ilk vliegveld heeft zijn moeilijkheden
loersma wil eerst met
irogressieven praten
Werkklimaat leger
kan een stuk beter
an Heezik stapt op
Js Rijnmondraadslid
De borrel
van
klasse
Klein: in werkelijkheid
minder studentenstops
cretaris F.H.H. van Vianen van Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers:
[iet meer dan logisch'
Kampeerder krijgt
meer vrijheden
Rapport 'Krijgsmacht in verandering'
De Kuyper Export Jonge Jenever
Frans H. in
hoger beroep
voor rechtbank
H=-
DAG 29 MAART 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
ir Dick Ringlever
ITELVEEN „Er is vrij-
geen enkel vliegveld ter we-
dat geen specifieke moei
teden heeft. Zelfs Schiphol,
toch tot de allermodernste
en behoort, heeft die. Het
n jveld op Tenerife eveneens,
r dat betekent beslist niet,
het een onveilig veld is".
de heer F.H.H. van Vianen,
taris van de Vereniging van Ne-
e ndse Verkeersvliegers en zelf
nroerder op een DC-10-Jumbo is
He, laarom een raadsel hoe de vlieg-
i heeft kunnen gebeuren. .^Ja-
ijk, er zijn wat de technische
sting betreft goede en minder
ï- e velden. Zelfs slechte, maar die
pn te worden door de grote maat-
ppljen niet aangedaan omdat ze
'en, de internationale vllegersfede-
Ifalpa op de zwarte lijst zijn
L En Tenerife staat daar niet
ïwaar heeft het maar één (overi-
3400 meter lange) start- en lan
dingsbaan, maar volgens de heer
Van Vianen hoeft dat geen bezwaar
te zijn. Voor elk veld worden aparte
veillgheidslimieten opgesteld. Dat
betekent in het geval Tenerife bij
voorbeeld. dat - mocht de baan
versperd zijn het toestel voldoen
de brandstof aan boord heeft om uit
te wijken naar een ander vliegveld.
De technische uitrusting noemt hij
redelijk. Het veld beschikt over een
zgn. ILS (Instrument landing sys
tem), een installatie, waarmee de
vlieger via de radio naar de baan
wordt geleid. Niet zo perfect als die
op Schiphol, waar men theoretisch
op twee banen geheel automatisch
zou kunnen landen, maar het werkt.
Grondradar
Of het niet aanwezig zijn van
grondradar, een installatie waarmee
alle bewegingen op het vliegveld
kunnen worden gevolgd, de ramp
had kunnen voorkomen (dan zou de
toren immers gezien hebben dat het
Amerikaanse toestel voortijdig van
de taxibaan naar de startbaan
reed)?
Van Vianen: „Dat weet Je natuurlijk
nooit. Dat zijn van die als-als veron
derstellingen. In ieder geval had de
ramp ook zonder die radar niet hoe
ven gebeuren. De normale procedu
re is, dat er tijdens het taxiën voort
durend contact tussen cockpit en
toren is. De vlieger meldt zijn positie
van punt tot punt en vraagt dan ten
slotte toestemming de startbaan op
te rijden. Als dat systeem consequ
ent wordt toegepast, kin er niets
gebeuren. Wellicht is in dit geval een
vergissing in de hand gewerkt door
dat een deel van de taxibaan opge
broken was. Tijdens deze reparatie
werkzaamheden moesten de vlieg
tuigen over korte afstgnd over de
startbaan rijden om daarna weer de
taxibaan te volgen. Maar ook daar
voor zijn waterdichte procedures.
Hoe deze ramp kon gebeuren is
technisch gezien volledig een raad
sel. Misschien dat de black box, de
doos waarin behalve vluchtgegt-
•vens ook de gesprekken tussen de
cockpit en de toren op de band
worden opgenomen, antwoord zal
geven op de opengebleven vragen."
Specificatie
Over de veiligheid van vliegvelden
verder: „Elk veld heeft zijn eigen
specificatie, opgesteld door de Ifal-
Ea. Daarin staat precies vermeld
oe het veld is uitgerust, waar de
vlieger op moet letten, wat hij wel en
niet kan verwachten. Die gegevens
worden dagelijks geactualiseerd
door de rijksluchtvaartdiensten. Als
er bijvoorbeeld een baken uitvalt,
wordt dat onmiddellijk doorgege
ven, uiteraard ook aan de vlieger,
die bij elke vlucht een zgn. 'notice to
airmen' krijgt. Het is die specifica
tie, waaraan de luchtvaartmaat
schappijen hun veillgheidslimieten
aanpassen. Meestal gaat dat om
richtlijnen ten aanzien van zicht-
mlnima".
Protesten
Zo mag op Schiphol niet geland BeaeleldinO
worden wanneer het zicht vooruit y
minder is dan 800 meter en van 80
meter hoogte de grond niet is te
zien. Op de twee banen, die zijn
uitgerust met een automatisch lan
dingssysteem. liggen die minima
weer lager 400 meter zicht en een
hoogte van 30 meter. Op veel andere
vliegvelden zijn die minima aanzien
lijk hoger gesteld.
verkeer worden aangedaan. Sommi
ge daarvan hebben een dermate be
perkte ujitrustlng, dat vllegersver-
enlgingen protest aantekenen. Een
paar Jaar geleden waren het de Brit
se vliegers, die na een vliegramp op
het vliegveld Oerona in noord-
Spanje weigerden deze luchthaven
nog langer aan te vliegen als de
technische installaties niet werden
verbeterd. Nu zijn het de Griekse
vliegers, die actie voeren om enkele
Griekse velden van moderne uitrus
ting te voorzien. Zij weigeren om
's nachts op Rhodos te vliegen om
dat de baanverlichtlng onvoldoende
is, terwijl ook het vliegveld Araxos
in het noordwesten wordt gemeden.
De zwarte doos, het tn het PanAm-toestel gevonden apparaat,
dat antwoord zal moeten geven op de vele nog opengebleven
vragen.
Daaronder vallen dan vooral de
vliegvelden, die veel in het vakantie-
Over het algemeen, aldus Van Via
nen, kan Je zeggen dat de meeste
vliegvelden in de zuidelijke gordel
van Europa voor verbetering in aan
merking komen. Met name waar het
de communicatiemogelijkheden
met de toren betreft. „Wij zouden
graag veel meer frequenties willen
hebben, gesplitst naar de fasen van
de vlucht (voor de nadering, de lan
ding en het taxiën). Voorts ook mo
dernere elektronische apparatuur
voor de begeleiding van vliegtuigen.
Met de grote machines van vandaag
kan Je niet meer spelen. Die hebben
constante begeleiding nodig. Maar
nogmaals: ónveillg mag Je ze niet
noemen. Je künt er binnenkomen.
De vliegers worden daar ook op ge
traind. Er is bij de KLM geen vlie
ger, die op een vliegveld landt, dat
onbekend voor hem is. Als het de
eerste keer is, dat hij het aandoet,
krijgt hij eerst een briefing met film
en diavertoning. Er zijn zelfs vlieg
velden. die hij eerst onder leiding ter
plaatse moet verkennen. Quito in
Equador en Hongkong zijn er twee
van. Voor elke hindernis zijn er aan
passende richtlijnen, die technisch
gezien, strikt genoeg zijn om onge
lukken te voorkomen".
onze parlementsredactie
RDRECHT Minister Boersma van sociale zaken vindt dat
CDA na de verkiezingen het eerst met de progressieven over
Iringssamenwerking moet gaan praten. „Het is niet meer dan
isch dat we gaan praten met diegenen met wie we jaren
iben samengewerkt", zei Boersma op een CD A-bij eenkomst
Dordrecht.
moeten van onze kant proberen
(e met dit PvdA verder kunnen
pen", aldus Boersma, die zei dat
l de onderhandelingen na de ver
ingen nog heel wat op te lossen
lijn, maar dat nog steeds de mo-
kheid bestaat dat het nu geval-
kabinet een brugfunctie heeft
uld naar een meer duurzame sa-
leving tussen christendemocra-
ïn progressieven.
een eventueel nieuw progres-
christendemocratisch kabinet
t van Boersma de PPR niet
r mee te doen. „Ik zou er geen
n om laten als ze na de verkiezin-
er niet meer zijn", zei Boersma,
•aan toevoegend dat hij met de
huidige PPR-ministers wel
I heeft samengewerkt.
•sma zei over de crisis, overigens
Ier hem te noemen, aan het
s van Van Agt, dat politici niet
voorrecht hebben hun persoon-
j gevoelens te laten overheersen.
!het tweede Mentendebat heeft
Agt het heel beroerd gehad,
oonlijke emoties moeten toch
el mogelijk uitgebannen wor-
Je zit daar in het kabinet voor
Jenen mensen. Je moet het met
de mensen uitpraten als iets Je niet
zint, Je kunt niet blijven grieven, het
mag Je beleid niet beïnvloeden", al
dus Boersma.
TV-interview
Het omstreden televisieinterview
van vice-premier Van Agt, zaterdag
een week geleden, heeft de mogelijk
heid om een oplossing in het kabinet
over de grondpolitiek te vinden, zeer
bemoeilijkt, zei Boersma, terugblik
kend op de kabinetscrisis. „In de
dagen daarna bleek dat de stoppen
waren doorgeslagen, het geringe ma
teriële verschil tussen de PvdA en de
CDA-ministers bleek toen niet meer
oplosbaar", aldus Boersma.
De CDA-minister, die voor het eerst
sinds de kabinetscrisis in het open
baar sprak, legde er de nadruk op
dat er geen sprake is van eenzijdige
schuld (bij het CDA) voor de crisis,
en geen sprake van een zondebok
(minister Van Agt).
Hij legde uit, dat na weken van
onderhandelen, waarin CDA- en
PvdA-minlsters samen dezelfde weg
waren gegaan, er nog slechts mate
rieel een zeer klein verschil tussen
een onzer verslaggevers
'ERDAM De Rijn-
idraad geeft
commissarissen van de NV
ftlverwerking Rijnmond
R) het advies, de heer F.
j Heezik, oud-Rij nmond-
^mmitteerde en thans lid
de Rijnmondraad voor de
3. IA, te doen opstappen als
lident-commissaris van de
'8 k. De heer Van Heezik geeft
.als zijn wens te kennen, per
lairil op te stappen als lid van
Rijnmondraad.
lies is gisteren in de vooravond
1 aan het eind van een storm-
vergadering van de Rijn-
Iraad, die helemaal was gewijd
de zo geruchtmakende affaire-
Heezik. Maar voor het zo ver
waren er een motie van de
en enige CDA-leden, waarin
jhet ontslag van de heer Van
ook het ontslag werd ge-
kd van Rijnmondgecommltteer-
l A. de Ruiter als vice-president-
jnissaris van de AVR, een motie
[enige PvdA-leden en de PSP-
pansfractie waarin ongeveer
felfde werd gevraagd en een
l-motle, waarin werd geadvi-
1 beide heren rustig te laten blij-
zitten op hun plaats: „Door de
•erige en hoogst emotionele be
deling in de Rijnmondraad wa-
beide heren al voldoende ge-
t," meenden de indieners.
Irie moties haalden het niet. Met
meerderheid van slechts drie
en werd het voorstel van het
ijks bestuur van Rijnmond
■d: Van Heezik moet opstap-
:n de heer De Ruiter mag bllj-
tten in de raad van commissa-
van de AVR. De heer Van
is oud-RiJnmondgecom-
éerde. De heer De Ruiter is Rljn-
Pgecommltteerde voor econo-
he aangelegenheden en openba-
■«tsbedrijven. De AVR is thans,
het enige openbare nutsbedrijf van
het openbare lichaam Rijnmond.
Onzorgvuldig
Belden hebben hun controlerende
functie in de raad van commissaris
sen van deze AVR, omdat zij door de
Rijnmondraad daartoe zijn aange
wezen en de heer Van Heezik had,
met medeweten van de heer De Rui
ter, die de desbetreffende schuldbe
kentenis mede had ondertekend,
van de AVR dertigduizend gulden
geleend voor de aankoop van zijn
nieuwe huis. Een uitvoerig accoun
tantsrapport had bewezen dat daar
bij niets onregelmatigs was gebeurd.
Maar bestuurlijk gezien was er. aldus
het dagelijks bestuur van Rijnmond,
sprake van onzorgvuldigheid, zowel
van de zijde van de heer De Ruiter
als van die van de heer Van Heezik:
de verhoudingen worden danig
scheef als een president-commissa
ris die een overheidsbedrijf moet
controleren van dat overheidsbedrijf
geld gaat lenen. Voor de heer De
Ruiter behoefden er, aldus het Rijn-
mondbestuur, geen consequenties te
volgen. HIJ had op geen enkele ma
nier enig voordeel gehad van deze
lening.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAO Kampeerders zullen
in de nabije toekomst zelf geen kam-
peerkaart meer nodig hebben. Vol
gens het gisteren bij de Tweede Ka
mer ingediende wetsontwerp Kam-
peerwet moet het de kampeerder
namelijk zo eenvoudig mogelijk ge
maakt worden en is slechts de
exploitant van het kampeerterrein
aan een gemeentelijk vergunningen
beleid onderworpen.
Ook wil het wetsontwerp de ver-
scheldenheid en de vrijheid bij he
kamperen zo veel mogelijk opvoe
ren. Dat betekent dat er ook gekam
peerd kan worden op boerenerven
beide groepen overbleef, een ver
schil dat zeker te overbruggen zou
zijn. Door onder meer de laatste
maanden verharde politieke verhou
dingen bulten het kabinet bleek dat
kleine verschil uiteindelijk niet
meer overbrugbaar, oordeelde
Boersma.
Schuld
„De schuld ligt niet bij het CDA, het
hele kabinet heeft schuld," zei
Boersma, zich verantwoordend voor
het feit dat op het laatst van de
scheuring binnen het kabinet de zes
CDA-ministers één lijn trokken en
samen ontslag vroegen. Tussen de
CDA-ministers bestonden onderling
verschillen van mening over het
laatste compromis binnen het kabi
net, dat door de progressieven was
geformuleerd. „Een grote meerder
heid van het kabinet was ervoor, al
dan niet ertegen," zei Boersma.
Toen het werd aangenomen lieten
Van Agt en Van der 8tee, indieners
van de gTondpolitiekwetsvoorstel-
len, weten zich op de consequenties
te willen beraden. „Toen kwam die
moeilijke beslissing," zei Boersma.
„Na ons beraad zaten we alle zes op
één lijn, dat was ook onze enige
mogelijkheid als minderheid binnen
het kabinet."
„We moeten alles doen om de een
heid binnen het CDA te behouden,
de ministers hebben daar doelbe
wust een bijdrage aan willen leve
ren. het is nu aan de fracties en hun
voorzitters om dat ook te doen,"
aldus Boersma, bij dat laatste
waarschuwend voor een teveel aan
verkiezingskoorts: die uitslag is
slechts een momentopname, het
gaat om de langere termijn.
Boersma oordeelde dat te veel men
sen de pluspunten van het kabi
netsbeleid nu uit het oog verliezen,
nu het kabinet eenmaal is gevallen.
Hij verweet vooral mensen in de
PvdA nu alleen negatieve punten te
noemen. „Het zou bijzonder kort
zichtig zijn wanneer we nu alleen in
het negatieve blijven steken."
Een deskundige van PanAm
.hier tussen de wrakstukken.
Overzicht van de startbaan van het vliegveld van Santa Cruz direct na de botsing.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het werkkli
maat in het leger kan een stuk
verbeterd worden door initia
tieven van het personeel te be
vorderen, meer taken te verde
len en personeelsoverleg te ver
beteren. Tot die conclusie
komt de stuurgroep maat
schappelijke invloeden in de
krijgsmacht (Stumik) in het
(AOveRreNriE)
DeKuyper
Export jonge
Jenever
verkrijgbaar
in fles of
stenen kruik
rapport „Krijgsmacht ln veran
dering".
Minister Stemerdlnk en staatssecre
taris Van Lent (belden defensie) vin
den het rapport „een bijzonder waar
devolle bijdrage aan de vermaat
schappelijking van de krijgsmacht".
Het lijvige rapport is, als „discussies
tuk" gestuurd naar de defensiecom
missies uit de Tweede en Eerste Ka
mer, de ambtenaren- organisaties,
de belangenverenigingen van mili
tair personeel.
De Stumik constateert een groot
aantal tekortkomingen in het
werkklimaat: Personeel wordt door
de organisatie te zeer „klein gehou
den", de vrees voor fouten kweekt
een overdaad aan behoedzaamheid,
specialistische kennis wordt onvol
doende gewaardeerd en dergelijke.
Taakverdeling kan volgens de
stuurgroep „op veel ruimer schaal
worden toegepast". Leidinggevend
personeel, dat zorg draagt voor het
personeelsoverleg, moet meer be
voegdheden krijgen, om te voorko
men dat het besprokene pas op een
hoger niveau tot zijn recht kan ko
men. In het algemeen moeten meer
beslissingen op een lager niveau ge
nomen worden, aldus luitenant-
generaal Thljssen, voorzitter van de
Ftumik.
Door defensiepersoneel meer ruimte
voor Initiatieven tejjeven en hen
meer taken te geven"wordt een last
op hen gelegd, die recht geeft op
meer zekerheid, aldus de 8tumik. Zo
wordt gepleit voor een aanmerkelijk
langere plaatsingsduur van vooral
hogere functionarissen, een duide
lijker waardering van bepaalde ken
nis en ervaring en meer Informatie
over het „loopbaanbeleid".
Het personeelsbeleid moet op één
leest geschoeid worden, wat in
houdt: In beginsel geen verschil ma
ken tussen burger- en militair perso
neel, al moet natuurlijk volop reke
ning gehouden worden met specifie
ke taken.
Van een verslaggever
DEN BOSCH Met het horen van
een aantal van de 22 getuigen die
zijn gedagvaard, is het gerechtshof
in Den Bosch gisteren begonnen
met de behandeling van de zaak
tegen de 41-Jarige hoofdverpleger
Frans H. uit Kerkrade.
H., eind vorig Jaar door de
rechtbank in Maastricht tot 13 jaar
gevangenisstraf veroordeeld.lseven-
als officier van Justitie mr. J. Boos
ter in hoger beroep gegaan. De
rechtbank achtte H schuldig aan
vijf van de negen moorden die hem
ten laste waren gelegd. Voor de be
handeling van de zaak tegen H.
heeft het hof in deze en de volgende
week vijf zittingsdagen uitge
trokken.
H. bleef er gisteren bij dat hij on
schuldig is aan moord op de bejaar
de en demente patiënten in de Lilc-
kerheldekllnlek in Kerkrade, waar
aan hij als verpleegkundige verbon
den was. Hij herhaalde dat hij met
behulp van lnsullne-lnjectles slechts
de pijn van de bejaarden had willen
verzachten.
Twijfel
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAO Staatssecreta
ris Klein (hoger onderwijs) ver
wacht dat er volgend jaar
slechts enkele reële studen
tenstops bij zullen komen. Van
de elf door de academische
raad aangevraagde stops zijn
sommige duidelijk meer be
doeld als veiligheidsklep dan
als grendel, meent hij.
Hoewel dr. Klein de aanvraag van de
academische raad nog uitvoerig
moet bestuderen voordat hij een be
slissing kan nemen, heeft hij wel de
Indruk dat een aantal van elf stops
aan de hoge kant is. Voor het lopen
de cursusjaar golden zes stops en
uiteindelijk was beperkte toelating
slechts nodig ln drie gevallen. BIJ de
overige drie richtingen bleef de aan
melding tenslotte onder het gestelde
maximum. Dr. Klein hoopt dat het
in het komend studiejaar ook zo zal
gaan, al houdt hij er rekening mee
dat er zo'n twee, drie effectieve stops
bij komen.
De academische raad vroeg een stop
aan voor medicijnen, diergeneeskun
de en tandheelkunde (de drie „har
de" stops), biologie, farmacie,
landbouwwetenschappen, Frans,'
Engels, geschiedenis, kunstgeschie
denis en Nederlands. Staatssecreta
ris Klein vindt het niet onverstandig
dat de raad nu meer stops heeft
aangevraagd uit voorzorg.
Dr. Klein: „Als een studierichting
bijna aan z'n top zit, kan het verstan
dig zijn toch een maximum te stel
len. Dan beschik je over een veilig
heidsklep als Je onverwacht over
stroomd wordt met extra studenten
die elders zijn uitgeloot. Dat gevaar
bestaat bijvoorbeeld voor een vak
als biologie, waarheen nogal wat uit
gelote medici hun toevlucht
zoeken."
Staatssecretaris Klein meent dat de
dreiging van meer studentenstops
mede een gevolg is van de onver
wacht grote stijging van het aantal.
De als getuige gehoorde inspecteur
van de rijksrecherche J. J. Grachten
trok deze bewering gistermorgen
sterk ln twijfel. Hij verklaarde dat
H. tijdens het vooronderzoek heeft
bekend insuline te hebben gespoten
om de patiënten uit hun lijden te
verlossen. Ook voor het hof ont
kende H. te hebben toegegeven dat
hij patiënten wilde doden. De woor
den zouden hem door de verbalisant
in de mond zijn gelegd.
Mevrouw Y. M. A. Vijgen-Duif. als
arts aan de Lückerheidekliniek ver
bonden, die bij het verhoor aanwe
zig was. bevestigde gisteren dat H.
heeft gezegd met Insuline te hebben
gespoten om te doden. ZIJ zei het
uitgesloten te achten dat H. nlet%
wist dat zijn handelwijze dodelijk
kon zijn. Ook twee verpleegsters en
een gewezen collega van H. bleven
bij hun eerder voor de rechtbank f
afgelegde getuigenverklaringen. I
Het hof zal de behandeling van de
zaak morgen voortzetten met het
horen van zeven andere getuigen.
