Wiegel: Gedrag PvdA
en CDA verbijsterend
Grenzen aan de medische hulpverlening
CDA lijkt stemmen
te gaan verliezen
Helft van medische
klachten is gegrond
Kosten.
Antiek puntgaaf ei uit 1740 uit grond gehaald
Enquête werd vorige week gehouden
'Samenwerking moet ongeloofwaardige indruk maken'
VNO denkt aan
meer flexibele
pensioenleeftijd
iüJüö:
Man wilde vliegtuig
op eigen woning
laten neerstorten
Maatregel tegen
iepziekte op komst
Bij inspecteur van volksgezondheid
Ook op Schiphol
een stembureau
Brielse week
Hoverlloyd
vlaart u spotgoedkoop
in 40 avontuurlijke minuten
naar Engeland
Prof. Leenen: Arts moet niet doorgaan met zinloze behandeling
Man vergiftigd
door parathion
ZATERDAG 26 MAART 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet3
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE In Zwolle is een ei, dat
in ongeveer 1740 door stellig
een scharrelkip moet zijn gelegd,
puntgaaf uit de grond gekomen.
Het bepaald niet kakelverse ei
wordt vanaf vandaag met een klei
ne duizend andere recente histo
rische bodemvondsten tentoonge
steld in het Provinciaal Overijsels
Museum te Zwolle.
Het el is destijds gevonden in een
beerput. Men kon het ei in zijn
geheel eruit krijgen dankzij de hui
dige verfijnde graaftechnieken. De
inhoud van het ei is waarschijnlijk
verschrompeld tot een knikker,
want bij schudden maakt het een
rammelend geluld. Mensen van de
landbouwhogeschool te Wagenin-
gen zouden het ei graag eens
röntgenologisch bekijken, maar
men is bang dat het dan wordt
beschadigd.
In Zwolle is al eerder een antiek ei
uit de grond gekomen. Dat was nog
ouder, namelijk vermoedelijk uit
circa de vijftiende eeuw. Het was
afkomstig uit de kelder van een
voormalig klooster. Helaas is het
toen niet gelukt het ongeschonden
naar boven te krijgen.
Het ei maakt, zoals gezegd, deel uit
van ongeveer 1000 andere voor
werpen, die uit de bodem te
voorschijn zijn gehaald. De oogst
van de laatste acht jaar bij opgra
vingen in diverse Overijselse plaat
sen. Ze worden tot 31 mei in het
museum te Zwolle geëxposeerd.
Volgens de directeur van het Pro
vinciaal Overijsels Museum, de
heer K. Boonenburg, leveren de
opgravingen tegenwoordig wel het
honderdvoudige op van wat vroe
ger in de grond werd gevonden. Dit
is een gevolg van het feit dat er
thans een regeling is, krachtens
welke de rijksdienst voor het Oud
heidkundig Bodemonderzoek gaar
ne gebruik maakt van de diensten
van amateur-archeologen, wier
aantal sterk toeneemt.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De kabinetscri
sis lijkt het CDA heel wat stem
men te gaan kosten. Uit een
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De WD-fractieleider Wiegel vindt het gedrag van PvdA en CDA na de val van het
kabinet-den Uyl „verbijsterend". Het feit dat PvdA en CDA ook nu nog mogelijke samenwerking
in de toekomst niet uitsluiten moet volgens Wiegel op veel kiezers „een ongeloofwaardige indruk
maken".
Ze doen alsof er niets aan de hand is,
aldus de WD-fractieleider die
„hoogmoed, dwingelandij, wantrou
wen en angst" als de werkelijke oor
zaken van de kabinetscrisis noemde.
Wiegel vond dat de CDA-top het
overigens nog bonter maakte dan de
PvdA. „Nauwelijks had Van Agt de
steen door de ruit van de kabi
netswinkel gegooid of Aantjes kwam
zielig en braaf uitleggen dat het niet
zo bedoeld was. En Van Agt voegt
daar dan nog aan toe dat de
grondpolitiek geen crisis waard was.
Wat moeten die CDA-kiezers die blij
waren dat het CDA eindelijk van
zich af beet daar nu van denken. Wat
een gebrek aan moed, wat een weifel
moedigheid, wat een paniek om wat
er gebeurd is." aldus de heer Wiegel.
Hij wees erop dat PvdA en CDA nu
de „lijmpotten al over eikaars hoof
den uitstorten alsof het niet de kie
zers zijn die beslissen. Dat is onge
loofwaardig en getuigend van een
gebrek aan respect voor de kiezers in
ons land," vond de WD-leider.
ïan onze soc.-econ. redactie
EN HAAG Het VNO, de groot
ste werkgeversorganisatie, ver-
wacht op korte termijn geen alge
mene verlaging van de pensioenleef
tijd. De werkgevers zien eerder een
ontwikkeling in de richting van een
meer flexibele pensioenleeftijd.
Het VNO schrijft dit in zijn
weekblad, naar aanleiding van be
schouwingen over de lopende expe
rimenten onderwijs, bouw, ha
vens, metaalsector voor vrijwilli
ge vervroegde pensionering.
Vorige week zaterdag sprak minis
ter-president Den Uyl als zijn ver
wachting uit dat binnen vier a vijf
jaar de pensioenleeftijd op 64 jaar
zou komen. De WD-Kamerleden
Wiegel en Rietkerk vroegen daarop
de premier schriftelijk of deze verla
ging soms kabinetsbeleid was. Drs
Den Uyl antwoordt daarop nu dat
het niet gaat „om een concreet be
leidsvoornemen," maar wel „om een
aanduiden van een denkbare ont
wikkeling die niet op voorhand uit
gesloten lijkt."
Het VNO schrijft dat de beschou
wingen inzake een algemene verla
ging van de pensioenleeftijd op
zichzelf begrijpelijke reacties zijn.
Het VNO acht het ook een goede
zaak dat er experimenten zijn voor
vrijwillige vervroegde pensionering
en andere faciliteiten voor oudere
werknemers, zoals extra vrije dagen.
Maar veel van deze maatregelen zijn
vrij sterk bepaald door de stand van
de economische ontwikkeling, zo
waarschuwt het VNO. Over een aan
tal jaren kunnen andere omstandig
heden en andere personen wel eens
om heel andere maatregelen vragen.
De situatie voor de oudere werkne
mers wordt volgens het werkge
versverbond vooral bepaald door
persoonlijke aanleg en bestaande
omstandigheden. Algemene gelden
de maatregelen bieden dan geen op
lossing. Een meer flexibele pensio
nering wellicht wel.
ADVERTENTIEI
S/106 1607
WELKOM NIEUWS:
EEN ECHT
STREICHERT PIJPORGEL
VOOR ZELFBOUW!
Du is nieuws waar wij irois op 7ijn
wi| hebben momenteel Je allccnvcfkoop
vuur Nederland van hel befaamde
Strekheri pi|porgcl I en ..rein
mechanisch' instrument met slcepladcn
Jat als bouwpakket leverbaar ts Voor
circa (11000.- hebt u al
cvn basisuitrusting Uitbreiding is alli|d
mogc-Ink zelfs lot II»stemmen, verdeeld
over 2 klavieren en pedaal Vraag de
volledige folder met prijslijst u( kom dit
ni.ie'iiifivkc
Ook de houding van D'66, die voor
restauratie van het PvdA-CDA kabi
net heeft gepleit kon weinig waarde
ring oogsten bij de WD-leider. „D'66
bedient zich steeds meer van een
valse vlag."
Wiegel sprak gisteravond op de spe
ciale tweedaagse algemene vergade
ring van de WD voor de vaststelling
van een nieuw verkiezingsprogram
ma. Dat liep niet bij alle hoofdstuk
ken even soepel als men dat vroeger
wel in liberale kring gewend was.
Met name de energie-paragraaf le
verde problemen op. In het verkie
zingsprogramma staat namelijk
Van een verslaggever
APELDOORN Een overspannen
man, de 25-jarige J. M. H. A. T. uit
Apeldoorn heeft gisteren gedreigd
zich met zijn sportvliegtuig te plet
ter te vliegen tegen zijn woning in
Apeldoorn.
De man, die was weggelopen uit de
psychiatrische afdeling van het St.
Lucasziekenhuis in Apeldoorn,
landde tenslotte na enkele uren
spanning op het vliegveld Deelen bij
Arnhem.
Nadat hij omstreeks twaalf uur was
opgestegen van het vliegveld Teuge,
waar hij vorig jaar een beperkt A-
brevet had gehaald, dreigde hij zich
wegens persoonlijke moeilijkheden
op zijn woning te storten. Dit leidde
tot een alarm aan de Apeldoornse
politie, die onmiddellijk de bewuste
woning, waar de vrouw van de man
aanwezig was, ontruimde. Met be
hulp van de brandweer werd het
verkeer in een wijde cirkel omgeleid,
terwijl ook de huizen in de omgeving
werden ontruimd.
Nadat hij geland was, weigerde hij
uit het toestel te komen. Na enkele
keren weer opgestegen en weer ge
land te zijn, hebben zijn huisarts en
een instructeur, de man overge
haald uit het toestel te komen en
zich over te geven aan de mare
chaussee (hij was zonder toestem
ming geland op het militaire vlieg
veld Deelen). Deze heeft de man
overgegeven aan de Apeldoornse
politie, die hem naar Apeldoorn
heeft overgebracht, waar hij ver
hoord werd door de
Rijksluchtvaartdienst. Waarschijn
lijk zal hij daarna weer naar een
ziekenhuis worden gebracht.
niets over de risico's van kernener
gie, niets over de uitbreiding van de
ultra-centrifugefabriek in Almelo en
niets over de vraag wat er met radio
actief afval moet gebeuren.
Het partijbestuur had, voor de inlei
ding op het programma, een tekst
hierover toegezegd, maar die tekst
was er niet en dat wekte grote ver
ontwaardiging bij een aanzienlijke
groep WD'ers. Na veel discussie,
beschuldigingen over en weer van
manipulatie, pogingen om nog wijzi
gingen in de tekst aan te brengen,
besloot de WD-vergadering toch
maar de tekst zo te laten als hij was.
Er zal in de partij eerst nog verder
op de energieparagraaf gestudeerd
worden. Wel zal de inleiding op het
verkiezingsprogramma spreken
over de noodzaak het gebrek aan
energie ook eventueel met kernener
gie op te vangen maar dat er in dat
geval een bevredigende oplossing
voor het radioactieve afval gevon
den moet worden.
Super omroepen
Dc WD-vergadering ging niet ak
koord met een voorstel, warm be
pleit door de WD-fractievoorzitter
in de Eerste Kamer, mevrouw Van
Someren-Downer, om AVRO en
TROS met name te noemen als de
super-omroepen die recht hebben
op extra-zendtijd. Uit de vergade
ring vond men, dat super-omroepen
wel wat extra tijd mogen hebben,
maar het noemen van AVRO en
TROS maakte, zo vond men toch,
wel een eenzijdige indruk.
Er waren ook enige WD-leden die
zeiden lid van de VPRO te zijn en als
zodanig toch niet de indruk te willen
wekken alleen voor AVRO en TROS
te willen pleiten. Het WD-congres
rondt vandaag de vaststelling van
het verkiezingsprogramma af. Dis
cussie wordt met name nog ver
wacht over de inhoud van de abor
tusparagraaf.
AMERSFOORT Binnenkort zal
waarschijnlijk een maatregel van
kracht worden, die eigenaars van
stukken grond, waarop iepen staan,
dwingen regelingen te treffen tegen
de iepziekte.
Dit is gisteren door ir. P. J. Taconis,
hoofd van de afdeling bomen, bloe
men en vaste planten van de plan-
tenziektekundlge dienst in Wage-
ningen meegedeeld.
Van een verslaggever
ZEIST Bij de regionale inspecteurs van de volksgezondheid
komen per jaar 450 klachten binnen. Ongeveer de helft daarvan
kan als gegrond worden beschouwd, vertelde hoofdinspecteur R.
Drion gisteren op een congres van de Vereniging voor ge
zondheidszorg over het medisch tuchtrecht.
/ADVERTENTIE)
Vragen over het rendement van uw gasapparatuur
beantwoorden wij graag en gratis. Tenslotte
is het leven al duur genoeg.
Uw Gas- of Energiebedrijf
(ook voor advies en documentatie)
Het gaat daarbij meestal niet om
echte fouten, maar om communica
tiestoornissen. Vaak slaagt de in
specteur er dan door een gesprek
met beide partijen in, ze weer bij
elkaar te krijgen. Slechts enkele
klachten zijn van dien aard dat ze
worden doorgegeven aan de me
dische tuchtcolleges.
Van de enkele honderden klachten
die jaarlijks direct door de klager bij
de medische tuchtcolleges aanhan
gig worden gemaakt, wordt het over
grote deel ongegrond verklaard of
afgewezen. Een pre-advies aan het
congres mr. P. H. Utermark, om ook
in deze gevallen inschakeling van de
regionale inspecteur mogelijk te ma
ken, vond steun bij de voorzitter van
het Centraal medisch tuchtcollege,
mr. P. J. W. de Brauw. Hij vindt dat
het medisch tuchtrecht „een soort
onbudsachtige karaktertrek" moet
hebben. Daarvoor kan een persoon
lijk gesprek met de klager vaak meer
nut hebben dan de formele onder
zoekprocedure voor het voltallige
tuchtcollege.
Met een aantal op zichzelf ge
rechtvaardigde klachten die bij de
regionale inspecties binnenkomen,
kan de inspecteur niet bij het me
disch tuchtcollege terecht, aldus
hoofdinspecteur Drion, „zelfs als er
doden gevallen zijn". Het zijn geval
len waarin geen klacht tegen een
concrete arts kan worden ingediend
omdat bij onderzoek blijkt dat de
fout gemaakt is bij een behandeling
in teamverband, waarbij meer
artsen zijn betrokken.
Dokter Drion noemde het de moeite
waard om te bekijken of niet ook
jnedische teams, ziekenhuisstaven,
groepspraktljken of ziekenhuizen,
als zodanig onder de werking van
het tuchtrecht kunnen worden ge
bracht. Publieke uitspraken, aldus
de heer Drion, kunnen heilzaam
werken op de grote zorgvuldigheid
die in de organisatie noodzakelijk is
wanneer er in teamverband wordt
gewerkt.
Over het probleem van de hoeveel
heid klachten die tuchtcolleges in
toenemende mate te verwerken krij
gen, had Drion in zijn jongste jaar
verslag onder andere gewezen op
een zijns inziens oneigenlijk gebruik
van het tuchtrecht. Steeds meer
mensen dienen alleen een klacht in
om, via de behandeling voor het
tuchtcollege, de beschikking te krij
gen over feiten en bewijsmateriaal
die zij nodig hebben voor de aan
sprakelijkheidsprocedure die zij te
gen de arts voeren voor de burgerlij
ke rechter.
De Haagse advocaat mr. A. G. Maris
was dit maar ten dele met de hoofd
inspecteur eens. Het is misschien
wel oneigenlijk gebruik van het
tuchtrecht, maar dat is volgens mr.
Maris gerechtvaardigd zolang de pa
tiënten niet op een ander manier
aan die feiten en bewijzen kunnen
komen. Drion vond het dan de taak
van de wetgever, te zorgen dat de
patiënt het tuchtrecht niet nodig
heeft om toegang te krijgen tot de
gegevens die voor hem van belang
zijn.
Van een verslaggever
SCHIPHOL Op Schiphol zal op 2b
mei een officiéél stembureau open
staan voor Nederlanders op doorreis
en voor het Nederlandse personeel
van de luchthaven. Het bureau
wordt Ingericht door de gemeente
Haarlemmermeer.
Het is de eerste keer dat op 8chiphol
een stembureau zal zijn voor politie
ke verkiezingen. Het was de directie
van de luchthaven Schiphol vrijda
gavond nog niet bekend of de kie
zers, die uiteraard op hun oproep
kaart een stembureau in de buurt
van hun woning hebben staan, hun
eigen district van te voren moeten
inlichten.
Nadat ze van Kamervoor
zitter Vondeling vrijgelei
de hadden gekregen baan
den zich gistermiddag on
geveer veertig Watergeu
zen via het Haagse Bin
nenhof een weg naar het
perscentrum Nieuwspoort,
dat symbolisch met een
stormram werd ingeno
men. De geuzen openden
hiermee de Brielse week
die in Nieuwspoort wordt
gehouden ter gelegenheid
van het vijftienjarig be
staan van het perscen
trum.
VLISSINGEN - De politie van Vlls-
singen moest gistermiddag een
leeuw doodschieten, die van drie
hoog uit een flat op straat wks geval
len. Het beest had daardoor een
poot gebroken en was volgens de
politie zo agressief dat een te hulp
geroepen dierenarts geen heil zag in
een verdovende injectie.
AVRO-Lagendijk enquête
blijkt dat het CDA, wanneer er
vorige week verkiezingen zou
den zijn gehouden, 37 38 ze
tels zou behalen. De drie partij
en die het CDA vormen, heb
ben nu in de Tweede Kamer
samen 47 zetels. De enquête
werd door het bureau Lagen
dijk vorige week gehouden,
toen de spanningen over de
grondpolitiek steeds hoger op
liepen.
Het CDA verloor in dit onderzoek
(vergeleken met eind februari) 5.3
procent van de stemmen. Ook de
PvdA ging achteruit, maar minder,
namelijk 1,9 procent.
De PvdA zou op 44 45 zetels komen
(nu 43). De WD boekte in dit onder
zoek een winst van 3,3 procent, dat
betekent 31 a 32 zetels (tegen 22 van
nu).
D'66 bleef in de Uitzitten; deze partij
boekte een winst van 1,4 procent. In
Kamerzetels betekent dat ten op
zichte van de verkiezingen van eind
1972 een winst van zes a zeven zetels.
D'66 heeft nu vijf zetels in de Kamer.
De PPR ging vergeleken met eind
februari iets vooruit 0,5 procent
en zou op vijf zetels komen.
Bliksemonderzoek
Voor de TROS heeft het bureau
IN/VO uit Amsterdam na de val van
het kabinet een bliksemonderzoek
gehouden onder zevenhonderd Ne
derlanders van achtUen Jaar en ou
der. Uit dit onderzoek blijkt dat
ruim 52 procent van de Nederlan
ders het Jammer vindt dat het kabi
net gevallen is (36 procent vindt het
niet jammer). Vrijwel alle progres
sieven, die werden ondervraagd vin
den het Jammer (91 procent), terwijl
het overgrote deel van de WD-
aanhangers het niet jammer vindt
(75 procent). Bij de CDA-stemmers
liggen de meningen verdeeld: 45 pro
cent wel Jammer en 47 procent niet
jammer.
De schuld voor de crisis wordt door
negentien procent van de onder
vraagden gelegd bij het CDA, door
zestien procent bij de progressieven
en het CDA en door twaalf procent
bij de progressieven alleen.
Op de vraag bij welke poUtlcus de
schuld zou liggen (waar bij geen
namen werden voorgelegd) maar de
ondervraagden zelf namen moesten
noemen) werd door 27 procent Van
Agt genoemd en door 4 procent Den
Uyl.
Het overgrote deel van de onder
vraagden vindt verder dat er geen
vervroegde verkiezingen moeten
worden gehouden. Na de verkiezin
gen lijkt de voorkeur uit te gaan
voor een regeringscombinatie pro-
gressieven-CDA (42 procent).
ADVERTENTIE
Als zo'n 8 uur varen u te lang duurt gaat u
toch zeker vlaren! Een belevenis. Boven de golven
scheren, op een veilig luchtkussen, breeduit zitten
met een belastingvrij drankje in uw hand.
U pakt dc snelle autoweg naar Calais.
In 40 minuten brengt Hoverlloyd u in
Ramsgate. U betaalt alleen voorde auto
Van een verslaggever
ZEIST Artsen zouden niet moeten doorgaan met het verrichten van zinloze
medische behandelingen, zoals ze chronisch zieke mensen soms laten onder
gaan. Voor deze groep zieken is eigenlijk, medisch gezien geen verbetering meer
te verwachten. Veel van deze mensen zitten in de WAO of de AAW. Soms wordt
bij hen doorgegaan met onderzoeken en behandelingen, terwijl daar redelijker
wijs geen effect meer van te verwachten is. Hoewel het zowel voor de arts als de
patient erg moeilijk is om op een gegeven moment te moeten erkennen, dat de
mogelijkheden van de geneeskunde zijn uitgeput, zou dit toch moeten gebeuren
Dit zei de voorzitter van de
Vereniging voor Ge
zondheidsrecht, prof. H. J. J.
Leenen gisteren in Zeist,
waar op een vergadering ge
sproken werd over „grenzen
aan de medische hulpverle
ning".
„Het beëindigen van zinloze
medische behandelingen is
een vraagstuk dat, hoe ge
voelig en gecompliceerd het
ook is, aan de orde moet ko
men en moet worden bestu
deerd. Het argument van de
arts om toch door te gaan
met allerlei medische hande
lingen. is vaak. dat hij de
patiënt niet wil loslaten of
afschrijven. Vaak ook wordt
de medische zorg voortgezet,
omdat er anders helemaal
geen zorg meer aan de pa
tiënten wordt besteed. Hoe
begrijpelijk al deze overwe
gingen ook zijn, toch moet de
vraag onder ogen worden ge
zien of er geen grenzen aan
het toepassen van medische,
en met name specialistische,
zorg moeten worden ge
steld." aldus de heer Leenen.
Volgens hem moeten de zorg
voor en de verzorging van de
patiënt wel gewaarborgd
worden, maar hij gelooft dat
het beter is om in overleg met
de patiënt te komen tot een
beëindiging van de medische
behandeling, waarbij de pa
tiënt met name geholpen
moet worden om de hoop (op
beterschap) te vervangen
door de aanvaarding (van de
bestaande ziekte of han
dicap).
Weigeren
Een andere grens aan de
hulpverlening ligt, volgens
professor Leenen in het
zelfbeschikkingsrecht van de
patiënt. Door het inroepen
van hulp aanvaardt de pa
tiënt beperkingen volgens de
heer L«enen, maar hij heeft
de indruk dat soms aan pa
tiënten meer beperkingen
worden opgelegd dan nodig
is. Het zelfbeschikkingsrecht
van de patient houdt in dat
hij het recht heeft een me
dische behandeling te weige
ren; dat hij recht heeft op
geheimhouding en op het
niet zonder zijn toestemming
betrokken worden in een ex
periment. Dwang en drang
mogen volgens prof. Leenen
uitsluitend worden toegepast
als de wet daartoe de moge
lijkheid biedt.
In dit verband vroeg hij ook
aandacht voor de grenzen
van de „duldingsplicht" bij
medische en andere onder
zoeken in het kader van bij
voorbeeld de sociale verzeke
ringen. Verder zei hij dat niet
onder het mom van vertrou
wen onnodig ver in de priva
cy van de patiënt moet wor
den gewroet.
Onbevoegd
Verder kan de arts zijn boek
je te bulten gaan door het
„onbevoegd uitoefenen" van
psychologie, sociologie of
zelfs rechtswetenschap. Het
is volgens hem ook fout, wan
neer de arts of andere
hulpverleners hun morele
oordelen aan de patiënt op
leggen. Anderzijds kan de
hulpverlening door een arts
worden begrensd door zijn
persoonlijke levensovertui
ging: hij hoeft geen abortus
te plegen als hij dat een on
aanvaardbare handeling
vindt Prof. Leenen voegde
hieraan toe. dat hij wel vindt.
dat de arts de patiënt dan
moet verwijzen naar een col
lega die dergelijke morele be
zwaren niet heeft.
Over de manier, waarop hulp
verleend wordt, zei hij dat de
afhankelijkheid van de pa
tiënt niet onnodig mag wor
den vergroot. Dit kan bij
voorbeeld gebeuren door de
patiënt zó met hulp ook
psychosociale hulp te over
laden dat hij weinig ruimte
meer overhoudt om zelf iets
aan zijn probleem te doen.
Tenslotte was hij van mening
dat de patiënt ook plichten
heeft: hij moet redelijk mee
werken aan een door hem
eenmaal aanvaarde behande
ling; hij moet de arts voor
zijn diensten honoreren en
hij moet van zijn kant de
privacy van de arts respec
teren.
Van een verslaggever
ARNHEM De arbeidsinspectie
stelt maandag een onderzoek in
naar de vergiftiging van een 33-
jarige loonwerker uit Twello door
parathion. De man moet bij het vul
len van een tank door het vergif
bedwelmd zijn geraakt. Volgens de
politie is het levensgevaar geweken.
„En gisteren sei u nog, dat uw zenu
wen overal tegen bestand waren
