p w panje stap verder op eg naar democratie Leger Pakistan staat paraat Jamaica en Guyana: interesse in Comecon Habasj geeft streven naar vernietiging van Israël niet op Akkoord op nippertje )ereikt door Afro- irabische ministers Vader van Karei Hugo ontkent ontvoering Amnestie blijft beperkt Dreiging van nieuwe Palestijnse acties Aan vooravond verkiezingen Regering België is weer compleet Rellen in Rome Bisschop uit Oeganda gezet AANDAG 7 MAART 1977 BUITENLAND T rouw/Kwartet5 IADRID (AP, Reuter, UPI) De Spaanse regering heeft weer drie stapjes gezet op de weg naar de lemocratie: het recht op staking wordt erkend, er is een tegemoetkoming gedaan aan de Basken n opnieuw is een zij het beperkte amnestie voor politieke gevangenen toegezegd. lp kabinetsvergadering is besloten it voorwaarden voor vrijlating van olitieke gevangenen na de rege- ngszitting van deze week bekend orden gemaakt. In een verklaring ordt gezegd dat het afkondigen van nnestie voor de nog overgebleven tvangenen „van geval tot geval" zal orden bekeken. [et amnestiebesluit van juli 1976 zal chter gehandhaafd worden als uit- ingspunt voor verdere gratie, aldus t verklaring. Dit houdt in dat ple- ers van gewelddaden waarbij doden I gewonden vielen van de amnestie orden uitgesloten. Naar in Madrid ordt aangenomen zullen met name de ongeveer honderd linkse lieden die vast zitten na recente moord aanslagen en ontvoeringen worden vastgehouden. De rechtse extremis ten die werden gearresteerd na de ontdekking van een wapenfabriek zullen naar verwachting evenmin op vrije voeten komen. Basken Waarnemers menen dat vooral de gevangen zittende Basken van de amnestiemaatregels zullen profite ren. Van de naar schatting twee hon derd politieke gevangenen in Spanje zijn er ongeveer 150 Basken. Twintig van hen zouden wegens ge- AIRO (AP, UPI, Reuter) Ernstige meningsverschillen over de rabische economische steun aan Afrika hebben de Afro- Irabische conferentie van ministers van buitenlandse zaken lijna doen mislukken. Op het nippertje en door gisteren een xtra vergaderdag in te lassen kon de mislukking echter worden oorkomen. Ie Arabische en Afrikaanse minis- trs van buitenlandse zaken waren ijeen op Afro-Arabische topconfe- intie, die vandaag in de Egyptische oofdstad begint, voor te bereiden, lij de Afrikaanse landen leefde er ien hevige kritiek op de Arabische inden omdat zij ondanks hun olie- njkdom en de voor de arme landen runpzalige gevolgen van de verho gen van de olieprijs geen voldoen- dtcompensatie van de Arabische *sld was ontvangen. Tiliens de ministersconferentie eis- tctile Afrikaanse landen bij monde ran de Tanzaniaanse minister van to/fenlandse zaken een Arabische l/ëctie van 5,5 miljard gulden over komende vijf jaar. De Arabische nden vonden dat bedrag veel te >og omdat de Afrikanen maar heel einig olie zouden afnemen en dus weinig last zouden hebben van gestegen olieprijzen. Zij boden 1.2 iljard gulden aan financiële steun ompromis eindelijk vonden de twee blokken aar met een compromis waarin de ibieren weliswaar hulp toezegden, ar zich op geen enkel concreet Mrag vastlegden. Alleen met be- ttkking tot de Afrikaanse bevrij- Ugsbewegingen in zuidelijk Afrika «(stond er algehele duidelijkheid: I klrabieren beloofden 12,5 miljoen alen aan deze bewegingen te l dhken. Het compromis richt zich f,.nieuwe vormen" van econo- samenwerking alsmede een lensiveerd handelsverkeer tus- «de A abische en Afrikaanse lan- Verder zullen de al bestaande nbische financieringsinstituten r Afrika over meer middelen kun- I beschikken. ministers van buitenlandse za- i hebben gisteren ook over stemming bereikt over een ge- fenschappelijk politiek handvest voor de onderlinge samenwerking in de toekomst. Deze „verklaring van Cairo" zal door de staatshoofden moeten worden goedgekeurd. Kernpunt van het handvest is de „gemeenschappelijke strijd voor de onafhankelijkheid". Veroordeeld wordt het kolonialisme in al zijn verschijningsvormen zoals twee dracht van raciale of religieuze aard en het zionisme. Het handvest keert zich tegen de „voortdurende militaire agressie als mede de politieke en economische manoeuvres van de racistische sta ten Zuid-Afrika en Rhodesië, tegen de onafhankelijke landen Angola, Botswana, Lesotho. Mozambique en Zambia". Het handvest stelt dat de as Pretoria-Salisbury niet alleen te gen de Afrikaanse landen maar ook tegen de Arabische landen gericht is. Geen olie-embargo In gelijkluidende bewoordingen wordt een soortgelijke politiek van Israël jegens de Arabische landen veroordeeld. Een voorstel van Ethio pië om een „volledig olie-embargo" tegen Zuid-Afrika, Rhodesië en Is raël in te stellen en de olie maatschappijen die met deze landen kontakten blijven onderhouden te boycotten, werd van de hand gewezen. Terwijl gisteren de ministers van buitenlandse zaken bijeen waren, verbleven de Egyptische president Sadat en vice-president Hosni Moba- rak vrijwel de gehele dag op het vliegveld van Cairo om de staatshoofden te begroeten die aan kwamen om de topconferentie bij te wonen. Onder meer kwamen giste ren aan president Noemeiri van Soe dan. president Assad van Syrië, pre sident Sarkis van Libanon, Sjeik Sa- jed bin Sultan van de Verenigde Ara bische Emiraten, president Maloun uit Tsjaad en president Ahidjou uit Kameroen. weldmlsdrijven worden vastgehou den en dus van amnestie worden uitgesloten. Vrijlating van de overigen zou plaatsvinden vóór het bezoek dat koning Juan Carlos aan Baskenland zal brengen om op die manier de gemoederen daar tot bedaren te brengen. In dit deel van Spanje wordt nog steeds hard gedemon streerd voor vrijlating van de Bas- kische gevangenen. Gisteren nog werd door een twee duizend mensen een zit-betoging gehouden, die later door de politie uiteen werd gejaagd. Een meisje werd zwaar en een aantal andere mensen licht gewond. In een andere tegemoetkoming aan de Basken besloot de regering ook de provinciale assemblees van de Baskische provincies Biskaje en Guipuzcoa opnieuw toe te laten. Dat wordt gezien als eerste stap naar het herstel van de „traditionele privile ges" van deze twee provincies. Die privileges waren door generaal Fran co afgeschaft, als strafmaatregel om dat Biskaje en Guipuzcoa in de Spaanse oorlog aan de kant van de republikeinen stonden. De Bas kische provincies genoten voor die tijd een zekere mate van zelfbestuur en belastingprivileges. Arbeidswet De Spaanse regering kondigde ook een nieuwe arbeidswet af, waarin het stakingsrecht wordt erkend. Politie ke stakingen, blijven verboden, eve nals stakingen tijdens de looptijd van de cao. Als er cao- onderhandelingen gaande zijn mag wel worden gestaakt, mits de staking een bepaalde tijd tevoren is aange kondigd. Daarmee worden voor het eerst sinds 1939 wettige stakingen in Spanje mogelijk. Anderzijds heeft de regering ook de ontslagmogelijkhe den verruimd. Ontslagen wegens on bekwaamheid, overbodigheid, of om „disciplinaire redenen" zullen voort aan zijn toegestaan. Minister van arbeid Alvaro Rengifo Calderon zei dat de regering een „nieuw sociaal beleid wil, gebaseerd op vrijheid en verantwoordelijkheid van de werknemers." Hij vond de tijd aan gebroken om de „protectionistische politiek met staatsinmenging" van het Francotijdperk te beëindigen. Franco De vroegere Spaanse minister van binnenlandse zaken, Fraga Irlbarne kan moeilijker breken met de Fran co-periode. Met de leuze „met Fraga zal Spanje geen schipbreuk lijden" werd gisteren in Madrid het eerste nationale congres van zijn verbon den Spaanse rechtse stromingen geëindigd. In de „Volksalliantie" hebben zeven ultraconservatieve Spaanse partijen zich gebundeld tot een verbond. In een rede voor de meer dan 3000 afgevaardigden naar het congres, verklaarde Irlbarne dat de volksalliantie „het uitwissen van het gigantische werk (van Franco) in de afgelopen veertig Jaar" niet duldt. Spanje zou zijn zelfvertrou wen moeten hervinden en „het be ginsel van orde en gezag" zou weer opgeld moeten doen. Een hoofddoel van de volksalllantie ls volgens Irl barne het bewaren van de nationale eenheid tegen het seperatlsme, daarmee duidelijk verwijzend naar het onafhankelijkheidsstreven van onder andere de Basken. CAIRO (Reuter) In een vraaggesprek met het Britse persbu reau Reuter heeft dr. Oeorge Habasj. de militante en onverzoen lijke leider van het extremistisch Palestijnse Volksfront voor de bevrijding van Palestina, gezegd dat zijn groep de oorlog tot vernietiging van Israël zal voortzetten ook als de gematigde Palestijnen zouden besluiten een vreedzame regeling te treffen. In Baskenland klonken gisteren vijftien jongeren zich aan een kerk en hingen spandoeken en de Baskische vlag buiten. Op die manier wilden zij hun eis voor amnestie voor Baskische politieke gevangenen voor het oog van de kerkgangers kracht bij zetten. ISLAMABAD (Reuter, AP) Het Pakistaanse leger is aan de vooravond van de verkiezingen in verhoogde staat van paraat heid gebracht. De oprichting van een Palestijnse staat zou daaraan niets veranderen, zei hij. Habasj dat als de „duiven" in de Palestijnse bevrijdingsbeweging (PLO) zouden winnen op de bijeen komst van de Palestijnse Nationale Raad (een soort) parlement-in- ballingschap die op 12 maart in Cairo bijeenkomt, vliegtuigkapin gen en andere gewelddaden buiten het Midden-Oosten een opleving zouden beleven. Volgens Habasj zou de oprichting van een Palestijnse mlnistaat aan zoveel Israëlische voorwaarden zijn gebonden, dat het slechts een na- maakstaat zou zijn. Daarom moeten de westelijke Jordaanoever en de strook van Gaza gewapenderhand op Israël worden terug veroverd. Gevecht Als de overheid van een Palestijnse staat commando-aanvallen op Israël zou verhinderen, aldus Habasj, dan moet rekening worden gehouden met gevechten tussen de extremis tische Palestijnen en het leger van de nieuwe staat. De pogingen van de Verenigde Sta ten om een vreedzame Arabisch- Israëlische regeling tot stand te brengen, noemde Habasj „niet meer dan aspirinetabletten". Habasj zei dat hij hoopte op een „Arabische revolutie, gericht op de totale een wording van de Arabische wereld en algehele vrijheid voor de Arabische wereld". Het zou tien, twintig jaar kunnen duren, maar een linkse revo lutie zou kunnen ontstaan in Jorda nië. Syrië. Egypte of Libanon en de Palestijnen zouden er een „solide basis voor voortzetting van de strijd tegen Israël" aan kunnen over houden. Habasj baseert zijn hoop op zulk een revolutie op de breder wordende kloof tussen rijk en arm in de meeste Arabische landen. „Wat denkt u dat er in het hoofd van een man omgaat die zes kinderen heeft, in een vluchtelingenkamp woont en veertien Libanese ponden per dag krijgt, wanneer hij leest da^ de emir van een ollestaat op een avond een miljoen dollar vergokt", aldus Habasj. BRUSSEL (Belgat Koning Bou- dewijn van België heeft op voor dracht van premier Leo Tindemans in de kabinetsvacatures op econo mische zaken en pensioenen voor zien door de benoeming van Charles graaf Cornet d'Elzlus op econo mische zaken en Marcel Plasman op pensioenen. Cornet d'Elzius was se nator. Plasman volksvertegenwoor diger. De koning verleende vrijdag ontslag aan de ministers Bertrand van economische zaken en Moreau van pensioenen, beiden lid van het Rassemblement Wallon Dit had zich van stemming onthouden over de begroting van economische za ken, uit protest tegen het uitblijven van rijkssubsidie voor de Waalse staalindustrie. Premier Tindemans was hier zeer ontstemd over en droeg de ministers voor ontslag voor. ROME (AP. Reuteri Duizenden linkse demonstranten, woedend ge worden door een verbod van de poli tie op een voorgenomen demonstra tie, hebben zaterdagavond vernie lingen aangericht in de binnenstad van Rome. Auto's en bussen werden vernield en in brand gestoken, ra men van hotels en winkels werden ingegooid en er werden vuurgevech ten geleverd met de politie. Vandaag gaan de Pakistani naar de verkiezingen en volgens de rege- ringszegslleden is de paraatheid be doeld om geweld te voorkomen. Volgens hen zullen de troepen alleen de straat opgaan als geweld zich zo uitbreidt dat de regering het niet meer onder controle kan houden. In de weken vóór de verkiezingen zijn KAMPALA (AP) De Britse Angll- kaanse bisschop Brian Herd is Oe ganda uit gezet. De geestelijke, bisschop van Karamoja (ruim 250 km ten noord-oosten van Kampala), werd op een machine van de Oegan- dese luchtvaartmaatschappij met bestemming Londen gezet. „Tegen hem zijn bezwaren Ingediend door inwoners van zijn bisdom", aldus een verklaring, waarin verder niets werd gezegd over die klachten. Bisschop Herd was per auto van Karamoja naar Kampala gebracht, waar hij enige tijd in een hotel doorbracht, en vertrok daarna naar Londen. zeker 25 mensen bij rellen om het leven gekomen. In de hoofdstad Islamabad bleef het betrekkelijk rustig maar in het na burige Rawalpindi kwam het tot ern stige ongeregeldheden. Bij rellen in Pakistans grootste stad, Karachi een bolwerk van de oppositie wer den vrijdag nog zes mensen gewond. In Lahore waarschuwde eerste mi nister Zoelfikar Bhoetto dat de rege ring iedere poging om de verkiezin gen te verstoren met harde hand de kop in te drukken. Hij zei dat het Paklstaans nationaal verbond waartegen hij de strijd aan bindt de indruk heeft gewekt dat de verkiezingsdag een bloedbad zal worden. De oppositie daarentegen zegt dat de regering van Bhoetto tot het geweld heeft aangezet. De oppo sitie speelt bij de verkiezingen ln op het afscheidingsstreven van ver schillende delen van het platteland en verwijt Bhoetto verder met name zijn economisch beleid (hoge voed selprijzen en een groeiende werk loosheid). Het Pakistaans nationaal verbond maakt bij de verkiezingen volgens waarnemers een goede kans de Pakistaanse volkspartij van pre mier Bhoetto te verslaan. Prins Xavier: ,Ik was volkomen vrij" PARIJS (AFP/UPI) Prins Xa vier de Bourbon-Parma heeft met .verbijstering" en „verontwaardi ging" kennis genomen van het be richt uit Madrid, dat hij ontvoerd zou zijn door zijn zoon Sixtus. Vol gens een verklaring van zijn secre taris en acvocaat, is de 88-jarige prins nimmer door wie ook ont voerd of vastgehouden. De ontvoering was vrijdagavond gemeld door de Carlistische partij afdeling in Madrid, die op de hand is van Xaviers andere zoon, prinses Irenes echtgenoot Karei Hugo. Prins Sixtus staat aan het hoofd van een ultra-rechtse afsplitsing van de carlistische beweging, die onder Karei Hugo een linkse signa tuur heeft gekregen. Xavier heeft naar verluidt enkele dagen in het klooster van Solesmes doorge bracht, vervolgens zijn dochter in Normandië bezocht om daarna te rug te keren naar Parijs, waar hij zaterdagavond in gezelschap van Sixtus en Karei Hugo een bezoek bracht aan zijn zieke vrouw, die opgenomen is in het ziekenhuis van Neuilly. Volgens de politie heeft Karei Hu- go donderdag een klacht tegen Six tus ingediend wegens ontvoering van hun vader. Maar Xavier liet weten dat hij „steeds volkomen vrij is geweest om te gaan en te staan waat ik wilde". Hij sprak van een „leugenachtig gerucht" en een „lage politieke manoeuvre", die ongetwijfeld voortsproten uit het feit dat hij ..kortgeleden had ge weigerd pogingen te steunen om de carlistische idealen een marxis tische of socialistische inhoud te geven", aldus de verklaring van zijn advocaat. )or Herman Amelink Ddens 'n vergadering van de Comecon, de Oosteuropese tegen- inger van de Europese Gemeenschap, hebben twee landen in et Caraïbisch gebied de wens uitgesproken zich op een of adere manier met de Oosteuropese economische gemeenschap verbinden. Jamaica ziet wel wat in een verregaande samen- erking op basis van wederzijdse akkoorden en Guyana denkt Ifs aan associatie. komt het dat twee landen op het rtelijk halfrond economisch heil "en in Oost-Europa? Het enige in het westen dat tot dusver lid van de Comecon is Cuba. Dit •beerde zich eerst onder de bezie- de leiding van Fidel Castro zelf het moeras van de armoede om- te werken. De grootste ■chtsinspanning werd in 1970 gele- U toen er een record suikeroogst tien miljoen ton moest worden •nengehaald. Dit rukte het Cu- tase economisch leven geheel uit ie a voegen en het eiland kwam in a crisis terecht. Bovendien werd ieders teleurstelling de tien mil- ton niet gehaald. uba enige uitweg voor Cuba. dat door Verenigde Staten in de ban was li «an, was de hulp van de Sowjet- V In 1972 sloot het eiland zich bij Comecon aan. Krachtens de tus- Cuba en de Comecon gesloten feenkomsten neemt de Sowjet- t ongeveer de helft van de totale ft kerproduktle van Cuba af tegen vaste prijs. Dat is onvoordelig in Ujd dat de prijs van de suiker op Wereldmarkt hoog ligt, maar ga randeert een vast inkomen als de suikerprijs laag is. Bovendien levert de Sowjet-Unie aan Cuba olie tegen een prijs die onder het wereldprijs- pcil ligt. De uitgebreide technische hulp maakte het eiland tot de etalage van het Oostblok in de westerse wereld. Honger wordt er op Cuba niet meer geleden. Het analfabetisme is vrijwel verdwenen en de gezondheidszorg staat op een behoorlijk peil. Dat zijn feiten die van de meeste Latijns- Amerikaanse landen niet gemeld kunnen worden. Toen in de tweede helft van januari de vergadering van de Comecon voor het eerst in de geschiedenis in de- Cubaanse hoofdstad Havana plaats vond. waren er twee landen die wel wat in samenwerking met deze ge meenschap zagen: Jamaica en Guya na. Beide landen worden geregeerd door een socialistische regering, die door een grote mate van overheids ingrijpen probeert het economisch leven te stimuleren, maar zonder dat het arme deel van de bevolking daar van de dupe wordt. Jamaica Jamaica heeft het afgelopen jaar ln sterke mate de gevolgen moeten on dervinden van de economische re cessie. Het toerisme uit de Verenig de Staten liep terug, de olie moest duur betaald worden terwijl de opbrengst van bauxiet en suiker sterk terugliep. De regering van de socialistische premier Michael Man- ley won ondanks deze tegenslagen de verkiezingen van december. In de afgelopen jaren had de premier, tot ongenoegen van de Verenigde Sta ten een zeer vriendelijke relatie met Cuba opgebouwd. Manley is onder de indruk van het werk van Cubaan se vrijwilligers op zijn eiland. Het Cubaanse ontwikkelingsmodel staat hem tot op zekere hoogte wel aan. Op 19 januari hield Manley een rede tot het parlement waarin hij aan kondigde dat hij zal streven naar een uitbreiding van de handel met de Comecon en dat zijn regering diplomatieke betrekkingen zal aan knopen met de Sowjet-Unie. Op de ze manier wil Jamaica zich verzeke ren van hulp uit Oost-Europa, Tege lijkertijd kondigde Manley een gro tere greep van de regering op het economisch leven af. Overboekin gen naar het buitenland mogen al leen nog maar door de centrale bank gedaan worden, het bedrag dat naar het buitenland reizende Jamalca- nen mogen meenemen wordt aan een maximum gebonden en er is een loon- en prijsstop afgekondigd, die tenminste tot 1 juli van kracht blijft. Lening IMF Wil Jamaica dan geen hulp van het Westen? Premier Manley staat hier zeker niet negatief tegenover, maar deze hulp is veelal ingesteld op een min of meer vrije-markteconomie. Zo wil het Internationale Monetaire Fonds wel een grote lening geven, maar dan moet eerst de Jamalcaan- se munteenheid gedevalueerd wor den Dat wil de regering Manley niet, omdat zo'n maatregel de prij zen opjaagt. Dat leidt weer tot loonsverhogingen die de inflatie aanwakkeren. Hulp uitOost-Europa is daarentegen veel meer ingespeeld op centraal geleide economiën, zegt Manley. Overigens wil dit niet zeggen dat hij zich met huid en haar aan de Come con overlevert. De Jamalcaanse pre mier is een verklaard aanhanger van het democratisch socialisme en een totalitaire staat naar Cubaans voor beeld staat hem niet als ideaal voor ogen. Manley legt zelf de goede rela tie met Cuba uit als een relatie met een land dat ook tot de derde wereld behoort niet omdat Cuba commu nistisch geregeerd wordt. Manley zoekt in Oost-Europa naar een nieuw afzetgebied voor de Ja- maicaanse bauxiet om de afhanke lijkheid van de Verenigde Staten minder groot te maken Toch ver klaarde hij het aanvaardbaar te vin den dat ondernemers en investeer ders die risico nemen, winst willen maken. De concessies van een enke le Amerikaanse en Canadese bauxietmaatschappij aan de rege ring Manley kunnen in het licht van deze uitspraak gezien worden. Guyana Guyana heeft zich veel sterker dan Jamaica uitgesproken voor het aan knopen van betrekkingen met de Comecon. Op de vergadering van de Comecon in Havana bepleitte minis ter Hoyte van economische ontwik keling een associatieverdrag. Dit sluit aan bij de politiek van de rege ring van premier Forbes Burnham. Guyana is bezig haar economische structuur bij te stellen. De bauxiet en de suikerindustrie zijn genatio naliseerd. De verwachting is dat het nieuwe vijfjarenplan, dat in de loop van dit Jaar wordt bekend gemaakt, vooreiet in de vestiging van een centraal geleide economie Dit plan zal kapitaalsbehoefte doen toene men: voor het smelten van alumini um. houtverwerking en visindustrie is geld nodig. Een centrale regeling van deze zaken maakt het investe ren voor landen die gewend zijn aan centraal gelelde economieën aan trekkelijk. Het afgelopen jaar is het bijzonder beroerd gegaan in Guyana. De pro- duktiviteit daalde, oogsten gingen verloren door het slechte weer en de deviezenvoorraden raakten uitge put. waardoor ontwikkelingsprojec ten dreigen te moeten worden stop gezet De regering heeft dan ook al aangekondigd dat het volk de broe kriem flink zal moeten aanhalen Hulp wil de aan de macht zijnde partij van premier Burnham, het Nationale Volkscongres, graag heb ben van de Comecon, maar de PNC wil niet zo ver gaan als de Progres sieve Volkspartij van dr Cheddi Ja- gan, die een zeer nauwe binding met de communistische landen bepleit. Burnham verklaart dat hij graag hulp van westelijke landen wil ont vangen. Voordat hij, ln mei vermoe delijk. naar Moskou gaat. brengt hij eerst een bezoek aan Canada om het evenwicht niet uit het oog te verlie zen. En om de Chinezen niet voor het hoofd te stoten brengt het staatshoofd. Arthur Chung, in april een bezoek aan China. Zo houdt Guyana het buitenlands beleid in evenwicht. Voor een dominerende positie van de Comecon op het westelijke halfrond hoeft voorlopig niemand bang te zijn. Wel proberen tal van staten los te komen van de alles beheersende invloed van het Ameri kaanse kapitalistische systeem De nieuwe politiek van president Car ter ten opzichte van Latijns- Amerika lijkt de garantie te bieden dat een onafhankelijke koers niet noodzakelijk tot spanningen of ver wijdering tussen dat land en de Ver enigde Staten hoeft te leiden, zoals dat bij Cuba gebeurd is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5