geldontwaarding werd orzaak werkloosheid Reacties op plan staatsvloot verdeeld aak directie ondersteunend Robeco Groter overschot op betalingsbalans fibeco: „Recept veelal onjuist toegepast" iding verantwoordelijk voor werksfeer tie ver „verkopen" n havens vereist Hypotheekrente per 14 maart Belgen kopen margarinefabriek Nederlandse reders hebben grote bezwaren -eciale „crown" Engeland ;NSOAG 16 MAART 1977 FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet 15 een onzer verslaggevers TTERDAM „Het Keynesiaanse geneesmiddel tegen de werkloosheid (opvoering van tedingen door hogere begrotingstekorten) bleek, zoals vele moderne geneesmiddelen, bij gdurig gebruik een schadelijke bijwerking te hebben. Dat is de inflatie. Op den duur is deze f.. [ontwaarding een zelfstandige oorzaak van de werkloosheid geworden." schrijft de directie van beleg- smiljardair Robeco in het jaar- ag 1976. Bij langdurige inflatie, deneert Robeco. gaan de lonen Is meer de leiding van het infla- oces op zich nemen. Zij gaan lopen op de prijsstijging. verschil in stijgingstempo kan waar geheel of gedeeltelijk wor- jecompenseerd door een toene- van de arbeidsproduktiviteit. deze stijging komt hoofdzake- voor bij nieuwe arbeidsbespa- investeringen. Met de bestaan- achines en installaties valt geen inig verbetering van de arbeids- uktiviteit te bereiken. 'oruitlopen bestaande machinepark is, al- deze gedachtengang. bij het uitlopen van de lonen op de prij- mderworpen aan een proces van lelde economische veroudering, tan het verschijnsel zich voor dat de investeringen van het ijfsleven steeds meer worden ge- op het uitsparen van arbeid. Op moment gaat deze be- ipolitiek zodanig overwegen, het produktie-apparaat per sal- o« arbeidsafstotend" wordt. rmee onderging de werkloosheid een zodanige verandering, dat Keynesiaanse geneesmiddel weinig of geen vat meer op had. s^werd een structurele (hardnekki- irkloosheid. rstelproees swaar was een deel van de werk loosheid in de afgelopen jaren zuiver conjunctureel (tijdelijk) van aard maar, nu het conjuncturele her stelproces vrij ver is gevorderd, blijkt steeds duidelijker dat er méér aan de hand is. Dat meerdere kan. aldus Robeco, behalve aan de ener giecrisis vermoedelijk vooral aan het voortgaande inflatieproces worden toegeschreven. De regeringen dachten in 1974 en 1975 echter nog hoofdzakelijk in Keynesiaanse termen. Zodoende richtten zij hun economische poli tiek vrijwel uitsluitend tegen de con juncturele werkloosheid. Voor zover die bestond, werkten de maatregelen ook wel. Maar er was slechts weinig aandacht voor het bijzondere van de situatie, namelijk werkloosheid bij voortduring van de inflatie. Was daarmee rekening gehouden, dan had het Keynesiaanse recept op een bepaalde manier kunnen worden toegepast. Twee manieren Men kan namelijk een begrotingste kort op twee manieren bereiken of vergroten, namelijk door verhoging van de uitgaven óf door verlaging van de belastingen. In een zuiver Keynesiaanse situatie maakt dit weinig verschil.' Als er (tevens) inflatieverschijnselen zijn komt, naar de mening van Robe co. veeleer belastingverlaging dan uitgavenverhoging in aanmerking. Dat vermindert de opwaartse druk op de lonen. De verhoging van het „schoon" inkomen als gevolg van belastingverlaging spaart namelijk loonsverhoging uit. hetzij door ver mindering van de looneisen, hetzij door minder afwenteling bij loonin dexering. Vermindering van loonstijging werkt gunstig in op het werkgele genheidseffect van de particuliere investeringen. Op deze wijze is dus de kans groot, dat met éénzelfde maatregel zowel de conjuncturele (tijdelijke) als structurele (hardnek kige) werkloosheid wordt bestreden. Weinig bereikt Op grond van dit betoog komt de Robeco-directie tot de slotsom, dat in de half-Keynesiaanse situatie van 1974 en 1975 veelal door de onjuiste toepassing van het „Keynesiaanse recept" (de opvijzeling van de begro tingen) weinig anders is bereikt dan het omzetten van conjuncturele ln structurele werkloosheid. Boven dien heeft de versterkte lening activiteit van de overheid nadelig ingewerkt op de werkgelegenheid. Daaruit wordt de gevolgtrekking ge maakt dat: in de eerste plaats de belastingen zullen moeten worden verlaagd; daarnaast de overheid zal moe ten ophouden met het afromen van de kapitaalmerkt. De enige duurzame oplossing om zowel het een als het ander te berei ken, wordt een algemene verlaging Een van de aardige illustraties in het jaarverslag van Robeco. van het uitgavenbeleid van de over heid geacht. Verdere groei Intussen groeide Robeco het afgelo pen jaar door. Er werden 1.75 mil joen nieuwe aandelen uitgegeven, A-aardoor het totaal aantal uitstaan de aandelen op ruim 24.32 miljoen kwam. Het vermogen groeide van f 4.05 miljard tot 4 34 miljard. De koers van de aandelen bleef nage noeg gelijk: 187 op 1 januari 1977 tegen 188 een jaar tevoren. Ook de IAOVERTENTIEI een onzer verslaggevers 1ECHT Wanneer men er uitgaat dat de mens in een ijf of instelling in staat en id is verantwoordelijkheid onze Rotterdamse redactie ITERDAM De Nederlandse ns zijn in een periode van her-' nning. Bij het aanwerven van we industrievestigingen spelen linds enkele jaren de zorg voor milieu, ecologie en soms ook het aal beleid van de betrokken re- een grotere rol dan voorheen. zei gisteren ir P. C. de Man, etaris-generaal van het ministe- van verkeer en waterstaat ter genheid van de opening van de sporttentoonstelling „Total isport" in het Ahoy-complex in terdam. nieuwe omstandigheden ver- volgens de heer De Man (hij ing minister Westerterp, die vege de actuele politieke situa- n Den Haag bleef), een nog actie acquisitie dan voorheen. g feconomische situatie maakt het fens hem noodzakelijk, dat er gemeenschappelijk zeehavenbe- 1 van de EG-landen tot stand |j)t Alleen meteen dergelijk geza- Jrilijk beleid kunnen overcapaci- en onpraktische afwikkeling het vervoer voorkomen worden. ransportbeurs is tot en met za ag geopend. Vandaag komen undigen bijeen uit Europa, Azië hN Noord-Amerika tijdens een ;res. dat als thema heeft „moe havens de ontwikkeling leiden. Dlgen?" te dragen, heeft dit belangrijke consequenties voor ondermeer het begrip „leiding". De lei dinggevende man of vrouw wordt veel meer een ondersteu nende functionaris waarop men zo nodig kan terugvallen maar die verder zoveel moge lijk ruimte laat voor individue le verantwoordelijkheid. Dit staat in het jaarverslag van de Nederlandse Organisatie Kring (NOK), het twee jaar geleden opge richte organisatie-adviesbureau, dat in zijn werkzaamheden uitgaat van een bepaalde maatschappij opvatting en daardoor in zijn opstel ling nogal afwijkt van andere bureaus. Over „leiding" zegt de NOK, dat wanneer men er van uitgaat, dat het nemen van besluiten niet aan enke len mag zijn voorbehouden, het lei dinggeven dan heel wat anders wordt dan instructies geven. Het gaat er veel meer om dat mensen gestimuleerd worden zelf ver antwoordelijkheid te dragen en dat omstandigheden worden geschapen waaronder zelfstandigheid en creati viteit van mensen tot bloei kunnen komen. De NOK herinnert er aan dat een omschakeling in deze zin nogal eens wordt bemoeilijkt doordat de bui tenwereld de leiding vaak aan spreekt op het doen en laten van de hele werkgemeenschap. Men vindt dan dat de leiding deze verantwoor delijkheid naar buiten niet kan dra gen. zonder vaste greep op het geheel. Het organisatiebureau vindt die be zwaren ten dele formeel. Zeker bij een grotere werkgemeenschap kan de directeur wel als directeur maar niet als persoon worden aangespro ken op fouten van zijn medewerkers. Volgens de NOK kan de leiding hoogstens worden aangesproken op de vraag of zij de juiste omstandig heden heeft geschapen waaronder het werk goed kan plaatsvinden. Voor het overige zou de leiding wat de verantwoordelijkheid naar buiten betreft communicatiekanaal tussen de binnen- en buitenwereld moeten zijn. Kritiek kan langs dit kanaal worden doorgegeven wat echter in houdt dat de leiding zeer goed op de hoogte moet zijn van wat zich in de werkgemeenschap afspeelt. Een moeilijkheid bij het maken van beleid is aldus de NOK dat het praktisch alleen in kleine bedrijven of instellingen lukt gezamenlijk een beleid vast te stellen. Dit houdt in dat de organisatie van de beleidsvor ming speciale aandacht moet krij gen opdat toch iedereen het beleid kan beïnvloeden en er geen Poolse landdag ontstaat. Standaardoplos singen geeft de NOK niet maar in het algemeen bepleit men dat een aantal mensen een deel van hun tijd aan de beleidsvorming besteedt en voor het overige gewoon werk blijft doen. De samenstelling van de be leidsgroep moet voldoende represen tatief zijn zodat ieder er zich in kan herkennen. De NOK heeft in 1976 aan zestig opdrachten gewerkt. belegt nog meer in steilte landen Uil hel jaarverslag 1976: Beleggingen verschuiven nog verder naar sierkc landen. Belang in Amerika (nu 39^£en Japan 14f) uitgebreid: Europese portefeuille verminderd. Opnieuw sterke vraag naar aandelen hoiiko 1.750.000 nieuwe aandelen uitgegeven. Vermogen stijgt van f 4.047 miljoen tol f 4.339 miljoen. Beursnotering in Tokio, kohkonu op 20 beurzen verhandelbaar. Voorstel slotuitkering: 3'/if? in aandelen of f 5.20 in contanten. U ontvanet het jaarverslag door een envelop met uw naam cn adres te zenden aan: Romeo Antwoordnummer 1957(435). Rotterdam. Bellen kan ook: 010-65 07 11. toestel 157. het fundament san uw vermogen Naam bank Rente vast gedurende: Afsluitprov. (procenten) Rentepcr met gemeente centages zonder garantie ABN 5 jaar 1 jaar 15 15 875 8 5 9 875 AMRO-Bank 5 jaar variabel 1 52 - 152- 9 8 75 9 875 Bouwfonds 30 jaar 5 jaar 2 jaar 1 5 1 5 15 93 89 87 93 89 87 Centraal Beheer 10 jaar 87 87 Ennia 10 jaar 87 8.9 Nat. Nederl 10 jaar 5 jaar - 89 89 Rabo Bank adviesrente variabel 1.25 875 875 Rabo-Hyp-Bank 5 jaar 15 9- 9 RPS 5 jaar 1 875 875 Stad A'dam 5 jaar 1 8 75 675 Westland/ Utrecht standaard no risk budget 5 10 jaar 5 10 jaar variabel 2 2 89 93 9 1 9.1 9.5 9.1 Geldt voor alle levensverzekeringmaatschappijen die lid zijn van de NVBL Alle banken hebben de hypotheekrente-percentages gehandhaafd. Daarmee zijn de onderlinge verschillen blijven bestaan (Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis in Amersfoort) uitkering is onveranderd met 7.40 in contanten (welk bedrag al in ok tober betaalbaar werd gesteld) plus 37j procent in aandelen uit de agio- reserve. De beleggingspolitiek richtte zich op een nog verdere uitbreiding van de belangen in „sterke landen", als Amerika en Japan. De beleggingen in Europa werden daarentegen ver minderd. Opvallend is dat het con tante geld in kas meer dan verdub beld werd tot 7 procent, overeenko mende met een bedrag van 323 miljoen. DEN HAAG Nederland heeft in 1976 een overschot van 6.4 miljard behaald op de lopende rekening van de betalingsbalans. Dat is 2,2 miljard meer dan het saldo van 4.2 miljard in 1975. Het vierde kwartaal heeft met 2.2 (was 1.4) miljard wezenlijk aan de verbetering bijgedragen. Over heel 1976 gerekend was de ver betering met 2,2 miljard op de lo pende rekening (goederen, diensten, rentes, dividenden en inkomens overdrachten) voor 0.3 miljatd te danken aan het goederenverkeer. Rekent men de toegenomen uitvoer van aardgas niet mee. dan was het negatieve verschil tussen import en export echter een miljard groter dan in 1975. Het saldo in het dienstenver keer week weinig af van 1975, maar het overschot op kapi taalopbrengsten en inkomens overdrachten was met 3,8 miljard tweemaal zo groot als in 1975. GAMMA Bij Gamma Holding gaan bijna 1.000 mensen korter wer ken. Bij Texoprint in Boekelo gaat het om ongeveer 560 van de 600 werknemers, van Vlisco in Helmond gaan circa 430 van de 1.450 mensen korter werken, aldus Gamma. De werktijdverkorting van zes we ken (in Helmond per 14 maart en in Boekelo per 28 maart) geldt tot een maximum van 30 procent. Zij is no dig geworden door de teruggelopen orderontvangst van voornamelijk bedrukte stoffen voor damesjurken. KRASNAPOLSKY - De Haagse beleggingsmaatschappij Van Wijk en Heringa overweegt een bod uit te brengen op de Amsterdamse hotel- maatschappij Krasnapolsky. De be sturen van beide ondernemingen hebben nog geen contact gehad maar Van Wijk en Heringa zegt dit contact wel zo spoedig mogelijk te zullen zoeken. De bcleggingsgroep zegt het te betreuren dat haar plan nen door geruchten voortijdig in de publiciteit zijn gekomen. Het is de vierde maal in twee jaar dat Krasnapolsky voor een overneming wordt benaderd. De eerste keer was dat door Investag Nederland, een dochter van een Zwitserse maat schappij. de tweede maal dooi het Britse hotelconcern Grand Metropo litan en de derde keer weer door Investag. dat nu voor eigen rekening opereerde. Van Wijk en Heringa (oorspronkelijk producent van wollen stoffen) is als beleggingsgroep Jarenlang voor drie kwart eigendom geweest van de EMS In 1975 werd de maatschappij verkocht aan een groep belegg s onder wie een aantal leden van de Zaanse familie Heijn. Van Wijk en Heringa staat overigens geheel los van Ahold. VAN REEL'WIJK stelt een divi dend voor van onveranderd 20. Er was een winst in 1976 van 648.000 (640.000) en een omzet van 48.1 (47,1) miljoen. EPE De margarinefabriek De Valk in Epe gaat in andere handen over. Dit bedrijf, beter bekend onder de merknaam Epox, wordt overge nomen door het Belgische bedrijf Van de Moortele. Bij deze overname zijn ongeveer vijftig mensen betrok ken. De produktie zal nog een jaar lang in Epe worden voortgezet. Daarna is het werk voor de vijftig personeelsleden onzeker, want het bedrijf wordt dan overgeheveld naar de Brabantse vestiging van Van de Moortele in Oudenbosch. Dit heeft de directie meegedeeld. Volgens bestuurder H. Blijham van de Industriebond NVV liggen de problemen niet zozeer in de margari nefabriek, maar bij de moedermaat schappij, de olie- en vettenraffina derij De Oosterenk. Daarvoor zijn grote investeringen gedaan, waarop enkele tegenslagen volgden. n DEN De Britse Munt geeft ;elegenheid van het 25-jarig re- igsjubileum van koningin Eliza- i een speciale munt uit. Deze t draagt de naam „crown" en i ïgenwoordigt een kwart pond ing, of 25 pence (42 cent). i lerkelijk is. dat Engeland in het 6, !den ook ..crowns" kende. Deze e ween echter al vele generaties den uit de circulatie. Wèl bleef munt ter waarde van een „half n" bestaan en wel tot het tip waarop Engeland nu zes 3 geleden overging op een deci- 1 muntstelsel. wns" worden nu nog slechts uit- i ven bij speciale gelegenheden nationaal belang. De laatste j I. dat zulks gebeurde, was in z bij het zilveren huwelijk van n ngin Elizabeth en prins Philip. i. -voor in 1965 ter herdenking van J; lier Winston Churchill. tieuwe zilveren crown, die nu in 55 tlatie is gebracht, is in een aan- 55 an 25 miljoen stuks geslagen. Er n speciale versie voor verzame- 56 die 12,50 pond. ongeveer 50. Aankooporders zullen, aldus ritse Munt. tot drie crowns per i3|oon worden beperkt door Henk Thomas De reacties op het plan voor de oprichting van een staatsvloot zijn verdeeld. Staatssecretaris Van Huiten van verkeer en waterstaat wordt door het idee aangesproken en laat er thans zijn ambtenaren op studeren. De scheepsbouwers, eerste belanghebbenden, zijn zeer belangstellend. Zij volgen alles wat hen aan werk kan helpen op de voet. Over het staatsvlootplan op zich hebben ze nog geen mening. De reders daarentegen laten scherpe kritiek horen. Het plan werd de vorige week door de heer F. O. van der Dussen, direc teur van Vinke Co. (reders, carga doors en agenten) in Rotterdam in de publiciteit gebracht als een mid del om de werkgelegenheid in de scheepsbouw te redden. Het plan voorziet in de oprichting van een staatsrederij, die op Nederlandse werven schepen laat bouwen, die be mand worden met Nederlandse zee lieden en die onder Nederlandse vlag zullen varen. De winst van het plan is, aldus de heer Van der Dussen, dat er op de scheepswerven niemand ontslagen heft te worden en dus geen geld „verloren" hoeft te gaan aan werkloosheidsuitkeringen. omdat dat geld wordt geïnvesteerd in nieu we schepen. Volgens Van der Dussen bestaan de bouwkosten van een schip voor rond 50 procent uit arbeidskosten Dat geld komt uit de pot voor werkloos heidsuitkeringen, die niet gedaan hoeven te worden. De overige vijftig procent kunnen gefinancieerd wor den door de Scheepshypotheekbank" of andere bankinstellingen. Het zijn deze vijftig procent, die de overheid met het nieuwe schip terug moet zien te verdienen. De ervaring heeft de heer Van der Dussen geleerd, dat mede geholpen door de Inflatie gemiddeld elk schip in een periode van 10 tot 15 jaar zichzelf verdient, dat wil zeggen rente en afschrijving opbrengt. Onbegrijpelijk De Koninklijke Nederlandse Re dersvereniging (KNRV) vindt het onbegrijpelijk hoe iemand serieus het idee van een staatsvloot kan propageren. Voor de reders ligt het grootste bezwaar tegen de plannen van de heer Van der Dussen, dat de wereldvloot wordt vergroot, terwijl de vervoerstarieven toch al zeer laag zijn door het „dumpen" van ver voersdiensten door de staatshan- delsvloten van de Oostbloklanden. De tarieven zijn in het afgelopen jaar zo laag geworden, dat de Neder landse reders moeite hebben het hoofd boven water te houden, aldus een woordvoerster van de KNRV. Gewezen wordt daarbij op de enor me groei van de Oostblok- handelsvloot van nog maar 2.5 mil joen ton in 1955 tot 19,2 miljoen ton in 1975. Wordt die groei in dit tempo voortgezet en blijven de staatsvlo- ten hun tarieven onder de kostprijs houden, dan dreigt de Westeuropese handel omstreeks 1980 grotendeels afhankelijk te worden van de ver voersdiensten van de Oostblokvlo- ten, en daarmee van hun tarieven, Kortom, de KNRV meent, dat de schepen van een Nederlandse staatsvloot niet rendabel te exploi teren zijn. Daarbij vraagt de KNRV zich af hoeveel schepen de staatsre derij moet bestellen om de huidige overcapaciteit op de Nederlandse werven te kunnen bezetten. Zoals bekend wordt die capaciteit tot en met 1980 met dertig procent afge bouwd. Een ander bezwaar is. dat het plan- Van der Dussen het streven van de KNRV naar specialisatie in de Ne derlandse vloot tegenwerkt. De schepen van de staatsvloot, zoals de heer Van der Dussen zich die voor stelt (schepen voor massagoed van 30.000 tot 50.000 ton, produkttan- kers van 35.000 ton en vrachtsche pen van 15.000 ton) zijn volgens de KNRV goeddeels typische schepen die gebouwd en geëxploiteerd zou den moeten worden door ontwikke lingslanden. Deze schepen zijn niet duur en (niet kapitaalintensief), ter wijl er wel veel arbeid in gaat zitten. Verder zijn ze vrij eenvoudig te va ren. De Nederlandse reders daaren tegen streven hoogst moderne, ge specialiseerde, en daardoor kapi taalintensieve schepen na, waarvoor grote kennis nodig is om ze te varen. Ook de werven zijn gebaat met de bouw van dit soort schepen (gastan kers. nj-op-rij-af-schepen. contai nerschepen, e.d.) en hebben zich daarop dan ook al gespecialiseerd, aldus de KNRV. Optimistisch? Gelet op de kritiek van de KNRV vroegen wij de heer Van der Dussen of zijn staatsrederij-plan niet wat te optimistisch is. De heer Van der Dussen: „voorlopig zal een staatsvloot inderdaad niet rendabel zijn, want rente en af schrijving kun je op dit moment niet terugverdienen. Maar waarmee be gint je als een werf moet sluiten? Dan ben je meteen de helft van de waarde van een schip kwijt. Het g^at erom of je een schip terugver dient in vijftien jaar en ik denk dat meer wordt verdiend dan de vijftig procent geleend geld. Vandaag gaat het nog slecht, mor gen ook. maar in de verre toekomst kijken is koffiedikkijkenj. Zeker is dat economische dalen worden ge volg door oplevingen. Daarbij komt dat de inflatie ln dit geval gunstig werkt. Als de overheid na 10 jaar van zijn schepen af wil. dan brengen ze minstens de helft op van de oor spronkelijke waarde en als je dat meerekent den ben je al een flink stuk op weg met het terugverdienen van de aanvankelijke investering. Tenslotte is, gezien van uit zakelijk oogpunt, nu de tijd rijp om nieuwe schepen te bouwen. Bij de huidige lage vrachttarieven en de overcapa citeit van de werven zijn de bouwprijzen laag". Die staatsvloot wordt dan wel een geduchte concurrent van dc Neder landse reders, die het nu toch al moeilijk hebben. De vrachttarieven worden extra gedrukt, waardoor lage re winsten en zelfs verliezen, die kun nen leiden tot werkloosheid in de scheepvaart. Wordt kortom, met een staatsvloot niet het paard achter de wagen gspannen? Van der Dussen: „het is niet zo. dat er maar raak moet worden gebouwd. Dan zou je inderdaad het paard ach ter de wagen spannen. Ik vind dat er zoveel schepen moeten owrden ge bouwd als behoefte Is om de werven aan werk te helpen en zo weinig, dat de reders het brood niet uft de mond wordt gestoten." Maar er is al de scherpe concurrentie van de staatshandelsvlotcn uit het Oostblok. Van der Dussen: „de lage tarieven van de Oostbloklanden gelden vooral op de lijnvaart, minder op de wilde vaart, en het Is de lijnvaart waarop het overgrote deel van de Nederlandse scheepvaart plaats vindt In de brief aan de staatssecre taris schrijf ik dan ook. dat de staatsrederij zich moet bezighouden met de wilde vaart omdat daarvoor geen aanloopperiode nodig is en om dat de particuliere rederijen zich voornamelijk op de lijnvaart heb ben gericht Hoe dan ook. ik ben ervan overtuigd dat de vrachttarie ven weer zullen aantrekken. Alleen weet ik niet wanneer dat zal ge beuren". Bent u persoonlijk echt begaan met de Nederlandse scheepsbouw of heeft bij de indiening van het plan bij staatssecretaris Van Hulten het eigea belang voorop gestaan? Van der Dussen „het motief was gewoon eigen belang. Dat steek ik niet onder stoelen of banken, hoewel de KNRV me dat kwalijk neemt. Vinke Si Co beheert schepen voor hen die dat zelf niet kunnen. Zo is Vinke Sc Co. bereid ook de staatsvloot te beheren. WIJ verlenen service delen dus niet in de winst of verlies aan hen die onvoldoen de kennis van de scheepvaart heb ben En voor die service laten wij ons betalen."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 15