y Mensen hebben vaak veel voor dieren over ZELF KLOKKEN BOUWEN: hobby die tijd doet vergeten Een nieuwe lente! Hilversumse dierenarts Hommes: Hoe Arie een operatie overleefde Jan Luyken door Cisca Dresselhuys ,De mensen willen te genwoordig veel meer voor hun huisdieren: ze vragen me alle mogelijke operaties en behandelin gen toe te passen op hun kat of hond. Ik sta er wel eens versteld van wat de nensen je allemaal laten doen voor hun dieren. Begrijp me goed, ik vind lat een prima ontwikke- ing, want ik vind dat je n de diergeneeskunde net zo ver moet gaan als n de geneeskunde voor nensen" ,Mijn stelregel is: the iky is the limit; er zijn iltijd weer nieuwe din- ;en mogelijk, waardoor e een huisdier een lan- ;er en prettiger leven cunt bezorgen. Dat de neeste huisdieren inder- iaad een prettiger leven ïebben tegenwoordig [omt, volgens mij, orn aat de mensen meer voor ïun dieren over hebben lan vroeger." Dokter U. E. Hommes 47) is al achttien jaar faierenarts in Hilversum. |J [Hij is gespecialiseerd in deine huisdieren, met lame honden en katten, ïoewel hij ook wel eens :avia's, hamsters, vogels n schildpadden in zijn preekkamer krijgt, tooral de orthopedische ant van het vak (het iareren van allerlei luken) en het verrich- van moeilijke opera- Zes hebben zijn interes se. Juist om meer tijd en iandacht aan ingewik kelde gevallen te kunnen esteden, is dokter Hom les een paar jaar gele en met een groepsprak- jk begonnen, waar hij 4u samen met een colle- a-dierenarts en twaalf nderen werkt. Heer werk Omdat de wetenschap zich dit vak werkelijk stor- ïachtig heeft ontwikkeld, is de laatste jaren erg veel erk bijgekomen, dat je oeger moest laten liggen, mdat je niet wist dat er nog en oplossing voor was, van aar dat een groepspraktijk ewoon noodzakelijk is. Voor ij tenminste wel, want ik en een vakidioot die alle ngen die in principe moge- k zijn. ook werkelijk wil •epassen. Dat betekent, dat natuurlijk veel meer en oeilijker werk krijgt en aar heb je meer mensen, jd, ruimte en apparatuur )bor nodig. Allemaal zaken, e je kunt verwezenlijken in n groepspraktijk. Ik doe jvoorbeeld veel operaties, e met breuken te maken ïbben. Mijn vrouwelijke illega is erg goed in het ope- ren van mond- en keelhol- daar heeft ze meer aanleg >or dan ik. Nou, dan is het ch logisch, dat je het werk verdeelt, dat ieder doet at hij goed kan en waar hij ezier in heeft. Trouwens, t hele personeel is er bij is op geselecteerd, dat men ht hart heeft voor de die- Niet zo van: „komt u nntn, waar is de kat, wat is klacht, o, dan moet hij een ik hebben, daar kimt u be- len." Kijk eens, natuurlijk oeten we hier met een flink ntal mensen kunnen be- lan van deze kliniek, maar t betekent niet dat we hier e ten om betaald te worden, zijn trouwens vaak behan- lingen, die ik gewoon wil •en; bepaalde operaties, die wil verrichten, of de men- i er nu het geld voor heb- n of niet. Dan zoek ik altijd 1 een oplossing: of ik pro- er het bij de dierenbescher- ng of ergens anders, maar wordt hier nooit een dier dggestuurd (of nog erger: lemaakt) omdat de eige- ar een bepaalde behande- g niet kan betalen. Wan- er een dier te redden is, en we dat." Zo vertelt hij Arie is een rode Cyperse kater van zes jaar, een heel mooi en lief dier. Hij leeft na een enorm ingrijpende operatie, die bij een mens nauwelijks uitgevoerd zou kunnen wor den, weer bijzonder vief en vrolijk, rent door het huis de andere poes Piet achterna, eet goed. is in een flits op het halkon, wanneer hij daar vo gels hoort. En dat allemaal maar een enkele week, nadat hij eigenlijk opgegeven was: hij kon helemaal niet meer plassen omdat z'n blaas ge blokkeerd werd door gruis. Een operatie aan de blaas hielp niet meer, omdat die er, waarschijnlijk doordat er al ja renlang stenen en gruis had den gezeten, erg lelijk uitzag. Schoonspoelen van de blaas en de urinewegen (katheteri- seren) hielp ook niet meer. De enige oplossing, die de Hil versumse dierenarts Hommes toen nog zag, was het verleg gen van de hele urineleiding naar een andere plek in de buik en daar een kunstmatige nieuwe opening maken, waar door hij weer zou kunnen plassen. Een bijzonder ingrij pende operatie, die dokter Hommes een paar jaar gele den nog niet uitgevoerd zou kunnen hebben. De kat zou in die tijd onherroepelijk gestor ven zijn. Dokter Hommes ver richtte de operatie, die Arie in ieder geval overleefde. Maar daar was in die eerste dagen ook alles mee gezegd. Hij was enorm verzwakt en twee da gen na de operatie zag het ernaar uit, dat hij het niet zou halen. Hij kreeg infusen om toch wat voeding en vocht bin nen te krijgen en hij lag aan een hartbewakingsmachine. Drie dagen na de operatie leef de hij een beetje op, dronk een beetje melk en ging zelfs al een keer op z'n bakje. De dag daarna mocht hij 's avonds naar huis, zo zwak als hij was, op voorwaarde dat er de eerste dagen iemand bij hem thuis zou zijn, voornamelijk om er op te letten of hij zou kunnen plassen. Want dat was, toen de operatie eenmaal achter de rug was en de kat een beetje op krachten was gekomen, de enige belangrijke vraag, die overbleef: zou hij kunnen wennen aan die nieuwe uit gang of zou hij incontinent worden en voortdurend z'n plas laten lopen. Hoewel hij voor de operatie speciaal dieetvoedsel moest hebben, om de kans op nieuwe gruis- en steenvorming zo klein mogelijk te maken, mocht hij die eerste tijd, toen hij thuis was alles eten. „AI eet-ie roomsoezen, geef ze 'm maar, want hij moet op krach ten komen" zei dokter Hom mes. Nou, daar profiteerde Arie van: door het achter el kaar leegeten van grote bor den schelvis. Z'n uiterlijk was nogal geschonden: kale plek ken in z'n hals, waar de infu sen hadden gezeten, een hele kale achterkant met allemaal hechtingen, een wat plukkeri- ge vacht, maar hij was er in ieder geval nog, nog liever en aanhankelijker dan tevoren. Het plassen bleek gelukkig goed te gaan. Na de eerste avond kort achter elkaar drie maal geplast te hebben op een bed, een stoel en nog een an dere stoel (de eerste keer dat wij er blij bij stonden, dat hij op zulke plaatsen een plas deed) wende hij al gauw aan de nieuwe situatie: hij ging weer op z'n bak en bleek geen enkele moeite meer te hebben met z'n nieuwe manier van plassen. De eerste 'dagen, nadat hij te rug was uit de dierenkliniek, moest hij dagelijks even terug voor een anti-biotica-injectie. Later moest hij elke dag een halve anti-biotica-tablet inne men, wat met veel gekokhals en weer uitspugen gepaard ging. Maar goed, al met al heeft Arie een operatie goed doorstaan, die nog maar spora disch gedaan wordt en die be slist niet altijd hoeft te slagen. erzekering ndat het inderdaad wel is voorkomt, dat mensen hem komen met een ziek r. dat best geholpen zou nnen worden, maar waar- Dr wel wat geld nodig is en t die mensen dan uit ar moede vragen het dier maar te laten overlijden (wat dus nooit gebeurt in zo'n geval), pleit dokter Hommes voor een dierenverzekering. „Het is toch eigenlijk te gek, datje een dier niet tegen ziektekos ten kunt verzekeren. Ik weet, dat er in ons land één verze kering is. waar je je huisdie ren kunt verzekeren, maar die neemt geen dieren aan die ouder dan acht jaar zijn. En dat is nu net de leeftijd waarboven veel dieren met kwaaltjes te maken krijgen. Maar verder is er geen enkele mogelijkheid je huisdier te laten verzekeren. Ook al zijn de bedragen, die we hier reke nen, in geen enkel opzicht te vergelijken met die van ge wone ziekenhuizen, toch kan een operatie plus verpleging soms een twee-driehonderd gulden kosten. Dat is niet veel geld, als je ziet wat er voor gebeurt, maar voor veel mensen is het toch te veel. Ze hebben dat geld gewoon niet. Het zou verschrikkelijk zijn als je een dier moest laten doodgaan, omdat je het geld niet hebt om hem te laten helpen? Nu denk ik, dat de meeste dierenartsen, net als ik, toch meestal wel een gaa tje zullen weten te vinden, maar het zou allemaal veel makkelijker zijn, wanneer de mensen tegen een kleine pre mie verzekerd zouden zijn te gen dit soort kosten", aldus dokter Hommes. Band Hij is van mening, dat er tus sen de meeste mensen en hun huisdier een sterke band be staat. die vaak erg emotio neel is. „Wanneer mensen hier komen met hun poes of hun hond, die iets mankeert, hoor je zo vaak: doe er alstu blieft aan wat u kunt, want dat dier is als een kind voor mij. Ik had hier eens een man met een zieke hond, die me zei: 'Doe eraan wat er aan te doen valt, want die hond is de enige, die 's avonds kwispelt, wanneer ik thuis kom.' Dat mag misschien sentimenteel klinken, maar ik vind het ge woon een bewijs van een emotionele band tussen mens en dier. En die emoties zijn beslist geen minderwaar dige, zielige gevoelens, die zijn echt en hebben recht van bestaan. Natuurlijk zie ik hier ook wel eens uitschie ters: mensen, die veel gekker zijn op dieren dan op men sen, omdat ze eenzaam of verbitterd zijn. Dan zijn de gevoelens naar mijn idee wat uit de hand gelopen, ik vind dat je toch met beide benen op de grond moet blijven staan. Ik probeer dan wel eens een beetje corrigerend op te treden, maar goed, ik ben dierenarts en geen psy choloog." Dat er wel een verschil be staat tussen stadsmensen en hun huisdieren en bij voor beeld boeren en hun dieren, beaamt dokter Hommes. „Boeren hebben een veel za kelijker verhouding tot hun dieren, veel economischer. Een koe die niets meer ople vert, maar alleen maar geld kost, moet weg. Zo is dat. Dat wil niet zeggen, dat deze mensen geen hart voor hun dieren zouden hebben, be slist niet. maar het ligt alle maal wel wat anders, wat za kelijker. Dat is ook wel be grijpelijk, want een boer moet bestaan van de opbren gsten van zijn dieren." Verschil Hoe groot het verschil is tus sen wat mensen voor hun huisdieren overhebben ver geleken bij vroeger, illus treert dokter Hommes met een voorbeeld uit zijn begin tijd, toen hij nog assisteerde bij een ander Hilversumse dierenarts. „Daar kwam toen een man met zijn hond naar de praktijk. Terwijl hij aan kwam lopen, keek hij maar steeds over z'n schouder ach terom. Goed, de hond werd geholpen. Na afloop vroeg de dierenarts hem: 'nu moet u Dokter Hommes (rechts) tijdens zijn spreekuur in de dierenkliniek Kerke- landen. mij toch eens vertellen, waar om u steeds zo schichtig ach terom keek, toen u net hier heen kwam.' Nou, dat was snel uitgelegd, de mensen zouden hem voor gek ver klaard hebben als ze zagen, dat hij met z'n hond naar een arts ging. Dat deed je in die tijd niet. Je had een huisdier, prima, maar als hij ziek was, moest hij maar uit zichzelf weer beter worden of dood gaan. Zo lag dat toen." Breukelen Wanneer ik dokter Hommes vraag met welke kwalen hij in zijn praktijk het meest te maken krijgt, zegt hij bijna onmiddellijk: met allerlei soorten breuken. Dat komt vanwege het drukke verkeer van tegenwoordig. Er worden enorm veel dieren aangere den. Verder vaak voedings problemen, niesziekte (een kattenziekte, waaraan nog steeds erg weinig te doen valt, wanneer de kat hem eenmaal heeft, maar die te voorkomen is door de kat re gelmatig tegen deze ziekte te laten inenten, net zoals tegen de kattenziekte), en allerlei soorten klachten, die een dier net zo goed heeft als een mens: staar (bij ouder wor dende katten en honden), hartklachten, nierstenen etc. Juist het feit, dat hij behalve met gewone zaken als castre ren en inenten ook te maken krijgt met ingewikkelde ope raties, vindt dokter Hommes een van de fijnste kanten aan zijn vak. „Daarom zou ik bij voorbeeld nooit huisarts wil len zijn, wanneer een ziekte interessant wordt (althans voor de arts) moet hij door verwijzen naar een specialist. Wij zijn in ons vak zelf zowel de huisarts als de specialist, dat vind ik zo fijn." door Fred Temmers „Onlangs was ik in Utrecht in een bejaar dentehuis om een vriend te bezoeken. Ik heb er eens goed gekeken naar al die mensen, die daar door de gangen sjouw den, bezig met niets. Toen ik later aan die vriend vroeg wat hij zoal de hele dag deed was zijn antwoord: 'Ik zit te zit ten'. Onbegrijpelijk is dat voor mij en ik vind het ook triest." Tot die conclusie kwam dr. Xa- vier Wolters tien jaar ge leden ook al toen het ogenblik naderde waa rop hij met pensioen zou gaan als rector van het avondlyceum in Eindhoven. „Na dat met pensioen gaan wacht je in de regel nog een vrij groot stuk van je leven, waarin je veel kunt doen. Je krijgt Ineens de beschikking over veel vrije tijd en het is belangrijk dat je dan een be zigheid hebt. Je moet niet op je dood gaan zitten wachten, en toch doen veel mensen dat," constateert dr. Wolters. Hij was persoonlijk niet bang voor dat wegvallen van zijn werk op school, waar hij Grieks en Latijn doceerde. „Al in 1957 had ik een hobby ontdekt, die mij veel plezier gaf: het maken van klokken, en dan niet zo maar een klok je, nee, heel bijzondere klok ken, waar nauwelijks meer is aan te komen, waar je, als je ze nog ergens aantreft, dui zenden guldens voor moet neertellen. Ik ben meteen met iets moeilijks begonnen: een grote staande klok, een zogenaamd Amsterdams hor loge met carillon. Een artikel in een Engels tijdschrift bracht me op dat idee. Al had ik nooit van tevoren zoiets gedaan, ik had zelfs nooit een wijzer van een klok gerepa reerd. toch lukte het. Ik ge loof dat iedereen die dat per sé wil, iets met zijn handen kan doen, maar je moet er wel tijd voor nemen. Aan dat .Amsterdamse horloge heb ik vier-en-een half jaar regelma tig gewerkt. Maar het is een prachtstuk geworden, dat nu bij mijn zoon in Zwitserland staat. Ik ben daarna doorge gaan. Er zijn zo veel soorten klokken dat je wat dat be treft nooit uitgeput raakt." Club Dat dr. Wolters in 1967 op de gedachte kwam ook andere gepensioneerden voor zijn niet alledaagse liefhebberij te gaan interesseren lag zo doende enigszins in de lijn. Hij plaatste een advertentie in het Eindhovens Dagblad, waarin belangstellenden wer den opgeroepen zich te mel den. Het resultaat was dat in september 1967 een clubje van een man of twintig geestdriftig aan het klokken- maken sloeg. De gemeente Eindhoven vond het zo'n no bel initiatief, dat zij de zolder van het buurthuis Tivoli in Eindhoven-zuid gratis ter be schikking stelde. Daar zitten de amateur- klokkenmakers, die hun acti viteiten hebben onderge bracht in een officiële vereni ging, die naar de beroemde Christiaen Huygens, de man van het slingeruurwerk, is ge noemd, nog steeds. Ze hoe ven echter al sinds vele jaren geen dank je wel meer tegen de gemeente te zeggen. „Wij huren deze zolder, die in de loop der jaren in een professi oneel aandoende werkplaats is veranderd. Die huur en de apparatuur van onze hobby club wordt helemaal bekos tigd van de vijftien gulden die de leden maandelijks be talen aan contributie. Daar voor krijgen ze ook nog al het materiaal dat ze voor het ma ken van hun klokken nodig hebben," vertelt dr. Wolters. Die vergoeding is voor nie mand een bezwaar. Het is een kleinigheid in vergelijking met de uiteindelijke waarde die hun werkstukken heb ben. Al vraagt het zelf maken van zo'n antieke klok wel me nig zweetdruppeltje, de ma kers kunnen terecht trots zijn op het resultaat. Elke werkdag tegen negen uur komen ze per auto, op hun fiets of te voet uit alle delen van Eindhoven naar Tivoli. Schippertje De heer Andringa, die met zijn 62 jaar tot de jongeren van de vereniging behoort, komt er dagelijks voor uit Woensel fietsen, een tocht van 35 minuten. „Ik houd op die manier ook mijn conditie bij," roept hij uit, terwijl hij van de Cromwellklok ook in de werkplaats tot stand gekomen staat al in volle glorie in Tivoli. Begin vol gend jaar hoopt men daar aan te beginnen. Daarna, maar dan schrijven we al 1980, is het de bedoeling een zwaartekracht klok, een heel zeldzaam en ook ingewikkeld uurwerk, te maken. De ervaringen opgedaan bij het bouwen van de Friese stoelklok en het Schippertje heeft dr. Wolters ook in boek vorm vastgelegd, compleet met werktekeningen. Hij zou het liefst zien dat gepensio neerden elders in het land het Eindhovense voorbeeld na volgen. In Heerlen is dat sinds kort het geval. In ande re plaatsen zijn wel eens plannen in deze richting ge maakt maar die liepen stuk op organisatorische proble men. „Wij hebben dat hier weten te voorkomen door het ledental tot twintig te beper ken. Het zou ons geen enkele moeite kosten hier in Eindho ven vijftig mensen bij elkaar te krijgen, maar dan loop je elkaar voor de voeten," zegt dr. Wolters. Diverse leden van „Christiaen Huygens" maken al vanaf het prille be- Oaf je met klokkenmaker! je tijd niet verbeuzelt, daarvan was ook bij Jan Luyken reeds doordrongen, toen hij in de zeventiende eeuw het gedicht schreef dat nu de deur siert die toegang geeft tot het domein van de vereniging Christiaen Huygens": O Mens beschick uw zielen staat Terwijl des leevens uurwerek gaat want als 't Gewicht is af geloopen Van deese korte leevens tijd Daar is geen Ophaal weer *e koopen Voor kunst noch Geld noch Achtbaarheid me een zojuist door hem ge fabriceerde wijzerplaat laat zien van het Schippertje, de klok waaraan de mannen van „Christiaen Huygens" sinds juli 1976 werken en die als alles volgens plan verloopt, eind van dit jaar bij hen in huis zal hangen. In het beschilderen van wij zerplaten is de heer Andrin ga, die vroeger een kantoor baan had, specialist gewor den, en dat terwijl hij dacht twee linkerhanden te heb ben. „Ik sta er zelf ook van te kijken. Het enige wat ik wel eens gedaan had op gebied van doe-het-zelven was een fiets in elkaar zetten. Ik denk dat het zo goed lukt omdat je elkaar hier aanmoedigt. Het is reusachtig dat deze vereni ging er is." aldus de heer Andringa. Zijn clubgenoot Bax, een oud-verzeke ringsinspecteur, leidt in een ruimte beneden Tivoli, die de vereniging langzamer hand ook heeft geannexeerd, de houtafdeling, waar een groepje mannen de fraai be werkte kasten voor de klok ken vervaardigt. „Al onze klokken zijn eigen ontwerp. We maken alles zelf, op de slingers en bellen na. De klokken die wij bouwen zijn zelfs beter van kwaliteit dan de oorspronkelijke om dat wij de technische ontwik kelingen die zich sindsdien hebben voorgedaan toepas sen," verduidelijkt dr. Wol ters. Uiteraard wordt er reke ning gehouden met de capa citeiten en interessen van de afzonderlijke leden. De een voelt zich nu eenmaal meer tot het houtsnijden aange trokken en de ander vindt het maken van koperen ge wichten prachtig. Dat is alle maal mogelijk, al wordt wel geprobeerd iedereen zoveel mogelijk allround te laten zijn. Bij het ontwerpen van nieu we klokken wordt lang voor uit gedacht. Het prototype gin deel uit van de vereni ging. Het zijn mensen die de meest uiteenlopende beroe pen hebben uitgeoefend. Tot voor kort was onder de klok kenbouwers zelfs een oud- directeur van Philips. Die heeft nu wegens zijn hoge leeftijd bedankt. Dr. Wolters zegt in dit verband: „Alle ran gen en standen hebben wij afgeschaft. Wij vormen een grote vriendenkring. Stuk voor stuk zijn het hier geluk kige mensen, die het woord eenzaamheid, hét probleem voor ouderen, niet kennen." Drakenbloed De leden van „Christiaen Huygens" zijn niet de enigen in Nederland die zich met het maken van klokken bezig houden. Daarover kan Henk Friedrichs in Heemstede al les vertellen. Hij is directeur van 'Hobby Klok', een firma, die zich de afgelopen zeven jaar is gaan toeleggen op het leveren van onderdelen van klokken. Je kunt het zo gek niet bedenken of ze kunnen je er in Heemstede aan hel pen. Zelfs 'Drakenbloed', een soort verf die voor klokken wordt gebruikt, hebben ze er voorradig. Vandaar dat Henk Friedrichs zonder op te scheppen kan zeggen: „Als wij het niet hebben, hebben ze het nergens". Gewichten, slingers, wij zerplaten en allerlei orna menten, zowel paardjes als adelaars, die vroeger op klok ken favoriet waren als versie ring, kun je in Heemstede be stellen. „Ons bedrijf is ontstaan als een zusterbedrijf van de fir ma die zich al tachtig jaar beweegt in de klokken- en uurwerkbranche. Nu het re pareren van oude klokken bijna niet meer is te betalen, de klokkenmakers beginnen er ook liever niet aan. gaan steeds meer mensen dat zelf doen, en dat kan heel goed. In het recente verleden zijn dikwijls volkomen onnodig mooie klokken uit grootmoe ders tijd weggegooid omdat men dacht dat ze niet waren te herstellen." krijg ik van Henk Friedrichs te horen. Bouwpakketten levert hij ook, al nemen die in het ge heel nog maar een beschei den plaats in. „De mogelijk heden om iets te doen met klokken zijn onbeperkt. Ik sta bijna elke dag weer ver steld op welke ideëen de mensen komen. Er worden zelfs klokken in geborduurde wandkleden aangebracht. Ik heb hier al verschillende ke ren dames gehad, want vrou wen zijn ook enthousiast voor die klokken, die een werkstuk op die manier een extra dimensie wilden geven. Zo'n klokkenhobby heeft ve le raakvlakken. Het is een bezigheid die grote voldoe ning geeft. Telkens ontmoet ik mensen die zeggen: dit is een hobby waar ik jaren naar heb gezocht, jammer dat ik er niet eerder mee ben begon nen. Ik ben er daarom van overtuigd dat er een heleboel mensen die zich nu dagelijks lopen te vervelen met deze hobby erg gelukkig zouden zijn," vindt Henk Friedrichs. Foto 1 Het prototype van de Cromwell-klok hangt al uitnodigend in de werkplaats. Foto 2 Ook de versieringen aan de klokken zijn handwerk. Foto 3 Zelfs de kleinste on derdelen voor hun klok ken fabriceren de Eindhovense gepensio neerden zelf. (foto's: Hans-Joachim Schröter)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 21