__ok snijbloementelers
^zorgd over import
Nederland zou economie
meer moeten stimuleren
jrote aardgasreserves wachten op ontginning
1 /el
De heer Dijkstra ging
vootzichtigde beurs op.
I Met een Amro Obligatie-
beleggingsrekening.
Eerste helft 77 nog
slecht voor Hoogovens
~*de wereld concurrent in Bondsrepubliek
Is took niet iets vooru,
dat hoge rendement?
Ontwikkeling schuift aantal jaren op
Landbouwschap wil
snelle uitgifte
landbouwgronden
Groot verlies
Zwitserse bank
Overheid
remt bouw
koophuizen
16 APRIL 1977
FINANCIEN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet
35
Jjle
len onzer verslaggevers
>tlAAO Na de fruitte-
ibben ook de snijbloe-
lilers hun misnoegen geuit
ie steeds toenemende im-
an buiten Europa. Lan-
an buiten de EO, met
Israel, Kenya en Colum-
jxporteren steeds meer
jen naar de gemeenschap
>mmige maanden leveren
a sommige soorten anjers
izienlijk meer dan de EG-
n zelf, vertelde voorzitter
I. Hogewoning van de Ver-
ig van bloemenveilingen
derland. Hij sprak tijdens
gemene ledenvergadering
zijn organisatie in Den
ie telers zit het probleem niet
terste plaats bij de import naar
land als wel In de Bondsrepu-
verreweg hun grootste klant.
e totale omzet van de bloemen-
fen van 1,25 miljard werd in
1976 850 miljoen gemaakt door ex
porteurs naar de Bondsrepubliek.
West-Dultsland is een uitgesproken
groeimarkt voor bloemen en planten
geweest, vertelde drs. Hogewoning.
Tussen 1970 en 1974 steeg het aan
deze produkten per Inwoner uitgege
ven bedrag van 47 tot 73 gulden.
Sindsdien ls de groei er evenwel uit
en een nieuwe opleving kan op korte
termijn niet worden verwacht. De
concurrentie is echter wel sterk toe
genomen want West-Duitsland is
niet alleen voor Nederland het land
waar de export zich voornamelijk op
richt. Ook de derde wereld probeert
in de eerste plaats in de Bondsrepu
bliek te verkopen.
Teleurstellend
De toeneming van de export naar
dat land was vorig jaar met 6,5 pro
cent teleurstellend klein, zei de heer
Hogewoning. De organisaties in Ne
derland besteden daarom veel aan
dacht aan andere afzetgebieden en
proberen Frankrijk er toe te krijgen
een groter deel van de Nederlandse
snijbloemenexport op te nemen dan
ADVERTENTIEi
de huidige 7 procent. In het voorbije
jaar overigens niet zonder succes, zo
valt te lezen in het jaarverslag ovan
de Vereniging van bloemenveilin
gen. In 1975 was het aandeel nog
ruim 5 procent.
De heer Hogewoning achtte in de
huidige omstandigheden voorzich
tigheid met de invoer uit derde
wereldlanden geboden al wilde hij
niet ontkennen dat de Europese
groot- en kleinhandel in bepaalde
maanden een aanvulling uit die der
de landen vraagt. „Het gaat dan
echter met recht om een aanvulling,
een gevarieerd pakket, niet om een
eenzijdige overvoering van de markt
met anjers. In dat verband memo
reerde de voorzitter het probleem
dat enkele dagen geleden in deze
krant ook al is gesignaleerd naar
aanleiding van de protesten tegen
de fruitinvoer, nl. dat de boeren er in
Afrika nauwelijks beter van worden.
De bloemen worden in hoofdzaak
geteeld op zeer grote bedrijven, die
meestal in handen zijn van banken,
grootgrondbezitters en industrie
tien, die soms nog in een ander land
gevestigd zijn.
De heer Hogewoning pleitte voor
een effectief werkend stelsel dat ver
storing van de EG-bloemenmarkt
door importen uit derde landen zo
veel mogelijk voorkomt. Het jaar
verslag vermeldt wel dat de EG-
minlsters van landbouw eind 1975
een regeling voor bloemenimport
tot stand heeft gebracht maar dat er
weinig mogelijkheden zijn om op te
treden in geval van marktverstorin
gen. Er bestaat een meldingsplicht
voor importeurs maar de opgegeven
hoeveelheden behoeven in de prak
tijk niet met de werkelijkheid over
een te komen.
Rendement
Het hele vraagstuk van de snijbloe
menimport uit de derde wereld valt
ongelukkigerwijs samen met een
steeds ongunstiger verhouding tus
sen kosten en opbrengsten voor de
Nederlandse telers. Volgens het
Jaarverslag kostte de teelt in 1965
per Jaar 21,45 voor iedere vlerkan
te meter waar een opbrengst van
27,60 tegenover stond. Een over
schot dus van 6,15 per ra', let wel
guldens van 1965. In 1970 was het
surplus per vierkante meter al ge
daald tot 0,45 en in 1973 bestond er
precies een evenwicht tussen kosten
en opbrengsten. In 1974 en '75 was er
een tekort van ruim een gulden en
het afgelopen Jaar is de rentabiliteit
in de Nederlandse snijbloemensec
tor weer slechter geworden, zo stel
de de heer Hogewoning vast. Oorza
ken waren de gestegen loon- en ener
giekosten en een onvoldoende
opbrengststijging.
De organisaties bonden hun leden
op het hart erg voorzichtig te zijn
met de uitbreiding van het met snij-
De heer Dijkstra kwam bij zijn Amro Bank
met wat geld dat hij apart wilde zetten en de
vraag hoe dat 't beste te doen.
Wilde hij zekerheid? Dat hoefde niet persé,
want hij had al een spaarrekening en een eigen
huis.
Aandelen dan misschien? Nee, dat leek hem
iets te riskant, hij had wel aan obligaties gedacht,
maar wist daar niet zo heel veel van.
Dan zou een fonds ideaal voor hem zijn,
vertelde de Amro-man. „Ons Amro Obligatie
fonds bijvoorbeeld, daarin kunt u participeren
door middel van een obligatie-beleggings
rekening."
Toen volgde de uitleg. Over storting en
opname naar eigen inzicht, met een minimum
van.f 50,-. En dat de Amro met ai haar kennis
van zaken dan namens hem streeft naar een hoge
uitkering met zo min mogelijk risico. Door zeer
solide te beleggen in leningen van de staat en
andere eerste klas instellingen.
De heer Dijkstra vroeg bedenktijd, kreeg een
folder mee en kwam twee dagen later terug.
Nu krijgt hij van elke mutatie een afschrift
met waardeberekening. De koers van het Amro
Obligatiefonds staat dagelijks op de I
beurspagina van de meeste dagbladen. I
Zo gaat dat, als je voorzichtig de
beurs op wilt.
DEN HAAG Nederland behoort tot de landen, die er economisch goed voorstaan. De
Nederlandse regering zou daarom het voorbeeld van de Amerikaanse regering moeten volgen en
maatregelen moeten nemen, om de economie sneller te laten groeien. Op die manier kan
Nederland helpen de landen, die er slechter voorstaan, uit het slop te trekken.
De Amerikaanse ambassadeur in
Den Haag, Robert James Mc Clos-
key, zei dit in de jaarvergadering van
de Nederlandse Kamer van Koop
handel voor Amerika. De meeste lan
den, aldus de Amerikaanse ambassa
deur, zouden willen, dat zij er zo goed
voorstonden als Nederland en de
Verenigde Staten.
Het is merkwaardig, zo merkte hij
op, dat vele Nederlanders niet ge
neigd lijken te beseffen, hoe veel
beter de Nederlandse economische
toestand is dan die van vele andere
landen.
BUHRMANN-TETTERODE: Bij
een groei van de omzet tot 1.371
1.089) miljoen, steeg de winst vorig
jaar tot 36,8 32.6) miljoen. De
aandeelhouders profiteren hiervan,
omdat het dividend wordt verhoogd
tot 5 4.60) per aandeel.
WEGENER: De resultaten van
Wegener's Couranten Concern heb
ben vorig jaar de verwachtingen
overtroffen. De winst van 2.4 mil
joen blijkt 15 procent hoger te zijn
dan het resultaat van het voordien
beste jaar (1973), waarop de progno
se was gericht. In 1975 was de winst
ƒ0.9 miljoen. Het dividend wordt
verhoogd tot 3.32 per aandeel,
waarvan een deel in aandelen kan
worden opgenomen. De vooruitzich
ten voor 1977 worden gunstig
genoemd.
DE TELEGRAAF: Los van de
boekwinst op de verkoop van onroe
rend goed (die rechtstreeks naar de
reserves werd geboekt), werd vorig
jaar een winst behaald van 17.9
16.1) miljoen. Het dividend wordt
verhoogd tot 4.40 3.60) per
aandeel.
GAMMA HOLDING: De omzet
steeg vorig jaar tot f 445 (f 375) mil
joen, waarbij de winst toenam tot
10.1 3.3) miljoen. Voor de aan
deelhouders rolt er een dividend uit
van 3.60 1.60) per aandeel.
AKZO: Dochter Akzona heeft in
het eerste kwartaal van dit Jaar wel
iswaar een lagere winst geboekt dan
in de overeenkomstige periode van
vorig jaar, maar het positieve resul
taat betekent wél een herstel na de
verliezen in het derde en vierde
kwartaal van vorig Jaar. Indien de
opleving van de conjunctuur ln
Amerika voortduurt, dan zal Akzo
na 1977 met een aanzienlijke verbe
tering van zowel omzet als winst
afsluiten.
NIEVELT GOUDRIAAN: Deze re
derij een dochter van de SHV
heeft bij de werf Amels in Makkum
een order geplaatst voor twee grote
coasters, ter waarde van ongeveer
12 miljoen.
VIHAMU-BUTTINGER: Na verre
kening van een eenmalige bate van
940.000 uit de verkoop van onroe
rend goed, werd vorig Jaar een ver
lies geleden van 155.000. Omdat
bovendien een voorziening werd ge
troffen voor reorganisatiekosten
van 900.000, kwam het verlies uit
eindelijk uit op ruim 1 miljoen.
Over 1975 werd nog een winst ver
antwoord van 790.000. Er wordt
geen dividend betaald.
IJMUIDEN Tegen de aanvankelijke verwachtingen ln zal,
naar zich nu laat aanzien, ook de eerste helft van 1977 nog zeer
slecht zijn voor Hoogovens IJmuiden. een werkmaatschappij
van het Estel-concern. De hoop ls echter gevestigd op een
geleidelijke opleving in de tweede helft van het Jaar.
bloemen beplante areaal. Die
waarschuwing heeft wel wat gehol
pen, vond de heer Hogewoning. Vo
rig Jaar ls dat areaal slechts 6 pro
cent groter geworden en dit jaar
komt er waarschijnlijk niet meer
dan 5 procent bij. Tussen 1970 groei
de het areaal van bloemkwekerijen
jaarlijks met 10 15 procent al moet
er bij gezegd worden dat daar ook de
beter renderende kwekerijen van
potplanten bij zaten.
De groei ging ten koste van de
groenteteelt die ln 1976 20 procent
minder ruimte in beslag nam dan ln
1970. Hoewel het in de Nederlandse
bloementeelt niet geweldig gaat, is
de situatiè toch nog altijd beter dan
ln de groentebranche. Vandaar dat
vooral ln het begin van de Jaren
zeventig veel groentetelers op bloe
men overgingen.
JACQUES BOREL: Deze interna
tionale hotel- en restaurantgroep
leed ln 1976 een verlies van 26.8
miljoen. In 1975 werd nog met winst
gewerkt (circa 10 miljoen).
VOLKSWAGEN: Het VW-concern
heeft ln 1976 iets meer dan een mil
jard mark (een mark ls ongeveer
1.04) verdiend en daarmee de ver
liezen uit de voorafgaande Jaren, die
waren opgelopen tot 960 miljoen
mark, ruimschoots goedgemaakt.
De aandeelhouders kunnen de
schaar ter hand nemen, want het is
de bedoeling vijf mark per aandeel
dividend te gaan betalen.
Dit zegt de voorzitter van de directie
van Hoogovens IJmuiden, ir. F. E.
Mathijsen Gerst, ln „Hoogovens An
no 1976." Een en ander laat, volgens
ir. Mathijsen Gerst, geen andere
conclusie toe dan dat als gevolg van
de aantasting van de financiële posi
tie van Hoogovens IJmuiden de ont
wikkelingsmogelijkheden voor de
toekomst ln ieder geval een aantal
jaren zullen opschuiven. Nu wordt
Hoogovens IJmuiden beheerst door
zorg voor herstel van de staalmarkt
op korte termijn.
De ontwikkeling zal duidelijk moe
ten maken of er in de staalmarkt
blijvende veranderingen zijn ont
staan waarmee rekening moet wor
den gehouden. Het herstel van de
markt zal Hoogovens IJmuiden de
financiële armslag moeten terugge-
DEN HAAG Het landbouwschap
wil dat de overheid de uitgifte van
landbouwgronden onverwijld voort
zet, vooral ln Zuidelijk Flevoland.
Omdat er al vertraging is ontstaan,
zal de uitgifte voor 1977 royaal moe
ten zijn, zo wordt hieraan toege
voegd.
In de Tweede Kamer heeft staatsse
cretaris De Goede (financiën) on
langs gesproken over voortzetting
van het uitglftebeleid na aanvaar
ding van het nieuwe pachtnormen-
besluit. Dat besluit, merkt het
Landbouwschap op, is ln voorberei
ding nu het schap en de commissie
voor het grond- en pachtprijspeil er
de wettelijk vereiste adviezen over
hebben uitgebracht.
Door uitgifte van grond in de IJssel-
meerpolders, vindt het
Landbouwschap, kan de agrarische
bedrijfsstructuur op het oude land
worden verbeterd; boeren die door
stadsuitbreiding of industrievesti
ging worden belaagd kunnen er
compensatie door krijgen; de
werkgelegenheid neemt toe doordat
de boeren de poldergrond intensie
ver gebruiken dan de overheid.
ZORICH (DPA) Een van de groot
ste banken ln Zwitserland, de
Schweizerische Kreditanstalt, zal
door onregelmatigheden een verlies
lijden van ongeveer 250 miljoen gul
den. Dit bedrag is bevestigd noch
tegengesproken.
De hoofddirectie van de bank in
ZQrlch heeft alleen meegedeeld dat
een grote buitenlandse cliënt van
het bijkantoor in Chlasso ln het kan
ton Tessln in moeilijkheden ls ge
raakt en dat de leiding van het fili
aal Chiasso in strijd met de voor
schriften geruime tijd die moeilijk
heden voor zich heeft gehouden.
Volgens de hoofddirectie wordt het
verlies door reserves gedekt en hoe
ven cliënten van het filiaal Chlasso
er dus niet bang voor te zijn dat hun
belangen worden geschaad. De ver
antwoordelijke personeelsleden zijn
geschorst.
KRASNAPOLSKY: Het (vierde)
bod (binnen twee Jaar) op Krasna-
polsky gaat niet door. Van Wijk en
Heringa heeft besloten, het bod dat
in de maak was niet uit te brengen,
aangezien niet mag worden ver
wacht dat tussen de besturen van
Kras en Van Wijk en Heringa over
eenstemming zal worden bereikt.
ven voor haar toekomstige ontwik
kelingen, zo meent ir. Mathijsen
Gerst. De bedrijven die een belang
rijk stuk van hun werk aan de activi
teiten van Hoogovens ontlenen, voe
len wel degelijk de terugslag bij Hoo
govens. „Als het niet strikt noodza
kelijk is, geven wij momenteel geen
geld uit."
Naast werktijdverkorting (per 17
april wordt de werktijdverkorting bij
Hoogovens verlengd) en allerlei kos
tenbesparingen, zal het, zo meent lr.
Mathijsen Gerst nodig zijn om, ter
verbetering van de concurrentieposi
tie, te komen tot een verhoging van
de arbeidsproduktiviteit. Hoogovens
zou met een gelijkblijvend aantal
personeelsleden (24.509 inclusief Ce-
mij, Mekog en Nebam) meer staal
kunnen gaan maken. Hierdoor zou
de kostprijs per ton staal terug lo
pen, maar daar is voorlopig geen kijk
op. Daarom is besloten om enkele
jaren lang drie procent arbeidsplaat
sen te besparen in niet direct pro-
duktiegebonden afdelingen. Hoog
ovens hoop dat te kunnen bereiken
via het zgn. natuurlijke verloop.
Rapport EIB:
DEN HAAG Juist het zeer
vergaande ingrijpen van de di
verse overheden op de bouw
markt, staat een soepele aan
passing daarvan aan de veran
derende verhoudingen in de
weg. De bouwmarkt kan daar
door onvoldoende functione
ren met als gevolg, dat deze
weinig kan bijdragen aan een
betere aansluiting van de pro-
duktie aan de vraag.
Dit staat in de gisteren verschenen
publikatie over woningdeel
markten, van het Economisch Insti
tuut voor de Bouwnijverheid. Deze
publiKatie werd samengesteld ln
opdracht van de gezamenlijke
werkgevers- en werknemersorgani
saties in de bouw.
De door het instituut verzamelde
informatie wijst onmiskenbaar op
een duidelijk grote vraag naar een-
gezinskoopwoningen ln verschillen
de regio's. Er zijn bovendien aanwij
zingen, dat dit vooral in de
Randstad het geval is. De uitkomst
van het onderzoek biedt weinig
meer dan een bevestiging van een in
de praktijk reeds ervaren marktont
wikkeling en een verklaring
daarvan.
Het tegemoetkomen aan de vraag
naar eengezinswoningen door een
grotere produktie daarvan, ls sterk
afhankelijk van het woningbeleid
van gemeenten, die met hun be
stemmingsplannen goeddeels de sa
menstelling van de woningproduk-
tie bepalen.
Opgesomd wordt waarom er vraag
ls naar eengezinskoopwoningen. Ge
noemd worden het zich dekken te
gen Inflatie, individuele wensen, het
smaller worden van de kloof tussen
de woonkosten ln de huur- en de
koopsector als gevolg van de steeds
verder gaande huurstljgingen.
Goedkope hulsvesting ls in de be
staande woningvoorraad ruim be
schikbaar en deze zou voor nieuwe
vragers vrij kunnen komen, indien
de doorstroming verbeterde. Uit on
derzoeken is gebleken, dat de door
stroming vooral groot ls wanneer
koopwoningen en eengezinswonin
gen worden gebouwd, aldus het Eco
nomisch Instituut voor de Bouwnij
verheid.
Kwel ln sommige lan-
m de vraag naar
Irdgas op het ogenblik
'oter is dan het aanbod,
!vat de aardbodem nog
tote aardgasreserves die
ontginning wachten.
Ie van deze reserves bevln-
zleh ln afgelegen gebieden,
hun exploitatie ls moeilijk
Iduur. Maar de stijgende en-
Beprljzen en de groeiende
hoefte aan schone
Twdstoffen, waartoe aardgas
uitstek behoort, maken het
larschljnlljk dat ook een
not deel van die reserves
'xplolteerd zal worden.
allereerste opgave voor de gasln-
itrle ls. zo stelt Shell Nederland
tt la een brochure over de vooruit-
hten voor aardgas, nieuwe reser-
1 te vinden ln de nabijheid van de
Zangrijkste verbrulkslanden. Aan
een dergelijke vondsten
«rschljnlljk niet toereikend zullen
a om aan de vTaag te voldoen,
"en daarnaast nieuwe projecten
De bewezen aardgasreserves in de wereld zijn ongeveer een derde tot de helft zo groot als
de ruwe-oliereserves, uitgedrukt in warmte-eenheden. Op het ogenblik voorziet olie in
ongeveer 44 procent van het totale energieverbruik; aardgas in circa 18 procent. Het
verbruik van aardgas is tot nog toe tot een klein aantal landen beperkt gebleven,
hoofdzakelijk doordat gas lang niet zo gemakkelijk Internationaal kan worden vervoerd en
verhandeld als olie.
moeten worden uitgewerkt voor het
.lange-afstandvervoer" van aardgas;
ln vloeibare vorm en waar moge
lijk vla pijpleidingen.
Zoals ook met olie het geval ls, wor
den de grootste gasvoorraden veelal
aangetroffen ln gebieden waar het
verbruik betrekkelijk klein ls. Van
de totale aangetoonde aardgasreser
ves ln de wereld Ugt ongeveer een
derde ln de Sovjet-Unie en een kwart
ln het Midden-Oosten.
Het grootste afzetgebied wordt ge
vormd door de Ver. Staten, waar
meer dan de helft van de totale we-
reldaardgasproduktle wordt ver
bruikt. Toch bezit dit land 6lechts
12'/i procent van de reserves. West-
Europa verbruikt 15 procent, maar
beschikt over minder dan 10 procent
van de reserves. Japan, met zijn toe
nemende behoefte aan aardgas, ls
bijna volledig aangewezen op de
Invoer.
In de zeebodem
Het zoeken naar nieuwe gasreserves
op het vasteland gaat door, maar de
meeste vondsten worden op het
ogenblik toch ln de zeebodem ge
daan. Volgens Shell Nederland ls het
heel goed mogelijk, dat de totale
winbare aardgasreserves uiteinde
lijk even groot (ln warmte -
equivalent) zullen blijken te zijn als
de totale winbare voorraad „traditio
nele" ruwe olie, d.w.z. exclusief olie
uit teerzanden en leisteen.
Er zullen echter enorme investe
ringen nodig zijn om het gas te win
nen en op de markt te brengen. Dit
vooral wanneer de vindplaatsen ln
afgelegen en onherbergzame stre
ken liggen, zoals Alaska, het Noord-
poolgebied, Siberië en de zeebodem.
Hoewel in Zuid-Frankrijk en Noord-
Itallë Jarenlang is geput uit ter
plaatse aanwezige aardgasvoorra
den, werd de ontwikkeling van een
grote aardgasmarkt ln West-Europa
eerst mogelijk door de ontdekking
van het grote veld ln Groningen ln
1959, de daarop volgende vondsten
ln het zuidelijk deel van de Britse
sector van de Noordzee en de ont
wikkeling van gasvelden ln West-
Duitsland. Tweevijfde van de aan
getoonde gasreserves ln West-
Europa bevinden zich ln Nederland,
misschien een derde ln de Britse
sector van de Noordzee en de rest
grotendeels ln Noorse wateren.
Nederland
Ondanks de economische teruggang
steeg het verbruik van aardgas in
West-Europa ln 1975 met 8 procent
tot ruim 170 miljard m\ overeenko
mende met ongeveer 3 miljoen va
ten olie (van 159 liter) per dag,
.slechts 10 procent hiervan werd
geïmporteerd en wel uit Algerije,
Libië en de 8ovjet-Unie. Van het
binnen WestrEuropa geproduceerde
en verbruikte gas kwam drie kwart
uit Nederland en de Britse sector
van de Noordzee.
Volgens Shell Nederland ziet het er
naar uit, dat steeds meer aardgas zal
moeten worden Ingevoerd. Om
streeks 1985 zal wellicht zo'n 30 pro
cent van de totale Westeuropese be
hoefte door Import moeten worden
gedekt. Voor Duitsland, Frankrijk.
8panje en Italië zal dit percentage
zelfs nog hoger liggen.
Het laden van vloeibaar aardgas in een speciaal geïsoleerd
tankschip van Shell in Brunei (Borneo) met bestemming Japan.
Het vloeibaar maken van aardgas geschiedt door middel van
koeling (tot min. 161 graden Celciuswaarbij het aardgas tot
een zeshonderdste deel van zijn oorspronkelijke volume wordt
teruggebracht.
