VPRO-tv herhaalt 'geschiedenisles' Het dal der Craddocks Geestdrift en verontrusting 'De twintiger en dertiger jaren' TV-documentaire over Oltmans en De Mohrenschildt Kinder-interview Europacup-voetbal niet rechtstreeks op de televisie Jongetje vermist WOENSDAG 6 APRIL 1977 TV-COMM ENTAAR Programma's als ..Voorwaarts en niet vergeten" hebben voor mij iets fascinerend. Hetdaartn opgehaalde verleden ligt nog 20 dicht bij ons. Wat zich in de geschetste periode voltrok, werd in het christelijk milieu met totaal andere ogen bekeken Een van die oude pioniers sprak over de gevoelens van angst die bestonden bulten het socialistische kamp Ook ik heb daaraan nog herinneringen. Het was al enkele Jaren na de eerste wereldoorlog dat ik als Jongen die angst bij ouderen aanwezig voelde. Ik herinner mij zelfs dat er van die massale fakkeloptochten van strijdliederen zingende ..rooien" voor mij een zekere dreiging uitging. Nu zie Je ze op het scherm aan Je voorbij trekken, de strijdbaren van toen. Oud zijn ze, heel oud, maar de Intense bewogenheid van weleer doortrilt het nog, en iets van hun emoties dringt door de beeldbuis heen. Het is een gevoelsbeweging die overeenkomsten vertoont met religieuze vervoering. Die wonderlijke ervaring had lk namelijk bij de presentatie van enkele delen uit deze VARA-serie in het bijzijn van veel oud-gedienden. In de studio was ik terecht gekomen naast de schilder Jelle Troelstra omdat lk met hem verscheidene malen contact had toen ik kunstredacteur was. Bij sommige fragmenten fluisterde hij historische uitspraken zachtjes mee en als er in de film een lied werd aangeheven, gingen hij en zijn leeftijdgenoten meezingen. Op hun oude gezichten weerspiegelde zich een merkwaardige vervoering. Een ogenlblk had lk het gevoel in een samenkomst van het Heilsleger te zijn ln plaats van in de VARA-studiO. Van onze radio- en tv-redactle HILVERSUM De VPRO-televisie heeft vier uitgebreide repeti- tielessen in geschiedenis van de jaren tussen 1920 en 1970 in petto. De eerste uitzending is vanavond. De laatste op 21 september. Het betreft reeds eerder uitgezonden programma's. Vanavond verschijnt „De twintiger en dertiger Jaren". Op 29 Juni wordt „Vastberaden, maar soepel' en met mate Herhinneringen aan Neder land in de Jaren 1936-1948" op het scherm gebracht. Samenstellers wa ren: Hans Keller, H. J. A. Hofland en Hans Verhagen. Op 10 augustus wordt uitgezonden ..Indonesia Merdeka" van Roelof Kiers over de Indonesische onafhan kelijkheidsstrijd Besloten wordt op 21 september met „Hoe het Konink rijk der Nederlanden er weer hele maal bovenop kwam en wat er daar na gebeurde"; programma's over de jaren 1948 tot 1970 waarvan Ad 's-Gravesande en Rob Klaasman de samenstellers waren. De makers van „De twintiger en der tiger Jaren" waren Pieter Verhoeff en Hans Keiler. In 1971 werden er zeven afleveringen aan besteed, vanavond samengebracht tot één documentai re. uit te zenden tussen half negen en half twaalf op Nederland 2. Als herkenningspunten uit de perio de tussen 1920 en 1930 noemt de VPRO: „Tussen de invoering van het algemeen kiesrecht tegen het eind van de Eerste Wereldoorlog en de ochtend van de 10e mei 1940. als de twintiger en dertiger Jaren eindigen, ligt het land van Ot en 8ien, eendrachtig in verdeeldheid, dat ln die periode veranderde van agra risch gebied tot industriestaat. Van de crisis die onze verzuilde democra tie ln die Jaren trof. zijn de sporen nog altijd niet uitgewist zomin als die van het toenmalige natlonalis- me. het trotse bezit van een Immens overzees rijk, en ook hier woekerend fascisme." Uit archiefmateriaal. journaal beelden en amateurfilms uit particu liere verzamelingen werden de docu mentaires samengesteld over de po litieke en sociale ontwikkelingen uit die tijd. De VPRO zegt ervan: „Het is geen obJecUeve geschiedschrijving, maar een verzameling visueel mate- (ADVERTENTlE) Vi winkel vol kleur Hans Keiler riaal uit die tijd dat nog te pakken te krijgen was." Hans Keiler schreef er eertijds over ln het VPRO-blad, Vrije Geluiden: „De geschiedenis wordt het best ver teld in anekdotes, mits ze talentvol worden gedoceerd in een relaas van feiten. In Nederland wordt die ma nier van vertellen en informeren over vroeger veelal met argwaan op grote afstand waargenomen. Vooral door hen. die ervoor geleerd hebben om onze geschiedenis te vertellen." Van onze radio- en tv-redactie HILVERSUM „De Jacht op Geor ge de Mohrenschildt, het verhaal van Willem Oltmans", zo zal de do cumentaire heten, die de Neder landse televisieregisseur Man us van der Kamp op Amerikaanse bestel ling maakt. De Amerikaanse tak van uitgeverij 8trengholt, Pierson heeft Manus van der Kamp daarover benaderd. De documentaire zal een co- produktie worden met de NO8. Spe ciale aandacht wordt besteed aan de bevindingen van journalist Oltmans Deze heeft verklaringen afgelegd voor een Amerikaanse on derzoekscommissie over de rol van De Mohrenschildt ln zake de moord op president Kennedv. De documentaire, die oude filmge deelten zal bevatten die Oltmans indertijd voor de NO8 maakte, zal bestemd zijn voor uitzending in Amerika De NOS zal zeer waarschljnljk ook tot uitzending overgaan Deze vervoering was ook merkbaar ln de gisteren uitgezonden aflevering. Opnieuw viel het op dat het werken voor de beweging bij tal van oud-gedienden vormend heeft gewerkt op hun persoon. Het zijn, ln hun ouderdom, nog altijd krachtige persoonlijkheden en daaraan weten zij uiting te geven ln goed gekozen bewoordingen. Ik heb wel eens de Indruk dat aan dat vormende element voor het huidige kader in allerlei bewegingen aanzienlijk minder aandacht wordt besteedt. Nu schijnt men het vaak te moeten doen met een soort aftreksel van een Ideaal dat lang geleden werd geboren. Vanavond komt ln 8prekershoek tot uitdrukking dat de huidige toestand verre van ideaal ls. Een toenemend aantal burgers maakt zich ernstig ongerust over de criminaliteit die gewelddadiger vormen aanneemt Drie Jaar geleden hebben zij zich verenigd in de stichting ABC: Appèl RADIO EN TELEVISIE 3 door Ton Hydra Bestrijding Criminalltlt U kunt de woordvoerster vanavond horen vertellen dat de verontrusten geen rechts stempel opgedrukt willen krijgen. Zij zijn niet op wraak belust, zijn tegen de doodstraf en staan er op dat ontspoorde mensen hun kansen krijgen weer ln de rails te komen. Maar de stichting wil wél parlement en overheid wakkerschudden voor de gevaren die dreigen als te weinig wordt onemomen tegen kille recidivisten die om het leven van anderen niet malen. De stichting vraagt ook meer zorg voor de slachtoffers van misdadigers die hun wapen op onbeschermde mensen leegschieten. Deze uitzending in Sprekershoek stemt wel tot nadenken, eveneens voor wat betreft het toenemend illegaal wapenbezit bij ongeoefende burgers die zich bedreigd voelen. Begrijpelijk, maar tegelijkertijd verontrustend. Trouw/Kwartet 4 Drie jeugdige speciale verslaggevers brachten dit keer op ver zoek van de IKON een bezoek aan het Trappistenklooster „De Achelse Kluis", waar ze een dag doorbrachten en hun spontane vragen konden stellen over het kloosterleven. Op de loto Inter viewt het drietal de monniken in de kloostertuin. Uitzending vanavond om 19.04 uur op Nederland 2. 163: Héél laat diezelfde avond stapte Bolle Bongers uit de trein aan de halte van Siebaltjebaarlo, de woonstée van de wonderspeler Ka- rel Kleuntj es. „Waar zou ik Karei Kleuntjes kunnen vinden?" vroeg hij aan de dienstdoende stationsbe ambte, toen hij zijn kaartje afgaf. „Zo zo mot Je onze Karei heb ben," zei de beambte. „Nou, dat treft dan, hè, want hij is weer een dagje thuus. Hij heeft dat rare leren broe kie uutgetrokken en hij werkt weer op het land van zien va. Maar zoals gewoonlijk zul je hem nou wel in het „Peerd van Ome Loeks" kennen vin den. Da's een soort koffiehuis, vat je? Daar gaat-ie altijd een potje bil jarten. Daar is-ie erg goed in." „Bedankt voor de tip, makker," zei Bongers. „Dan zal ik maar 'es op het Peerd van Ome Loeks afstappen." En zie, daar liep de Bolle al door de stille straatjes van het vrindelij- ke dorpje Siebaltjebaarlo. We zien trouwens ook, dat de stationsbe ambte gelijk had gehad, toen-ie zei, dat Karei wel te vinden zou zijn in de herberg. Toen Bongers daama- melijk breed lachend en joviaal bin nentrad, was Karei juist bezig een gave serie van 964 ballen af te slui ten met een losse band over de roo- je. Dat scheen iedereen daar dood gewoon te vinden, want een andere speler zei: „Zo, dat bennen er weet bijna duizend, jong. Nou ik." Meer zeggen ze daar in Siebaltjebaarlo niet en dat is ook niet nodig, want achter de paar simpele woorden steekt een warme, diepe vriendschap, die even sterk is als de klei van het wijde land Speciaal vandaag In Van Gewest tot Gewest o.a.: een ambachtsmoseum in Haastrecht, Limburgse vroom heid langs de weg en Haarlem mermeer j vol ..Otten en Sienen". Ned. 1/19.04 Na de serie Van onze speciale verslaggevers volgt het IKON- programma Kenmerk. Onder werp: een rapport over investe ringen van een Nederlands be drijf in een aantal Derde We reldlanden, de mislukking van de onderhandelingen over de grondstoffenprijzen en de be weging Stop Atoomplannen. Ned. 2/19.04 De NOS zendt een Hongaar se speelfilm uit over een al leenstaande vrouw die een kind adopteert (in ons land niet toe gestaan). Ned. 1/20.00 De VPRO begint aan de her haling van een serie over de jaren twintig en dertig. Ned. 2/20.30 In Sprekershoek gaat het over stijgende criminaliteit. Ned. 1/22.20 Ingeborg Hallstein is te be luisteren in Zangersportret. Zij zingt beroemde liederen, o.a. ,.I feel pretty", het lied van Maria in de West Side Story. Hilv. 4/12.30 Over weefselkweek gaat het ■n de uitzending van de Radio V olksu ni versiteiL Hilv. 2/17.35 Van onze radio- en tv-redactie HILVERSUM De twee voetbal wedstrijden die vandaag gespeeld zullen worden ln de halve finale om de Europacup 1 en 2 zullen niet rechtstreeks worden uitgezonden. In het televisieprogramma Studio Sport worden wel korte samenvat tingen gebracht van de wedstrijd A. C. Napoli tegen Anderlecht om de Europacup 1 en tussen Dynamo Kiev en Boroussia München Glad- bach om de Europacup 2. Uitzen ding van Studio Sport: 22.35 tot 23.00 uur op Nederland 1. Van een verslaggever UTRECHT De Utrechtse kinder politie heeft een opsporingsverzoek gedaan in verband met het verdwij nen van het zevenjarige, uit Surina me afkomstige, jongetje Stanley Meerzorg. Sinds het negerjongetje maandag 4 april rond vier uur in de middag voor het laatst in de buurt van zijn ouderlijke woning aan de Utrechtse Gruttersdijk werd gezien, is niets meer van hem vernomen. Dreggen in de vele singels in de buurt heeft geen resultaat gehad. Stanley Meerzorg was gekleed in een blauw, nylon jack, een bruine ribfluwelen broek en groene rubber laarzen. Hij heeft een klein litteken aan de bovenlip. Inlichtingen over de mogelijke verblijfplaats van Stanley worden Ingewacht bij de kinderpolitie van Utrecht, telefoon 030-321321. FERD'NAND Radio_vandaag HILVERSUM I (W8 m en FM-kanalen) TROS 7 00 Nieuws 7 02 Ruslif bijkomen fS) 7.30 Nieuws 7 43 AA tu«-ochtendeditie 4 30 Nieuws 136 Gymnastiek voor de huisvrouw. 8 45 (S) Kom er maar eens bg. Gcsprek en klassieke muziek 10 00 <S> Een oude hit in de nieuwe snit 10 30 Nieuws 10 33 (S) Toerja Toernee Streek-in 11 45 (S) Cafechantanl Liedjes en muziek uit de goede oude tijd 12 26 Mededelingen voor land-en tuinbouw 12 30 Nieuws 12 41 Ak tua 13 00 (S> Hoogtepunten uit musicals 13 30 (S» Sport na sport. Sportmagaune voor jongeren 14 00 (S) Specialiteiten k la carte Muzikaal wenepeogramma 16 00 <S) AU dat rou kunnen Wr/ockplatenpro gramma (1530 Nieuws) 16 30(B) Kernpunt OVERHEIDSVOORLICHTING 17 20 We reld Gezondheidsdag 1877 TROS 17.30 Nieuws 17 32 (S) Aktua magazine 10 30 Nieuws 18 41 (S) De een ziet het zua en de ander zo I» 00 (S) Muziek tript.ek van zeven tol tien Met om 19 00 (Si Jazz sir. 20 00 Eight o dock special Muzikale ontdekkingsre* door de gouden jaren van het Swtngti|d- perk 21 00 (S) Kruis en moL 22 00 (Si Een mondje Fran' 22 30 Nieuws 22 40 Aktua 33 ik) 'Si Coulisaen. Cultureel magazine 23 53-24 00 Nieuws HILVERSUM II (402 m en FMkanalenl VARA 7 00 Nieuws 7 II Ochtendgymnas tick 7 20 In de Roode Cirkel meuwspro- i (8 00 Nieuws) 833 Waterstanden Nieuws 7.02 (S) Het levend woord 7.08 (S) Te Deum Laudamus; gewijde muziek. 7.30 (S) Preludium, klassieke muziek. 9 00 Nieuws 8.02 (S) Onder schooltijd; program ma voor luisteraars in de school en daarbui ten. 10 00 (S) Orkestpalet. Aansluitend: x 11.35 Platennieuws. 12.00 (S) Piano werken uit de Romantiek van Chopin. 12.30 (S) TV vandaag mtsmuriek 1000 fUdio-wr-ekMad 1100 ruws 1103 Johan a» Minnen - Om budsman II 15 Even „terug*"-draa»en. oude grammofoonplaten 12 00 Voorschoten- Central. gesprekken. 13 00 Nieuws 13.11 Dingen van de dag. 13 30 Een middagje Stoomradio: oude jeugdherinneringen en inform.ilic 1600 Nieuws 1603 Nathalie, hoorspclserie 17.00 Metropole Orkest, amu sementsmuziek 17.55 Mededelingen SOS- en politieberichten. 18 00 Nieuws 18 11 Din gen van de dag. P.P 18 30 Uitzending van het Gereformeerd Politiek Verbond VA RA. 18 30 Tussen start en finish, sport en muziek. 19.30 (S) Brassband magazine 20.00 Nieuws 20 03 Omroep Orkest met solist: moderne muziek. 21 35 (S) 'n Muzikant is ook een mens. gesprek 22 05 Ensemble Mu sics Antiqua. oude muziek- NOS 22.30 Gamma van Alpha en Bèta. nieuws uit de wereld van wetenschap en technologie 23 00 (S> Met het oog op morgen met om 23 05 Aktualiteiten overzicht Radio-TV, 23 20 Den Haag Vandaag. 23 52 Even ont spannen voor hel alapen gaan. yoga. 23.56-24.00 Nieuws. HILVERSUM III (445 m en PM-kanalen) KRO 7 02 (S) Drie op boterham, muziek en informatie voor de weriunens 8 03 (S) Pep op drie 112)3 (S) Drie draait op verzoek. II 58 (S) Bericht Vastenaküe 1103 (S) Drie tussen de middag, om de KRO kiesschijf. 14 03 (S> Popkontakt. de Theo Stokkink- Show In het tweede uur aen special over The Tubes 16 03 (S) Hitmeesters NOS: 18 03 De vakaturebank. 18-10 (S) NOS-maai. 19 30 (S) Langs de lijn. sport en muziek. (lts 38 Paardekoersen i 23 02 (S) NOS-Jazz 0 02 (S) Metro Midnight Music 1 02 (S> Take it easy 2 03 (Sj Dat wordt weer nachtwerk. 4.02-7.00 IS) De achternacht. HILVERSUM IV (EM-kanalen) NCRV 7 00 20 00 NOS: Adoptie. tv-Mm NEDERLAND I 15 00 TELE AC: Dwrenveaotgmg. «es 6 (harh) 15.30 NCRV: Kijkdoos 16.40 Lappenkat 17.00 VPRO: Popeya 17 06 Lawei an Hardy 16.16 TELEAC: Du« let 1 16 45 NOS: BersbOOt 16 58 Journaal 18.04 Van Gewest lot gewest Zangersportret 13.00 (S) In de schaduw van de meesters; werken van Frantisek Ignaz Antonin Tuma, uitgevoerd door het Praags Kamerorkest. 14.00 Nieuws 14.02 (S) Een uur natuur; magazine over het buitenleven. 15.00 (S) Vertolkers beluisterd, liederen van Schubert 16 00 (S) Passieconcert 16.30-17.00 (S) Muziek van eigen tijd. 21.35 Journaal 21.50 Panoramiek 22.20 Sprekershoek 22.35 StuOo Sport NEDERLAND II 16.45 NOS: Kortweg 18.55 Journaal 19.04 IKON: Van onze spaoale verslaggevers 19.29 Kenmerk 20.00 NOS: Journaal 20.25 SOCUTERA: Pkn van de snchimg mensen in nood/Caritas Keertarxfcca 20.30 VPRO; De iwefliger en de dertiger jaren. 142 Door de schok moest Paul het roer loslaten en tuimelde hals over kop naar voren, bovenop Temmer en de beide mannen die midden in de boot zaten. De boeg werd hoog opgetild voor de volgende golf. Een van de riemen, gegrepen door de stroom, sloeg met een klap los uit de dol en raakte Paul aan zijn slaap. Toen hoorde hij alleen nog het gedonder der golven en voelde even het zoute water in de hoofdwond bijten, en daarna wist hij van niets meer. Meer dood dan levend trokken ze hem uit de golven toen hij even onder de kust kwam aanspoelen. De volgende geredde was de kapitein, die de kabel had vastgegrepen en tenslotte nog een derde die het juiste moment had weten te kiezen en op een breker was gedoken die hem mee naar het strand sleepte, waar de her ders Matt en Luke hem opvingen, tot aan hun middel.in het water staand. Een paar minuten later werd Tem mer op het strand gesmeten. Met de belde overige mannen liep het slecht af. Ze kwamen niet aan land bij de kreek. De een verdronk en werd veertien dagen later bij Whinmouth teruggevonden, twaalf kilometer verderop: de ander spoel de niet meer aan. ZWijgend bracht men hen achter de waterlijn. Na een paar slokken uit Megs leren veldfles kwam de kapitein een beetje bij en vertelde in keurig Engels dat er nie mand op de klip was achtergebleven, noch op het wrak van het schip dat vier kilometer verderop in zee lag. Maar toch zou men niemand meer kunnen redden, want de boot was versplinterd en de kabbel gebroken. Toen Rudd hoorde wat er gebeurd was kwam hij meteen naar de overle venden. Hij verbond Pauls hoofd wond, die hevig bloedde. Op een van de zeelieden die buiten kennis was toen hij aanspoelde werd kunstmati ge ademhaling toegepast, met goed gevolg. Na een half uur waarin men Paul vervolgens onder handen nam, bleek zijn pols nog steeds te kloppen en mompelde hij een paar onver staanbare woorden. Ze wikkelden hem in dekens en legden hem tussen twee vuren. Temmer Potter zou niet meer bijko men. Ze zagen het allemaal toen hij aan land gesleept was Zijn kaak was verbrijzeld maar bloedde niet en zijn lichaam was zo deerlijk gezwollen dat ze niets meer voor hem konden doen. ze legden hem op het strand. Het begon weer eb te worden en er kwam een boodschap van Williams overgebracht door Hazel Potter. Hij zou met zijn boot naar hen toe ko men zodra het licht werd. R. F. Delderfield Toen Meg Potter hoorde dat Tem mer dood was, begon ze niet te hui len, maar ze liep met Eveleigh mee naar de plek waar hij lag, op enige afstand van de geredden. Rudd voegde zich bij haar. terwijl de ande ren zwijgend bleven kijken. Ze staar de naar het verminkte gezicht van haar man en zei volslagen kalm: „Tja, mr Rudd, et was een gekke ouwe vent, maar ie is an ze eind gekomme as een flinke kerel." Ze trok het korte gebreide jak uit dat ze droeg en legde het over zijn gezicht. Toen ging ze naar de anderen toe en maakte zich nuttig door slokjes uit haar veldfles uit te delen Voordat Williams met de boot kwam, groepten ze allen rondom Temmer, huiverend en doornat. Be schaamd keken ze op hem neer. op deze mens die ze allen min of meer hadden geminacht. Eph Morgan was de eerste die het woord nam. „We- rom hiette em eigenlijk Temmer?" vroeg hij. „Was-tem zo gedoopt?" „Gedoopt? Der wordt niemand Temmer gedoopt," gromde Honey- man. „Toen-em nog klein was is ter een circus in Whinmouth gekomme en toen hebtie tien pond verdiend omdattem vijf minute in ze dooie eentje in de leeuwekooi dors te blij- ve. Me va en ikke hebbe et em nog zien doen. Me vak heb-em ze huid volgescholde en daarna hebbe ze em Temmer Potter genoemd." Langzaam slenterden ze terug naar de overlevenden, die nu in dekens gehuld om het vuur zaten. Ze talmden even bij de roerloze gestal te van de pachtheer, die op de grond lag. Hij kreunde en bewoog zijn krachteloze handen. „Der zit meer in-em as ik eers ge docht had," zei Derwent. „Et is een zegen van de Here dattie hierheen gekomme is. Goddank, hij is niet zo zwaar gewond dattem deran sterre- ve kan." Toen liep hij naar het vuur en bedacht dat deze man bijna zijn schoonzoon was geweest, maar dat leek hem een eeuwigheid geleden. Grace zat op het podium tijdens de inleiding die de voorzitster hield Ze zag de jongen al van verre zitten, maar herkende hem niet. Ze dacht eerst dat het een zoon van een der toehoorders was Even later liep hij met de anderen naar de uitgang en toen zag ze wie hij was Ze vroeg zich af wat hij hier te maken had Zou Paul hier soms ook tussen het pu bliek aanwezig zijn en de jongen hebben meegenomen om haar een boodschap over te brengen? Ze was zelf erg veranderd, het laatste jaar, want ze was in de ge vangenis behoorlijk vermagerd. Wordt vervolgd Vul in: 1-2 edel, 2-3 randschrift van een munt, 1-4 dichterbij komen, 3-4 door erfenis bekomen, 3-6 aanklampen. 4-5 bescheiden. 5-6 gesponnen draad. Bij juiste oplossing leest men in de dikomrande hokjes de naam van een knaagdier. Oplossing vorige puzzel 1. p. 2. rem, 3. serre, 4. stempel, 5. aMeiding. 6. permitteren, 7. pene trant, 8. troebel, 9. merel, 10. keg, 11. 23.35 NOS: Journaal

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 4