Morgen herdenking slachtoffers
Den Uyl niet optimistisch
over samengaan met CDA
Proefproces wegens schoolverzuim
In wat voor lamp
draai je eigenlijk
'n heldere gloeilamp?
Vurige liefdesbrief mogelijk
aanleiding tot stadhuisbrand
r LEKKER -j
Nieuwe impuls voor investeringen nodig'
MOBUTU
Resultaten identificatie nog niet bekend
Philips heeft voor
elke lamp
dejuiste gloeilamp.
PHILIPS
In hoger beroep
levenslang tegen
Frans H. geëist
Niet aangestoken door verzetslieden in 1943 in Apeldoorn?
Christelijke werkgevers:
'Ouders nemen steeds vaker extra vakantie voor hun kinderen'
Karei Roskam
J
DINSDAG 5 APRIL
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Volgens de rijkspolitie zal pas woensdagmorgen bekend worden gemaakt of alle
248 slachtoffers uit het Tenerife verongelukte KLM-vliegtuig zijn geïdentificeerd. Naar verwach
ting zal de identificatie vandaag worden beëindigd. Morgenmiddag om drie uur zal in hangar II op
het oude Schiphol-oost een besloten herdenkingsplechtigheid worden gehouden ter nagedachte
nis aan de omgekomen passagiers en bemanning van de Boeing PH-Buf „Rijn" van de KLM.
De plechtigheid is uitsluitend toe
gankelijk voor die nabestaanden, die
daartoe van de KLM een speciale
toegangskaart hebben ontvangen.
Niemand zal zonder zo'n toegangs
kaart worden toegelaten. Op drin
gend verzoek van de nabestaanden
zal de pers zich niet onder de geno
digden mogen begeven. Dominee H.
de Bie uit Diepenveen, die vorige
week naar Tenerife is geweest voor
een rouwdienst na de ramp. heeft
zich bij zijn terugkeer in Nederland
beklaagd over ..ongelooflijk onbe
scheiden en irritant optreden van
journalisten en persfotografen."
daartoe toestemming te hebben ge
kregen van de verkeerstoren. Het
onderzoek gebeurt in de laboratoria
van de Amerikaanse National
Transportation Safety Board, die
over speciale apparatuur beschikt
om de banden af te luisteren. Neder
landse deskundigen en KLM-
piloten, die de stemmen van de ver
ongelukte piloten kennen, zijn aan
wezig bij het afluisteren van de ban
den. Pas over twee weken zullen
resultaten van het onderzoek be
kend worden.
Westgaarde
Verwijt
Daags na de rouwplechtigheid, op
donderdag, zal van negen uur 's mor
gens tot vier uur 's middags op de
begraafplaats Westgaarde in
Amsterdam-Osdorp voor een ieder
de gelegenheid bestaan de laatste
eer te bewijzen aan de slachtoffers.
Op deze begraafplaats zullen bij de
geopende graven de kisten gereed
worden gezet met de stoffelijke res
ten van die passagiers, van wie het
onmogelijk was ze nog te identifice
ren. De rijkspolitie, die de identifica
tie verricht, noch de KLM konden
gisteren zeggen hoeveel slachtoffers
niet meer zullen kunnen worden ge
ïdentificeerd.
Op Westgaarde zullen tevens kisten
staan met de resten van wèl geïden
tificeerde slachtoffers, van wie de
nabestaanden te kennen hebben ge
geven ze op dezelfde begraafplaats
ter aarde te bestellen als al diegenen
die meer werden geïdentificeerd.
Verwacht wordt dat de belangstel
ling groot zal zijn. Bloemen kunnen
naar Westgaarde worden gezonden,
maar belangstellenden kunnen ze
ook zelf bij de graven neerleggen.
Zes deskundigen zijn gisteren in
Washington begonnen met het
zorgvuldig openen van de vier zoge
heten zwarte dozen van de twee ver
ongelukte vliegtuigen. De dozen be
vatten de cockpit-voicerecorders
met de radioberichten en gesprek
ken in de stuurhutten en de metalen
strips, waarop de technische gege
vens over de vlucht (de zogenaamde
flightdate-recorders). De banden en
strips zullen de vraag moeten be
antwoorden hoe gezagvoerder
Veldhuyzen van Zanten van het
KLM-toestel kon opstijgen zonder
Een lid van de Amerikaanse com
missie van onderzoek, de patholoog
dr. William G. Eckert, heeft de
Spaanse autoriteiten verweten dat
zij om financiële redenen de
startbaan van Tenerife te snel heb
ben ontruimd. Daardoor zou het on
mogelijk zijn geworden na te gaan
hoe de passagiers om het leven zijn
gekomen. Anders hadden deskundi
gen kunnen nagaan hoeveel inzit
tenden de eerste klap overleefden en
pas later in de brand zijn omgeko
men. Een dergelijk onderzoek zou
van groot belang zijn geweest voor
het bouwen van veiliger toestellen,
die in een noodgeval sneller zouden
kunnen worden verlaten. Hoewel
nog kan worden onderzocht, door
bestudering van de stoffelijke over
schotten, of enkelen even in leven
zijn gebleven, zal men hun zitplaat
sen niet kunnen vaststellen na de
ADVERTENTIE.
In zowel binnen- als
buitenverlichting
geelt deze grote
heldere gloeilamp sprankelende
effecten aan grotere armaturen
met helder of structuur glas.
Zo vraagt de ene lamp nu een
maal om een ander soort licht
dan de andere. Draai dus niet zo
maar een peertje in uw lamp.
Kies met overleg de juiste gloeilamp.
Van onze parlementsredactie
AMSTERDAM Premier Den Uyl is „weinig optimistisch" over de mogelijkheid om nog met het
CDA tot samenwerking te komen". Op een bijzondere partijraad van de PvdA gisteravond in
Amsterdam zei Den Uyl: „Alle vriendelijke verhalen van sommige CDA-ers nemen niet weg dat er
in die kring een toenemend verzet ontstaat tegen een progressief beleid. De restauratieve krachten
groeien. Wie Van Agt zich in vriendelijkheden hoort uitputten Jegens de WD, weet aan welke kant
de boterham besmeerd is. Wel CDA, als die begeerte u aangeraakt heeft, dan kunnen wij u daar
niet van weerhouden, dat kunnen alleen de kiezers", zei de PvdA-lijsttrekker.
Hij vervolgde: „Wij willen een be-f
leid voeren in solidariteit met de'
mensen aan de onderkant van de
samenleving. Dat kan alleen op ba
sis van harde voorwaarden. Dat is
geen hoogmoed, maar noodzaak.
Wij vechten met de rug tegen de
muur tegen een CDA-WD-
combinatie. We vechten terwille
•van de miljoenen die hun hoop op
een progressief beleid gevestigd
hebben", aldus Den Uyl.
Tevoren bestreed hij dat de kabi
netscrisis veroorzaakt zou zijn door
de onverzoenlijke houding van de
PvdA of de aanvallen op minister
Van Agt in het Mentendebat.
„Op 11 februari J.L deelde minister
Van Agt mij mee, dat het wet
sontwerp over de grondpolitiek ge
wijzigd moest worden wilde het door
de CDA-fractie gesteund worden.
Die eis was politiek niets anders dan
een uiting van de bereidheid van het
CDA de voortzetting van het kabi
net in een uiterst kritieke fase te
brengen. Dat was veertien dagen
voordat Van Thijn en Kosto (de
PvdA-woordvoerder in het Menten
debat) als aflaat voor christen
democratisch handelen konden wor
den opgevoerd, aldus drs. Den Uyl.
•Hij benadrukte, dat voor de vraag
wat nu verder moet gebeuren niet
alleen de breuk, maar ook alles wat
eerder de afgelopen vier jaar in sa
menwerking met het CDA was be
reikt mee moet tellen.
De PvdA is zoals bekend bereid na
de verkiezingen met het CDA over
hernieuwde regeringssamenwerking
te gaan onderhandelen indien het
CDA eerst akkoord gaat met PvdA-
teksten voor de vier hervormings
voorstellen die inzet zijn gemaakt
ADVERTENTIE
van het progressieve beleid. Dat be
treft de grondpolitiek, de vermogen-
saanwasdeling, de ondernemingsra
den en de investeringsrekening. De
ze teksten zullen gebaseerd zijn op
de ai Ingediende wetsontwerpen en
de standpunten van de PvdA-fractle
daarop. Ze zullen, zei PvdA-
fractieleider Ed van Thijn, een mini
mumpositie innemen. Dat betekent
dat hierover niet met het CDA on
derhandeld zal worden. Ed van
Thijn benadrukte overigens dat met
die vier wetsontwerpen de ontwik
kelingen op die gebieden niet afge
sloten zullen zijn. Verdere be-
drijfsdemocratlseringsregelingen
voor de grondpolitiek zullen onder
werp van harde onderhandelingen
worden bij de kabinetsformatie,
kondigde van Thijn aan.
snelle ontruiming van de startbaan.
„Zwarte ster"
De IFALPA, de Internationale Fe
deratie van Verkeersvliegers heeft
26 vliegvelden in de wereld de „zwar
te ster" gegeven. Dit betekent dat
deze vliegvelden „in ernstige mate
tekortschieten wat betreft de inter
nationale veiligheidseisen. Van de
26 vliegvelden liggen er zeven in de
Zuidamerikaanse staat Colombia,
vier in de Verenigde Staten (onder
meer Boston en Los Angeles), drie in
Australië, twee in Griekenland (Ker-
kira-Korfoe en Rhodos), twee in Ita
lië (Rimini en Alghero) een in Iran
(de hoofdstad Teheran) en een in
Japan (Osaka). Voorts worden vlieg
velden genoemd in Indonesië, Chili,
Maleisië. Tonga en op de Fiji-
eilanden.
Van een verslaggever
DEN BOSCH De procureur-
generaal bij het gerechtshof in Den
Bosch heeft gisteren in hoger beroep
levenslange gevangenisstraf geëist
tegen de 41-jarige hoofd verpleger
Frans H. uit Kerkrade. H. was door
de rechtbank in Maastricht tot der
tien jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
De procureur-generaal, mr W. Wet-
zels, achtte H. schuldig aan acht van
de negen moorden die hem ten laste
waren gelegd. De officier van justi
tie in Maastricht, mr J. Booster, die
eveneens levenslange gevangenis
straf had geëist, meende dat alle
negen moorden bewezen waren. De
rechtbank achtte H. schuldig aan
vijf moorden.
Anders dan de rechtbank in Maas
tricht. meende mr Wetzels dat ver
zachtende omstandigheden niet of
nauwelijks ter zake deden. Die
omstandigheden hadden betrek
king op de situatie in de Liickerhei-
dekliniek in Kerkrade, waar H. door
middel van insullne-injecties be
jaarde en demente patiënten om het
leven zou hebben gebracht. Mr Wet
zels vond ook dat het psychiatrisch
rapport, waarin H. verminderd toe
rekeningsvatbaar wordt genoemd,
niet van invloed mag zijn op de
strafmaat, gezien de uitzonderlijke
ernst van de misdrijven.
De procureur-generaal baseerde zijn
bewijs dat de patiënten aan een
overdosis insuline zijn overleden, op
de uitvoerige uiteenzettingen van de
Nijmeegse hoogleraar dr E. J.
Ariëns. Deze deskundige hield het
hof gisteren voor dat de bejaarden
zo zwak waren dat een kleine hoe
veelheid insuline voor hen al dode
lijk kon zijn. Het verweer van H. dat
hij insuline beschouwde als een
pijnstillend middel, vond de hoogle
raar volslagen absurd.
Morgen zal de raadsman van Frans
H.. mr J. J. M. Hermans, zijn plei
dooi houden.
Een archieffoto van het Apeldoornse stadhuis, waarvan in 1943 de bovenverdieping afbrandde. Op
het ogenblik wordt het gebouw in deze geest gereconstrueerd.
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN Er bestaat een kans dat de Apeldoornse stadhuisbrand in mei 1943 niet door
verzetslieden is gesticht, zoals tot nog toe is aangenomen, maar is veroorzaakt door een
marechaussee, die een vurige liefdesbrief aan zijn meisje zat te schrijven. Het gisteren
verschenen tweemaandelijkse blad "Voorlicht" voor medewerkers van de gemeente Apeldoorn
meldt dat de Apeldoornse amateur-historicus H. A. M. Ummels, die zegt alle processen-verbaal
hierover in handen te krijgen, hier achter is gekomen.
De heer Ummels heeft, na de stuk
ken bestudeerd te hebben, een ge
sprek gehad met een ooggetuige,
de voormalige marechaussee Nico-
laas Jacob van der Heijden. De
heer Van der Heijden had in de
nacht van 18 op 19 mei 1943
opdracht om samen met zijn colle
ga Maarten Munnlk het gemeente
huis te bewaken. Hij vertelde: „Op
een gegeven ogenblik schreef Mun
nlk een brief aan zijn meisje in de
Achterhoek. Het schrijfpapier lag
op de gaskachel. Plotseling vatte
het papier vlam en binnen de
kortste keren stonden de gordijnen
in brand. Direct schoot de gedach
te door mij heen: als het nu toch
brandt, laat het dan maar goed
branden ook. Ik trok alle laden van
het persoonsregister open
Ten gevolge van de brand verloor
het stadhuis zijn bovenverdieping.
Het was toen Juist honderd jaar
geleden dat het in gebruik was ge
nomen. Burgemeester en wethou
ders wilden de ingebruikname in
1843 vieren met een slokje, maar
gedeputeerden staten onthielden
hun goedkeuring. Op de gemeente
balans komt een post van enkele
honderden guldens voor in verband
met de feestelijke inwijding. Voor
de aankoop van jenever en wrijf-
doeken ten behoeve van het
schoonmaken der ramen. Op het
ogenblik wordt dat raadhuis in
Apeldoorn gereconstrueerd naar
het voorbeeld van 1898, in welk jaar
het is uitgebreid.
Geen idee
Oud-verzetsman M. Buitenhuis
heeft geen idee hoe het verhaal, dat
het Apeldoornse stadhuis mei 1943
door de ondergrondse in brand was
gestoken om het persoonsregister
uit de handen van de Duitsers te
houden, destijds in de wereld is
gekomen. Hij weet zeker dat er
geen opdracht was voor
brandstichting. Ook de latere com
mandant binnenlandse
strijdkrachten in deze omgeving,
de heer S. Toom, weet van niets,
evenals andere vroegere illegale
werkers.
Het gerucht, dat het Apeldoornse
stadhuis door verzetslieden in
brand werd gestoken, is al heel oud
In verschillende publikaties van
betrekkelijk kort na de oorlog kan
men het al lezen. In het standaard
werk „Onderdrukking en Verzet"
wordt niet met zoveel woorden ge
zegd dat in Apeldoorn brandstich
ting plaatsvond Maar wel wordt
deze gemeente in het hoofdstuk
„Van werkverruiming via arbeid
splicht tot slavenjacht" in één
adem genoemd met een aantal
plaatsen, waar bevolkingsregisters
werden vernietigd door brandstich
ting, diefstal enzovoorts.
Pikant
Intussen lijkt het allerlaatste
woord over de stadhuisbrand in
Apeldoorn nog niet gesproken. Het
volgende mag wellicht als enigszins
pikante bijzonderheid beschouwd
worden. De man die op het politie
bureau proces-verbaal opmaakte,
was hoofdagent H. Ouwejan. Ou
wejan, die later het slachtoffer van
de Duitsers is geworden, was in mei
1943, toen in de nacht van de
achttiende op de negentiende, om
2.47 uur de brand in het raadhuis
uitbrak, tevens commandant van
de binnenlandse strijdkrachten.
Ouwejan maakte in zijn rapport
melding van een ongeval. De moge
lijkheid, dat hier sprake is van een
eufemistische omschrijving mag
niet geheel en al worden uitgeslo
ten. De Duitsers raakten er in elk
geval van overtuigd dat er van op
zet geen sprake was.
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG De christelijke werkgevers (NCW) verlangen van
de regering zo spoedig mogelijk een nieuwe Impuls voor de
investeringen, nu door de val van het kabinet-Den Uyl de wet op
de Investeringsrekening voorlopig niet doorgaat. Het NCW wil
vooral bij het stimuleren van de investeringen maar aandacht
voor de kleinere bedrijven.
Drs. Cnossen, algemeen secretaris
van het NCW, wees erop dat de
laatste Jaren het aandeel vande klei
nere bedrijven (minder dan 500
werknemers) in de totale wekgele-
venheid en de totale investeringen
van het land is gegroeid. In 1971
omvatten de grote bedrijven nog 48
procent van het aantal arbeidsplaat
sen. In 1974 was dat 43 procent. Nog
duidelijker was de daling van het
investeringsaandeel van de grote be
drijven: van 57 procent in 1968 naar
46 procent in 1973. De betekenis van
de kleinere bedrijven werd navenant
groter.
Wat de aard van de noodzakelijke
nieuwe investeringsimpuls betreft
vindt het NCW dat het nieuwe sys
teem van de wet investeringsreke
ning een bijdrage kan zijn. Dit sys
teem betreft vervanging van de hui
dige investeringsaftrek (belastlngfa-
cillteit) door globale en gerichte sub
sidies. Verder wenst het NCW meer
faciliteiten voor om- en bijscholing
bet behoud van loon (uitkering). Er
wordt door bedrijfsleven en enkele
ministeries al gewerkt aan een ver
soepeling van WW en WWV om het
gemakkelijker te maken aan om- en
bijscholing mee te doen met behoud
van loon.
Verder wil het NCW subsidies voor
het verbeteren van arbeidsplaatsen
in bedrijven. Door het werk voor
zover mogelijk te humaniseren, zou
den bepaalde werksoorten weer
„passend" gemaakt kunnen worden
voor een aantal werklozen. Volgens
het NCW ligt er op het ministerie van
sociale zaken al bijna een maand een
nieuwe subsidiëringsregeling gereed
voor humanisering van arbeidsplaat
sen.
Op de begroting van het minis
terie is hiervoor al 55 miljoen uitge
trokken. Het NCW verbaast zich ero
ver dat deze nieuwe regeling nog
steeds niet is bekend gemaakt
/ADVERTENTIE)
Van onze onderwijsredactie
SLEEN De gemeente Sleen wil een uitspraak van de rechter uitlokken over
het schoolverzuim als gevolg van wintersportvakanties. Burgemeester en wet
houders constateren dat dit soort vakanties steeds vaker voorkomt en ze willen
daarom meer duidelijkheid hebben over de toepassing van de leerplichtwet.
Leerplichtambtenaar H. H.
Hinders heeft tegen de ou
ders van twee kinderen in de
gemeente Sleen proces
verbaal opgemaakt en de
zaak overgedragen aan de of
ficier van Justitie in Assen. In
het ene geval gaat het om een
meisje van acht jaar dat in
aansluiting op de krokus
vakantie twee dagen extra
weg bleef. De tweede zaak
betreft een meisje van negen
dat in Januari twee weken
naar de wintersport ging. In
belde gevallen hadden de ou
ders wel toestemming ge
vraagd aan het hoofd van de
school.
De burgemeester van Sleen,
mr. J. Siderlus, heeft in de
raad verklaard dat hij via dit
proefproces meer duidelijk
heid wil bereiken over de wet
telijke normen. Er moet vol
gens hem paal en perk ge
steld worden aan het toene
mend verzuim vanwege extra
vakanties. Een der ouders, de
arts A. P. Grondsma, meent
echter dat er geen sprake is
van ongeoorloofd verzuim.
Als arts zou hij in de kerstva
kantie moeilijk vrij kunnen
nemen en in de afgelopen
drie Jaar is die reden steeds
geaccepteerd.
De leerplichtwet is niet ge
heel duidelijk op het punt
van extra vakantie. In artikel
11 staan de redenen opge
somd waarom een leerplich
tig kind van school mag weg
blijven: sluiting van de
school, een officieel verbod
om naar school te gaan. een
tuchtmaatregel. ziekte,
godsdienstplichten of „ande
re gewichte omstandighe
den". Die laatste formulering
biedt enige ruimte voor ver
schil van opvatting. In arti
kel 14 staat dat het hoofd van
de school bevoegd is om een
kind vrij te geven „wegens
andere gewichtige omstan
digheden". Maar als het om
een periode van meer dan
tien dagen per schooljaar
gaat, is ook goedkeuring ver
eist van de leerplichtambte
naar van de gemeente.
De vraag is nu wat men onder
„andere gewichtige omstan
digheden" moet verstaan.
Hierover bestaan geen offi
ciële richtlijnen en er is nau
welijks Jurisprudentie. Wel is
vorig jaar mei een rechterlijk
vonnis uitgesproken tegen
ouders die zonder toestem
ming de paasvakantie van
hun kind hadden verlengd.
De rechter veroordeelde de
ouders tot een boete van hon
derd gulden voorwaardelijk.
Twee jaar geleden heeft de
minister van onderwijs op'
verzoek van het gemeente
bestuur van Eelde ook een
uitspraak gedaan over de
toepassing van artikel 14 van
de leerplichtwet. HIJ schreef
dat vakanties bulten de offi
ciële periode om geen ge
wichtige omstandigheden
zijn. Zelfs niet als de ouders
een verklaring van de
werkgever tonen, waarin
staat dat zij in de gewone
vakantieperiode niet weg
kunnen. Wel voegde de mi
nister eraan toe dat deze
laatste regel niet te absoluut
gehanteerd moet worden.
Men moet dit toch van geval
tot geval bekijken.
Nu heeft een dergelijke brief
van de minister op zichzelf
niet veel te betekenen. De
rechter heeft alleen te maken
met de wet en niet met de
uitleg die een minister daar
van aan het gemeentebe
stuur te Smllde geeft Meer
duidelijkheid kan alleen ver
schaft worden door meer za
ken voor te leggen aan de
rechter.
Minst geschikt
Een algemeen probleem bij
de toepassing van de
leerplichtwet is dat dwang
beschouwd wordt als een van
de minst geschikte middelen
om ouders tot andere ge
dachten te brengen. De gewo
ne gang van zaken is dat de
leerplichtambtenaar eens
met de ouders gaat praten en
probeert hen te overreden.
Dat is echter niet gemakke
lijk als het om een win
tersportvakantie gaat. Het
kwaad is dan vaak al ge
schied voordat de leerplich
tambtenaar er aan te pas
komt.
Tenslotte zal de rechter reke
ning hebben te houden met
de marge van vrijheid die
door de wet aan de scholen is
gelaten. Een schoolbestuur is
vrij om naar eigen goeddun
ken vrij te geven als het om
minder dan tien dagen gaat
In het openbaar onderwijs
kan het gemeentebestuur wel
voorschriften geven aan de
hoofden van scholen en zo
een wat strakkere controle
uitoefenen op extra vakantie
van minder dan tien dagen
Maar in het bijzonder onder
wijs is men vrijer
DE DICTATUUR IN KONGO
u»tqirviri
