Al va wist joodse arts wel te vinden
Sociale werkplaats zou
concurrentie bedrijven
Rovers teisteren Pompei'
Haringvisserij op Noordzee stoppen!
Ook weer en wind bedreigen oude stad
^Expositie omlijst verschijnen boek over joden in Zutphen
Staatssecretaris Mertens wenst samenwerking
Rijtijdenbesluit snel van kracht
Vrouw met mes om het leven gebracht
Werkgroep biologen adviseert:
(OENSDAG 30 MAART 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
H 11
Ioor Jac. Lelsz
ÏUPHEN De smartelijke
;ang van de joden door de ge-
ichiedenis wordt niet alleen ge-
narkeerd door omstandighe
den waarin (Tweede Werel-
ioorlog) miljoenen worden om-
[ebracht. Ook het leven van
ien enkeling, een gezin, een
deine groep joden, is er nogal
(ens een illustratie van. Een
jladzijde uit het een dezer da-
;en verschenen boekje, „De
oodse gemeente te Zutphen'
ioor S. Laansam, bewijst dat.
ïet gaat daar over de jood
(oost Sweitzer, een arts, die
sich midden zestiende eeuw
vanuit het buitenland in dit
stadje vestigde, wat niet
mocht, zodat hij dankzij het
werk van verklikkers al spoe
dig met Alva in conflict kwam.
Volgens Laansma bezat de stadsre
gering van Zutphen, terwijl Aivazijn
schrikbewind uitoefende, naast
Oostnederlandse gemoedelijkheid
een dosis moed. Er was een plakkaat
van 1546, krachtens welk stuk de
aanwezigheid van Joden moest wor
den gemeld en zij ook moesten won
den uitgewezen. Het stadsbestuur
van Zutphen lichtte met deze bepa
ling de hand. maar niet alleen uit
grootmoedigheid. Joden werden wel
toegelaten, zij het met enige kies
keurigheid.
Bank van lening
Joost Sweitzer,die er met vrouw en
kinderen kwam wonen, was arts en
daarover beschikte Zutphen in die
tijd niet. De stad bleek er zeer geluk
kig mee „datt hie al hir krencke
undd ghebrecklicke persoenenn mitt
hulp des Almaechtigen sail moegen
cureren". Meester Joost was niet van
naastenliefde gespeend. Hij 2ou de
rijken helpen „umb temeUcke belo-
henungh" en de armen „umb Gaedes
willen", Pro Deo dus. Dat sprak het
stadsbestuur wel aan. En ook dat de
man, die welgesteld was, een bank
van lening wilde beginnen. Wie dat
wenste, moest een bedrag aan de
landsheer betalen, maar in dit geval
zal het waarschijnlijk in de gemeen
tekas zijn gevloeid.
Intussen zat de Jood Sweitzer clan
destien in Zutphen en toen Alva dat
vernam, moet hij zich erg hebben
opgewonden over die ongehoor
zaamheid. Hij stuurde het stadsbe
stuur een kwade brief. Daarop
antwoordde het stadsbestuur dat
meester Joost goed bekend stond en
dat men hem als geneesheer hard
nodig had. Toch zei het stadsbestuur
dat het zijn geleide had opgezegd en
dat de man intussen reeds met
vrouw en kroost was vertrokken.
Korst daarop 17 mei 1570 zijn
de plakkaten verscherpt en werd
men zelfs met de dood bedreigd als
men een jood toeliet
Zwarte lijst
„Vermoedelijk", aldus Laansma,
„heeft Alva als gevolg van deze affai
re, Zutphen, hoewel het niet aan de
beeldenstorm In 1566 had meege
daan, op de zwarte lijst gezet. Dat de
stad ln.1572 door Prinselijke troepen
werd ingenomen, was de druppel die
de emmer van Alva's boosheid deed
overlopen. De herovering van
Zutphen door de Spaanse troepen en
het uitmoorden van de burgerij was
wellicht mede veroorzaakt door de
gastvrijheid die Zutphen enige jaren'
daarvoor aan de Jood Sweit2er had
verleend. Van meester Joost maakt
de geschiedenis verder geen melding
meer."
Het boekje' „De Joodse gemeente té
Zutphen" (Walburgpers, Zutphen,
80 pagina's, geïllustreerd, 12,50) is
geschreven door de Zutphense on
derwijzer S. Laansma. Deze heeft
zich als nlet-jood, volgens de heer M.
Groen, voorzitter van de Neder-
De lompenkoopman Meijer
Lipschits leefde van 1832 tot 1908 en
woonde in de Barlheze. een toijk in
Zutphen waar veel joden waren ge
concentreerd.
lands-Israëlitische gemeente te
Zutphen, in een woord vooraf, geen
gemakkelijke taak gesteld om deze
geschiedenis te beschrijven.
Laansma, die vaak langs de uit 1797
daterende, joodse begraafplaats op
het Hoogewest fietste, werd daar
door geïnspireerd zich in de historie
van de joden te Zutphen, die in de
late middeleeuwen begint, te gaan
verdiepen. Met financiële steun van
enkele overheidsinstanties en enige
particuliere instellingen was uitgave
van het boekje mogelijk.
Joost Sweitzer was een incidenteel
geval, wat de aanwezigheid van Jo
den in Zutphen betreft. En eigenbe
lang was daarbij voor het stadsbe
stuur doorslaggevend. In het alge
meen was Zutphen niet zo erg op
joden gesteld. Juda Meyers, die zich
in 1687 er uit Bredevoort wilde vesti
gen om zijn nering te doen, werd
geweigerd. Een paar Jaar later werd
Ephral'm Christiaen uit Groenlo wel
geaccepteerd. En wel omdat hij zich
de christelijke doop had laten toe
dienen. Maar Ephraïm was een
schuinsmarcheerder. Hij dronk veel
te veel, bestal zijn patroon en be
vond zich hele nachten in ge
zelschap van „lichtveerdige vrouw-
luijden". Ephraïm maakte het zo
bont, dat hij tenslotte moest worden
verbannen.
Franse revolutie
De Joden kwamen slechts om twee
redenen in de resoluties van de
Zutphense raad terecht: als ze chris
ten werden of als ze iets hadden
uitgehaald. Als joden en jodinnen
de Stadspoort van Zutphen binnen
wilden, dan moesten ze door de
wacht worden gefouilleerd. Toch is
gebleken dat het aantal niet-joden
in Zutphen dat een delict pleegde,
ook relatief groter was dan het aan
tal joden dat met de politie in aanra
king kwam. Van een geregelde jood
se gemeenschap in Zutphen is pas
sprake sinds 1796. Rechtstreeks ge
volg van de „Verklaring der Rechten
van den Mensch en van den Bur
ger", een van de goede zaken van de
Franse Revolutie.
Artikel één hiervan luidde: „Alle
menschen worden met gelijke Rech
ten gebooren en deze Natuurlijke
Rechten kunnen hun niet ontnomen
worden". En artikel vijf: „Ieder
Mensch heeft hét Recht om God
zodanig te dienen als hij wil, zonder
daarin op eenigerlei wijze gedwon
gen te kunnen worden". Voor de
joden was daarmee, althans offi
cieel, de discriminatie Voorbij.
Sindsdien kwamen ze in grotere
aantallen Zutphen binnen. Voor een
groot deel afkomstig uit Duitsland.
En veelal kooplieden en slagers. Een
jaar later stichtten ze een eigen be
graafplaats, die nog steeds in ge
bruik is.
Weer een Jaar later werd een pand
gekocht om er op Sabbath diensten
te kunnen houden. In 1814 bouwden
ze hun eerste echte synagoge. Toen
de sjoel er eenmaal was, liep de
belangstelling enorm terug. De par-
nassljn J. J. de Haas zag zich zelfs
genoodzaakt het gemeentebestuur
een klaagbrief te schrijven. Het
antwoord was dat degenen, die je
gens de Israëlitische godsdienst van
ontrouw blijk gaven, met een boete
van vijf gulden zouden worden ge
straft. Ondanks alles groeide de
Joodse gemeenschap behoorlijk. In
1875 telde zij al 600 zielen, zodat een
nieuwe synagoge noodzakelijk was.
Met 500 leden ging de gemeente de
tweede wereldoorlog in, het nauwe
lijks 50 kwam ze er uit tevoorschijn.
De fraaie synagoge, praktisch kort
en klein geslagen, is nu een fabriek.
Sinds 1954 beschikken de joden over
een kleine, eenvoudige synagoge,
gevestigd in een perceel aan de Coe-
hoomsingel. Op Kol Nidrei (de
avond van Grote Verzoendag) en op
Jom Kippoer (Grote Verzoendag)
vinden er nog diensten plaats.
Verenigingsleven
Laansma beschrijft in zijn boekje
ook het nogal uitgebreide joodse
verenigingsleven in Zutphen, aller
lei instellingen, het joodse
godsdienstonderwijs, het Joseph en
Sara Spierfonds en uiteraard het
drama van '40-'45. De dichtstbe-
woonde Jodenbuurt in deze stad was
Barlheze, waar ook lompenkoop
man Meyer Lipschits gevestigd was,
eep kleurrijke figuur. Alles kon men
aaSi hem kwijt. „Oude flesschen, een
linnenkastje, uw beste pantalon, de
hoed van uw vrouw, het kerkboek
van uw dochter, het portret van
haar cavalier, de muts van zijn
erftante, haar pukhond, desnoods
Benjamin Frank, godsdienstonder
wijzer en voorzanger der joodse ge
meente te Zutphen, geeft hier les
aan Jo Spier, die later een bekend
illustrator zou worden. De foto (uit
het Stedelijk Museum te Zutphen)
werd circa 1910 genomen en komt
voor in het boek „De joodse gemeen
te te Zutphen" van S. Laansma.
diens halsband of zijn vel, de stoel
■waar gij op zit, de couranten die gij
gelezen of niet gelezen hebt, de siga
renkistjes die ge leeggerookt
hebtHet onaanzienlijkste is
hem niet te gering: niets mensche-
lijks is hem vreemd; de wereld heeft
voor hem geen geheimen meer; de
roest en de mot erkent hij niet als
verteerders; en den tand des tijds
heeft hij uitgetrokken".
In verband met het verschijnen van
het boek „De joodse gemeente te
Zutphen", waarvan tien pagina's ge
vuld zijn met de lange lijst van
Zutphense Joden die in Duitse con
centratiekampen omkwamen,
wordt tot en met 11 april In het
^Stedelijk Museum een tentoonstel
ling gehouden, die veel fotomateri
aal laat ?ien en een aantal attribu-
,ten met betrekking tot de Joodse
eredienst. Ook wordt een indruk ge
geven van de Zutphense uitgaven
van joodse boeken, waaronder „De
legende van den Baalsjém" van
Martin Buber. Uiteraard wordt ook
aan het lot van de joden in de
laatste wereldoorlog aandacht ge
schonken.
Verplicht fotopasje
voor Rotterdamse
havenarbeiders
Van een verslaggever
ROTTERDAM Binnenkort
zullen alle ongeveer 11.000
Rotterdamse havenarbeiders
tijdens hun werk een pasje met
foto op zak moeten hebben.
Dit is een uitvloeisel van de
jongste CAO-
onderhandellngen. De ver-
voersbonden hadden op dit
soort legitimatiebewijzen aan
gedrongen om het de koppel
bazen naar men hoopt onmo
gelijk te maken ongeregis
treerde mensen ln de haven te
laten werken. Er bestond al
een pasjesregeling, maar die
bleek in de praktijk niet te
voldoen, omdat de identi
teitsbewijzen nogal gemakke
lijk van eigenaar verwisselden.
Door het aanbrengen van fo
to's denkt men dit te kunnen
voorkomen. De pasjes worden
uitgegeven door de Scheep
vaartvereniging Zuid (werkge
versorganisatie), die de centra
le cartotheek beheert, waarin
alle legitieme havenarbeiders
moeten zijn opgenomen.
Van een onzer verslaggevers
DORDRECHT De in Arnhem gevestigde sociale werkplaats Presikhaaf van de werkvoorziening
midden-Gelderland begint binnenkort met de fabricage van een complete watermeter. Dit zou een
weinig opzienbarend feit zijn, wanneer voldaan was aan de wens van staatssecretaris Mertens voor
deze produktie een vorm van samenwerking te vinden met het „vrije" bedrijf, in dit geval de
Meterfabriek te Dordrecht.
Nu dit niet is gebeurd wordt van het
voornemen van Presikhaaf een ver
dere verstoring van de markt ver
wacht, die voor het Dordtse bedrijf
funest kan worden. Met de waterme
ter van Presikhaaf komt een princi
piële zaak aan de orde die al langer
speelt. Anderhalf jaar geleden sloe
gen de Industriebonden alarm toen
de Meterfabriek, die tot dusverre
met haar produktie ongeveer de
helft van de Nederlandse markt in
handen had, voor 156 werknemers
van de 350 werktijdverkorting moest
aanvragen.
Inzetten
Niet alleen was de omzet met twintig
procent gedaald door de malaise in
de bouw, zij was met hetzelfde per
centage gedaald doordat Presikhaaf
zogeheten inzetten een soort uur
werkjes aanbood voor een lagere
prijs. Dit leidde ertoe dat veel water
leidingbedrijven hun meters liever
reviseerden dan vervingen. Mede
hierdoor daalde de omzet van
complete watermeters met tiendui
zenden per jaar.
Volgens districtsbestuurder C.
Benschop van de Industriebond
CNV had Presikhaaf in zijn activitei
ten nog niet behoeven te worden
geremd als bestuur en directie zich
niet onttrokken hadden aan het op
wens van de staatssecretaris gevoer
de overleg. Vorige week bleek echter
dat Presikhaaf volgens de heer
Benschop met „de vingers tussen de
deur zat". Men moet namelijk met
de watermeter komen op grond van
een in december 1973 met de Duitse
leverancier van onderdelen voor de
inzetten gesloten contract. In een
brief staat letterlijk: „Wordt dit
contract niet nageleefd, dan gaat
deze leverancier met een andere fir
ma de betreffende watermeter op de
Nederlandse markt brengen waarbij
hij zich geen beperkingen zal opleg
gen zoals onzerzijds gebeurt".
Furieus
De Meterfabriek in Dordrecht is fu
rieus over deze gang van zaken en
vindt de industriebonden onvoor
waardelijk aan haar zijde. De heer
Benschop zegt dat ook de vakbewe
ging overtuigd is van de grote waar
de van de sociale werkvoorziening
voor gehandicapte mensen die niet
op de normale wijze aan het arbeid
sproces kunnen deelnemen, "maar
het kan nooit de bedoeling van de
Wet Sociale Werkvoorziening zijn
dat sociale werkplaatsen regelrechte
concurrenten van bedrijven wor
den". Afgezien daarvan vindt de heer
Benschop deze zaak merkwaardig,
omdat nu langs de staatssecretaris
heen een beslissing wordt genomen.
De Wet Sociale Werkvoorziening
zegt dat de werkplaatsen de werkge
legenheid van andere niet op onver
antwoorde wijze mogen beïnvloe
den. Dat wil zeggen dat door hun
activiteiten de economische verhou
dingen niet scheef mogen worden
UTRECHT Volgens de Ver-
voersfederatie NW/NKV willen mi
nister Boersma en staatssecretaris
Van Huiten het nieuwe rijtijdenbe
sluit voor het beroepsgoederenver-
voer als het even kan al in septem
ber van kracht laten worden.
Het nieuwe rijtijdenbesluit bevat
ondermeer een verbod op „Jaagpre-
mies", een vorm van prestatiebelo
ning waartegen de vakbonden zich
altijd fel hebben veizet. Alleen belo-
nlngsvormen, die de CAO voor
schrijft zullen straks nog zijn toe
gestaan.
Bij wijze v^n overgangsmaatregel
mogen de chauffeurs op het binnen
lands vervoer straks nog elf uur per
dag in touw zijn. Van 1979 mogen ze
per dag nog hooguit tien uur achter
het stuur zitten. Per week mag dan
hoogstens twee keer een dienst van
twaalf uur worden gedraaid, terwijl
elke periode van twee wejcen maxi
maal tien diensten zal mogen om
vatten.
Alleen als met twee chauffeurs
wordt gereden mag de diensttijd uit
lopen tot zestien uur per dag
ROTTERDAM In een woning aan
de Pietkreek in het Rotterdamse
IJsselmonde is maandagnacht een
vrouw met messteken om het leven
gebracht. Het slachtoffer is de 25-
jarige Vivian Johanna Pinas, moe
der van een dochtertje van ruim
twee Jaar. De vermoedelijke dader,
de 33-Jarige Stanley O. S„ een ex-
vriend van de vrouw, is ondanks een
uitgebreide speuractie van de poli
tie, nog steeds voortvluchtig.
De vrouw lag maandagavond op bed
met een vriend, de 24-jarige student
Charles O. uit Nigeria, toen om
streeks middernacht een man via de
tuindeuren de slaapkamer bin
nendrong en de vrouw een aantal
messteken toebracht.
Zij vluchtte de kamer uit de gang op
en zakte bij de voordeur in elkaar.
Haar vriend, die wist te ontkomen,
rende na het drama de straat op,
getrokken. De watermeters van Pre
sikhaaf vormen in dit licht bezien
een moeilijk punt.
Na vruchteloze correspondentie en
besprekingen probeerde staatsse
cretaris Mertens op een vergadering
met alle betrokkenen de partijen tot
elkaar te brengen. Dit lukte niet,
maar men ging akkoord met onder
ling overleg. De vakbonden zijn
daarna met het voorstel gekomen,
dat de Meterfabriek de zogeheten
huizen en kappen van de door Pre
sikhaaf te completeren watermeters
zal gaan leveren. Die moeten dan
onder toezicht van derden naar
Duitsland worden geëxporteerd.
Ultimatum
De Meterfabriek vond dit best, mits
de meters niet op de Nederlandse
markt zouden komen. Presikhaaf
was het daar niet mee eens. Onenig
heid over omzetcijfers en de eis van
Presikhaaf een positief antwoord te
krijgen over een aantal voorstellen
leidden daarop tot het stellen van
een soort ultimatum: „Voor 14
maart antwoord, anders gaan we
onze eigen weg," aldus de sociale
werkplaats. Op 17 maart liet
staatssecretaris Mertens doorsche
meren over deze kwestie advies te
zullen vragen aan de 8.E.R. Dat
hoefde al niet meer want Presikhaaf
stuurde een brief, dat zij met ingang
van 22 maart watermeters zou gaan
maken met als toelichting dat zij
daartoe in feite op grond van
contractuele verplichtingen was ge
dwongen.
De vakbeweging vindt dit volgens
de heer Benschop ongehoord. „Er
blijkt uit, dat ondanks alle overleg
bij Presikhaaf altijd voorop heeft
gestaan dat zij complete waterme
ters zou gaan maken. De door de
staatssecretaris gewenste en gevon
den oplossing zou zijn geaccepteerd,
als men het eens had kunnen wor
den over de cijfers. Daar had over
gesproken kunnen worden. Er is in
dit geval duidelijk sprake van een
concurrentie die betreurenswaardi
ge gevolgen kan hebben voor een
niet met gemeenschapsgeld draai
end bedrijf."
Een en ander heeft Intussen aanlei
ding gegeven tot nieuw beraad tus
sen de Meterfabriek, de FME (me
taalwerkgevers) en de Industriebon
den. De ondernemingsraad van het
bedrijf heeft de kwestie onder de
aandacht van het Gemeentebestuur
van Dordrecht gebracht.
waar de inmiddels gealarmeerde po
litie hem aanhield en voor verhoor
meenam. Volgens de politie hadden
buren de dader, die al eerder moei
lijkheden had gemaakt, het huis
zien binnendringen en de politie ge
waarschuwd. Het dochtertje is voor
lopig ondergebracht bij buurt
genoten.
Van een verslaggever
DEN HAAG Een biologenwerkgroep van de internationale
raad voor het onderzoek van de zee, die deze maand in Kopenha
gen vergaderd heeft, heeft geadviseerd de gerichte haringvisserij
op de Noordzee onmiddellijk stop te zetten. Het advies staat in
een vertrouwelijk rapport, dat nog bekeken moet worden door
een comiten voorzitters van werkgroepen van de internationale
raad. Daarna zal het bij de Noordoost-Atlantische visserijcom-
M missie en de EEG terechtkomen.
ook al stopzetting van de Noordzee-
haringvisserij geadviseerd, waardoor
de stand in twee jaar tijds hersteld
zou kunnen worden. De Noordoost-
Atlantische visserijcommissie stelde
echter in april vorig Jaar een totaal
quotum voor van 160.000 ton in
Noordzee en Skagerrak te vangen
haring voor. Daarmee heeft men zich
in de vingers gesneden, aldus drs.
Corten. Er is het afgelopen Jaar te
veel haring gevangen en er zijn te
weinig haringen geboren.
De EEG, die de visserij in de Noord-
Dit heeft drs A. Corten, een aan het
J Rijksinstituut voor Visserij-
1 onderzoek te IJmuiden verbonden
bioloog meegedeeld. De werkgroep
vindt de haringstand op de Noordzee
I zo laag dat niet te voorzien is Hoeveel
tijd een herstel zal vergen. De aan-
i was van jonge haring ls in de knel
gekomen en er zullen dit Jaar erg
I weinig bijkomen. Men zal dus iedere
I haring moeten sparen die men kan
l sparen, aldus de werkgroep.
In oktober 1975 hebben de biologen
zee regelt sinds deze zee per 1 Januari
van dit jaar door instelling van de
200-mljlszone tot een EEG-binnen-
zee is verklaard, heeft daar voor de
periode van 28 februari tot en met 30
april de haringvisserij al verboden.
De beslissing voor de rest van het
jaar moet ze nog nemen.
Vlaggetjesdag
In Nederland hebben het pro*
duktschap voor vis en vlsprodukten
en de redersvereniging van de Neder
landse zeevisserij besloten, in af
wachting van dat besluit en ondanks
de opvatting der biologen door te
gaan met de voorbereidingen voor
vlaggetjesdag en het uitvaren van de
haringvloot in mei.
Drs. Corten: „Het is begrijpelijk dat
ze willen doorzetten, want het opvol
gen van ons advies vergt ondraaglij
ke opofferingen van het bedrijfsle
ven. Maar toch zal men moeten kie
zen: nog een of twee jaar doorvissen
op haring en dan voorgoed de vernie
ling ingaan, of twee tot drie jaar
stilliggen of andere vis vangen, met
de zekerheid dat de haringstand
daarna weer haringvisserij toestaat.
Die zekerheid is een groot offer
waard", vindt drs. Corten.
In het gebied ten westen van Schot
land, zo heeft de biologen-werkgroep
in haar advies staan, kan dit jaar
misschien nog op heel beperkte
schaal op haring gevist worden.
Con Amoroso
Vanavond om 8.00 uur treedt het
muziekgezelschap Con Amoroso
op in het veizorglng8- en verple-
gingstehuis voor bejaarden „Pre-
vastichting", Mgr. Nolenslaan 20
te Den Haag.
POMPED Steeds meer
wordt de historische stad
Pompeii die 1900 Jaar geleden
werd bedolven onder de vul-'
kanische as van de Vesuvius
bedreigd door rovers die
heenzitten achter de
kunstschatten uit de oude
Griekse en Romeinse tijd.
In januari werd de sensatio
neelste diefstal van de laatste
jaren gepleegd toen onbeken
den 's nachts 12 muurschil
deringen uit één der hulzen
wisten los te werken en mee te
nemen. Behalve aan de mis
daad staan de kostelijke rode
en blauwe muurschilderingen'
bloot aan de uitwerking van
zon en regen. Van jaar tot jaar
verbleken zij meer. Maar dat
•is de natuur. Die heeft de tijd.
De misdaad slaat sneller toe.
De oude stad waarin eens 20.000 men-
sen hebben gewoond en die thans op
een „gemiddelde" dag een 10.000 be
zoekers ontvangt, wordt door 203 be
wakers beschermd en dat is veel te
weinig geworden. Dit is ook een van
de redenen dat nieuwe opgravingen
voorlopig zijn uitgesteld. Het gaat er
nu om te bewaken en te bewaren wat
Het noordelijke deel van de stad is
nog niet beveiligd door een hek. Maar
daar wordt aan gewerkt. De nieuwe
conservator van Pompeii, Luigi d'A-
mora, zegt dat het hele beveiligings
programma dat is opgemaakt medio
•1976 en waarvoor 3 miljard lire (10
'miljoen gulden) is uitgetrokken om
de omheining te voltooien en de nodi
ge lichten en alarminstallaties aan te
brengen, in vijf jaar moet zijn afge
werkt. Thans wordt Pompeii dat een
oppervlakte heeft van 6,4 hectare be
waakt door 15 gewapende mannen en
drie politiehonden. De in januari ge
stolen muurschilderingen, panelen
van 25 bij ongeveer 175 centimeter,
waren er sinds zij een eeuw geleden
waren blootgelegd door de inwerking
van de elementen belangrijk op ach
teruitgegaan.
„Om hun artistieke waarde gaat het
hier minder dan om het feit en de
omvang van de diefstal, die zitten ons
zeer hoog en beangstigen ons", zegt
d'Amora's naaste medewerkster, Gi-
useppina Cerulli.
Musea
Veel van de meer waardevolle
I kunstwerken zijn al ondergebracht in
'het nationale archeologische mu
seum te Napels of in Pompeiis eigen
museum, om reden van veiligheid,
alhoewel alles wordt gedaan om de
oude kunstschatten in hun eigen na
tuurlijke omgeving te houden.
Maar zelfs de musea zijn niet veilig
voor kunstrovers. In 1975 werden een
50 voorwerpen gestolen uit dat te
Pompeii waaronder een gouden
'halsversiering in de vorm van een
slang die haast een kilogram woog. In
februari was er ingebroken in het
nationale museum. Toen werden ou
de munten en andere kostbaarheden
ontvreemd ter waarde van (omgere
kend) honderdduizenden dollars.
Als het veiligheidsprobleem is opge
lost dan, aldus d'Amora, zal men het
probleem moeten aanpakken hoe de
stad tegen de natuur moet worden
beschermd. Sinds de uitbarsting van
de Vesuvius is Pompeii een stad zon
der daken geworden. Hier en daar
heeft men wel wat tijdelijke aange
bracht ter bescherming van zeer goed
bewaarde muurschilderingen en mo-
zaieken, maar zonlicht en regen zijn
hardnekkige binnendringers.
D'Amora is niet van plan de schoon
heid en oorspronkelijkheid van de
oude stad aan te tasten door meer
daken aan te brengen en vooral om
dat veel van de vocht in de muren uit
de grond naar boven dringt, en weg
moet kunnen. In de minder door het
publiek bezochte wijken van Pompeii
groeit het gras hoog op en bedekken
wijnranken grote delen van de muren
die daardoor worden verzwakt. De
lucht tast Pompeii ongeveer net zo
aan zoals een mummie waarvan de
windsels zijn verwijderd.
De oude vijand de Vesuvius is niet
gevaarlijk meer. De laatste maal dat
hij een dreigend gerommel liet horen
en enige activiteiten vertoonde was in
1944 geweest. Thans „slaapt" de
vulkaan.
