De race op
begint
Ondanks moeilijkheden weer
veel nieuwe produkties
'De tranen van Klaartje'
Rijk gaat literaire
debuten subsidiëren
Euro-ministers willen
lager landbouwbudget
Nederlandse Operastichting
Schilder Antoon
Kruijsen overleden
Nieuwe
boeken
Spoedberaad NVJ
na vastlopen van
CAO-gesprekken P
Studenten Kamerorkest weer op tournee
Levensgevaarlijke
tabletten terecht K
C&M- ii tbcfi \Jxnïde£iqe\!
woensdag 6 april 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
ioic
AMSTERDAM On
danks de nog steeds be
staande moeilijkheden
met de huisvesting gaat
de Nederlandse Opera
stichting onverschrokken
voort met het uitbrengen
van nieuwe produkties.
Het nieuwe seizoenprogramma
dat maandag in Amsterdam
bekend werd gemaakt omvat
17 opera's waarvan er acht voor
het eerst of helemaal nieuw
geënsceneerd door de Neder
landse Operastichting worden
gepresenteerd.
Inbegrepen de wereldpremière van
..Houdinl" van Peter Schat die, met
het Concertgebouworkest ln de bak
onder leiding van Hans Vonk op 39
september ln Carré ln Amsterdam
van start gaat.
Scheveningen
De meeste premières zullen ln het
Scheveningse Circustheater
plaatsvinden omdat daar het meest
en het best gerepeteerd kan worden
en het minder verhulzen en versjou
wen kost als daar meteen aanslui
tend de eerste uitvoering wordt
gegeven.
Door het gedeelde gebruik van de
Amsterdamse Stadsschouwburg en
het uitblijven van het nieuwe Mu
ziektheater („We hebben het gevoel
dat de zaak vastzit", aldus directeur
Hans de Roo) moet de opera nog
ongeveer 175 dagen per Jaar op en
neer naar Scheveningen reizen voor
repetities. Het Scheveningse Circus
gebouw zou met een niet zo erg in
grijpende „uitbouw" geschikt kun
nen worden gemaakt voor vaste ves
tiging van de opera.
Hopeloos
„Maar", aldus Hans de Roo. „ver
plaatsen van een bedrijf heeft enor
me consequenties. Rotterdam is ook
bezig met plannen voor een mu
ziektheater. Maar het zou waanzin
zijn de Operastichting over te bren
gen naar een plaats waar nu maar
belangstelling is voor 16 voorstellin
gen per seizoen, tegen Amsterdam
100.
Verplaatsing brengt enorme conse
quenties met zich mee. Om vele re
denen willen we eigenlijk niet weg
uit Amsterdam, maar de situatie is
zo langzamerhand wel hopeloos ge
worden.
Daarom niet getreurd; men heeft
weer een zeer aantrekkelijk pro
gramma ln elkaar weten te zetten
met als openingsnummer „Der Ro-
senkavaller" van 8trauss' (onder
Edo de Waart). Verder „La voix hum-
naine" van Poulenc, samen op één
avond met „Blauwbaards Burcht"
van Bartok, „Katharina Ismallova"
van SJostakowitsJ, „Livietta e Tra-
collo" van Pergolesi. „Lulu" van Al-
ban Berg, „Hans en Grietje" van
Humperdinck, „Orlando" van Han
del, „Uit een dodenhuis" van Jana-
cek, en „Cappriccio" van Strauss.
Van de meer populaire werken staan
op het programma „Hoffmanns Er-
zahlungen" van Offenbach, „Tosca"
van Puccini, „Simone Boccanegra"
en „Falstaff" belde van Verdi
Israël
Voor het geven van voorstellingen in
het buitenland is de Nederlandse
Operastichting uitgenodigd naar
Mexico en Israël met „Der Kaiser
von Atlantis" (waarvan in december
1975 de première in Amsterdam
plaatsvond). Hflndels „Orlando" die
wordt voorbereid en uitgebracht in
samenwerking met de H4n-
delsfestsplele in Göttingen zal in
Göttingen en Frankfurt en in het
kader van de Prager Frühling wor
den gespeeld in de periode mei-Juni
van het volgend Jaar.
DEN HAAG BIJ wijze van proef
gaat het ministerie van CRM drie
jaar lang subsidies mogelijk ma
ken voor literaire debuten ln de
vorm van boekuitgaven op het
gebied van proza, poëzie en essay.
De Raad voor de Kunst zal hierbij
adviseren. Uitgevers kunnen voor
zo n boek subsidie aanvragen.
Dit moet voor 31 Juli van dit Jaar
geschieden voor uitgaven ln 1977.
Met de aanvraag moet het ma
nuscript worden opgestuurd.
De rijksbijdrage is een tegemoet
koming in de kosten, die tevens
gericht is op de verlaging van de
verkoopprijs en de garantie van
een auteurshonorarium. Na drie
Jaar wordt bekeken of de debuut-
subsidiëring wordt voortgezet.
Bibliografieën en luxe edities ko
men niet voor subsidiëring in aan
merking. Overigens wordt een li
terair debuut gesubsidieerd bij
gebleken kwaliteit of op grond
van duidelijke beloften voor de
toekomst. Heeft een schrijver al
ln het ene genre gedebuteerd, dan
zal voor het andere genre geval
voor geval worden beoordeeld of
dit ook een debuut is, wat onder
meer afhangt van het reeds ver
worven lezerspubliek, aldus het
ministerie.
DEN HAAG De schilder Antoon
Kruijsen is maandag op 79-jarige
leeftijd in zijn woonplaats Chartres,
Frankrijk overleden.
HIJ was in Boxtel geboren, kreeg zijn
eerste vakopleiding van zijn vader,
de kunstschilder Jan Kruijsen en
zette de opleiding voort aan de Rot
terdamse academie.
Later ging hij naar Zwitserland waar
hij de academie in Genève en het
conservatorium in Montreux be
zocht. Daar kreeg hij zangles en die
studie zette hij voort aan het conser
vatorium van Parijs.
HIJ bleef ook schilderen en deze
kunst werd zijn levenswerk. Meer
dan tien Jaar bleef hij in Parijs en in
Aix en Provence en in die tijd koch
ten verschillende Franse musea wer
ken van hem.
In 1936 kwam hij naar Nederland
terug en na de tweede wereldoorlog
ging hij weer naar Frankrijk. Hij
woonde er in Parijs en in Chartres.
BERGEN OP ZOOM In samen-
iverking met het Gemeentemuseum
van Bergen op Zoom organiseert het
Rijksmuseum ..Boerhave" te Leiden
van 15 april tot 1 juni een ten
toonstelling „De tranen van Klaar
tje" in het Markiezenhof. Steen-
bergsestraat 6-8 te Bergen op Zoom.
Deze expositie belicht welke gevol
gen de Franse en Industriële Revo
lutie hadden voor maatschappij,
cultuur, wetenschap en techniek in
Nederland.
De titel „De tranen van Klaartje", is
ontleend aan Hiëronymus van
Alphens „Kleine gedichten voor kin
deren", waarin Klaartje bij het
portret van haar overleden moeder
een centrale rol speelt.
De gevolgen van de beide revoluties
worden niet getoond door een ont
wikkelingsgang te beschrijven,
maar door steeds op een deelgebied
het contrast te laten zien tussen de
toestand in 1750 en die ln 1850,
waarbij die twee Jaartallen niet let
terlijk genomen moeten worden. Zij
staan elk voor een hele periode. De
aspecten van het 18e en 19e eeuwse
leven komen paarsgewijs tegenover
elkaar te staan. Literatuur, muziek,
arbeid, onderwijs, microscopie, na
tuurkunde, stoomtechniek en
transport duiden een bepaalde sfeer
Dagelijks geopend van 14 tot 17 uur.
Groepen kunnen op aanvraag ook
in de ochtenduren terecht
Budolf Flescb. Helder schrijven,
spreken, denken. Stap voor stap
naar betere communicatie. Vertaald
en bewerkt door Margriet Banls.
Marcel Huismans, Erwin Klaui. Van
Loghum Slaterus, Deventer, 1977.
324 blz. 35.
„Schrijven is niets anders dan pra
ten op papier, praten is niets anders
dan hardop denken en denken is
niets anders dan zachtjes praten",
beweert Flesch. Hij is in de taalbe
heersing vooral bekend om zijn lees-
baarheldsschaal, een middel om zelf
te bepalen hoe moeilijk een tekst is.
Daarvoor moeten eerst allerlei bere
keningen worden uitgevoerd (woor
den tellen, gemiddelde zinslengte,
gemiddelde woordlengte). Voor het
opvoeren van leesbaarheid heeft
Flesch dan ook heel wat suggesties.
In feite is zijn hele boek één pleidooi
voor wat de titel belooft: helder
schrijven, spreken, denken. In een
groot aantal hoofdstukjes model
leert Flesch didactisch het taal
gebruik van de cursist (want het
betreft hier een .Jeergang") èn zijn
manier van denken naar zijn ideaal.
Het boek wemelt van goede raad.
Het behandelt het gebruik van be
paalde woorden, het wijst op het
belang van Interpunctie, het vraagt
van de schrijver belangstelling voor
zijn lezers, het bespreekt het pro
bleem waar men een goed idee van
daan haalt. etc. Alle lessen zijn voor
deze vertaling van Nederlandse
voorbeelden voorzien en hebben
oefeningen meegekregen. Men kan
dus zelf thuis aan zijn formuleringen
werken ..We kunnen proberen ln
gedachten te houden, dat onze ma
nier van denken niet de enige is"
ook zoiets staat in dit boek.
T. v. D.
Kate Chopin. De ontnuchtering. Ver
taling Geertje Lammers Amster
dam. De Bezige BIJ. 1977 245 blz.
26 50
Kate Chopin 1851-1904) is een Ame
rikaanse schrijfster van korte verha
len, enkele romans en een to
neelstuk. Na haar geruchtmakende
„De ontnuchtering" (The Awaken
ing, 1899) schreef se weinig meer. De
kritiek reageerde geschokt op dit
boek. Het vertoont, zoals de flap
terecht opmerkt, overeenkomsten
met Flauberts „Madame Bovary",
in zoverre het ook de pogingen be
schrijft van een getrouwde vrouw
om bulten huwelijk en moederschap
om tot ontplooiing te geraken. Wat
haar min of meer symbolisch uit de
sleur haalt ls de zee. ZIJ leert zwem
men: „De ziel is gevoelig voor de
stem van de zee. Het lichaam voor
de aanraking van de zee die als een
Innige, koesterende omhelzing is."
Maar waar de zee haar verlangen
naar een nieuw en zinnelijker leven
stimuleert, is het tenslotte ook de
zee waarin zij zich na haar bevrij
dingspogingen verdrinkt Net als
Emma Bovary proeft zij van de lief
de. maar door omstandigheden
blijft die tenslotte onbereikbaar
voor haar.
Kate Chopin heeft de roman mooi
strak opgezet en de ervaringen van
de vrouw sfeervol weergegeven. Er
wordt nergens gesproken over de
noodzaak van vleugels, om op weg
te vliegen, vrij. De meeste vrouwen
zijn „dienstbare engelen. Al
leen de vleugels ontbreken". Het
exemplarische van dit verhaal kan
dan ook de situatie van de vrouw
zijn: met handen en voeten gebon
den en niet in staat tot vrije vlucht
anders dan op straffe van een dode
lijke val. In 1974, lees ik, werd de
roman in New York door The Femi
nist Press herdrukt. Het laat zich
voor dat doel gebruiken. Inderdaad.
Maar ook kan het een veel wijdver-
breider soort van onmacht uitbeel
den, dat een briesje van verlangen
tot een vernietigende storm maakt.
T. v. D.
LUXEMBURG (ANP) De Europese Gemeenschap moet min.
der geld gaan besteden aan de Europese landbouw en meer
uittrekken voor het'sociale en regionale beleid binnen de EG.
Tot deze opvatting zijn gisteren de ministers van buitenlandse
zaken en financiën van de EG-landen gekomen tijdens het
zogeheten •prtortteltendebat' (het afwegen van het belang van
voorgenomen maatregelen).
Aan de Europese landbouw wordt
bijna zeventig procent van het totale
door de EG te besteden geldbedrag
uitgegeven en de ministers menen
dat andere EO-actlvltelten meer aan
bod moeten komen. Zo zou veel meer
moeten worden besteed aan de be
strijding van de werkloosheid bin
nen de EG. Het sociale en regionale
beleid nemen dit Jaar respectievelijk
2 en 4.6 procent van de hele Europe
se begroting voor hun rekening.
ZHet debat leverde overigens niets
aan concrete maatregelen op en de
permanente vertegenwoordigers van
de EG-landen bij de gemeenschap
hebben de opdracht gekregen de
zaak opnieuw te bekijken Eind mei
moet er dan weer een ministerraad
worden gehouden, waar men het on
derwerp opnieuw aansnijdt.
Tijdens het beraad van gisteren stel
de West-Dultsland dat de uitgaven
van de gemeenschap volgend Jaar
met niet meer dan tien procent zou
den moeten stijgen. Nederland ls het
daar niet geheel mee eens, zo liet
minister Rudd Lubbers, vervanger
van zijn collega Wim Dulsenberg,
weten. Wel is Nederland van mening
dat men op den duur moet komen
tot een maximaal stijgingspercenta
ge voor de Euroepse begroting.
Uit het verloop van het debat ls
gebleken dat er nog lang geen bevre
digende regeling ls voor de zoge
naamde 'eigen middelen' van de EG.
Het ls de bedoeling dat de EG voor
1978 volledig uit eigen middelen
wordt gefinancierd. Met name Dene
marken en Oroot-Brlttannlë keren
zich tegen de belasting-technische
en subsldlehervormende maatrege
len, die daarbij nodig zijn.
UTRECHT Het Nederlands Stu
denten Kamerorkest wordt ieder
jaar samengesteld uit een veertigtal
studenten uit het hele land. Daar
voor worden vele audities gehouden,
die ook dit Jaar weer tot een goed
geselecteerd ensemble hebben
geleld.
In de Paasvakantie wordt er druk
gerepeteerd waarna een tournee be
gint waarvan de opbrengst is be
stemd voor het University Assistan
ce Fund dat buitenlandse studenten
helpt die hun land om politieke en
religieuze redenen moesten verlaten.
Het programma van de tournee die
dit jaar op 13 april in de N.H. Kerk te
Hattem begint, is als volgt: Kees van
Baaren: Sinfonia, Charles Gounod:
Petit Symphonie, Claude Debussy:
Sanse sacrée et Danse profane,
Franz Schubert: Symfonie nr. 3,
Harpsoliste in de dansen van Debus
sy is Douceline Aleven. De concerten
(15 april Amersfoort, 16 Utrecht,
Geertekerk 20.15 uur, 17 Almelo De
Hagen 11.30 uur, en Amsterdam
Waalse Kerk 20.15 uur) worden ge
leid door Gerard Oskamp.
Van een verslaggever
UTRECHT Het bestuur van df*u;
Nederlandse Vereniging van Jour67'
nalisten (NVJ) heeft besloten dt._
NVJ-verenigingsraad donderdag ij®
april in spoedvergadering bijeen tLj
roepen gezien het verloop van d<
onderhandelingen met de werkgs""
versorganisatie NDP over een nieu- b
we CAO voor dagbladjournalisten^
De verenigingsraad zal zich op d»cm
spoedvergadering moeten ultspra
ken over de vraag of verder onder
handelen nog wel zin heeft of dal,
acties moeten worden voorbereid.
Het grote knelpunt in de onderhi
delingen ls de samenhang tussen d
invoering van de vijfdaai
werkweek voor de dagbladjournal
ten en een compensatieregell
voor arbeid op onregelmatige en on
aangename tijden.
GORKUM De voor kinderen le-_
vensgevaarüjke tabletten, die een"
inwoner van Gorkum had verloren
zijn weer terecht. Gisterochtend le
verde een vrouw de tabletten op hei
Gorkumse politiebureau in. Ze had
de tabletten (te gebruiken bij sui
kerziekte) in de omgeving van haar
woning op straat gevonden.
Super-licht nylon jack
met gebreide trikot boorden. ju<"
Licht gewicht polyester/viscose pantalon
in jeansmodel. CC.
Onder:
Prima nylon jack met kontrastbiezen en trikot boorden. 50r
Fijne polyester pantalon met krijtstreep-dessin. 50r
Sportieve katoenen race-pet in dm kleuren. 8r
