Kerk kan niet blijven
wachten op staatsgeld
Werkgroep
Israël klaagt
Kerk loopt in debat
kernenergie achter
Over de IKON en
het alcoholgebruik
Voorzitter predikantenbond:
8e STUDIEDAG
„BIJBEL EN
ECONOMIE"
Afwijzing onder kerkelijke
verantwoordelijkheid gelaakt
Oostduitse kerk
praat met staat
over onderwijs
Kerk en kernsplitsing (I)
VAN DA AC
VOORBIJGANG)
DINSDAG 19 APRIL 1977
KERK
Trouw/Kwartet
UTRECHT De voorzitter van de bond van Nederlandse predikanten, ds. H W. Colstee.
verwacht, dat de financiële situatie van de hervormde predikanten over twintig jaar slecht zal zijn
Hij zei dit gisteren in zijn jaarrede op
de ledenvergadering van de predi
kantenbond. Ds. Colstee zei zich te
realiseren, met hervormde zaken be
zig te zijn. maar. zo voegde hij daar
aan toe ik heb sterk de indruk, dat
verschillende kerken met dezelfde
problemen te maken hebben. Daar
om kunnen eventuele ..hervormde
oplossingen ook elders van beteke
nis zijn." Dit met uitzondering van
de doopsgezinde dominees, die een
veilige regeling voor hun pensioen
voorziening hebben gevonden in de
aansluiting bij het PGGM 'pensioen
tonds voor de gezondheid, geestelij
ke en maatschappelijke belangen*
Zowel het hoofdbestuur van de pre
dikantenbond. als de hervormde
pensioenraad zouden voor de predi
kanten in de hervormde kerk graag
dezelfde oplossing zien Maar voor de
vereiste kapitaalsdekking zal de her
vormde kerk dan op de een of andere
wijze tweehonderd miljoen op tafel
moeten leggen In en buiten predi-
kantskrtngen vraagt men zich af. of
de afkoop van de rijkstraktementen
en njkspensioenen in dit verband
iets kan gaan betekenen.
Over een eventuele alkoop van deze
en andere historische rechten, die
een aantal kerken ten opzichte van
de overheid heeft, wordt al tientallen
jaren gepraat. Sinds 1954 is van een
aanpassing van de rijkspensioenen
geen sprake geweest, aldus ds
Colstee Ook zou de overheid op een
te schrale afkoop aansturen.
Weinig steun
Er is in politieke kringen weinig
steun voor de belangen van de kerk.
meent ds Colstee: ..Maar wij hopen.
dat in politieke kringen het inzicht
zal ontwaken, dat voor het welzijn
van ons volk het kerkelijk leven bij
na net zo belangrijk is als voetballen
en andere schone kunsten. Dat niet
iedereen de waarde van het
godsdienstig leven inziet, mag geen
reden vormen om voor de kerken
financieel niets te doen Want tal van
Nederlanders betalen belasting die
besteed wordt aan zaken, waarvoor
zijn niet de minste sympatie
hebben
Kardinaal Conway, geestelijk leider
van de drie-en-ee»-half miljoen
roornt-katholieke leren, is op «-jarige
leeftijd overleden. In de veertien jaar.
dat hij primaat van Ierland was, be
toonde hij rich een krachtig voorstan
der van vrede in Noord-leriand, waar
om hij herhaaldelijk aangevallen
werd, rowel door rooms-katholieke als
door protestantse extremisten.
Helder Camara
In tegenstelling tot eerdere berich
ten viert de bekende Braziliaanse
aartsbisschop Helder Camara zater
dag zijn zilveren bisschopsjubileum
niet in de Pieterskerk te Leiden,
maar in de Leidse Petruskerk aan de
Lammerschans. 's middags om vijf
uur
OE STICHTING TOT BEVOROE-
RING VAN BIJBELGETROUWE
WETENSCHAP
belegt DV
ZATERDAG 23 APRIL A.S.
in de ..Kandelaarkerk"
Heiligerbergerweg
te AMERSFOORT
een studiedag gewijd aan het onder
werp
Drs A. Keizer bespreekt de schrif
tuurlijke motieven en beginselen van
de economie
Drs C. P. van Dijk spreekt over zi|n
ervaringen t.a.v de ontwikkelings
hulp.
Na de lunchpauze wordt een film
vertoond over de betekenis van
ADAM SMITH en de opkomst van de
industne in het begin van de 19e
eeuw
Aanvang 10 00 uur
Toegangsprijs 12.50 aan de zaal
te voldoen (lunchpakket, koffie,
thee. frisdrank inbegrepen).
brieven op pagina 9
AMSTERDAM De Werkgroep Israël heeft zijn teleurstelling
geuit over de afwijzing door de Bedrijfs- en Schooljeugd (BSJ)
van het lidmaatschap van deze organisatie. De BSJ werkt
formeel onder verantwoordelijkheid van de hervormde gemeen
te en organiseert onderwijsprojecten in en om de hoofdstad. De
BSJ heeft een tiental actiegroepen als lid en de werkgroep Israël
zou daar gaarne ook toe behoren.
De werkgroep heeft tweemaal het
lidmaatschap gevraagd, maar werd
na een stemming door de actiegroe
pen afgewezen. Zij achtten in meer
derheid samenwerking met de
werkgroep Israël niet mogelijk en
onwenselijk op politieke gronden
De werkgroep Israël stelt zich ten
doel voorlichting in ons land te ge
ven over het voortbestaan van Iaraël
als joodse naast een Palestijnse
staat, welke laatste als kerngebied
de nu nog door Israël bezette Jordaa-
noever zou moeten omvatten De
werkgroep beschouwt het zionisme
als nationale bevrijdingsbeweging.
De actiegroepen die in de BSJ tegen
de werkgroep hebben gestemd be
strijden dit Zij achten het zionisme
veel meer een instrument van het
kapitalisme en imperialisme. Hun
verwijt aan de werkgroep Israël is
dat deze slechts streeft naar bevesti
ging van de status quo. namelijk het
handhaven van de racistische en on
derdrukkende staat Israël
Verrast
De werkgroep Israël betoont zich in
zijn brief aan de hervormde gemeen
te pijnlijk door deze houding verrast
en noemt het besluit van de BSJ een
teken van intolerantie. „Een cri-
tische democratische groep, die
strijd voor het recht op zelfbeschik
king van zowel het joodse als Pales
tijnse volk. wordt op deze manier het
spreken op scholen bemoeilijkt".
meent de werkgroep Israël. „Net zo
goed als het Palestina-comité via de
BSJ zijn mening kan spuien, moet
dit ook aan de werkgroep Israël toe
gestaan worden. De evenwichtigheid
zou daar beslist bij gebaat zijn", al
dus de werkgroep
De werkgroep vraagt de centrale
kerkeraad van de hervormde ge
meente de handelwijze van de BSJ
openlijk af te wijzen en zijn ralatie
met de BSJ opnieuw te overwegen,
tenzij de BSJ verklaart achter het
bestaansrecht van Israël te staan.
De werkgroep Israël heeft intussen
het plan opgevat een alternatieve
BSJ op te richten en vraagt van de
centrale kerkeraad daarvoor steun.
De werkgroep heeft zich met een
zelfde soort brief tot de rectoren van
alle Amsterdamse scholen gestuurd,
waarin gevraagd wordt bij het uitno
digen van sprekers uit de hoek van
de BSJ niet de werkgroep Israël te
vergeten, die zijn inspanning op het
gebied van onderwijs zal intensi
veren.
Volgens de werkgroep Israël hebben
binnen de BSJ het Chili-comité, het
Palestina-comité. Venceremos en
Geweldloze Weerbaarheid tegen het
lidmaatschap van de werkgroep Is
raël gestemd. De WDM, het Surina-
me-comité, het Clat, Dolle Mina.
Amnesty International en de BSJ
zelf onthielden zich van stemming of
stemden blanco.
door A. J. Klei
Ook buiten onze rubriek „Uit
brieven van lezers" woedt de
discussie over IKON en (her
vormde) snynode nog in alle
hevigheid voort. Thans wordt
in het confessionele Her
vormd Weekblad scriba dr A
H. van deif Heuvel achter de
broek gezeten. Dit geschiedt
door ds J. P. van Roon, die
zich baseert op het synode
verslag in onze krant, waarbo
ven de opmerking van dr Van
den Heuvel stond, dat de
meeste kritiek op de IKON
komt van mensen die er 't
minst naar kijken.
Ds Van Roon vindt „het nogal lo
gisch dat kritiek komt van de men
sen die het minst kijken. Waar
komt kritiek op alcoholgebruik
vandaan? Toch van mensen, die
zelf weinig of geen alcohol gebrui
ken?!" Aldus ds Van Roon.
Ik meen dat hij zakelijk gelijk
heeft, maar die vergelijking met
het nuttigen van alcohol lijkt ner
gens op. Iemand die geen of weinig
alcohol gebruikt, doe dat niet. om
dat hij 't niet lekker vindt. Hij zal
best een borrel of een glas wijn
lusten, maar hij wil met zijn sober
heid anderen, die geen maat weten,
helpen van de fles af te blijven.
Natuurlijk verdenkt ds Van Roon
IKON-afnemers er niet van. dat ze
vrijdagsavonds laat lallend langs
de straat slieren, het gaat alleen om
het punt van vergelijking. Welnu,
ds Van Roon gelooft toch niet dat
IKON-critici eigenlijk tuk op Ken
merk zijn. maar zich met het oog op
de daaraan verbonden gevaren er
van onthouden? 't Zou overigens
wel een grappige gedachte zijn: de
beleidsombuigers zouden dolgraag
es een keertje PPR stemmen of in
een actiegroep zitten, maar om
zichzelf en anderen niet aan deze
linkse verleidingen bloot te stellen,
keuren zij de IKON geen blik waar
dig.. Maar we weten beter, en de
vergelijking van ds Van Roon gaat
niet op. Mensen die uiterst zuinig
gebruik maken van wat de IKON
biedt, lusten de IKON gewoon niet.
Inderdaad, logisch dat ze niet of
weinig emaar kijken.
Nu heeft, als ik goed ben ingelicht,
logica niet het laatste woord in de
kerk. zeker niet bij confesionelen.
De eigenlijke vraag is of het aan
gaat de IKON te bestrijden als je
amper kennis neemt van zijn uit
zendingen. Ik dacht van wel. Om
een voorbeeld te geven, ik ben wei
nig gesteld op en heb ook bezwaren
tegen, wat ik noem. Youth for
Christ-achtige preken (waaróm
doet er nu niet toe). Moet ik. alvo
rens lucht te mogen geven aan mijn
kritiek, zondag aan zondag achter
preken van die snit aanhollen? Nee
toch zeker, ik weet heus wel waaro
ver ik het heb. De IKON-criticus
kan mijnentwege volstaan met
heel af en toe de knop in te druk
ken Neemt hij dan Barend de Ron
den waar in gezelschap van een
zwart persoon of richt ds R. J. van
der Veen juist een bestraffend
woord tot de kijkers. och. dan
heeft hij geen verdere getuigen, of
liever, uitzendingen van node 't Is
immers nog van het-zelfde linkse
laken een pak. nietwaar?
Het wordt me intussen te machtig
als ds Van Roon het zo voorstelt,
dat vooral „de kerkelijk medele
vende gemeenteleden, trouwe
kerkgangers" de IKON beu zijn. Ik
hoor dat geluid vaker en er wordt
mee gesuggereerd dat IKON-
alnemers er kerkelijk de kantjes
van aflopen. Waar komt dit
denkbeeld vandaan: zijn daar gege
vens over? Je kunt net zo goed
zeggen, en ik doe dat hardop, dat
uitgerekend liberale, weinig kerkse
vrijzinnigen de IKON de rug toeke
ren. kijk maar naar de strevers
naar een nieuwe vrijzinnige
omroep
Ds Van Roon verzucht ook dat je
bij de IKON zo weinig van je eigen
kerk terugvindt. Daargelaten of de
IKON dient ter zelfbevrediging, het
is met mij zo dat wat ik van de
IKON meemaak, meestal wonder
lijk goed aansluit op wat ik zon
dags in de kerk hoor. Maar
misschien zit ik in de verkeerde
kerk.
BERLIJN Vandaag loopt de syno
de ten einde, die de evangelische
kerk van Berlijn Brandenburg in
Berlijn houdt Tijdens de synode is
bekendgemaakt dat er in begin mei
een gesprek te verwachten is tussen
de leiding van de evangelische kerk
in de DDR en de staatsautoriteiten
over de problemen die christelijke
jongeren ondervinden van de kant
van het staatsonderwijs.
In het gesprek zal het gaan over de
eisen die de staat aan het onderwijs
stelt en de grondwettelijk gegaran
deerde vrijheid van geloof en
geweten.
De synode van de evangelische kerk
van Berlijn-Brandenburg heeft op
geroepen tot een nieuwe christelijke
strijdbaarheid in het licht van
atheïstische ideologische druk van
de staat, afnemend kerkbezoek en
een dringend tekort aan zielzorgers
ten plattelande.
door Aldert Schipper
Komende zaterdag is er een landelijke demonstratie in Utrecht, waar een van de eisen zal zijn, na
te denken vooraleer klakkeloos wordt aanvaard dat er in ons land een stuk of zeven kerncentrales
bijkomen De kerken zullen in Utrecht vertegenwoordigd zijn door een afgevaardigde uit de
consultatiegroep kernenergie van de raad van kerken.
Deze consultatiegroep werkt al ge
ruime tijd aan een stuk dat het na
denken over kernenergie ook binnen
de kerken wil bevorderen. Mogelijk
verschijnt dit document nog dit
voorjaar. Het gesprek verloopt nogal
moeizaam, omdat in de groep voor-
en tegenstanders van kernenergie
vertegenwoordigd zijn. Een duidelij
ke keuze voor of tegen moet men dan
ook niet van het stuk verwachten
Het kan hoogstens leiden tot een
latere uitspraak van de kerken
De Nederlandse kerken zijn nogal
laat met dit debat. Op heel wat pun
ten zijn zij haantje-de-voorste (ho
mofilie. kernwapens, nieuwe le
vensstijl). maar onze kerken leggen
het ditmaal af vergeleken bij vele
actiegroepen en bij buitenlandse
kerken
Ook gemeenteleden trachten de ker
ken te activeren. Zo heeft de her
vormde synode de laatste tijd brie
ven over deze materie gekregen uit
verschillende gemeentes en uit de
classis Heerenveen Een groep her
vormde kerkleden in Assen schreef
aan de synode een zeer bezorgde
brief ..Het is voor ons duidelijk, dat
de'keuze voor kernsplijtingsenergie
een grote bedreiging vormt voor het
leven", het men van Assen uit weten
Ais het om een grote bedreiging voor
het leven gaat. mag de kerk niet
ontbreken bij de verdediging er van
Speciale man
In de evangelische kerk in West
Duitsland is een speciale man belast
met het stimuleren van het denken
over kernenergie en de leiding van
de kerk heeft zich herhaaldelijk over
de ernst van de beslissing voor of
tegen kernenergie uitgelaten. Hoe
belangrijk de stem van de kerk in
Duitsland wordt gevonden bleek uit
een brief die drie politici uit de drie
grote partijen aan alle dominees en
priesters hebben gezonden. De brief
bevatte een pleidooi voor kernener
gie en een vragenlijst. De kerkelijke
stimulator van het gesprek over
kernenergie, ds. Kurt Oeser. vreest
dat door deze actie het gevaar voor
splitsing in de kerk wordt vergroot.
Kerksplitsing door kernsplitsing?
Dit lijkt een woordspel, maar het is
het helaas niet. Bij demonstraties
tegen kernenergiecentrales in de
Bondsrepubliek hebben enkele ma
len dominees in toga meegedemon-
streerd. daarmee de ergernis wek
kend bij aanzienlijke delen van het
kerkvolk, dat behalve in Christus
ook heilig gelooft in voortgezette
economische groei.
Wereldraad
Een vooraanstaande rol In het ge
sprek over kernenergie speelt de af
daling kerk en maatschappij van de
wereldraad van kerken
In juni 1974 liet de conferentie over
wetenschap en technologie ten
dienste van de menselijke ontwikke
ling. die de wereldraad van kerken
m Boekarest organiseerde weten
dat het nog een vraag is of het voor
onze maatschappij wenselijk is dat
er een wijd verspreid net van keme
nergiecentrales zou komen Het
centrale comité van de wereldraad
liet in hetzelfde jaar als reactie op
Boekarest horen dat er een onder
zoek zou moeten komen naar de
risico's en mogelijkheden van een
verdere spreiding van kernenergie.
De wereldraad organiseerde daarom
een jaar later een openbare hearing
over kernenergie in het Zweedse
Sigtuna. waar enkele Nederlanders
aanwezig waren, die later terug te
zien waren in de consultatiegroep
kernenergie van de raad van kerken.
In Sigtuna waren mensen, die kern
energie aanvaard hadden, broeder
lijk bijeen met uitgesproken te
genstanders. Deze mannen en vrou
wen kwamen er dus niet uit. Maar
voor zover ik mij deze bijeenkomst
herinner, was de overheersende me
ning. dat kernenergie niet tegen te
houden zou zijn en dat het maar
beter was dat de kerkeenzich vooral
werpen op het veiligheidsvraagstuk.
Het rapport van Sigtuna trok sterk
de aandacht in de wereld en was
snel uitverkocht. Het is opnieuw uit
gegeven in een enigszins uitgebreide
editie waarin alle teksten zijn
opgenomen, die als voorbereidings
materiaal dienden en met de ideeën,
die de deskundigen van verschillen
de soorten er hebben uitgesproken.
Het is samengesteld door de twee
secretarissen van de hearing, de En
gelsman John Francis en Paul Ab-
recht. de secretaris van de we
reldraadafdeling voor kerk en sa
menleving
Erkenning
Abrecht is door het Internationaal
Bureau voor Atoomenergie uitgeno
digd. de wereldconferentie over ker
nenergie in mei in het Oostenrijkse
Salzburg (tel delei voor te zitten
Een aardige erkenning van het werk
van de wereldraad op dit terrein.
Wetenschapsmensen en politici heb
ben naar het schijnt minder moeite
met het schatten van de waarde van
dit oecumenisch werk dan de ker
ken. Naar aanleiding van het Sigtu-
na-rapport vroeg de Schotse kerk
aan de Britse raad van kerken, een
eigen hearing in Engeland te hou
den. maar deze hearing voegde wei-
DE FIETS
I
Het ls natuurlijk niet voor nD2
er in Rotterdam een tentooi
is met in het centrum van al
kunstuitingen: de onvolpri
Ik denk dat teen teken aan
wand is. om eens een origim
uitdrukking te bezigen. De fjjC
weliswaar naast de auto, mef
gevaren van dien in de stad.
hier staat de fiets als een altt
tegenover de auto. Het is me^
aarzeling dat ik er m'n mon*
open doe Ik rijd zelf al vele
een auto rond en meen die
voorlopig niet kwijt te kunni
Desgewenst willen anderen
bevestigen. Toch bevredigt
nauwelijks. Er zit iets in van
spanning waarin we verkerei
Wanneer ik zelf in staat zou
de stad te fietsen zou ik geloi
niets liever doen. want in dé
uiteraard de lol van het auti
er wel vanaf. Het brengt iets
licht van de veranderingen
waarvoor wij staan. Het
dat de auto teruggedrongen
worden, althans in zijn bedn
expansie-zucht beperkt. All»
een overspannen brein kan
opkomen om de maatregelei
overheid daartoe neemt
autootje-pesten te noemen,
vertegenwoordigt iets van hep!
technocratisch geweld waari
lijden. Ik denk dat we in die 2
wel wat meer overheidsbepaf
kunnen verwerken. Het is b.v®
te zien waarom nog steeds vaF
immens grote en benzine-
verslindende wagens geïmi
moeten worden. In het uniloi
tot kleinere modellen zou al
winst gelegen kunnen zijn. Méj
kan fietsen doet verstandig e|e
spoedig mogelijk mee te begifc
het zo lang mogelijk vol te hofci
De fiets is in opmars. En straljf
daar weer de echte onvervalsft
fietsenmaker zijn Ook daarin
fiets een teken, nl. van de a
kleinschaligheid waarmee weft
overheersing van de giganteiw
in te kunnen binden a
igen
t is dirj
ngen f,
ViaHra
Aan de synode namen ruim honderd
kerkelijke vertegenwoordigers uit
Oost-Berlijn en het omringende ge
bied in de DDR deel.
Bisschop Albrecht Schönherr zei:
„De kerk kan in tegenstelling tot
een reclamebureau haar waar niet
onverplicht aanbieden. Bijbels ge
zegd moet zij uitgaan en haar
kostbare parels aan de man bren
gen". In een synoderapport staat
dat de staat voortdurend tegen gelo
vigen discrimineert, vooral op het
gebied van het onderwijs
Nog steeds is de zelfmoord van de
Oostduitse dominee Oskar Brüse-
witz aanleiding tot voortgaande dis
cussie over het stille offensief van de
staat tegen de kerk.
nig nieuws toe Zijn er dan nieuwe
gezichtspunten? Deze vraag stel ik
graag in een volgend stuk aan de
orde
Faring up (o Nuclear Power, edited
by John Francis and Paul Abrecht.
The Saint Andrew- Press. Edinburgh.
244 pagina's, prijs 1,50.
Dit is het eerste artikel van een
serie van drie.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Daarle: M. van W
vic. te Papendrecht: te Kin#
H. Koudstaal te Ridderkerk?:
se (toez.J: P C. 't Hooft te Eml«
Kapelle: C. J. Baart te Vaas
Alphen a d. Rijn (toez.J: W. P
ke te Rotterdam-Kralingen f
Bedankt voor Schoonhoven I)
Bennekom: E. M. Bakker t(l
werkerk a.d. IJssel; voor Vit'
gen: J. P. van Roon te Zei#
Wekerom (toez.J: J. Jongerf
Harderwijk; voor Wierden Jh
Koppenbol te Huizen <NH(f
Broek op Langedijk: S G
verts te Nieuw Vennep
li
GEREF. KERKEN s
Beroepen te Grijpskerk (GRJ)
Kuipers te Roodeschool; tq
drs W. H. Duker te Berkumj
Aangenomen naar Gorredi
Gerkema te Schoondijke; nai
mer: H. Vollmuller te Andij^
Ridderkerk: L. J Bouma
kamp; naar Ter Apel en Vfc
mond; C. R. E. Mulder. k$
Amsterdam.
Bedankt voor Rotterdam-Cfc
dr. J Vlaardingerbroek te Le«
den-West; voor Ve$
Wildervank; H Eendebak te D
GEREF. KERKEN (VRIJG.)'
Beroepen te Frieschi
Wijnjewoudc en te Haulerw
van Houdt kand. te Zwijndr«||
Harlingen H. J de Vries te
dam-Zuidwest
Beroepbaar: A. M. van Lel
Weerdsingel O Z 58. Utrecht
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Lisse: J. Dol te
voor Drogeham: A. Bijkerk
ten; voor Westzaan: J. Ki
Ermelo.
Beroepen te Putten: G. Bi
Bennekom.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Hellevoetsluis:
tenberg te Terwolde; voor G«
den. J. Mol te Rijssen.
Gert en Hermien 1
Gert en Hermien Timmerm
dit weekend met hun drie lu,
naar Israël vertrokken, waai
nieuw leven willen opbouwe
het reisbureau ISRA toi
Amsterdam en de stichtin
gaan zij toeristen rondleidt
gens „De Telegraaf' hebben
naam veranderd In Gerret
mona en heten hun k
Sandra. Sheila en Gert junio
aan Sara, Shula en Chain
Timmerman ziet niets meer
derland. Hij is met name t<
steld in de kerken, die hem n
open armen ontvangen heb
zijn bekering. Men wilde h
evangelische liederen laten
maar hij mocht niet preken,
heeft hij (nog altijd volgens
graaf) ons land ook verlaten
hij de belastingen hier te hoo
Gerret en Germona Nahke
dat is voortaan hun achterni
betekent timmerman) blijvt
showbusiness Zij zijn van p
evangelische liederen, die zi
derland gezongen hebben, in
gels op de plaat op te nemei
poging de Amerikaanse m
veroveren.
r
