Amerikanen in Oeganda vrij
Carter ontvangt Boekowsky
DDR kan zich niet isoleren
Beiroet beheerst
Zuid-Libanon niet
Acties van Spaanse
boeren uitgebreid
VS wil met
Cuba praten
over viszone
Moeilijk schapen van bokken gescheiden te houden
Vliegtuig staat klaar voor evacuatie
VS praten met
Brazilië over
kernakkoord
Israëli's willen zoute Jordaan
Minister Boetros:
Russische dissidenten: historische gebeurtenis
WOENSDAG 2 MAART 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet 7
NAIROBI (Reuter, UPI) De
Oegandese president Idi Amin
heeft gistermorgen onverwacht
de in zijn land wonende Ameri
kanen volledige vrijheid van
beweging teruggegeven. De re
gering van de Verenigde Staten
zou overwegen de Amerikaan
se staatsburgers in Oeganda
die dat willen, te evacueren.
veld van Entebbe is voor onbepaalde
tijd uitgesteld, zo deelde radio Oe
ganda gisteren mee. Aanvankelijk
was bepaald dat de Amerikanen
voor woensdagmorgen het land niet
uitmochten. Eerder deze week zei
Amin dat de Amerikanen niets had
den te vrezen. Hij wilde ze alleen
maar bedanken voor het in Oeganda
verrichte werk. Toch was de regering'
in Washington daar niet geheel ge
rust op.
De voor vanmorgen vastgestelde bij
eenkomst van de 240 in Oeganda EvaCU&tie
wonende Amerikanen op het vlieg-
In de Braziliaanse hoofdstad zijn
gisteren besprekingen begonnen
tussen de VS en Brazilië over het
Westduitse kemakkoord met Brazi
lië dat dit land in de gelegenheid zou
stellen moderne nucleaire technolo
gische kennis te verwerven.
Volgens het akkoord zou de
Bondsrepubliek aan Brazilië acht
grote kernreactoren leveren alsme
de installaties voor het verrijken en
opnieuw gebruiken van in de Brazi
liaanse grond aanwezig uranium.
Het is niet bekendgemaakt over wel
ke bijzonderheden het overleg zal
gaan. President Carter heeft gezegd
bezorgd te zijn over de uitbreiding
van de nucleaire kennis in de wereld
en wil tijdens zijn regering de nucle
aire groei trachten te beperken.
In diplomatieke kringen volgt men
met spanning of Brazilië of West-
Duitsland water bij de wijn zal doen,
als dit tenminste gebeurt.
De Zwitserse luchtvaartmaatschap
pij Swissair heeft van de Amerikaan
se regering de opdracht gekregen de
Amerikanen in Oeganda die weg wil
len te evacueren. Daartoe staat op
het rliegveld van Zurich een toestel
gereed. De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken verklaarde
gisteren blij te zijn dat president
Amin de Amerikanen in zijn land
weer het recht had gegeven zich vrij
elijk te bewegen. Vance zei. dat deze
berichten hem zowel via de pers als
langs officiële kanalen bereikt had
den. West-Duitsland behartigt de
Amerikaanse belangen in Oeganda
sinds de Verenigde Staten de betrek
kingen met dat land verbraken. Oe
ganda zou inmiddels te kennen heb
ben gegeven dat het de betrekkingen
met de VS wil verbeteren.
Overigens zouden vele Amerikanen,
die als zendeling of missionaris in
Oeganda werkzaam zijn, niet van
plan zijn het land te verlaten.
Waldheim
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Kurt Waldheim heeft
tot tweemaal toe stappen onderno
men bij de Oegandese autoriteiten,
aldus een hoge VN-functionaris. Hij
TEL AVIV (UPI) - De rivier de
Jordaan zal over vijf jaar opdrogen
en verdwijnen wanneer Jordanië de
zijrivier de Jarmoek afdamt. Vol
gens ir. Shlomo Goer van de uni
versiteit van Tel Aviv zouden Jor
danië en Israel daar beide even veel
schuld aan hebben. „Wij begonnen
met het proces toen we het water
van de Jordaan ten noorden van
het Mee van Galilea gingen aftap
pen. en de Jordaniërs voltooien het
nu met de Yarmoekdam."
Goer is lid van een commissie die
een plan bestudeert voor de aanleg
van een 58 kilometer lang kanaal
van Haifa, aan de Middellandse-
Zeekust, naar Bet She'an, ten zui
den van de monding van de Yar-
moek. De Jordaan zou dan welis
waar met zeewater worden gevoed,
maar de Dode Zee. waarin de rivier
uitloopt, is toch al zout.
Voordeel van het plan zou de moge
lijkheid zijn om met waterkracht
elektriciteit op te wekken voor Is
raël en Jordanië, die nu veel olie
moeten invoeren. D.e Dode Zee ligt
400 meter beneden zeepeil. Goed
kope elektriciteit kan weer de weg
bereiden voor de ontwikkeling van
landbouw en industrie. Het kanaal,
geschatte kosten 2,5 miljard gul
den, zou zichzelf volgens Goer in
tien jaar terugverdienen.
Het plan kan dienen als spring
plank voor samenwerking tussen
Israël en Jordanië. Het zou de Jor
daniërs ook een uitweg naar zee
verschaffen. Het Israëlische minis
terie van buitenlandse zaken wijst
er met nadruk op dat het project
nog geen officiële goedkeuring
heeft.
Een waterkrachtcentrale is zonder
kanaal niet haalbaar omdat de Jor
daan 's zomers tot een beekje in-
schrompelt. Met het winterwater
van de Yarmoek wil Jordanië onbe
woonbaar terrein op de oostelijke
Jordaanoever bevloeien ten behoe
ve van de vestiging van 135..000
Palestijnse vluchtelingen.
ontKenae eerdere berichten dat
Waldheim geweigerd zou hebben een
verzoek van de VN-commissie voor
de rechten van de mens contact op
te nemen met de Oegandese regering
van de hand zou hebben gewezen.
Waldheim heeft voor het verlenen
van goede diensten niet de aanbeve
ling van deze commissie nodig, zo
deelde de VN-woordvocrder nog
mee. Waldheim verwachtte gistera
vond nog een reactie van Oeganda
op zijn verzoek voor een internatio
naal onderzoek naar de dood van
drie vooraanstaande Oegandezen,
een bisschop en twee ministers, die
naar verluidt door het leger zouden
zijn vermoord.
Inmiddels is de eerste Amerikaan uit
Oeganda vertrokken. Het was een
vijfentwintigjarige toerist die als
eerste gebruik maakte van het recht
om het land te verlaten.
BEIROET (Reuter, UPI) De Libanese regering heeft gisteren
toegegeven dat ze geen controle meer heeft over het zuiden van
het land. De kansen op een confrontatie met Israël zijn door de
diplomatieke activiteiten van de afgelopen weken echter afgeno
men. Dit deelde de Libanese minister van buitenlandse zaken
Boetros gisteren mee.
Minister Boetros had gisteren een
gesprek met de ambassadeur van de
Sowjet-Unie in Libanon, Soldatow,
Soldatow vertelde verslaggevers dat
de mogelijkheid van de stationering
van een vredesmacht van de Vere
nigde Naties aan de Libanees-
Israëlische grens druk besproken
wordt.
Minister Boetros zei in een verkla
ring aan het Libanese parlement dat
Israëls strijdbaarheid was toegeno
men door de aanwezigheid van een
heden van de in Libanon gestatio
neerde Arabische vredesmacht in
het zuiden van Libanon. Israël heeft
steeds gezegd dat ze niet zou dulden
dat deze vredesmacht, die voorna
melijk uit Syriërs bestaat, zich langs
de grens met Israël ingraaft. Na be
middeling van de Verenigde Staten
zijn deze eenheden uit het uiterste
zuiden teruggetrokken.
Palestij nen
Na het overleg van vorige week
woensdag tussen Syriërs en Palestij-
nen in Damascus zou er een infor
meel akkoord zijn bereikt dat voor
ziet in de aanwezigheid van Palestij-
nen in het zuiden van Libanon. Gis
teren zouden een aantal eenheden
van de Palestijnse organisatie Al Fa-
tach uit de Libanese hoofdstad naar
het zuiden van Libanon vertrokken
zijn. Eerder werd aan Israëlische zij
de bericht dat er zich al 3500 Pales-
tijnen in het zuiden van Libanon
zouden bevinden. De legering van
een vredesmacht van de Verenigde
Naties, waar Israël in principe geen
bezwaar tegen zou hebben, zou de
mogelijkheid van gewapende bot
singen tot een minimum kunnen be
perken.
De gevolgen van een toenemende
Palestijnse aanwezigheid in zuide
lijk Libanon zijn overigens niet uit
gebleven. De afgelopen dagen zijn er
hevige gevechten geleverd tussen
Palestijnen en linkse moslims ener
zijds en christelijk eenheden ander
zijds. Ten gevolge van de ge
vechtshandelingen is tweederde van
de 8000 inwoners van het Zuidliba-
nese plaatsje El Chijam gevlucht.
Een deel van hen is naar Israël uit
geweken.
Peres
President Jitzhak Rabin zal zijn gro
te politieke rivaal, minister van de
fensie Sjimon Peres, ook in een vol
gend kabinet op die post laten. Ra
bin stond onder sterke druk van zijn
partij de meningsverschillen met
Peres met de mantel der liefde te
bedekken. Gisteren hebben beide
heren om de tafel gezeten en Peres,
die op het vorige week gehouden
congres van de Arbeiderspartij op
het nippertje de strijd om het
lijsttrekkerschap van Rabin verloor,
heeft de verzekering gekregen dat
zijn aanhangers ook in een volgend
kabinet een flinke stem in het kapit
tel zullen houden.
Generaal Arik Sjaron, een van de
Israëlische helden uit de Jom Kip
poer oorlog van 1973, heeft gisteren
zijn nieuwe partij Sjlomzion tijdens
een bezoek aan Londen in de publie
ke aandacht aanbevolen. De gene
raal zei dat Israël met alle Arabieren
en ook met de Palestijnen over vre
de zou moeten praten. Sjaron noem
de koning Hoessein het grootste
obstakel op de weg naar vrede, om
dat Jordanië eigenlijk een Palestijn
se staat zou moeten worden. Sjaron
verklaarde zich tegenstander van in
terimakkoorden.
De Weslduitse minister van binnenlandse zaken Werner Maihofer heeft
gisteren in de bondsdag, het Westduitse parlement dat de afluisteractie van de
geheime dienst in het huis van de atoomdeskundige Klaus Traube gerechtvaar
digd. nuttig en rechtmatig genoemd. Er bestond weliswaar geen bewijs dat
Traube deelnam aan terroristische activiteiten maar gezien zijn kennis van
plaatsen, waar kerncentrales staan en zijn deskundigheid zou het zeer wel
mogelijk zijn dat hij in dergelijke acties verstrikt zou raken. De atoomdeskun
dige heeft de beweringen van de overheid over contacten met terroristen als
leugenachtig van de hand gewezen. Op de foto rechts minister Maihofer in
overleg met (links) de directeur van de geheime dienst Meier.
MADRID (Reuter. UPI, AP) De actie van de Noordspaanse
boeren om hogere prijzen voor hun landbouwprodukten hebben
zich gisteren uitgebreid tot 12 provincies. De boeren betogen
onder meer door wegen te versperren. De Spaanse regering zou
zich bereid hebben getoond met de boeren over hun eisen te
onderhandelen.
De toegenomen onrust onder de
boeren is in hoofdzaak aan twee ge
beurtenissen toe te schrijven name
lijk de aanhouding van de boerenlei
der Angel Fernandez Perez, secreta
ris-generaal van de illegale landar-
beidersbond en het slechten van een
aantal wegversperringen, die de bij
na 100.000 boeren hadden aange
bracht met hun 25.000 tractoren.
Gisteren hielden de boeren ook nog
een demonstratieve tocht, waarin de
wensen kenbaar werden gemaakt.
Minister van landbouw Fernando
Abril Martorell zei op een persconfe
rentie begrip te hebben voor de ver
langens van de boeren.
De Spaanse autoriteiten hebben gis
teren een bijeenkomst van ongeveer
1500 communisten verboden De lei
ding van de Spaanse communis
tische partij wilde hier de leiders van
deJFranse en Italiaanse zusterpartij
en, Georges Marchais en Enrico Ber-
linguer aan de achterban voorstel-
WASHINGTON (Reuter, UPI, AP.
ANP) Schepen van de Ameri
kaanse kustwacht en vliegtuigen
hebben gisteren bij het van kracht
worden van de 200-mijlszone voor de
visserij gepatrouilleerd om vreemde
treilers buiten de wateren te hou
den. Enkele van de visrijkste gebie
den voor de Amerikaanse kust lig
gen buiten de voormalige grens van
12 mijlen en werden voor gisteren
door veel niet-Amerikaanse vissers
bevist. Vanaf gisteren hebben zij
een visvergunning van bijna 15000
gulden nodig. Er hebben zich nog
geen problemen voorgedaan.
De Verenigde Staten hebben zich
bereid getoond met Cuba te onder
handelen over de visserijzones. Dit
is nodig nu Cuba. dat 90 mijlen
verwijderd ligt van de Amerikaanse
staat Florida, zijn visserijgrens
eveneens tot 200 mijlen heeft uitge
breid. De VS hadden al eerder visse
rij-akkoorden bereikt met de Sow
jet-Unie en Japan en met de Europe
se Gemeenschap.
De Ierse regering heeft besloten om
de speciale visserijmaatregelen op
te schorten. Die maatregelen hiel
den onder meer in dat niet-Ierse
vissers met ingang van gisteren niet
meer binnen een grens van 50 mijlen
van de Ierse kust zouden mogen
vissen. De plannen van de Ierse re
gering zijn voorlopig voor veertien
dagen uitgesteld.
len. De activiteiten blijven nu be
perkt tot een privé-ontmoeting van
Marchais en Berlinguer met de
Spaanse communistische leider San
tiago Carrillo in een hotel in Madrid.
De communisten zullen zelf voor de
beveiliging zorgen. „Wij laten de vei
ligheidsmaatregelen niet over aan de
politie en voorzien zelf in lijfwach
ten". aldus een woordvoerder van de
partij. De communisten zijn
waarschijnlijk bang voor een aan
slag door extreem-rechtse groepen.
MOSKOU (Reuter, UPI, AP) De ontvangst van de Russische dissident Wladimir Boekowsky
door president Carter van de Verenigde Staten wordt door de in de Sowjet-Unie wonende
dissidenten als een gebeurtenis van historische betekenis ervaren.
Tijdens een persconferentie in Mos
kou, de eerste sedert de arrestatie
van Ginzboerg en Orlow, zei de groep
dissidenten die zich inzet voor de
naleving van de akkoorden van Hel
sinki door de Sowjet-Unie, dat ze
door zullen gaan met hun campagne.
Ze zeiden Boekowsky te beschouwen
als het symbool van hun strijd voor
de elementaire mensenrechten. De
vrouwen van Ginzboerg en Orlow
lieten weten dat ze niet op de hoogte
waren van de plaats waar hun
echtgenoot werd vastgehouden.
President Carter, die Wladimir Boe
kowsky gisteren ontving, zei dat de
campagne voof de mensenrechten
ongeëvenaarde resultaten had opge
leverd. In een gesprek met de Ameri
kaanse krant Washington Star zei
Carter dat sommige regeringen zich
in het verleden duidelijk schuldig
hebben gemaakt aan schending van
de rechten van de mens, maar dat
deze regeringen hun beleid mogelijk
zullen herzien. Zo hadden Roemeen
se functionarissen hem onlangs la
ten weten dat hun regering uitreisvi
sa had verleend aan 5200 Roemenen.
De resultaten van zijn bemoeienis
sen met dissidenten waren beter dan
hij had verwacht, aldus Carter.
Protest
De ambassade van de Verenigde
Staten in Moskou heeft gisteren een
protest ingediend bij de Russische
autoriteiten tegen de arrestatie van
twee joden die een bezoek wilden
brengen aan de ambassade. De twee
joden, Benjamin Fain en Josif Be-
goen, werden door een Amerikaanse
diplomaat naar de ambassade bege
leid. Desondanks werden ze door de
politie aangehouden met de mede
deling (lat ze gevaarlijke misdadi
gers waren. De twee joden wilden op
de Amerikaanse ambassade docu
menten overhandigen over een
Joods cultureel symposium, waarte
gen de Sowjet autoriteiten in de
cember bezwaar hadden gemaakt.
De documenten die de twee joden
bij zich hadden werden in beslag
genomen. Enige tijd later werden ze
weer vrijgelaten.
Solzjenitsin
De verbannen Russische schrijver
Alexander Solzjenitsin heeft de be
kende Amerikaanse advocaat Willi
ams gevraagd de verdediging op
zich te nemen van Alexander
Ginzboerg. Dit meldde de Was
hington Post gisteren Ginzboerg
werd op 4 februari aangehouden om
dat hij het fonds beheert waaruit de
familieleden van politieke gevange
nen in de Sowjet-Unie steun krijgen.
Dit fonds wordt gevuld met de
opbrengst van het werk van Solzje
nitsin Williams zal een visum aan
vragen voor de Sowjet-Unie, maar
men neemt niet aan dat Moskou
Solzjenitsin heeft zich
gisteren verontschuldigd tegenover
zijn buren in het Amerikaanse
plaatsje Cavendish voor het feit dat
hij een groot hek om zijn huis had
laten zetten. Op een bijeenkomst in
zijn woonplaats verklaarde de
schrijver dat het hek hem weliswaar
niet beschermt tegen geheime agenten
van het Kremlin, maar dat wel
mensen die naar hem komen kijken
op een afstand gehouden worden.
Solzjenitsin verklaarde dat hij regel
matig bedreigingen ontving. Hij ver
ontschuldigde zich ook tegenover
zijn medebewoners voor de overlast
van nieuwsgierigen en journalisten
Van de inwoners van Cavendish
kreeg de schrijver een hartelijk
applaus.
De Berlijnse Muur
door J. den Boef
De politieke situatie in de DDR vertoont punten van overeen
komst met de ontwikkelingen die in augustus 1961 leidden tot de
bouw van de zwaarbewaakte muur dwars door Berlijn. In die
dagen kon de Duitse Democratische Republiek haar grote
interne problemen nog „oplossen" door zich van het Westen af te
schermen. Nu liggen de zaken echter volkomen anders.
In 1961. toen de DDR buiten het
Sowjet-blok nauwelijks als zelfstan
dige staat erkenning vond, stoorde
men zich in Oost-Berlijn aan nie
mand. De wil van de partij was wet
en iedereen werd geacht, zich er aan
te houden. Dat gold ook voor buiten
landers die zich om welke reden
dan ook in de DDR ophielden. In
deze situatie kwam langzaam aan
verandering nadat de Oostduitse
staat als gevolg van de toenaderings
politiek van de Westduitse regering
op grote schaal internationaal werd
erkend. Het bleek niet langer moge
lijk om iedereen het gedrag op te
leggen dat de partij voorschreef.
Dit is voor de DDR één van de scha
duwzijden van de eens zo fel begeer
de internationale erkenning en de
daaruit voortvloeiende uitbreiding
van de handelscontacten, met name
met West-Duitsland. Het gedrag van
de talrijke buitenlanders en
Westduitsers (door gemeenschappe
lijk Duits staatsburgerschap formeel
geen buitenlanders) bleef niet zon
der uitwerking op de Oostduitse be
volking. Voor een deel is de toene
mende kritiek op het systeem in de
DDR een gevolg van de onvermijde
lijk geworden contacten tussen
Oostduitsers en westelijke diploma
ten en zakenlieden.
De DDR-leidrag kon zich in 1961
veroorloven de Oostduitsers van de
buitenwereld af te snijden door een
muur dwars door Berlijn te laten
oprichten. Het is thans echter onmo
gelijk geworden om een „onzichtba
re muur" op te trekken tussen de
Oostduitse bevolking en de wester
lingen met wie beroepshalve contac
ten bestaan. Bovendien kan van de
buitenlanders en Duitsers uit het
westen niet worden verlangd dat zij
tijdens hun verblijf in de DDR hun
levensgewoonten opgeven. Eén van
die gewoonten is het ontvangen van
dagbladen en tijdschriften uit het
westen.
Hoe moeilijk het voor de DDR-
leiding is, die schapen van de bok
ken gescheiden te houden, moge blij
ken uit het volgende simpele voor
beeld, waarvan een in Oost-Berlijn
werkende Westduitse journalist ge
tuige was Een schooljongen van een
jaar of 12, die in de Oostberlijnse
U-Bahn (ondergrondse) in een
klaarblijkelijk uit het westen af
komstige jeugdblad zat te lezen,
wekte de ergernis op van een wat
oudere man. Op de barse vraag van
de passagier of de jongen niet wist
dat lectuur uit het westen in de DDR
verboden was, antwoordde deze gea
museerd: „Mijn vader is diplomaat.
Wij mogen hier bijna alles."
Een doorn in het oog van de DDR-
leiding is ook het feit dat vorig jaar
ongeveer 10.000 Oostduitsers ge
bruik maakten van de tussen de
DDR en West-Duitsland gesloten
overeenkomst om de hereniging van
Duitse families mogelijk te maken.
Om deze ontwikkeling tegen te gaan
worden nu al enkele maanden
Westberlijners en Westduitsers, van
wie men in Oost-Berlijn aanneemt
dat zij voorbereidingen treffen voor
een legale familiehereniging, niet
meer in de DDR toegelaten. Het ak
koord met Bonn leidde tot een legale
„vlucht uit de DDR" met voor de
leiding in Oost-Berlijn onaange
naam politieke en economische ge
volgen.
Interview
Ook hier doet zich de vergelijking
met augustus 1961 voor. De muur
was destijds een probaat middel om
een eind te maken aan de massale
vlucht uit de DDR en aan het vrije
verkeer tussen Oost- en West-
Berlijn. Er moet naar andere maat
regelen worden gezocht om de ge
volgen van het akkoord met Bonn
ongedaan te maken. Om nu het ver
trek van Oostduitsers naar West-
Duitsland en familiebezoeken van
Westberlijners en Westduitsers aan
de DDR vrijwel onmogelijk te kun
nen maken, heeft partijleider Erich
Honecker voortgang van het reisver
keer tussen beide Duitse staten
plotseling afhankelijk gemaakt van
erkenning door Bonn van een
„DDR-staatsburgerschap".
Honecker deed dit niet in een offi
ciële toespraak of via een verklaring
in de Oostduitse pers Hij maakte
gebruik van een Westduits dagblad
(de „Saarbriicker Zeitung"). Een re
dacteur van dit blad had herinne
rend aan een „gemeenschappelijke
jeugd" al sinds 1968 geprobeerd,
Honecker te spreken te krijgen.
Blijkbaar achtte de Oostduitse par
tijleider (die in 1912 in het Saarge-
bied werd geboren en daar tot zijn
22ste woonde) de tijd gunstig om op
het verzoek van de journalist in te
gaan En zo kreeg deze een uitvoerig
schriftelijk antwoord op zijn van
tevoren ingeleverde vragen, waarop
hij van Honecker nog een toelich
ting ontving.
Wat het DDR-staatsburgerschap
betreft haakte Honecker (die vol
gens het Westduitse weekblad Der
Spiegel door fanatici in eigen kring
verantwoordelijk wordt gesteld voor
„het laten ondermijnen van de auto
riteit van de staat") in op een goed
bedoelde maar weinig doordachte
suggestie van de Westduitse verte
genwoordiger in Oost-Berlijn, de
vroegere Spiegel-redacteur Oünter
Gaus. Deze stelde voor, aan de eisen
van de DDR tegemoet te komen
door „onder het dak van een ge
meenschappelijk Duits staatsbur
gerschap" voor de Duitsers in belde
staten, invoering mogelijk te maken
van een Oost- of Westduitse „onder
nationaliteit".
De suggestie van Oaus zou de
moeite van het overwegen waard
zijn (ook al zou verwezenlijking er
van een wijziging van de Westduitse
grondwet noodzakelijk maken) als
zij een belangrijke verbetering in de
betrekkingen tussen de beide Duit
se staten mogelijk zou maken. Het
Westduitse weekblad Die Zeit
noemt in dit verband de eis van
Honecker een „onlogisch voor
wendsel" en schrijft. „Ook de ande
re Oostblokstaten laten hun burgers
niet vrij reizen, hoewel hun
staatsburgerschap buiten kijf is. En
de DDR laat haar burgers ook niet
vrij naar westelijke en neutrale sta
ten gaan, die hun DDR-
staatsburgerschap wel erkennen".
Bovendien ziet de suggestie van
Gaus over het hoofd dat de DDR
onmiddellijk na ondertekening van
een eventueel akkoord van Bonn
kan verlangen, dat het niet langer
politiek asiel verleent aan burgers
van de DDR, die weigeren naar hun
land van herkomst terug te keren.
Dit neemt niet weg dat een weige
ring van Bonn op op de eis van
Honecker in te gaan, de DDR-
leiding in staat zal stellen om in
strijd met de inter-Duitse verdragen
en het in Helsinki getekende slotak
koord van de Conferentie voor Euro
pese veiligheid en samenwerking
(CEVS) het vorig jaar goed op
gang gekomen verkeer tussen beide
Duitse staten vrijwel stop te zetten.
Hiermee neemt de DDR op de
kooop toe het risico dat het aantal
potentiële tegenstanders van haar
systeem groter wordt. Veel mensen
die legale uitreismogelijkheden wor
den onthouden, nemen zich minder
in acht dan voorheen Onder dege
nen die openlijk kritiek laten horen,
vindt men niet alleen dissidenten en
bekende kunstenaars, maar ook stu
denten en jonge arbeiders. Dat was
overigens al het geval voordat de
zanger-dichter Wolf Biermann tij
dens tournee door West-Duitsland
te horen kreeg, dat hij niet langer
gewenst was als staatsburger van de
DDR
