Kees Franse en zijn
'kippenhokkenstijl'
Nationale Peugeot Presentatie
in Hoge Veluwe sfeer
MI alle Peugeot dealers.
Nogt/m30apr
Instructieve kijkboeken
over tapijten en hout
Jochum terug bij
Concertgebouworkest
'Het verhaal van dt
vuist' verfrissend
kritisch toneel
Bouw van Belgische
kerncentrale wekt
Limburgs protest
DINSDAG 19 APRIL 1977
Trouw/Kwartet r
door Jac. Lelsz
ARNHEM De Rotterdamse kunstenaar Kees Franse zaagt de laatste tijd van dik hout planken,
ch houdt hij niet van zwaarwichtigheid, van ingewikkelde betogen, van duistere explicaties die
nota bene ook nog ten doel hebben de kunst „dichterbij" te brengen. De actiegroepen die in de
BSJ tegen de werkSpeciaal wat zijn meest recente manier van werken betreft, zegt Kees Franse
dat hij timmert in de kippenhokkenstijl. In het Gemeentemuseum te Arnhem laat hij er op het
ogenblik iets van zien.
Kees Franse (geboren In 1924 en
thans leraar aan de Academie voor
Beeldende Kunst te Rotterdam) be
gon na 1945 o a met stadsgezichten
Kees Franse: Appelboom met appels 1975, reliëf, 149 x 123 cm.
te schilderen, ongeveer in de trant
van de Franse schilder Pierre Bon-
nard. Rond 1960 sloeg hij een andere
weg ln. Door de tijd aangeslagen
voorwerpen gingen hem bezig hou
den: oud huisraad, op de markt ge
vonden fotootjes, door kinderen af
gedankt speelgoed, ledepoppen. Ze
inspireerden hem tot schilderijen.
Soms monteerde hij de koppen als
zodanig ln een voorstelling, en dat
was het begin van series reliëfs ln
hout
Dan zijn het vruchten, die Kees
Franse gaan intrigeren, vooral ap
pels. Er ontstaan constructies, waar
bij vruchten van hout in reliëfs wor
den verwerkt Daarbij speelt de
structuur van het hout ook mee. In
weelderige appelbomen hangen de
appels tussen de bladeren die be
staan uit aan elkaar geplakte schijf
jes hout. waarvan de naden als ner
ven overkomen. Even simpele als
inventieve werkstukken. En met een
eigen, heel aparte schoonheid. In
Arnhem vindt men er een aantal
voorbeelden van.
Hierna volgt het meest recente werk.
De zogenaamde schllderljenlijsten.
In het meest extreme geval een mon-
nlkenkarwei. Dat is Kees Franses
Multiple-lijst van 1977. Twintig de
zelfde lijsten naast en boven elkaar.
Alleen voor de rechte kanten moes
ten vierduizend stukjes hout ge
zaagd worden en zesUenhonderd
voor de verstekhoekjes. Vurehout
want dat vind hij „het meest
houtachUge hout".
Tegenover Pierre Janssen van het
Arnhemse museum heeft Kees Fran
se verklaard dat hij niet kan timme
ren als een timmerman. Daarom
heeft hij een stijl van timmeren ont-
door R. N. Degens
Het is al vaker gezegd: één plaatje kan soms meer duidelijk
maken dan duizend woorden. En dat geldt dan weer in bijzonde
re mate voor de twee magnifieke kijkboeken die onder de titel
„Het houtboek" en „oosterse tapijtkunst" zojuist zijn versche
nen. Je zou er eigenlijk een hele pagina met illustraties uit
moeten overnemen om een indruk te geven hoe boeiend in beide
boeken deze onderwerpen zijn behandeld.
Dat geldt vooral voor „Het hout-
boek", dat zeer uitgebreid laat zien
welke rol het hout door de eeuwen
heen ln de beschavingsgeschiedenis
heeft gespeeld. Ondanks de verdrin
ging door diverse soorten kunststof
fen blijft het toch een onmisbaar en
onvervangbaar natuurlijk materiaal.
Aan de Nederlandse vertaling en be
werking van de oorspronkelijke En
gelse uitgave heeft een veertiental
deskundigen veel zorg besteed. Dat
betrof in hoofdzaak de tekst die. al
neemt ze dan op de 276 bladzijden
minder ruimte ln beslag dan de ruim
duizend LllustraUes, toch zeker even
belangrijk is Er worden beknopte en
goed gedocumenteerde Informaties
i gegeven die onmisbare „aanvul
lingen" op de veelal in fraaie kleuren
uitgevoerde platen zijn. De veelheid
en verscheidenheid van onderwer
pen kan enigermate worden aange
geven met een zeer korte selectie
daaruit: Oroel en structuur van bo
men, Leven met hout (meubels, Inte
rieurkunst). Hout ln de bouwkunst.
Hout ln het vervoer. Interieurkunst).
Hout ln de bouwkunst. Hout ln het
vervoer (wiel. wagenmakerij, vlieg
tuigbouw), Hout ln de techniek.
8cheepsbouw. Kunstenaarschap in
hout, enz.
Diverse technieken van hout be- en
verwerking worden behandeld, en er
Illustratie uit „Het houtboek".
ls een uitgebreid encyclopedisch ge
deelte waarin een overzicht van de
meest bekende en gebruikte hout
soorten wordt gegeven door middel
van afbeeldingen van kleuren en
structuren, met beschrijving van el-
genschappen en mogelijkheden.
door Jac. Kort
AMSTERDAM Eugen Jochum een goede bekende voor het
Concertgebouw-publiek is voor het geven van een tweetal
concerten in de hoofdstad weergekeerd.
Op het eerste concert, dat zondag
middag onder zijn leiding werd gege
ven. speelde het Concertgebouwor
kest Symfonische metamorfosen
van thema's van Carl Maria von We
ber van Paul Hindemith. Deze
laatste componist gebruikt voor zijn
vierdelige suite thema's uit voorna
melijk de pianomuziek van Weber.
Charmante, veelal eenvoudige melo
dietjes Biedermeier-achUg, die meer'
dan eens min of meer bedolven wor
den onder het geweld van Hinde-
mith's compositorische vak
manschap op het gebied van de
contrapuntiek en instrumentatie
kunst. hetgeen een indruk nalaat
van onevenwichtigheid en overla-
denhetd Te veel leven om zulke on
schuldige wijsjes
De solist van deze middag was de
35-jarige Italiaanse violist. Saivatore
Arcardo Hij speelde de solopartij in
Mendelssohn s Vioolconcert Het us
niet gemakkelijk om in dit veelge
speelde werk tot opvallende presta
ties te komen De een speelt het een
beetje gaver, de ander ietwat virtuo-
zer dan de ander Daar blijft het
meestal bij Wanneer ik beweer, dat
Saivatore Accardo een nieuw licht
op dit werk heeft geworpen, dan be
doel ik daarmee, dat hij erin is ge
slaagd. alle geroutineerdheid van
zich af te schudden, alle Ingeroeste
maniertjes te negeren om de muziek
opnieuw, van haar eigen merites uit.
te doen klinken. Voor mij was deze
Mendelssohn (na misschien honderd
keer) een ontdekking, een belevenis.
Niet zozeer door de knappe vlolis-
Usche vertolking dat ook! als
wel door de authentieke manier,
waarop ieder dynamisch en agogisch
detail tot zijn recht kwam.
Elgar
Al is eindelijk na dne kwart eeuw het
raadsel opgelost, dat achter Elgar's
Enigma-variaties schuilt. on2e
landgenoot Theo van Houten schijnt
het antwoord gevonden te hebben
Het kan niets meer toevoegen aan
mijn waardering voor dit stuk. Een
goedklinkend laat-romantisch or
kestwerk. waarbij ik altijd een bee
tje naar de finale zit te verlangen
Eugen Jochum bleef het tot het
laatste toe met even grote bekwaam
heid als geestdrift dirigeren, evenals
dat bij Hlndemith's metamorfosen
het geval was
Minder omvangrijk, maar voor de
liefhebbers zeker niet minder bege
renswaardig, is het boek over Ooster
se tapijtkunst van Nathaniel Harris.
Zo'n boek moet het uiteraard ook
hebben van de kwaliteit en de kleur-
natuurgetrouwheid van de afbeel
dingen van de „perzen". Die zijn
beide prima. Het is. evenals het
Houtboek, bedoeld voor de belang
stellende leek die weieens wegwijs
wil worden ln de vaak verwarrende
gelijkenis die uiteenlopende soorten
oosterse tapijten vertonen. Uitput
tend ln dit opzicht ls zo'n boek na
tuurlijk niet, maar men kan er heel
wat uit leren. En bovendien ls het
„een lust voor het oog".
Er zijn ook hoofdstukken in opgeno-
men die de technieken van het kno
pen behandelen en die de meest ge
bruikte patronen, tekens en versie
ringen duidelijk op een rijtje zetten.
Dat deze uitgave ook aardig actueel
is. bewijst een hoofdstuk waarin de
ln Pakistan gemaakte „perzen" wor
den behandeld: die zijn dan wel niet
„echt" maar wel goed en goedkoop.
Jammer dat de vertaling van enkele
hoofdstukken tot op het onbegrijpe
lijke toe slordig ls.
Serie
Dit tapljtenboek ls het eerste van
een serie die door de uitgever uit het
Engelse Hamlyn-fonds ln het Neder
lands wordt uitgebracht Oezlen de
grote keuze die dit fonds aan popu-
lalr-lnstructleve boeken bevat, kan
het een interessante serie worden
Het houtboek. Diverse auteurs Uit
het Engels vertaald en bewerkt
Uitg. Zomer en Keuningen. Wage-
ningen 276 blz prijs tot 1 januari
1978 99,50 (daarna 117.50)
Nathaniel Harris: Oosterse tapijt
kunst. Uit het Engels vertaald. Ultg.
Meulenhoff Bruna BV Amsterdam
24.75
g
Kees Franse: Lijst IV 1976, reliëf, 154 x 144 cm.
wikkeld, die hij de kippenhok
kenstijl noemt. Hoe is hij tot die
lijsten gekomen? Dat is zo gegaan.
Kees Franse maakte, als gezegd,
houten reliëfs, bijna altijd appels
(hele, halve, uitgeholde, liggende,
hangende enz. een onbeperkt aantal
vormen). Om ergens op te houden,
wilde hij er lijsten omheen bouwen.
HIJ begon met de lijsten, en toen die
klaar waren, vond hij het al goed. Er
kwam niets in. de lijsten werden
zelfstandige objecten. Soms van een
kleurtje voorzien, maar meestal
naturel.
Kees Franse heeft niet het gevoel
dat de appeltjes voor de dorst en de
lijsten met niets erin, het laatste
zijn. Hij méékt waar hij lust ln heeft
(het „onbenullige" desnoods). Denkt
nu aan het nabouwen van schilderij
en in reliëf. Bijvoorbeeld „manden
met bloemen, als versiering op clave-
clmbels en dergelijke."
Wie een luchtige, onvertogen en
mooie tentoonstelling kan waarde
ren, moet het werk van Kees Franse
beslist gaan bekijken. Het kan toten
met 8 mei.
Van een verslaggever
MAASTRICHT Het Limburgse
Energiecomité heeft ln een petitie
geprotesteerd tegen de plannen om
ln het Belgische plaatsje Oupeye
een kerncentrale te bouwen. Zuid-
Limburg ligt vlak bij Oupeye. de
grensgemeente Eijsden op amper
vijf kilometer en Maastricht op vijf
tien kilometer.
Om die reden hebben ook het actie
comité „Schone Maasvallei" en an
dere actiegroepen het protest onder
steund. De petitie is gestuurd naar
de Nederlandse regering, de Tweede
Kamer, de gouverneur van de Bel
gische provincie Luik en het ge
meentebestuur van Eijsden. Ook de
bevolking van Oupeye is fel gekant
tegen de bouw van een kerncentrale.
Er bestaan plannen om een protest
optocht te houden met zowel Bel
gische als Nederlandse demon
stranten.
door Dirkje Houtman
„Het verhaal van de vuist", dat de
toneelgroep Fact onder leiding van
Leo Hoogeboom momenteel speelt,
begint ln de jaren zestig en eindigt ln
deze tijd, dat wil zeggen toont de
resultaten van die opstandige Jaren.
Bij het betreden van de zaal wordt
het publiek meteen geconfronteerd
met muziek uit de zestiger Jaren. Het
verhaal bestaat uit een aantal korte
scènes die op basis van Improvisatie
tot stand zijn gekomen. De groep
heeft de ondertitel „maatschappij
kritisch" laten vallen maar de mede
werkers hebben gegevens verwerkt,
„waarvan ze de maatschappijkri
tische zin of betekenis aan het oor
deel van de toeschouwer willen over
laten", aldus een begeleidend
schrijven.
Dit klinkt nogal keuzeloos, want met
zo'n opmerking kun Je alle kanten op
en dek je Je in tegen kritiek. Boven
dien wordt er wel degelijk gepro
beerd kiassetegenstellingen duide
lijk te maken. En dit in de gedaantes
van twee broers, die op dezelfde ka
mer wonen. De ene is Joost, die hoe
wel bijna afgestudeerd, voor het
eerst op kamers woont en actief be
gint te worden in de studentenbewe
ging. De andere. Joop, werkt overdag
op het instituut van Joost als
schoonmaker, samen met ome Arie,
die hem enthousiast maakt voor het
boksen. Als er op het instituut een
lector ontslagen wordt, weigeren de
twee arbeiders mee te staken. Ze
maken Joost duidelijk dat hij niets
van arbeiders begrijpt: „Arbeiders
staken en studenten spijbelen". De
verwijdering tussen de broers op
gang gebracht door Els, een meisje
weggelopen van huis, dat bij hen
Intrekt en verliefd wordt op Joop
komt tot een breuk. Joop's bokscar-
rière gaat niettemin ln stijgende lijn.
Ottevanger, de brallerige huisbaas
en het prototype van „Mr. Dollar"
ziet wel geld in dat boksen. Hij zorgt
ervoor dat Joop professional wordt,
met ome Arie als trainer. Het eindigt
allemaal zoals het eindigen moet.
Joost krijgt een baan aan e'en bui-
Aat Ceelen, Wilbert
Hausdörfer in „Het verllgg',
vuist".
tenlandse universiteit,
knock-out geslagen,
bokshandschoenen wel c
met ome Arie weer gaj
Ottevanger trekt zijn t
hen af. Letterlijk en figuti
gen door de vuist van ht f
Een rond verhaal waarP.P
een stuk bewustwording1111]
Een problematiek die niP°'
,maar op verfrissende wij1
wordt. Hoewel improwul
doeltreffend middel is
tuurlijk spel te komen, lu 1
altijd. In aanzet aanwer
vanzelfsprekendheid in iar
stelling soms te ver en P-
een nonchalance die mirT
waardig was. Geloofwa
daarentegen wel ome 1°
peerd door zijn Berini,"
volkswijsheid, zijn enP{
voor de buurt, de operette^
en het boksen, weet hij""
karikatuur uit te stijgen AE
te ontroeren. Voor hem k«
aan het slot naar mijn®
hardst aan.
De spelers zijn Aat CeeleP;
ker, Wilbert Gieske, Hanuo,
fer en Mieke Visscher. D°d'
ling is ln de maand april f9
in diverse steden te zien)£
lis
Peugeot biedt u «Vrij Entree" voor het Nationale Park
de Hoge Veluwe en het rijksmuseum Kröller-Müller.
Deze moond voor't lootst.
Kom dus nu noor de feestelijke presentatie die bij olie
Peugeot dealers wordt gehouden.
Iedere serieuze maker von een proefrit wordt
bezitter von het frooie boek ..Vrii Entree", waor de Neder
landse pers ol zoveel lovends over heeft geschreven.
Met tolloze wetenswaardigheden over de Hoge
Veluwe. Met honderden foto's.
En mét een GRATIS JAARKAART (voor auto en
bestuurder], die u in de gelegenheid stelt nog dit hele
jaar naar hartelust rond te dwalen in dit unieke
natuurgebied met z'n rijke wildstand, z'n kunstschatten,
en vooral: z'n stilte.
Met welke Peugeot u er ook heengaat, wij raden u
aan om in de Hoge Veluwe de auto de auto te laten. En
het gebied te voet te verkennen. Of per fiets. (Van 1 opril
lol 1 oktober staan er gratis fietsen tot uw beschikking.)
In welke Peugeot will u de proefrit maken? Kiest
u maar uit. want er staat een collectie kwaliteit. i
comfort en veiligheid van grote klasse bij elkaar.
De nieuwe uitgebreide Peugeot 104-serie stool er.
Met z'n jonge, robuuste lijn. Met z'n prachtige nieuwe
kleuren. En met z'n grote Se deur, v.a. f 11.095.-.
De vernieuwde 304-serie (ook in diesel- en break
uitvoering) v.a. f 13.995.-.
De fameuze 504, die in maar liefst 42 verschillende ve(
is te leveren, w.o. break, familiale, diesel en automaat,v.a. f l!
En natuurlijk de onvolprezen Peugeot 604 met z'n
felle V6-molor. Une grande voilure in alle opzichten.
Kom in de Hoge Veluwe sfeer. Bij de Peugeot dealer.
PEU(
MD wood*
'r«|jen mclukief BTW of Ulrechl Importer Gebr Neikem N V. Aioomweg 68 (Industrieterrein log® Wetdel. Antwoordnummer 204. Utrecht Tel 030-449711 Ook leovrU
