijn om de macht te krijgen of te
behouden". Aantjes voegde daaraan
toe dat de absolute meerderheid in
het parlement ook voor PvdA en
WD niet goed zou zijn.
Een derde
De beide anti-revolutionaire voor
mannen. die door de partijraad za
terdag in Rotterdam langdurig met
applaus werden bijgevallen, hekel
den het eendrachtig pogen van zo
wel links als rechts om het te doen
voorkomen alsof er slechts twee po
litieke hoofdstromingen in Neder
land zijn. Er is een derde, bezielde
stroming, die van de christen
democraten. aldus De Boer en Aan
tjes. wier stelling later op de dag
voor de partijraad werd onder
steund door CDA-lijsttrekker Van
Agt, die tussen de vrijheid van de
VVD en de gelijkheid van de PvdA,
een meer genuanceerde stroming
zag. „Wij moeten zo regeren dat er
meer gelijkheid komt, zonder de
vrijheid, die elk mens nodig heeft, te
vermorzelen".
Aantjes schetste de CDA-positle.
„Het bestel dat ons aantrekt is niet
dat van de socialistische bedilzucht,
evenmin dat van de liberalistische
wildgroei, maar van de bezielde de
mocratie"
Middelpartij"
Over het karakter van het CDA zei
Aantjes dat het geen middenpartij
dient te zij, maar een „middel-
partij". Een partij die het evangelie
legt naast de realiteit en tot maar
een conclusie kan komen: het deugt
niet. er is verandering, vernieuwing
nodig. „De enige rechtvaardiging
van het
CDA is als het daartoe een middel
is", aldus Aantjes, die sprak van een
realiteit waarin mensen over men
sen heersen inplaats van ze te hel
pen, waarin mensen mensen vervol
gen inplaats van ze te beschermen,
waar het recht van de sterkste
heerst inplaats van het recht van de
zwakste, en waar de schepping
wordt uitgeknepen Inplaats van
beheerd.
Niet gemakkelijk
Aantjes ging ook in op de positie
van de ARP binnen het CDA. „Wij
zijn geen gemakkelijke club voor
het CDA geweest, en dat zullen we
in de komende jaren ook niet zijn.
Maar als de ARP eenmaal kiest, dan
kiest zij ook. Dan kan er op haar
worden gerekend. Laten andere par
tijen zich in deze weken goed reali
seren: ook voor de ARP ls er geen
ander CDA dan het CDA met Van
Agt". sprak Aantjes, die de partij
raad en de gehele ARP opriep zich
achter het CDA en Van Agt op te
stellen.
CDA-lijsttrekker Van Agt hield voor
de partijraad een betoog over de
rechtsstaat. Hij signaleerde daarin
een toenemende criminaliteit, maar
zei dat er nog geen reden is voor
paniek, wel voor bezorgdheid. Het is
niet te tolereren, zei de demissionai
re minister van justitie, dat op
straat mensen worden beroofd, mis
handeld of afgeperst. Maar de roep
om zwaardere straffen vond hij te
gemakkelijk klinken. „Ik kan niet
bewijzen dat het niet waar is dat
zwaarder straffen resultaat geeft,
maar ik heb wel aanwijzingen dat
het niet zo is", zei Van Agt, verwij
zend naar andere landen, waar
zwaarder wordt gestraft maar waar
de criminaliteit sterker dan in Ne
derland toeneemt.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het weke
lijkse praatje voor de AVRO-
radio van dr. Ferry Hoogen-
dijk, hoofdredacteur van Else-
viers Magazine, heeft gisteren
in het prot. chr. bejaarden
centrum De Luwte in Amstel
veen voor enige opwinding ge
zorgd. Hoogendijk bekritiseer
de minister Boersma (sociale
zaken) en legde diens optreden
zo uit dat Boersma zou hebben
opgeroepen PvdA te stemmen
en graag zou zien dat de PvdA
de grootste partij wordt. Hoo
gendijk zei ook dat zoals socia
listen de ruiten van WD'ers
ingooien. Boersma de ruiten
van zijn eigen partij (ARP) in
gooit. Enkele luisteraars in het
bejaardencentrum begrepen
de opmerkingen van Hoogen
dijk verkeerd en namen aan
dat Boersma inderdaad had
opgeroepen PvdA te stemmen,
hetgeen de bejaarden die het
CDA een warm hart toedragen,
nogal schokte. Een telefoontje
van een van de bewoners van
het centrum naar de redactie
van Trouw zorgde ervoor dat
in de avonduren het misver
stand uit de wereld werd ge
holpen.
Van een verslaggever
LEIDSCHENDAM Het is me
disch niet verantwoord om in abor
tusklinieken sterilisaties uit te voe
ren. Met deze waarschuwing heeft
de hoofdinspecteur van de volksge
zondheid R. Drion. zich gewend tot
de artsen-coördinatoren van de 29
abortusklinieken in ons land.
Op zich kan de ingreep wel polikli-
ADVERTENTIE
nisch worden uitgevoerd. Maar er
kunnen complicaties bij optreden
die levensbedreigend zijn en alleen
in een ziekenhuis kunnen worden
opgevangen, door onmiddellijk chi
rurgisch ingrijpen. In een abor
tuskliniek is dat onmogelijk. Vol
gens het ministerie van volksge
zondheid worden sterilisaties in en
kele klinieken uitgevoerd. De hoofd
inspecteur noemt dat „laakbaar on
zorgvuldig".
Hij gaat daarmee met zijn gezag
staan achter de overeenkomstige
waarschuwing die de Utrechtse
vrouwenarts prof. dr. A. A. Haspels
onlangs publiceerde. Bij de betrok
ken techniek wordt een instrument,
de laparoscoop, door de buikwand
geprikt, waarna gas in de buikholte
wordt gebracht. Door de laparos
coop heen kan de arts dan in de bulk
rondkijken, de eileiders opzoeken en
die dichtschroeien.
Het risico bestaat, dat daarbij per
ongeluk een groot bloedvat wordt
geraakt. In dat geval moet onmid
dellijk een chirurg beschikbaar zijn
voor een buikoperatie om het bloed
vat weer te hechten.
Van een verslaggever
NIJMEGEN - PvdA-llJststrekker
Den Uyl vindt dat de Nederlander
bereid moet zijn meer voor zijn
kopje koffie te betalen. „De koffie
wordt vrijwel uitsluitend voortge
bracht in arme landen", zei Den
Uyl zaterdag op bijeenkomst in Nij
megen. „en wij moeten nu bereid
zijn die paar centen meer te beta
len voor de mensen die tegen een
hongerloon werken". Den Uyl
noemde de prijsstijging over de af
gelopen maand een fikse tegen
valler.
De prijscompensatie per 1 Juli zal
nu niet als verwacht 2,7 procent
maar 3.3 procent gaan bedragen.
Een en ander maakt nog eens dui
delijk hoe fout het was dat een
rechtse kamermeerderheid het ka
binetsvoorstel tot uitstel van de
huurverhoging verwierp, aldus Den
Uyl. Het maakt ook duidelijk dat
de slag tegen de inflatie nog niet
gewonnen is. Wel blijkt dat het
tempo van de prijsstijgingen nog
steeds een dalende tendens ver
toont. Werkgevers, vakbeweging en
regering zullen alle zeilen moeten
bijzetten om die tendens vast te
houden.
Van een verslaggever
HILVERSUM CDA-voorzitter
Steenkamp heeft tegengesproken,
dat het CDA wil beknibbelen op de
individuele huursubsidies. „Als er
in de komende regeringsperiode
bezuinigd moet worden op de over
heidsuitgaven. zal iedereen zijn
steentje moeten bijdragen. Maar
het CDA wil dan degenen met de
laagste inkomens ontzien", aldus
Steenkamp in een debat met
PvdA-voorzitter mevrouw Van Den
Heuvel in „In de roole haan".
Mevrouw Van den Heuvel had ge
zegd over berekeningen te beschik
ken waaruit blijkt dat door de in
het CDA-program genoemde bezui
nigingen bij volkshuisvesting ie
mand met een modaal-inkomen ze
ventig-gulden huur per maand
meer zal moeten gaan betalen.
„Dat zal dus gebeuren als er een
kabinet van CDA/WD komt, maar
dat moet worden tegengehouden",
zei mevr. van den heuvel. Steen
kamp deelde mee, dat een en ander
op een misvatting berust. „Het
CDA wil alleen iets doen aan de
objectsubsidies, die bewoners van
eigen hulzen krijgen", zei hij.
Van een onzer verslaggevers
DRUTEN D'66-voorman Ter
louw meent, dat militaire oefening
gen in het Waddenzee-gebied ge-'
staakt moeten worden gedurende
de tijd, dat er jonge zeehonden
geboren worden.
In het Waddenzeegebied zouden
bovendien enkele „stilteplekken"
moeten worden aangewezen, waar
geen enkele verstoring (zoals mili
taire activiteiten of recreatievaart)
geduld worden Op den duur moe
ten alle militaire activiteiten uit
het Waddengebied verdwijnen, al
dus Terlouw op een grote politieke
manifestatie in Druten.
Meer dan drieduizend jongeren wa
ren zaterdag op deze manifestatie,
die georganiseerd was door het
Vormingswerk Jonge Volwassenen
(VJV). PvdA-minister Van Keme-
nade (onderwijs) deelde mee, dat
de leeftijdsgrens voor subsidie aan
het VJV wordt opgetrokken van 27
tot 30 jaar. Op zo'n verhoging is
met name vanuit vrouwenorgani
saties aangedrongen, omdat deel
name aan het vormingswerk voor
veel getrouwde vrouwen niet moge
lijk is door de huidige leef
tijdsgrens. Op de manifestatie in
Druten waren veel Kamerleden en
naast Van Kemenade de be
windslieden Van Dam (staatssecre
taris van volkshuisvesting) en
Boersma (minister sociale zaken).
Boersma zei. dat het plan voor een
algemene wet inkomenspolitiek,
waaraan op zijn ministerie al gerui
me tijd gewerkt wordt, „nog lang
niet afgerond ls." Boersma zei ver
der, dat het CDA zich er sterk voor
zal maken „dat de sociale uitkerin
gen niet geslachtofferd zullen
worden."
Aan het slot van het Drutense eve
nement, na uitvoerige discussies
met de Jongeren, konden Kamerle
den, bewindslieden en lijsttrekkers
zich via een kort praatje trachten
te „verkopen" aan de Jonge kiezers.
De vertegenwoordigers van VVD
en DS'70 leken daarmee niet veel te
bereiken, gehoord het gejoel dat
hun ten deel viel. Applaus daaren
tegen was er met name voor Ria
Beckers (PPR) en Bram van der
Lek (PSP).
Van een verslaggever
UTRECHT „Als de RPF sneeuw
in de tropen is (een wonder), dan is
het CDA sneeuw in Nederland.
Eerst wit en dan een grijze modder-
brei. Er is daar geen principiële
opstelling meer. Men heeft de Heili
ge Schrift en de belijdenisgeschrif
ten losgelaten. Er wordt ruimte ge
geven aan rooms-katholieken en
aan het radicale evangelie." Dit zei
zaterdag Jan P. M. Rietkerk,
lijsttrekker van de Reformato
rische Politieke Federatie (RPF) op
een verkiezingscongres in Utrecht,
dat door enige honderden mensen
werd bijgewoond.
De RPF, een federatief verband
van reformatorische politieke orga
nisaties. op 15 maart 1975 opge
richt, zegt in haar basisprogramma
politiek te willen bedrijven in over
eenstemming met de normen zoals
God die geopenbaard heeft in de
bijbel. „Zij wil zich daarbij laten
leiden door de christelijke levens
overtuiging zoals die in de drie for
mulieren van enigheid en in het
reformatorisch grondmotief van
schepping, zondeval en verlossing
door Jezus Christus tot uitdruk
king wordt gebracht." De heer
Rietkerk vertelde dat de laatste
tijd de aanwas van nieuwe leden
vooral komt uit de kring van CHU
en ARP. Een aantal CH-
kiesverenigingen zou de leden zelfs
het advies gegeven hebben niet op
het CDA maar op de RPF te
stemmen.
De partij ls voortgekomen uit de
vrijgemaakt gereformeerde kerk.
Na een splitsing binnen dit
kerkgenootschap viel een aantal le
den buiten de politieke organisatie
(het GPV). Zij werden later aange
vuld door de gespreksgroep van
AR-gezlnden en anderen binnen de
AR en CHU, die verontrust waren
door de aansluiting van hun partij
en bij het CDA. Volgens de
woordvoerder zou de partij nu vier
duizend leden hebben en ruim
tachtig kiesverenigingen. De partij
is een lijstverbinding aangegaan
met de SGP en het GPV
De voorzitter, de heer P. Langerer,
constateerde onvrede met de maat
schappij bij alle politieke partijen.
Alleen keuze voor een christelijke
partijordening zou volgens hem
hiervoor een oplossing kunnen ge
ven. „Als de PvdA en andere socia
listen plus de liberalen en christen
radicalen hun zin krijgen leven we
in Nederland binnenkort allemaal
van de bedeling. De RPF mag niet
gedogen dat wetten bepaald wor
den naar menselijke maatstaven,"
aldus de voorzitter van de RPF.
Het congres betuigde in een tele
gram aanhankelijkheid aan konin
gin Juliana.
CDA: Aantjes. om 20 uur in Roosen
daal; Andriessen, om 20 uur in De
Oranjerie te Roermond; Van Leeu
wen. om 20.30 uur in De Olijftak.
Broekweg 2 te Zoetermeer; Lubbers,
om 20 uur in het Herv. verenigings
gebouw De Rank te De Lier; Van der
Stee. om 20 uur in het gemeentehuis
van Uithuizen in debat met Even
huis (WD) over grondpolitiek;
Steenkamp om 20 uur in Dongen
PvdA: Duisenberg. om 19.30 uur in
het restaurant van sporthal Basken-
burg te Vlissingen en om 21 30 uur in
de concert- en gehoorzaal te Middel
burg; Van der Doef. om 19.30 uur in
zaal Prins van Oranje te Goes; Van
den Heuvel, om 19.30 uur in de con
cert- en gehoorzaal te Middelburg;
Klein, om 21.30 uur in restaurant
van de sporthal Baskenburg te Vlis
singen; Van der Stoel, om 20 uur te
Waalwijk.
WD: Van Aardenne. om 20 uur in
café Balk te Zuidhorn; Joekes. om
20 uur in Lands End te Den Helder;
Kappeyne van de Coppello. om 20
uur in De Zwaan te Goes (Kappelle);
Van Riel, om 20 uur in hotel Homan
te Hoogeveen. Van Someren-
Downer, om 20 uur voor de Protes
tantenbond Kerkdam te Wassenaar;
Wiegel, om 20 uur in de jaarbeurs te
Utrecht.
DS'70: Drees, om 20.15 uur in 't Bol
werk Kennemerpleln 5. te Haarlem.
GPV: Verbrugh, om 20 uur in Mar-
cantl, Jan van Galenstraat 8 te
Amsterdam.
RPF: Rietkerk, om 20 uur in
Heerlen.
Radio en televisie: Nederland 2
(18.40) uitzending RPF; Nederland 2
(22.10) in Achter het Nieuws o m.
portret van de PSP; Nederland I
(23.04) uitzending Verbond tegen
Ambt. Willekeur; Hilversum I (18.19)
Uitz. Communistische Eenheidsbe
weging; Hilversum 2 (19.00) uitz.
CDA.
HILVERSUM - Om aandacht te
vragen voor de mishandeling van
dieren laat de PPR een boot inrich
ten als Ark van Noach. Dat wil
zeggen laden met allerlei dieren.
Vanaf 13 mei zal deze verschillende
havens in Nederland aandoen om
belangstellenden de gelegenheid te
geven de dieren te zien en met
Kamerleden van de PPR over za
ken als blo-industrie, proeven ten
behoeve van de cosmetische indus
trie en de verwaarlozing van hon
den en katten van gedachten te
wisselen, aldus de PPR.
ADVERTENTIE
A
Een overheid, die de mensen écht
helpt. Want de overheid is er ten dienste
van ons allemaal. En vooral voor
mensen die het moeilijk hebben in de
samenleving: werklozen, zieken,
bejaarden, gehandicapten,
alleenstaanden, verslaafden,
minderheidsgroepen. Mensen met te
weinig kansen. Daarom moet de
overheid dichter bij de mensen komen.
Daarom kiest het CDA voor een
menselijke overheid. Stem bewust.
Kies voor een dienende overheid!
DEN HAAO Meer dan hon
derdduizend mensen hebben
zaterdag deelgenomen aan de
vierde landelijke fietsdag. Om
precies te zijn: 102.716 mensen
reden een van de 74 routes die
de ANWB samen met VW's en
fietsclubs had uitgezet. De Ne
derlandse Spoorwegen leen
den, van de zesduizend fietsen,
die op de stations ter beschik
king zijn, er zaterdag ruim
vijfduizend uit. De gemiddel
de fietsroute was 35 kilometer
lang.
AOVERTENTIE
ADVERTENTIE
de vakbeurs voor
bedrijfshuishoudingen
ziekenhuizen -
verpleeginrichtingen
gebouwendiensten
van de overheid
schoonmaakonder-
nemingen
diensten voor de behan
deling van afvalstoffen
internationale vakbeurs voor
bedrijfsmatig onderhoud en schoonmaak
vakbeurs voor gemeentereiniging
en vuilverwerking
10-13 MEI
dagelijks geopend van 10-17 uur
AMSTERDAM raï
door P. L. van Enk
Elke verkiezingscampagne kent haar fenomeen: de nieuwe man, vrouw of partij
die alles en iedereen overrompelt, die de mensen in drommen doet toestromen,
de zalen tot berstens toe vult, de tegenstanders doet beven en de eigen vazallen
versteld doet staan. Van Mierlo van D'66 is het in 1967 geweest (evenals
trouwens boer Koekoek), Drees van DS'70 in 1971 en Wiegel van de WD in 1972.
Deze keer is het CDA-lijsttrekker Van Agt onbedreigd.
Waar hij ook komt, of het
Volendam is of Zwolle. Hoo
geveen of Tilburg, Dordrecht
of Den Haag. Groningen of
Rotterdam bij duizenden
komen de mensen naar Van
Agt luisteren. Daarbij wekt
hij een enthousiasme dat on
gebreideld ls. De steeds weer
in koor herhaalde initialen
CE - DE - AA. CE - DE - AA
zijn vervangen door Dries
van Agt, Dries van Agt.
Het meest verbazingwek
kend is dat Van Agt dit alles
met zeer geringe middelen
bereikt of moeten we zeg
gen dat het hem overkomt?
Hij schijnt er niet de minste
moeite voor te doen. Ook"
voor deinende en stampende
menigten blijft hij gewoon
zichzelf. Hij verheft nooit zijn
stem, in zijn ingewikkeld ge
construeerde frasen sluipt
nooit een zwaardere
krachtterm binnen dan:
„Jandorie, mijn beste". Nie
mand zal hem ooit betrappen
op plezierig klinkende leuzen
of loze beloften.
Integendeel heeft hij een
hoofdpunt gemaakt van een
nogal radicale opvatting van
ontwikkelingsbeleid en
spree)ct hij onbeschroomd uit
dat er de komende jaren wat
de groei van de particuliere
inkomens betreft niet veel. ja
zelfs veel niet mogelijk zal
zijn.
Applaus
Van Agt presenteert deze en
dergelijke impopulaire din
gen op een toon die ingeto
gen en zelfs vroom ls, en dan
ook niet bepaald schrik aan
jaagt. Zijn gehoor zal weieens
het gevoel hebben dat het
uiteindelijk wel zal meeval
len. Maar dat verklaart nog
niet waarom de mensen er
luid voor applaudisseren en
waarom Van Agt. als hij het
zou willen, ook voor punten
en komma's een staande ova
tie zou kunnen krijgen.
De bijval bij zijn publiek
wordt zelfs oorverdovend zo
dra Van Agt een terechtwij
zing naar linkt uitdeeld. Als
hij het heeft over „gedram",
„exameneisen", „toetssten
en" en meer van die dingen,
waarmee tegenwoordig de
houding van de PvdA wordt
aangeduid dan breken de
mensen de zaal bijna af: dat
lijkt wel het mooiste te zijn
wat er bestaat.
De PvdA blijkt bij CDA - ers
enorm Impopulair onver
schillig of hun achtergrond
KVP, AR of CH is. Er wordt
hartgrondig verlangd naar
revanche voor de formaUe
1973; het trauma daarvan zit
klaarblijkelijk dieper dan de
laatste jaren tot het Binnen
hof is doorgedrongen.
Er ls in het CDA een nieuw
bewustzijn gevaren dat de
rollen van toen doet omdraai
en. Dat dit alles zich met na
me tegen PvdA lijsttrek
ker Den Uyl richt, blijft niet
verborgen voor wie het
waagt, een stuk over hem te
schrijven dat ook lets van
zijn kwaliteiten aan het licht
poogt te brengen. Onlangs ls
bij de redactie van deze krant
een brief binnengekomen
van iemand die in de premier
de antl-christ meent te heb
ben herkend. Zo'n reactie ls
niet serieus te nemen, maar
er zijn er meer van. Enkele
weken geleden ging het op
deze plaats over de bui
tensporigheid van de reacties
die Van Agt bij links oproept;
het blijkt dat het protest dat
Den Uyl uit tegengestelde
richting tegemoet komt, daar
nauwelijks voor onderdoet.
In de rubriek „uit brieven
van lezers" in „Trouw" van 5
mei vragen drie AR-
bestuurder uit Barneveld
de heren Witteveen, Brand en
Knibbe nadere inlichtin
gen over de opvattingen van
Den Uyl. ZIJ betwisten niet
dat hij kiest voor „de kleine
man" als dat even zo mag
worden aangeduid maar,
zo luidt de vraag, hoe kiest
hij op het vlak van de „gees
telijke waarden"? Een moei
lijke kwestie, want waar hou
den waarden op, geestelijk te
zijn om materiëel te worden?
Den Uyl zit blijkbaar goed
waar het om het „recht der
armen" gaat, maar is dat dan
niet van „geestelijke waarde"
of is het van een andere, lage
re orde?
De laatste jaren zijn
vraagstukken die zich voor
doen ln het grensgebied van
leven en dood, sterk ln dis
cussie gekomen ook en
vooral in de politieke partij
en en in het parlement Dat
hier „geestelijke waarden" ln
het geding zijn, zal niemand
ontkennen. Den Uyl laat zich
er weinig over uit, maar in de
discussie over abortus heeft
hij zich één keer uitvoerig
gemengd. Dat was vorig jaar
Juni in Spakenburg, toen hij
antwoord gaf op vragen uit
het publiek na een spreek
beurt.
Uit dat antwoord volgen hier
enige citaten die typerend
zijn voor Den Uyls benade
ringswijze. De citaten zijn
een selectie uit een wel dui
zend woorden lange, van een
band Ie overeenomen tekst.
„Zwangerschapsafbreking ls
een zaak die de hele geschie
denis door aan de orde is. die
vaak op afzichtelijk wijze,
verboden door de wet, tot
stand kwam en ln vele landen
tot stand komt, waar ontzag
lijk veel nood mee gepaard
gaat. De afweging die daarbij
wordt verricht is een zeer per
soonlijke, waarbij ik vind dat
te allen tijde die afweging
een uiterst zorgvuldige dient
te zijn."
„Men kan een fervent tegen
stander zijn van elke abortus
en niettemin vinden dat(
de overheid gehouden is om
een wet te maken die recht
doet aan de opvattingen van
de burgers en van de
rechtssubjecten, als Ik het zo
mag stellen. Dat doen we ook
ten aanzien van tal van ande
re onderwerpen in onze sa
menleving."
„Er zijn er zie het
wetsvoorstel van de chr. de
mocratische partijen die
vinden dat de overheid ten
aanzien van de abortus aller
lei tussenwegen moet bewan
delen commissies Inscha
kelen, gynaecologen, colle
ges, normen stellen, al of niet
medisch-sociale criteria. Men
moet zich afvragen of dat
oordeel de overheid past en
of de overheid ook in rede
lijkheid gehouden kan wor
den op die wijze die toetsing
te doen verrichten, en wat
daarvan de maatschappelij
ke gevolgen zullen zijn
„Ik vind dat de enige zuivere
benadering is dat men zich
afvraagt wat de overheid in
de wet als norm dient te stel
len voor de toepassing van
abortus, gegeven het feit dat
op zo onderschelden wijze de
afbreking van zwangerschap
in de samenleving wordt be
naderd en gegeven het feit
dat ook voor de overheid hier
grenzen gelden."
„Ik geloof dat het vraagstuk
uitermate vertroebeld wordt
doordat zovelen niet schei
den dat wat zij ln hun eigen
oordeelvorming voor zichzelf
en ln hun omgeving mogen
en behoren te stellen en dat
gene wat de overheid gehou
den ls te doen, heeft af te
wegen en te overwegen."
Tot zover de citaten, ont
leend aan een spreekbeurt
van een Jaar geleden. Het zal
duidelijk zijn dat Den Uyl in
de besproken problematiek
anders kiest dan Van Agt.
Het verschil ls dat Van Agt in
sterke mate de (of zijn) norm
laat spreken en dat Den Uyl
ook hier geneigd is,
vooral te letten op de mate
waarin die norm binnen de
maatschappij (nog) functio
neert en weerklank vindt.
Wat tenslotte ook duidelijk
kan zijn, dat is dat Den Uyl
als het ware op zijn tenen
loopt als het om dit soort
zaken gaat.
,,Ik heb mijn pols verstuikt; ik kan nu
niet afwassen en ook geen huiswerk
maken".
