„Nacht und Nebel"
getuigenis na 30 jaar
Kinderbijbel
gids naar het
grote Boek
<4
Grimmig gesprek over
Berufsverbote in Neuwied
Etiketteren
ook in de kerk
gebruikelijk
UIT DE KERKBLADEN
Roermondse eisen aan priesters
Armoede is
alleen maar
mensonterend
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
MAANDAG 9 MEI 1977
KERK
Trouw/Kwartet2
Door ds. A. A. Spijkerboer
Wie zelf niet in een concentratiekamp gezeten heeft, zal nooit kunnen begrijpen wat degenen die er
wel in gezeten hebben, hebben doorgemaakt. Want degenen die erin gezeten hebben, zijn over een
grens geweest, die een mens niet móg en eigenlijk ook niet kón overschrijden, en wanneer zij
terugkomen kunnen zij niet spreken.
Nu meer dan dertig jaar na het
einde van de Tweede Wereldoorlog!
heeft Mr Floris B. Bakels wel
gesproken. Op 9 april 1942 Is hij door
de Duitsers gearresteerd en naar
Scheveningen gebracht, toen kwa
men de verschrikkingen van het
kamp Amersfoort en daarna de ge
vangenis van de „Wehrmacht" In
Utrecht, waar hij bij kon komen. In
Juli 1943 werd hij naar het beruchte
KZ Natzweiler in de Elzas gebracht,
en vandaar, bij de nadering van de
Amerikanen In september 1944, naar
Ottobrunn en Dautmergen. De
maanden in Dautmergen waren zo
verschrikkelijk, dat hij zich er weinig
van herinnert. In het kamp Valhln-
gen-Enz ls hij er door Poolse Joden
weer bovenop geholpen. Toen kwam
Dachau, waar hij op 29 april 1945 om
17.30 uur door de Amerikanen ls
bevrijd.
Nacht und Nebel
Bakels behoorde tot de „Nacht und
NebeP-gevangenen. d w z. tot de ge
vangenen. die moesten verdwijnen
zonder een spoor achter te laten.
Daaraan ontleent hij de titel van zijn
verhaal over de Duitse gevangenis
sen en concentratiekampen. Hij
heeft niet de moeite genomen om
aan zijn herinneringen een literair
tintje te geven en hij vertelt „ge
woon" wat hij zich herinnert. Daar
om komt zijn verhaal ontzettend
hard bij zijn lezers aan: Je ziet niet
alleen, maar Je hóórt ook hoe een
gevangene wordt doodgetrapt, en Je
ziet bloedende en met gele ringen
geverfde gevangenen, achtervolgd
door wespen, Natzweiler binnenko
men. En dan het verhaal over de
Poolse Jongen, die 's nachts de gou
den kronen uit het gebit van zijn
stervende vader brak. Want wie
goud bezat kon in een KZ veel be
reiken.
Dót ls het KZ: de totale vernedering
van mensen. Bakels heeft Christen
willen zijn: hij heeft een keer Kapo
Jager (Kapo's waren gevangenen,
die door de SS beloond werden om
toezicht op hun medegevangenen te
houden en die zich vaak verschrikke
lijk misdroegen) op zijn wandaden
aangesproken en hij heeft anderen
met het Evangelie moed ln gespro
ken, en daadwerkelijk geholpen.
Maar dan waren er ook de ogenblik
ken van zwakte, waarop Je Je eigen
hand. een vuil stuk blees, brood van
een stervende medegevangene zag
stelen. Niemand, die aan de con
centratiekampen ontkomen is, voelt
zich onschuldig.
Alles ln het KZ was erop gericht de
mens „langzaam psychisch en fysiek
te vernietigen terwijl hij, de gevan
gene, totaal weerloos was; en dat
daarbij van overheidswege metho
den werden toegepast, zó Intens ge
meen dat een normaal brein ze niet
eens kan bedenken. Een slagveld is
gruwelijk; onderduikersleed ls ont
zettend; KZ-iiJden ls echter demo
nisch. onwezenlijk en van een onver
sneden satanisch karakter. Het op
zettelijke. ononderbroken, allesom
vattende kwellen van een weerloos
slachtoffer: dót is het."
Getuigenis
Dr. L. de Jong zegt in het voorwoord
dat hij aan Bakels' boek meegaf:
„MIJ ls, wat de Duitse concentratie
kampen betreft, in ons taalgebied
geen publlkatie bekend waarin de
herinneringen aan het gevangenen-
bestaan zo zuiver en treffend zijn
vastgelegd als het geschrift
dat Floris Bakels nu, na een innerlijk
rijpingsproces dat meer dan dertig
Jaar ln beslag genomen heeft, aan de
openbaarheid heeft willen prijs
geven."
In de mond van de directeur van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie wil dat wel wat zeggen.
Toch heeft Bakels zijn boek niet
hierom geschreven: hij heeft het ge
daan om te zeggen, dat „ook de Al
machtige, in het gewone leven een'
vonk, ln het KZ op fenomenale wijze
tegenwoordig was en dat ls de
eigenlijke boodschap die ik te bren
gen heb."
Bakels' boek is dan ook vol van zijn
getuigenis. Er staan prachtige ge
deelten ln, b.v. de „Beschouwingen
van een monnik": zit eens we
ken lang opgesloten met naarlingen
tegenover wie Je Je niet uiten kunt,
aan wie Je niet geven kunt, van wie Je
niet ontvangt! Ontmoet dan een
vriend; Je zult merken wat vertede
ring ls, een soort wegsmelten, een
soort veilig ter ruste gaai). Besef dus
voortdurend bij al wat Je ziet, eet,
ruikt, gevoelt, ondervindt, leest: dit
ls genade. Bedenk steeds: het kan
ook anders!" Ook de dagboekaante
kening van 26 november 1944 is
schitterend: „Gerechtigheid die de
belofte hoogacnt. een overeenkomst
bindend acht, vrijheidsberoving met
de grootste voorzichtigheid toepast,
Ja de menselijke vrijheid, geestelijke
en lichamelijke, een der hoogste goe
deren acht en niet de slavernij roemt
en verheerlijkt.
Toch heeft Bakels* getuigenis ook
iets dweperigs: wanneer in het kamp
Amersfoort een razzia op Bijbels'ge
houden wordt, verstopt hij de zijne
op zijn rug, bij zijn nieren, waar zijn
Bijbel blijft hangen op het IJ
zerdraad, waarmee hij zijn broek op
houdt. Hij wordt gefouilleerd en er
wordt bij hem niets gevonden. Maar
wanneer hij dan naar de latlrines
gaat, is hij even alles vergeten, en
wanneer hij zijn broek losmaakt valt
zijn Bijbel in het drek. Hij verwijt
zichzelf dan dat hij zijn Bijbel niet
onbevreesd aan de Duitsers heeft
getoond, en zegt wanneer hij zijn
Bijbel kwijt is: „Dat was het loon
van mijn angst en gebrek aan ver
trouwen." Ik hoop, dat ik bij een
vergelijkbare gelegenheid mijn Bij
bel even mooi zou weten te verstop
pen als Bakels, en dat lk, wanneer
mijn Bijbel in de latrines viel, alléén
De steengroeve in het concentratiekamp Mauthausen.
tegen mezelf zou zeggen: „Sufferd, Je
had beter uit moeten kijken!"
Betekenis
Ik moet bekennen, dat lk liever een
preek van Karl Barth lees, waardoor
ik mij in de vrijheid gesteld voel, dan
het getuigenis van Bakels, waardoor
ik mij in het nauw gedreven voel:
Bakels is soms erg goed, maar soms
drukt hij Je door zijn geëxalteerde
toon naar beneden. De betekenis
van Bakels' werk ligt voor mij in wat
hij over de concentratiekampen zelf
vertelt, en die betekenis is onschat
baar. Ik meen dan ook, dat ieder die
dit soort lectuur aankan, verplicht ls
het te lezen. Omdat de honderddui
zenden, die niet teruggekomen zijn,
er recht op hebben dat hun stem
gehoord wordt, want Bakels vertelt
ook namens hen. Omdat het vol
strekt duidelijk dient te worden, dat
regeringen, die er concentratiekam
pen op na houden, de verderfelijkste
zijn, die er bestaan.
Floris B. Bakels: Nacht und Nebel,
mijn verhaal uit Duitse gevangenis
sen en concentratiekampen. Elsevier,
Amsterdam/Brussel, 1977.
AMERSFOORT We etiketteren ln
toenemende mate zonder eerst be
hoorlijk kennis te nemen van de in
houd. Aan dit algemeen verschijnsel
kan ook de kerk zich niet onttrek
ken. Dat ls een steenharde werkelijk
heid waarmee men rekening moet
houden. Dit zei de specialist ln ker
kelijke publiciteit, dr Anne van der
Meiden, tijdens de zomerconferentle
van de landelijke hervormde diako-
nale raad, die woensdag ln'
Amersfoort ls besloten.
Bij de discussie, die zich voor een
groot gedeelte toespitste op de pu
bliciteit en het beeld van het diako-
nale werk, constateerde men dat ve
le gemeenteleden het werelddlako-
naat, de hulpverlening aan verdruk
ten en armen in de derde wereld, als
links' zien. Iets wat voor de zending
veel minder geldt. Volgens dr Van
der Melden ls het beeld dat men van
het diakonaat heeft vaak traditiege
bonden. Ook al aanvaardt men het
zogeheten geëngageerde diakonaat,
wanneer het nog ver weg is, dan
blijkt vaak dat het vereenzelvigd
wordt met bepaalde personen, zodra
het ln de eigen omgeving komt, en
dan ontstaan ook de politieke
vragen.
Dr Van der Melden Illustreerde dit
met een bekend hervormd voor
beeld. „Zelfs als dr Van den Heuvel,
de secretaris-generaal van de her
vormde kerk. iets 'rechts' zou zeg
gen, dan zouden sommigen toch vin
den dat het een 'linkse' uitspraak
zou zijn".
';*c4
Gemengd (rouwen: een boeiende
opgave?!! Bedoeld voor kerkelijk ge
mengd verkerenden en gehuwden.
14-15 mei, Den Alerdlnck, Laag Zu-
them (tel 05290-541).
CHICAGO De r.k. bisschoppen
van de Verenigde 8taten hebben een
dringend beroep gedaan op de Ame
rikaanse regering en op zakenmen
sen om ln hun contacten met de
Oosteuropese regeringen en instan
ties meer dan voorheen de aandacht
te vestigen op de kwestie van de
godsdienstvrijheid ln die landen.
Van een onzer verslaggevers
NI JKERK Een pleidooi voor
de kinderbijbels van Anne de
Vries en Ingwersen als nog al
tijd het meest geschikt hield
drs W. Verboom, hervormd pre
dikant te Waddinxveen, zater
dag op de Jaarvergadering van
de hervormde zondagsscholen-
bond op gereformeerde
grondslag.
Het doel van de kinderbijbel, aldus
ds Verboom, moet zijn de kinderen
naar de bijbel toe te lelden, gids zijn
naar het grote Boek. Een kinderbij
bel ls niet de bijbel zelf. HIJ mag
nimmer in de plaats van de bijbel
komen. Hij is er een menselijke be
werking van.
Ds. Verboom stelde de volgende nor
men aan de kinderbijbel: zo nauw
mogelijke aansluiting aan de bijbel,
nauwe verbondenheid met de belij
denis van de kerk en nauwe aanslui
ting aan de belevingswereld van het
kind.
Het rapport van het NBO en de KBS
over kinderbijbels uit 1972 was voor
de Waddinxveense predikant zeer te
leurstellend. Hij noemde het over
trokken met een hlstorisch-kritlsche
bijbelbeschouwing, de kritiek in dit
rapport op de kinderbijbels van Van
der Hulst en Anne de Vries ls volgens
hem sterk overtrokken en houdt bij
nadere bestudering geen stand. Wel
heeft het rapport terecht gewezen op
het gevaar van moraliseren en dra
matiseren.
Van alle kinderbijbels zijn goede en
minder goede dingen te zeggen. Ds.
Verbooms voorkeur ging uit naar de
kinderbijbels van Anne de Vries en
Ingwersen. Goede verwachtingen
had hij van de aangekondigde kin
derbijbel van E. Kuijt. De kinderbij
bel van J. L. Klink noemde hij bij
zonder knap, maar een verlaten van
het reformatorische spoor. Die van
E ij km an doet volgens hem ernstig
aan de bijbel tekort. De kinderbij
bels van Vreugdenhil en Van Wijk
worden zijns inziens gekenmerkt
door een reactiegeest. Dat is geen
kracht maar hun zwakte en maakt
hen eenzijdig.
In het geheel van het zondagsschool
werk kan de kinderbijbel een
hulpmiddel zijn bij de bijbelverta
ling, bij gezamenlijke studie en kan
hij een brug slaan van de zon
dagsschool naar het gezin.
De 63-jarige Canadees Ar
nold Brown i«, zoals we vrij
dag al meldden, door de hoge
raad van het Leger des Heils
tot nieuwe generaal verkozen.
Van een onzer redacteuren
BEVERWIJK Tijdens het bezoek
van een delegatie van de Kritische
Gemeente IJmond aan de Duitse
partnerstad van Beverwijk, Neu
wied, heeft zich een grimmige ge-
dachtenwissellng voorgedaan naar
aanleiding van het politiek geweld
ln Duitsland.
Aanleiding was een opmerking van
de heer A. Veldhof uit Rijswijk, die
toegevoegd was aan de IJmond-
delegatie. Het gespreksonderwerp
was het Radlkalenerlass (resulteren
de in Berufsverbote). De Duitse aan
wezigen ln een podiumgesprek raak
ten onderling ln verhit debat, waar
na de Nederlandse afgevaardigde
trachtte de discussie te verhelderen
door een uiteenzetting te geven van
zijn zienswijze, dat het politiek ge
weld zijn oorsprong vindt in rechtse
aanslagen op studenten in de zesti
ger Jaren, waarna rechts en links
geweld elkaar opvolgden. Volgens
de heer Veldhof had de staat deze
geweldsspiraal moeten doorbreken.
Hij zocht echter zijn heil ln beslui
ten die nieuw geweld opriepen. De
heer Veldhof keurde de moord op
opperrechter Buback af, maar hij
voegde er aan toe dat men ook Ie
mand kan vermoorden zonder te
schieten. Hij karakteriseerde Bu
back als zo'n bureaumoordenaar.
Op dat moment schakelde de voor
zitter van de discussie, de heer Krei-
ter, verontwaardigd de microfoons
uit en verliet het podium en ont
stond er een geweldige spraakver
warring.
Later heeft de heer Veldhof zich
bereid verklaard zijn uitspraak ln te
trekken en de IJmond-delegatie dis
tantieerde zich van de term „bu
reaumoordenaar".
De kritische gemeente blijft zich
stellen achter de heer Veldhof en
wijst er op dat de talrijke andere
ontmoetingen ln Neuwied ln goede
harmonie verliepen.
men zijn voorbereid door de diocesa
ne ambtstoelatingscommissie.
ROERMOND - Mgr dr J. M. OIJsen
heeft normen uitgevaardigd „ten
aanzien van een eerste toelating tot
de priesterlijke ambtsuitoefening"
in het bisdom Roermond. De nor-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tol 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 946
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
OEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel. 05200-17030
Vooraf is kennis van het Latijn ver
eist. In de kennis van het Grieks kan
bij uitzondering worden gedispen
seerd De filosofiestudie moet
minstens twee Jaar duren en de stu
die van de katholieke theologie vier
Jaar. De kandidaat moet minstens
een Jaar pastorale stages hebben ge
daan. „onder deskundige leiding en
supervisie van ervaren en vrome
priesters (en eventueel ook van leken
ln teamverband met priesters)". „HIJ
moet in het algemeen blijk gegeven
hebben van werkelijke pastorale
aandacht en gevoeligheid voor het
leven van de gelovigen. Met name
moet hij kennij verworven hebben
van de noden van het sociale leven."
Om toegelaten te worden moet men
gedurende meerdere Jaren een gees
telijk leven hebben geleld, dat onder
meer gekenmerkt wordt door een
voud. gebed, dagelijkse eucharistie
viering, veelvuldig biechten, even
wichtigheid en door gemeenschap
met de hiërarchische kerk.
De opleiding moet gebeuren aan een
seminarie, dat tegelijk leefge
meenschap en onderwijsinstelling is.
Ds. R. Veldhuis, hervormd zendings
predikant ln Kameroen, schrijft ln
het zendingsblad VANDAAR:
Ook ln Nederland wordt momenteel
wel eens wat romantiserend gespro
ken over de evangelische betekenis
van de vrijwillige armoede. Maar
hier wordt met wantrouwen gekeken
naar zelfs alleen maar bescheiden
pogingen tot vrijwillige bezuiniging.
Omdat „armoede" hier totaal iets
anders betekent. Vrijwillige armoe
de kan een teken zijn van geestelijke
rijkdom en adeldom temidden van
een rijke omgeving, maar gedwon
gen armoede heeft niets verhevens,
is alleen maar mensonterend en het
enige doel kan dus zijn: de armoede
ontvluchten en ook rijk worden. Dat
verklaart voor een deel waarom ook
christelijke Afrikanen soms zo „ma
terialistisch" lijken. Vechten tegen
het „materialisme" is een privilege
voor mensen die geen gebrek lijden.
Voor de anderen zijn er andere prio
riteiten. Wat kunnen we aan deze
barrière doen? Je kunt geld geven,
bv. via zending of werelddiakonaat.
Dat ls niet slecht, ln Afrika en Azië
zijn er bepaald zaken te vinden waar
u uw geld beter aan kunt besteden
dan aan overbodige dingen in Neder
land. Maar een oplossing op langere
termijn ls het niet en op den duur
helpt het ook niet de geloofwaardig
heid van deze woorden te vergroten.
Laat lk als voorbeeld Nederlands
buurland nemen. Afrikaanse christe
nen zijn op het ogenblik erg geïmpo
neerd door de enorme geldsommen
van Duitse liefdadigheid, maar ze
weten niets van de bikkelharde posi
tie die Duitsland Inneemt in de on
derhandelingen Noord-Zuid om zijn
eigen economische belangen te be
schermen. De linkerhand (kerk)
geeft om de mensen dankbaar te
stemmen, de rechterhand (politiek/
economisch systeem) doet alles om
veel meer terug te nemen. Dat spelle
tje gaat goed totdat op een dag het
slachtoffer het principe ontdekt En
Familie in Kameroen
dan hebben we als kerk weer voor de
zoveelste maal ons gezicht verloren.
En of u het leuk vindt of niet, de
geloofwaardigheid van de evangelie
verkondiging heeft alles te maken
met de politiek die we vanuit het
Westen bedrijven.
Veranderingen
De atmosfeer onder de theologische
studenten aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam is de laatste Jaren erg
veranderd, schrijft zevendejaarsstu
dent Freek Bakker in Kerkinfor
matie:
Toen lk ln het begin van de zeventi
ger Jaren student werd, was er onder
de studenten een stemming, waarin
men stelde, dat de godsdienst op zijn
retour was. Vaak was men met grote
aarzeling theologie gaan studeren.
Verder had men grote aandacht voor
de maatschappelijke kant van de
dingen. In die tijd was er ook een
grote studentenbeweging met steun
ln brede lagen, die erg actief was op
het terrein van de democratisering
van de universiteit. Maar toen de
studenten eenmaal elf van de veertig
zetels in de universiteitsraad gekre
gen hadden, richtte men zich erg op
de verkiezingen voor deze zetels. In
de loop der Jaren zijn ze steeds ge
wonnen door de Drogressleve P. K. V.
Ook voor de theologische faculteit
gaat dit op. Men kan zich verder niet
aan de indruk onttrekken dat de
studenten zich na 1972 minder zijn
gaan bezighouden met de maat
schappij. De acties voor minder kol-
legegeld en een andere studiefinan
cieringsregeling hebben niet meer de
aandacht gekregen, die de democra
tisering had. Op de theologische fa
culteit is er zelfs ook sprake van een
toename van het aantal studenten,
dat afkomstig is uit enigszins funda
mentalistische kringen. Onder deze
studenten ls men ln de studie meer
gericht op de bijbel, terwijl daarvóór
onder de studenten de aandacht
meer gericht was op de maat
schappij.
Naar aanleiding van de publikatles
van dr. W. J. Ouweneel over Genesis
schrijft dr. A. Ruiter ln het christelij
ke gereformeerde maandblad Dia:
Al geruime tijd ls het een mode
verschijnsel om, uitgaande van hia
ten in onze kennis of van nooit goed
begrepen incidentele waarnemin
gen, tot bepaalde opvattingen te ko
men die de feiten ln een ander ver
band plaatsen. Soms kan dit verfris
send werken, soms ook ls het niet
veel meer dan fantasterij (denk bv.
aan het boek „Waren de goden kos
monauten?" van Erich von Dónl-
ken). Het kwalijke hier is echter dat
deze theorieën worden gepresen:
teerd als zijnde de bijbelgetrouwè
visie, waardoor andere opvattingen
per definitie verdacht worden. Ter
wijl er met dit boek niets anders aan
de hand is dan de miskenning van
het feit dat Oenesls ln de oudheid ls
geschreven en dat alleen daarom al
de letterlijke tekst niet in het kader
van de hedendaagse wetenschapsbe
oefening kan worden geplaatst. Ik
zie helaas aankomen dat men alle
beschikbare middelen zal aanwen
den om het wat behoudender deel
van de Nederlandse christenheld
met deze creatlonlstlsche Ideeën te
indoctrineren. Men ls al bezig met
een „Evangelische Hogeschool" die
als centrum van het creationisme ln
ons land zal moeten dienen (voor de
EO-televisle als „geloofswaagstuk"
aangeduid: evenwel, het ls maar wat
Je onder geloof verstaat). En het ge
volg zal een eindeloze verwarring
zijn: Jonge mensen die voor dilem
ma's worden gesteld waarbij hun
persoonlijk geloof de inzet is; zinloze
en vermoeiende debatten met men
sen die deze creatlonlstlsche non
sens al te dol wordt, enzovoort. On
der deze omstandigheden moet ik
alarm slaan en waarschuwen voor
deze gedachten, die niets oplossen.
Alle bezwaren tegen de evolutiege
dachte waarvan er een aantal
heus wel reël zijn laten tot nu toe
maar één alternatief toe: de houding
dat we eenvoudig te weinig weten
om over het ontstaan van het leven
en de soorten een duidelijk beeld te
hebben. Zo'n visie misstaat geen en
kele onderzoeker, die trouwens wel
vaker zal moeten zeggen: „Ik weet
het niet".
DE ZEE-REDE VAN JEZUS
We kennen een bergrede van Jezus.
Waaraan we nu toezijn bij het lezen
van Markus' verhaal zou Je Jezus'
zeerede kunnen noemen. Hij ls in
een schip gegaan en aan het strand
staat opnieuw, net als bij de berg, de
schare. De mensen die zoeken, die
niet tevreden zijn met wat ze al
weten. Die altijd weer een verborgen
besef tonen dat er ergens Iets gezegd
moet kunnen worden dat verder
helpt. Dat toekomst opent tegen de
dood. „En HIJ leerde hen vele dingen
in gelijkenissen en Hij zei tegen hen
in zijn onderwijs "Verdergaan
we vandaag niet. Wèt Hij leert komt
later, maar hier staat al iets waar we
niet aan voorbij moeten gaan. Hij
leert! Hij geeft „didachè",
onderwijs. En dat onderwijs geeft
HIJ ln gelijkenissen, „parabolen"
staat er. Gelijkenissen zijn verhalen,
aan het dagelijks leven ontleend, die
meestal één punt van vergelijking
hebben met wat de verteller ermee
zeggen wil. Wie ze wil verstaan moet
dat ene punt vinden. Gelijkenissen
zijn als deuren die om een scharnier
draalen. Je komt niet verder door de
deur te bewonderen of door er tegen
aan te schoppen. Hij moet draalen,
om het scharnier heen: We zullen
wel de gelegenheid krijgen om dat
aan een gelijkenis te laten zien.
Maar vandaag gaat het om dié
„leer" van Hem. Bij „leer" horen
leerlingen. Mensen die zich laten
onderwijzen. Er ls een tijd geweest
dat we daar nletzo van gediend
waren. Wij wisten alles al en
bovendien, als we zelf een beetje
gingen nadenken dan kwamen we er
wel op. De moederscholen wijzen
vandaag ln een andere richting.
Groeit er een besef, dat we nog niet
zoveel weten? Dat zou een goede
ontwikkeling zijn. Een toenemend
vragen naar wat er echt staat ln de
woorden van de profeten en
apostelen kaïfhlerop wijzen. Als het
Hem belieft om ons te „leren" en Hij
dat nodig a<!ht, zouden wij er best
eens iets meer in kunnen investeren
om zelf wijzer te worden. Namelijk
door aandachtig te luisteren.
(Markus 4 vers 1-2).
Beroepingswerk
OEREF. KERKEN
Beroepbaar gesteld door de classis
Assen: kand. D. J. CLaassen, Giet
manslaan 87, Oostcrwolde (Ft.).
OEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Scherpenisse: W. C.
Laraain te Grand Raplds (USA)
DOOPS. GEM.
Beroepen teHarlingen: B. K. Homan
(e Koog Zaandijk
Drs. G. C. van de Kamp
Drs. G. C. van de Kamp, predikant
van de christelijke gereformeerde
kerk van Hlllegom, heeft na de
kerkdienst van zondagmorgen zijn
ambt ln de christelijke gereformeer
de kerken neergelegd. Het betreft
een persoonlijke beslissing. Er is
geen sprake van een conflict tussen
predikant en kerkeraad of gemeen
te. Ds. Van de Kamp ls lid geworden
van de gereformeerde kerk van Hll
legom. Hij*is 31 Jaar en stond sinds
1971 in Hillegom, zijn eerste ge
meente.
J. D. van Woerden
De Nederlander J. D. van Woerden
heeft besloten, zijn zendingswerk in
Rhodeslë neer te leggen. Twintig
Jaar heeft hij in Rhodeslë gewerkt,
eerst als verpleger ln dienst van de
vrije presbyteriaanse kerk van
Schotland (de Mbuma-zendlng),
sinds 1968 zelfstandig. Om hem, te
steunen werd toen de stichting Rho-
desla-zending opgericht. Van Woer
den gaf godsdienstonderwijs op
scholen, evangeliseerde en had op
zicht over het kindertehuis, dat de
Rhodesla-zending in Boelawayo
heeft gebouwd. Het vertrek van Van
Woerden (hij gaat naar Schotland)
komt voor de Rhodesla-zending op
een ongelegen moment, daar Juist
deze maand een tweede man naar
Rhodesia wordt uitgezonden: de
hervormde predikant ds. TJ. de Jong
uit Garderen. die zaterdagmiddag
21 mei ln een dienst ln de hervormde
Bovenkerk te Kampen zal worden
uitgezonden.
Prof. J. van Bruggen.
Prof. dr. J. van Bruggen, nieuwtesta-
menticus van de theologische ho
geschool van de gereformeerde ker
ken (vrijgemaakt) te Kampen, is
naar Korea vertrokken. Hij zal daar
enkele weken gastcolleges geven
aan een theologisch seminarie te
Poesan over bijbelvertalen. Daarna
gaat prof. Van Bruggen naar de Ver
enigde Staten om zich te oriënteren
ln de beoefening van de nieuwtesta
mentische studie daar.
MAPUTO - De regering van Mo
zambique heeft toestemming gege
ven voor de heroprichting van de
r.k. Caritas-organisatie Mozambi
que en haar tevens dringend ver
zocht, de verzorging op zich te ne
men van de naar schatting vijftig
duizend vluchtelingen uit Rhodeslë.
Kerkelijke kringen zien hierin een
mogelijke wending ln de politiek
van de regering. ZIJ aanvaardt nu
kennelijk de medewerking van de
kerk. Caritas Mozambique heeft on
middellijk een beroep gedaan op de
r.k. hulpverleningsorganisaties ln
Europa en de Verenigde Staten.
