Ziekenfondsen, artsen en
apothekers: halve eeuw samen
Nieuw paviljoen
Leidschendam heeft
nieuwe LOM-school
F
VVV vraagt onderkomen
voor „Paastoeristen"
Vernieuwing Teniersstraat
binnenkort in Haagse raad
Nieuwe tramhuisjes
Boerderijkrant
Katwijk laat
oud archief
inventariseren
Elf Hagenaars
aangehouden
voor heling
Voor meer
nieuws uit
regio pag.
Moment voor
Ti monument 3
Bodegraven
10
WOENSDAG 30 MAART 1977
REGIO DEN HAAG
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
,OEN HAAG De Commissie van Toezicht inzake het ziekenfondswezen te 's-Gravenhage
herdenkt a s. vrijdag het feit dat het een halve eeuw werkzaam is op het gebied van de
volksgezondheid in Den Haag.
In een begeleidende brochure ..Een
halve eeuw van overleg en samen
werking." verschenen ter gelegen
heid van dit feit. gaat het bestuur
van de Commissie van Toezicht nog
eens in op hft ontstaan van de com
missie Dit was eigenlijk een gevolg
van het feit dat er toentertijd in het
geheel geen sprake was van ..overleg
en samenwerking". Het was in die
tijd allesbehalve regel, dat de huis
artsen voor alle ziekenfondsen
werkten De meeste huisartsen wa
ren slechts aan één of enkele zieken
fondsen verbonden Specialisten en
apothekers waren met of nauwelijks
aangesloten Op kleine schaal ont
stond er echter samenwerking tus
sen de ziekenfondsen en de mede
werkers in Den Haag: in contracten
werden regelingen vastgesteld. Op
papier waren deze contracten er dan
wel. in de praktijk was grote twijfel
over het hanteren van deze regels.
Reden daarvoor was het grote wan
trouwen in eikaars bedoelingen tus
sen ziekenfondsen en medewerkers.
Na twee mislukte pogingen om tot
plaatselijk geldende overeen
komsten te komen, nam de Bond
van Haagsche Ziekenfondsen het in
itiatief. Deze uit zeven zieken
fondsen bestaande bond ging door.
waar de vorige poging gestrand was:
nl. op het feit. dat het niet mogelijk
was om sancties toe te passen. De
Bond begreep dat zolang met een
overkoepelend orgaan kon worden
gevormd, dat met een redelijke
macht werd bekleed, nier; de kans op
effectiel optreden wel kon vergeten.
Meerdere malen was namelijk geble
ken dat de achterban zich niets van
de gemaakte overeenkomsten aan
trok: artsen en apothekers hielden
zich niet aan de door hen geaccep
teerde verplichtingen en zieken
fondsen probeerden gunstiger rege
lingen te bedingen dan contractueel
was overeengekomen.
Sancties
De Bond van Haagsche Zieken
fondsen bracht op 1 februari 1927
alle partijen plus specialisten bijeen
en legde een plan voor tot oprichting
van een commissie, die over invloed
kon beschikken en sancties toe kon
passen. De ziekenfondsen wilden die
commissie ook in de naamgeving
een duidelijke plaats geven en kwa
men tot de naam: „Commissie van
toezicht".
De commissie werd echter pas door
vertegenwoordigers van artsen en
apothekers goedgekeurd onder de
voorwaarde dat geen enkel voorstel
zou worden aanvaard, als niet met
algemene stemmen instemming was
getoond Dit hield voor de commis
sie in. dat er slechts heel moeilijk
resultaat zou kunnen worden
bereikt.
„Het is duidelijk." zo schrijft het
bestuur, „dat in de periode sinds '27
geen voor buitenstaanders opvallen
de resultaten werden geboekt. Toch
zou het onverstandig zijn de beteke
nis van de Commissie te onderschat
ten. Er was nu een vergaderzaal,
waarin personen uit alle bij het zie
kenfondswezen betrokken groepen
elkaar ontmoetten. Zeker, men was
het vaker niet dan wel eens. Soms
zelf tekenden de tegenstellingen zich
scherp af. Wel kregen medewerkers
en ziekenfondsen door de discussies
een beter Inzicht in eikaars proble
men. En soms kon het zelfs tot een of
meer algemeen aanvaarde regeling
komen."
In 1956 werd. om de Commissie van
Toezicht een betere juridische status
te geven, een stichting in het leven
geroepen die de officiële naam
„Stichting tot voortzetting van de
werkzaamheden van de commissie
van toezicht inzake het zieken
fondswezen te 's-Gravenhage" kreeg.
Daarmee was een nieuwe mijlpaal
bereikt, want het beschikken over
rechtspersoonlijkheid bleek in latere
jaren van groot belang. Vrijdagmid
dag is er een receptie ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan, waarbij ze
ker zal worden stilgestaan bij de
onderwerpen, die door de Commissie
van Toezicht in de loop van de tijd
besproken en geregeld zijn.
Van een onzer verslaggeefsters
SCHEVENINGEN Als in het najaar de werkzaamheden aan het Gevers Deijnootplein voltooid
zijn, zal ook de HTM het nodige bijdragen aan de opfleuring van het geheel. Speciaal voor dit
project heeft de HTM nieuwe tramhuisjes laten ontwerpen, een metalen buizenstelsel met
kunstglas. In september worden deze huisjes geplaatst. De tramhuisjes elders in de stad blijven
echter bestaan in de huidige vorm.
F.«*n deel van het nieuwe gebouwencomplex op Schakenbosch. Op 12 en 13 mei
wordt hier in de Larikshof ..open huis" gehouden voor alle belangstellenden
uit Leidschendam en omgeving. Voor velen u-ellirht een goede gelegenheid om
te ervaren dat de weerstanden die onze maatschappij heeft tegen psychia
trische inrichtingen, dikwijls voortkomen uit onbekendheid. De officiële
opening vindt op een later tijdstip plaats.
Van een onzer verslaggeefsters
LEIDSCHENDAM Het Psychiatrisch centrum Schakenbosch
aan de Veursestraatweg in Leidschendam heeft er een nieuwe
wijk bij. Een nieuw paviljoen, genaamd Larikshof, bestaande uit
vier lage bungalow-achtige gebouwen, die met elkaar plaats
bieden aan 72 patiënten Morgen wordt Larikshof door de
opdrachtgever, de Vereniging Ned. Herv. Stichtingen voor
Zenuw- en Geesteszieken, overgedragen aan de gebruiker.
Van een onzer verslag
geefsters
DEN HAAG De Boerderij
krant is uit. Dit krantje wordt
door de gemeentelijke Dienst
School- en Kindertuinen in
Den Haag gratis uitgereikt
aan kinderen, die op de ver
schillende kinderboerderijen
in Den Haag komen helpen bij
de verzorging van de aanwezi
ge dieren of er een kijkje ko
men nemen. Het is de bedoe
ling dit krantje drie a vier
keer per jaar te laten verschij
nen. Het eerste nummer van de
Boerderij krant bevat o.a. ver
schillende wetenswaardighe
den over dieren, een
kleurplaat, de visie van een
boerderijdier op de bezoeken
de kinderen en een puzzel.
Van een onzer verslaggeefsters
KATWIJK - B en W van katwijk
hebben de gemeenteraad voorge
steld 65.000 gulden beschikbaar te
stellen om het gemeentearchief uit
de perioden tussen 1813 en 1932 te
laten ordenen. Tot nu toe was dit
moeilijk omdat dat werk gedaan
dient te worden onder toezicht van
een hoger of middelbaar archief-
ambtenaar. Die was er niet in Kat
wijk. Bovendien kon er binnen de
Katwijkse secretarie geen personeel
worden vrijgemaakt voor een derge
lijk omvangrijk project. Onlangs is
echter een voorstel ontvangen van
het Historisch Seminarium van de
Universiteit van Amsterdam om de
werkzaamheden als studieproject te
laten uitvoeren door twee studenten
van het seminarium onder leiding
en toezicht van prof. dr. J. L. van der
Gouw.
LEIDSCHENDAM/DEN HAAG Minister Van Kemenade heeft
gisteren de nieüwe Vliethorst-school in Leidschendam officieel
geopend. Vliehorst is een school voor kinderen met leer- en
opvoedingsmoeilijkheden, een zogeheten LOM-school.
De minister van onderwijs ging in
zijn openingstoespraak in op enkele
problemen binnen het LOM-
onderwijs. Eén van die problemen is,
dat lom-kinderen over het algemeen
moeilijk meer terug kunnen gaan
naar het gewone lagere onderwijs.
Reden daarvan is, volgens Van Ke
menade. onder meer de wijze van
werken op de lagere scholen. Die
werkwijze wil Van Kemenade, zoals
hij in de contourennota heeft ge
steld. veranderen. Het is de bedoe
ling dat er in plaats van kleuterscho
len en lagere scholen een nieuw type
school komt voor kinderen van vier
tot twaalf jaar. „De andere aanpak
heeft voorlopig nog geen gevolgen
voor het LOM-onderwijs," zei de mi
nister. „De nieuwe basisschool is er
nog niet en alle leerkrachten zullen
tijdens hun opleiding meer ver
trouwd gemaakt moeten worden
met allerlei leer- en opvoedingspro
blemen, zodat niet alleen de onder
wijsgevenden op de LOM-scholen
daarop zullen zijn -ingesteld."
De Vliethorst-school draait sedert
1969; er werd begonnen met vier
klassen in twee noodscholen. De
school, die is gelegen aan de Prinses
Carolina-laan, staat onder bestuur
van de Edith Stein-stichting.
Met het gereedkomen van het pavil
joen heeft Schakenbosch de eerste
belangrijke stap gezet op de weg
naar een totale structuurvernieu
wing van het centrum. Deze nieuwe
structuur is gebaseerd op de veran
derde inzichten m de psychiatrie,
waarin ruim plaats Is voor individue
le benadering van de patiënt in klei
ne groepen, in een omgeving die zo
veel rpogelijk overeenkomt met het
normale wonen. Deze visie is duide
lijk herkenbaar in de bouwkundige,
uitwerking van Larikshof De vier
bungalows zijn als rond een dorps
plein gegroepeerd: één gebouw voor
centrale voorzieningen en drie woon-
paviljoens, die elk plaats bieden aan
twee groepen van twaalf patiënten.
De indeling van een wooneenheid
verschilt nauwelijks van een norma
le woning. Men vindt er een hal met
garderobe, een grote woonkamer
met een eethoek en open keuken en
slaapkamers voor 1. 2. 4 of 6 per
sonen.
Naar verwachting wordt in mei op
het terrein van Schakenbosch be
gonnen met de bouw van nog twee
paviljoens, die een tweetal verouder
de gebouwen moeten vervangen De
indeling en opzet van deze nieuwe
DEN HAAG - De Haagse politie
heeft in de afgelopen twee weken elf
inwoners van Den Haag aangehou
den wegens heling van sigaretten en
kleding De goederen, gestolen in
diverse plaatsen in Brabant en Gel
derland. zouden bijeen ongeveer
240 000. waard zijn. De hoofdver
dachten van de heling zijn ingeslo
ten De 30-jarige timmerman W J Z
de 48-jarige koopman A. F van L. en
de 42-Jarige H K Zij leverden m
februari in onder meerOroenlo. Ze
venbergen en Oudenbosch de gesto
len goederen aan acht caféhouders
en sigarenwinkeliers De politie
kwam de zaak op het spoor door een
tip «ANP»
gebouwen zal overeenkomen met de
Larikshof.
Van een onzer verslaggeefsters
DEN HAAG De WV Den Haag/Scheveningen wordt op dit moment
overstroomd met aanvragen voor logiesaccommodatie voor het paasweekeinde.
De situatie is nu reeds zo dat vanaf Goede Vrijdag tot Paasmaandag in de hotels
zeer beperkt bedden te krijgen zijn. Het is te verwachten, dat zoals altijd vele
toeristen zonder dat zij vooraf een hotelreservering hebben gemaakt naar
Den Haag en Scheveningen zullen komen. Om deze mensen toch te kunnen
opvangen doet de VVV. evenals in de afgelopen jaren, een beroep op de Haagse
bevolking om toeristen te slapen te leggen. Ook de randgemeenten komen in
aanmerking. Een prijs van 17,50 p.p. per nacht, incl. ontbijt, lijkt de VVV. als
vergoeding voor deze overnachting een redelijk bedrag. Indien u voor toeristen
bedden beschikbaar wilt stellen kunt u dat opgeven bij de VVV, vanaf heden
t/m donderdag 7 april van 917 uur. Telefoon 65 8910. tst. 31.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De gemeenteraad van Den Haag gaat binnenkort
praten over vernieuwing van het in de Schilderswijk gelegen
gebied Teniersstraat/Jan van Goyenstraat.
B. en w heeft de raad een doelstel
lingsnota voorgelegd, waarin de
richtlijnen worden gegeven voor de
inrichting van het gebied. De nota
heeft de gemeente samen met de
bewoners en andere belanghebben
den opgesteld. Toen de Haagse raad
in 1972 in principe besloot om het
gebied. begrensd door de
Rembrand tstraat, Jan van Goyen
straat, Van Mierisstraat en Teniers
straat te vernieuwen, was het de
bedoeling dat de woningen zo veel
mogelijk gerenoveerd zouden wor
den. In de loop de jaren werd echter
duidelijk dat renovatie economisch
nauwelijks haalbaar was omdat veel
hulzen bouwkundig ln zeer slechte
staat verkeren. De projektgroep,
waarin het buurtoverleg over de ver
nieuwing plaats vindt, is dan ook
van mening dat er in het gebied meer
nieuwbouw gepleegd moet worden
dan oorspronkelijk de bedoeling
was. Inmiddels is aan de Teniers
straat een bouwplan voor 41 wonin
gen in uitvoering.
CDA-Den Haag
In restaurant Emma aan het!
gentesseplein in Den Haag hq
het CDA-Den Haag vanavomq
acht uur politiek café. Als s
kers zullen optreden vier vaj
acht uit Den Haag afkomsj
kandidaten voor de CDA-fral
in de Tweede Kamer. Achteri
volgens komen aan het woord]
G. C. van Dam, mr. G. J.
Hattum, mw. dr. A. M. C. Th. f
Heel-Kasteel en ing. E. RutU
Repelsteeltje
ONDE
anzier
Het chr. jeugdkoor in De Ifeorwa
o.l.v. Cor Wouter geeft vandL.n iQ(
om 2.30 en 7.30 uur een uitvoer
van de kinderoperette Repelst
tje. De voorstellingen worden
geven in het gebouw Centietaant
aan de Hoofdstraat 100 in De van 1
De toegangsprijs is twee gul 5teren
(kinderen een gulden). kom
rhuis
Tuinonderhoud
e mini
De afdeling Leiden van de ktingvi
ninklijke maatschappij voorttyijard
bouw en plantkunde bestaat hfearde
derd jaar. Ter gelegenheid d%an de
van houdt de tuinkeuringsc^s milj
missie „mooi Leiderdorp"_vi
vond om acht uur in de
pingskerk in Leiderdorp een
rumavond over tuinonderhi
Het forum zal bestaan uit
Oudshoorn (voorzitter), mevr|lpt
Begeer-Batrup, J. van Alphenr
A. Wetselaar. Hinistei
;rledei
ikt d
aide
•lastin
H
linge
inden
var
begi
Bazar
Cabaret
De Rijswijkse openbare schol
gemeenschap sluit dondert"
avond om 7.45 uur de culti
week, die op school gehoudei
af. In het gebouw aan de Ki
zijnstraat zullen de drie caj
retgroepen optreden die onli
in het Haagse Diligentia om_
eerste prijs streden op het festi
van het Haagse kunstcentri D„
voor de jeugd (hkj). dent F
Kloosterkerk S
Donderdagmiddag van vijf v
tot tien over een wordt in
Kloosterkerk, Lange Voorhou:? J:
te Den Haag, weer een pauze !r
eenkomst gehouden. Meden
king verlenen de heer W. M. 'r(
Andel, commissaris van politie i,
de organist Gerard Akkerhui! ^re-
tegen
enkele
Mozar
In de Hervormde Kerk aanjpresic
Beresteinlaan te Den Haag hodzamb
de wijkgemeente Exoduskerke spreki
bazar. Donderdagavond is de bgers v
zar geopend van 19.00-22.00 u Hstisc
Vrijdags is de bazar open Vgerinj
14.00-17.30 uur en van 19.00-22Jhulp
uur. Zaterdag tenslotte zijn/jentie
openingstijden: 10.00-17.30 UUj ging
19.00-23.00 uur. reden
de rei
Natuur
De dl
Mr. M. Vrolijk, commissaris t ders
de Koningin in Zuid-Holla sprak
opent donderdagavond om 7 vertn
uur de tentoonstelling „Leiden de Ci
zijn natuur" in de Waag, A De c
markt 21 in Leiden. De ti sisch
toonstelling wordt georganiset <SWA
door de afdeling Leiden e.o. v Zuid-
het instituut voor natuurbescb caan
mingseducatie. De expositiei Neto
voor publiek toegankelijk d<T
derdagavond van 20.15-22.00 uii \/QI
Vrijdag en zaterdag van 9.00-21) V SI
uur en zondag van 9.00-17.00 ui
door LEEN POST
Deze plaats is dikwijls geweest het voorwerp van de roede Gods"
vermeldt een bord in de oude Dorpskerk van de gemeente
Bodegraven.
In deze aflevering van de monumen
tenserie willen we even stil staan bij
dit fraaie eeuwenoude Bedehuis. In
oude stukken uit het gemeente
archief lezen we hoe de omgeving
van Bodegraven in vroeger eeuwen
een omstreden grensgebied tussen
Holland en Utrecht vormden. De
kerk heeft verscheidene keren het
lot gedeeld van het plaatsje, dat veel
te lijden heeft gehad van vijandelij
ke invallen Zo zijn er meldingen, dat
de kerk uitbrandde in 1507 en in
1512. terwijl de kerk in 1672 met de
gehele plaats ln de as werd gelegd.
Dat gebeurde bij de Franse inval
over de bevroren waterlinie De to
ren is het oudste deel van het ge
bouw. maar aan de buitenzijde ge
heel be klampt in moderne steen.
Volgens stukken uit het gemeente
archief kunnen de nissen en friezen,
die in het metselwerk zijn aange
bracht. blijkens oude prenten, terug
gaan op de oorspronkelijke muurbe-
handcling Ze zijn in elk geval een
Interpretatie ervan. De romp dateert
uit het begin van de vijftiende eeuw.
De moderne achtkantige lantaren-
verdieping is geïnspireerd op de
vroegere bekroning, die echter
slechts van afbeeldingen bekend is.
Het koor volgt in ouderdom op de
toren en dateert volgens de algehele
vormgeving en de profilering van de
vensters uit het eerste kwart van de
zestiende eeuw Overigens blijkt uit
andere stukken, dat in het Jaar 1200
in Bodegraven al een kerk heeft ge
staan. Deze kerk was gewijd aan de
Heilige Gallus.
Het schip van de kerk is jonger dan
het koor. We hebben hier te doen
met een type kerk, dat speciaal ln
Holland tot ontwikkeling kwam en
naar het oudste voorbeeld, de St.
Jacobskerk in Den Haag, het Haagse
type wordt genoemd. De steekkap-
jes met topgevel, die thans in Bode
graven aan de kerk zijn aangebracht,
dateren uit 1673 tot '74 en zijn aan
zienlijk kleiner dan de oorspronkelij
ke. Ze moeten worden gezien als een
uiting van het verlangen de lengte-as
van het schip te doorbreken met een
dwarsschip. zodat er een zekere
centraalwerking van de ruimte
uitgaat
De Dorpskerk heeft een grondige
restauratie ondergaan. Bij deze res
tauratie bleek, dat de zuilen uit na
tuursteen bestaan, maar door ernsti
ge brandschade zijn ze opnieuw ge
pleisterd. In deze kerk vindt men
tegen de westwand het kleurige sa
menspel van een als rood mahonie
geschilderde orgelkas uit 1795 op een
gemarmerd balkon en omringd met
zware gordijnen van geschilderd flu
weel Bijzonder is hier de geschilder
de klassieke architectuur erachter,
die ondanks het matige perspectief
toch ontegenzeggelijk ruimtewer
king suggereert. In stukken uit het
De historische dorpskerk in Bodegraven heeft een even boeiend
als bewogen verleden. Verschillende keren werd dit bedehuis
door hevige branden geteisterd.
gemeentearchief staat heel wat te
lezen over deze oude historische
dorpskerk. Hoewel het gebouw
thans vrij sober van uiterlijk is, is het
een uit kunst-historisch oogpunt in
teressant gebouw. De kerk bezat eer
tijds vele gestoelten en herenljpn-
ken. maar het merendeel hiervan is
verdwenen en de restanten, die be
waard bleven, zijn meestal aange
past aan een gewijzigde situatie. In
het boekje: Geschiedenis van de
Hervormde Gemeente Bodegraven
komen we nog enkele nieuwtjes over
de naam Bodegraven aan de weet.
Over de herkomst van de naam ver
keert men nog steeds ln het onzeke
re. In de latijnse stukken komt
steeds voor Bongraven. Zeker is vol
gens dit boekje dat de oudste naam
is geweest Bodelokensgraave. Vooral
het element „bode" leverde moeilijk
heden op. Zeker ernaast, volgens dit
boekje, is het gemeentewapen, dat
een bode-hoed voorstelt met daaron
der twee gekruiste graven.
Dat de kerk ook in die dagen wel
eens voor andere doeleinden ge
bruikt werd, komen we in
archiefstukken tegen. Zo werden er
bijvoorbeeld vergaderingen van de
schutterij gehouden. Het ambacht
krijgt vergunning er de wapenhan
del te houden op voorwaarde, dat er
een plankenvloer wordt gelegd. Toch
schijnt dat niet goed bevallen te zijn,
want 19 juli 1785 lezen we in de
notulen een klacht over de dron
kenschap van de soldatep en de
krijsgraad met het voorstel er op toe
te zien. dat het bedehuls niet veront
reinigd wordt en zo dit wel geschiedt
het koor en de consistorie aan de
schutterij en de krijgsraad te ont
zeggen.
doe
GEI
kru
Inde
Onge
Unct
jaar i
in Gi
word
groi
moet
kom:
Nair<
den l
van i
nen.
stop]
de ir
vrije
opnii
dat t
seliei
in R
raad
afwe
land:
Den
wille
raad
■t
niet
Ge
Dat
zijn
gesc
de b
de i:
ook
BfkM
was
gron
men
Gen
en i
Aiai
tiek
tege
ren
gene
